شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
این کتاب هم می‌تواند اشارات مجملی به نظرات و مبانی اصولی آیت‌الله جوادی آملی و نوآوری‌های ایشان داشته باشد که حوزویان و صاحب نظران استفاده کنند و هم یک تقریر متفاوت، مفید و علمی از آراء و نظرات امام را در اختیار حوزه‌های اجتهادی و فقاهتی قرار می‌دهد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین محمد کاظم تقوی در خصوص کتاب «تحریر الاصول» تقریر درس خارج اصول امام خمینی(س) توسط آیت‌الله جوادی آملی اظهار داشت: حضرت امام تقریبا به مدت ۲۰ سال در قم تدریس خارج اصول داشته‌اند و از سال ۲۴ تا ۴۳ سه دوره خارج اصول تدریس کرده اند.
مدیر تحقیقات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) قم ادامه داد: در این دوره شاگردان متعددی از درس‌های امام استفاده کردند. دوره اول که تا سال ۳۰ طول کشید بیشتر خصوصی بود. آن دروس با حضور شهید مطهری و آیت‌الله منتظری شروع شد و سپس حدود ۱۰ نفر به آن اضافه شدند. اما دهه ۳۰ اوج درس‌های خارج اصول امام بود و اکثر شاگردان برجسته امام که چهره‌های مطرح پس از انقلاب هم بوده اند، مثل مرحوم آیت‌الله فاضل، آیت‌الله صانعی، آیت‌الله توسلی و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در آن درس‌ها شرکت می‌کردند. آیت‌الله جوادی آملی هم یکی از شاگردان درس خارج اصول امام است که از سال ۳۴ تا سال ۴۰ یک دوره کامل درس امام را شرکت کردند.
وی یادآور شد: یک فرهنگ علمی و آموزشی که در حوزه‌ها وجود دارد بحث تقریر نویسی است؛ یعنی شاگردان مباحث استاد را به قلم خودشان می‌نویسند. با توجه به اینکه امام دهه‌ها سال در حوزه علمیه قم و نجف تدریس فقه و اصول داشت، شاگردان امام تقریرهای مختلفی نوشته اند. ما در بخش کتابخانه پژوهشی مؤسسه نسخه‌های خطی از این تقریرات داریم. یک نمونه آن تقریرات فلسفه امام توسط مرحوم فلسفی بود که چاپ شد و بقیه عمدتا تقریرات فقهی و اصولی است.
تقوی با بیان اینکه دفتر قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی تا کنون موفق شده که تقریرات متعددی را چاپ کند، تصریح کرد: از همان دوره حضور امام در قم، اولین تقریری که از درس ایشان چاپ شد به نام «تهذیب الاصول» به قلم آیت‌الله سبحانی است. اما بعد از رحلت امام دومین تقریری که منتشر شد «تنقیح الاصول» از مرحوم آیت‌الله تقوی اشتهاردی در چهار جلد است. سومین تقریری هم که مؤسسه موفق به چاپ شد کتاب دو جلدی «معتمد الاصول» به قلم مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی بود. تقریر بعدی «جواهر الاصول» به قلم مرحوم آیت‌الله لنگرودی است؛ که ایشان به رحمت خدا رفت و دوره کامل منتشر نشد.
وی گفت: قبل از تقریر آیت‌الله جوادی آملی، تقریر اصول کامل امام همان «تنقیح الاصول» مرحوم تقوی اشتهاردی است. تا اینکه در شورای پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی قم تقریر آیت‌الله جوادی آملی حائز اهمیت تشخیص داده شد و قرار شد در بخش پژوهشی این مؤسسه آماده شود. از سال ۸۸ مشغول این کار بودیم و محققین مؤسسه کارهای خود را انجام دادند و کارهای لازم در مؤسسه انجام شد. برای اینکه خود آیت‌الله جوادی آملی نظر نهایی را داشته باشند ما از حدود سه سال پیش تقریر را تحویل ایشان دادیم؛ که هم بخش فقه و اصول بنیاد اسراء یک بار دیگر با دست خط ایشان تطبیق دادند و نهایتا آیت‌الله جوادی آملی این کتاب را ملاحظه و تأیید کردند و به عنوان یک دوره تقریرات درس خارج اصول امام در یک دوره چهار جلدی چاپ شد.
مدیر تحقیقات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) قم اظهار داشت: علمای اصول، به خصوص در دوره‌های اخیر، بعضی از بحث‌ها و مطالب فلسفی را وارد علم اصول کرده اند. یعنی هم استادی که می‌خواهد در مرحله خارج تدریس اصول داشته باشد باید به مباحث فلسفی مسلط باشد و هم اگر شاگردی می‌خواهد آنها را تقریر کند باید به فلسفه مسلط باشد؛ تا حرف استاد را خوب فهم کند و به قلم بیاورد. شاید در بین همه تقریراتی که تا کنون چاپ شده شخصیت فلسفی و مسلط بر علوم عقلیِ آیت‌الله جوادی آملی بر همه بزرگواران دیگر غلبه داشته و این عاملی برای اولویت دادن به چاپ این تقریر بود.
وی ادامه داد: مباحث فلسفی و عقلی که در اصول مطرح است و امام هم بسیار جدی به این مباحث می‌پرداخت و وجهه قوی فلسفی و تسلط آیت‌الله جوادی آملی بر علوم عقلی یکی از علل انتخاب این تقریرات بود. البته مرحوم حاج احمد آقا اوایل دهه هفتاد هم به آیت‌الله جوادی آملی اصرار کردند که اجازه چاپ این تقریرات را بدهند، اما ایشان از روی تواضع علمی پاسخ دادند دیگران نوشته‌اند و نیازی به چاپ این کتاب نیست. تا اینکه در سال ۸۸ مجددا ما اصرار کردیم و ایشان قبول کردند.
تقوی با تأکید بر اینکه بحث و محتوای این کتاب‌ها از امام و بیان و قلم از شاگردان است، تصریح کرد: نوشتن این تقریرات در سال ۳۹ تمام شد. اما در این سال‌ها در دست تقریرکننده محترم بود و ایشان دفترها را صحافی کرده بود و در کتابخانه شخصی خودش بود. ما سال ۸۸ این دفترها را از ایشان گرفتیم و تا سال ۹۴ کارهای آن در مؤسسه تمام شد. با توجه به اشتغالات زیاد و کتاب‌های متعدد تفسیری و عرفانی و فلسفی که باید ملاحظه کنند، این کتاب در نوبت بود تا توانستیم آن را به چاپ برسانیم. امیدواریم این اثر بتواند به شناخت بهتر آراء و مبانی و نوآوری‌های اصولی حضرت امام در مجامع علمی و حوزوی مفید باشد.
مدیر تحقیقات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) قم افزود: علاوه بر نظرات امام، علاقه ما این بود که خود آیت‌الله جوادی آملی اگر نظرات متفاوتی دارند در حاشیه کتاب بیاورند. فرصت ایشان اجازه این کار را نداد. البته پیش گفتاری که حاوی مبانی و نظرات آیت‌الله جوادی آملی در علم اصول است به قلم آقای سعید جوادی آملی نوشته شد. این کتاب هم می‌تواند اشارات مجملی به نظرات و مبانی اصولی آیت‌الله جوادی آملی و نوآوری‌های ایشان داشته باشد که حوزویان و صاحب نظران استفاده کنند و هم یک تقریر متفاوت، مفید و علمی از آراء و نظرات امام را در اختیار حوزه‌های اجتهادی و فقاهتی قرار می‌دهد. جماران
