تصمیم‌گیری درباره حج نیازمند اجماعی بین‌المللی بود

شیخ «غازی یوسف حنینه»، از علمای سرشناس اهل سنت لبنان، تأکید کرد: علی‌رغم اینکه اداره حرمین شریفین برعهده مسئولان عربستان و مکه و مدینه است، این مکان‌های مقدس از آنِ همه مسلمانان بوده و عربستان می‌توانست با اجماع بین‌المللی در قالب برگزاری وبینار تعطیلی حج را به شور بگذارد.

به گزارش شبکه اجتهاد، انتشار ویروس کرونا در جهان و محدودیت‌های ایجاد شده حج را هم تحت تأثیر قرار داده است. مقامات عربستان در این باره اعلام کردند که حج امسال با تعداد محدودی از زائران برگزار شود.

در ابتدا عربستان سعودی از حضور فقط ۱۰۰۰ زائر برای حج امسال خبر داده بود اما پس از چند روز اعلام کرد که تعداد ۱۰ هزار نفر از داخل عربستان، که شامل ۳۰ درصد کادر بهداشت و درمان و پرسنل امنیتی و ۷۰ درصد ساکنان عربستان باشند، مجوز انجام مناسک حج را دارند.

در همین راستا خبرگزاری بین‌المللی قرآن با شیخ غازی یوسف حنینه، از علمای سرشناس اهل سنت لبنان و هماهنگ‌کننده کل انجمن حامی مقاومت لبنان، به گفت‌وگو نشست که شرح آن از نظر می‌گذرد:

همانطور که می‌دانید حکومت عربستان تصمیم گرفت به منظور ممانعت از شیوع کرونا، مناسک حج امسال را با تعداد محدودی از حجاج برگزار کند. ریاض در ابتدا از اعطای مجوز به حدود هزار نفر سخن گفت اما رسانه‌ها از مجوز گرفتن حدود ۱۰ هزار نفر خبر دادند. نظر شما درباره تصمیم مقامات سعودی چیست؟

شیخ حنینه: براساس متون دینی، رسول خدا(ص) اداره حرمین شریفین را به اهل مکه و مدینه واگذار کردند. از سوی دیگر با اینکه اداره حرمین شریفین بر عهده مسئولان مکه و مدینه است اما این دو مکان مقدس به همه مسلمانان و هرکسی که عبارت «لاإله إلا الله» را بر زبان رانده باشد، متعلق است. به همین دلیل در حدیث شریف آمده است مانع طواف بندگان خدا حول این خانه در هیچ ساعتی از شبانه‌روز نشوید. گویی که رسول خدا(ص) کسانی را که اداره امور مکه را به آنها سپرده است، خطاب قرار می‌دهد. لذا با توجه به این موضع‌گیری کسانی که اداره امور مکه را بر عهده دارند، حق ندارند از این مسئله سوءاستفاده کنند. آن‌ها باید با همه کسانی که این مسئله به آنها مربوط می‌شود، یعنی مسلمانان همه جهان و به تبع آنها سران کشورهای اسلامی مشورت می‌کردند و با برگزاری کنفرانس اسلامی حتی در شبکه‎های اجتماعی و به صورت مجازی در ارتباط با امور حرمین شریفین تصمیم‎گیری می‌کردند.

من مطمئن هستم که سران کشورهای اسلامی با همه توان و امکانات خود برای حمایت از حرمین شریفین در برابر هرگونه ضرر مادی و غیر مادی تلاش می‌کنند. لذا حکومت سعودی باید با همه کشورهای اسلامی در اداره امور مشورت کرده و بر اساس نظر اکثریت مسلمانان تصمیم‌گیری کند این گونه مسلمانان نیز گمان نمی‌کنند که از این فریضه محروم شده‌اند، بلکه در حفظ حرمین شریفین و حفظ امت اسلامی از هرگونه ضرر و آفتی سهیم بوده و حق رأی دارند.

درباره برگزاری مراسم حج امسال به شیوه کنونی چه نظری دارید؟

شیخ حنینه: قطعاً خطاب قرآنی در ارتباط با فریضه حج با دیگر آیاتی که در ارتباط با مسائل دیگر مانند نماز، زکات، روزه، تکالیف شرعی و مسائل دیگر ذکر شده، متفاوت است و خداوند در ارتباط با حج می‌فرماید «لله علی الناس حج البیت: برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه (او) کنند»(سوره آل عمران، آیه ۹۷) و نمی‌فرماید، «علی المؤمنین»، گویی مسلمانان با انجام اعمال خود در موسم حج به همه مردم اعلام می‌کنند که ما با همه اختلاف‌هایی که در نژاد، رنگ، ملیت، زبان و … داریم، مسلمانند. در یک مکان واحد جمع شده و دور یک خانه می‌گردند. از یک خدا اطاعت کرده و از یک پیامبر پیروی می‌کنند. ما مناسک و اعمالی مانند طواف، سعی، رجم و … را در روزهای مشخصی انجام می‌دهیم و در این مناسک غنی و فقیر، حاکم و محکوم، عرب و عجم تفاوتی ندارند.

اپیدمی ویروس کرونا که امروز جهان با آن روبه‌رو شده و بر وضعیت همه قاره‌ها تأثیر گذاشته است، موجب شد حکومت سعودی اعلام کند پذیرای زائران دیگر کشورها برای حج امسال نیست. بعد اعلام کردند برای هزار نفر مجوز ادای حج صادر می‌شود و بعد این عدد را تا ۱۰ هزار نفر بالا بردند.

این اپیدمی امسال مانع از حاضر شدن تمام داوطلبان حج از سراسر جهان شده که این خواست خداوند بوده است. کشور عربستان هم در ارتباط با این مسئله این گونه تصمیم گرفت که من معتقدم این تصمیم می‌توانست با تحقیقات بیشتری همراه باشد.

تشکیل یک سازمان بین‌المللی با حضور نمایندگان کشورهای اسلامی برای اداره و مدیریت مناسک حج چقدر اهمیت دارد؟

شیخ حنینه: اهمیت حرمین شریفین ایجاب می‌کند مؤسسه‌ای بین‌المللی تشکیل شود تا امور این اماکن مقدس را در دست گیرد و براساس نیازهای روز به حمایت مادی و معنوی از این مکان مقدس برخیزد. پیش از این هم گفته‌ام که حتی اگر حرمین شریفین در کشوری واقع شده‌ که سیاست‌های خاص خود را دارد اما این حرمین بر اساس آنچه در متون دینی آمده است، به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد از استقلال برخوردار است. حرمین شریفین، وقف اسلامی و جهانی و مربوط به همه مسلمانان جهان است و همه کشورهای اسلامی باید برای اداره آن مشارکت داشته باشند. همانگونه که پیش از این، اینگونه بود یعنی قبل از فروش نفت در کشورهای خلیج و به تبع آن عربستان سعودی حدود صد سال پیش، ایران، مصر، ترکیه و بسیاری از کشورها کمک مالی به حرمین شریفین می‌کردند.

نظر شما درباره قوانینی که از سوی دولت عربستان برای حجاج در حرم مکی وضع شده است، مانند ممنوعیت تبرک جستن به خانه کعبه یا حجرالاسود و قرار دادن موانع و ممنوعیت نزدیک شدن به آنها، چیست؟

شیخ حنینه: هدف از قوانینی که از سوی مدیریت حرمین شریفین وضع شده حفاظت از جان زائران است اما بهتر بود این قوانین برای حفظ قداست حرمین مکی و مدنی با مشورت همه کشورهای اسلامی تدوین می‌شد.

ترجمه گفت‌وگو: زهره نوری