شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
استاد میرباقری تأکید کرد: اگر مجلس بخواهد به سمت تمدن اسلامی حرکت کند باید کار به گونه‌ای باشد که فقه در فرآیند تصمیم گیری حضور داشته باشد، نه اینکه صرفاً در خروجی اثر بگذارد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری، رئیس فرهنگستان علوم اسلامی در دیدار با دکتر محسن زنگنه نماینده مجلس و رئیس فراکسیون «بیانیه گام دوم» در مورد جایگاه مجلس در نظام اسلامی و لزوم نگاه این نهاد به نیروی های کارآمد جوان بیان داشت: ظرفیتی در انقلاب ایجاد شده که با آن می‌توان انقلاب را ادامه داد. جوان نخبه انقلابی با روحیه و تخصص خوب ظرفیت ماست. در مجلس هم این روحیه هست. مجلس تراز انقلاب، مجلس تراز تمدن اسلامی است. یعنی در این تراز بیاندیشد و این اندیشه‌ها را برای حرکت جامعه، ریل‌گذاری کند. تلقی این است که مقیاس عمل مجلس باید در مقیاس تمدن سازی باشد؛ به تعبیری در مقیاس «بیانیه گام دوم» باشد.
استاد حوزه علمیه قم در ادامه با توجه به قرائت‌های مختلف از بیانیه گام دوم با تقسیم بندی این قرائت‌ها افزود: بیانیه گام دوم را یکسان تحلیل نمی‌کنند و جریان‌های مختلف نگاه‌های مختلف دارند. مجلس باید نسبت کار خودش با تمدن سازی را تبیین کند و از روزمرگی نجات پیدا کند. سه رویکرد مدرنیزاسیون، مدرنیته اسلامی و رویکرد تمدن اسلامی، سه نوع ماموریت برای کل نظام و از جمله مجلس قائلند.
وی ادامه داد: در رویکرد اول مجلس به سمت عرفی شدن و به سمت تمدن مدرن حرکت خواهد کرد و باید موانع فرهنگی در مسیر غربی شدن را رفع کند. در رویکرد دوم به دنبال اسلامی کردن مدرنیته است و وضعیت ساختاری مجلس را فعلاً در همین حد می‌بینم. در ساختار مجلس ما، قوانین «عرفی» تدوین می‌شوند و سپس توسط شورای نگهبان کنترل می‌شوند؛ آنهم اگر مجلسی در تراز قانون اسلاسی باشد؛ نهایتاً با تطبیق قوانینی که تابع علم مدرن است؛ نکته دیگر آنکه شورای نگهبان صرفاً خروجی را کنترل می‌کند. این مدل «مدرنتیه اسلامی» است. همین هم چالشی خاصی دارد که چون ادبیات انقلاب با دنیای امروز در تعارض است. تقابل با لیبرال دموکراسی هم ایجاد بحران کرده است.
میرباقری با توجه دادن مجلس برای حرکت به سمت تمدن اسلامی، تاکید کرد: اگر مجلس بخواهد به سمت تمدن اسلامی حرکت کند باید کار به گونه‌ای باشد که فقه در فرایند تصمیم گیری حضور داشته باشد، نه اینکه صرفاً در خروجی اثر بگذارد. قوانین، عرفی تدوین می‌شوند و صرفاً فقها در تطابق با شرع نظر می‌دهند و آخر هم به مجمع تشخیص می‌رود و نهایت قانون عرفی تدوین می‌شود. به بیانی دیگر مدرنیزاسیونی می‌شود که مهر شرع می‌خورد! به قول آن شخص، ولایت فقیه کاتالیروز عرفی سازی حکومت می‌شود.
وی در مورد فراکسیون «بیانیه گام دوم» و روال اثرگذاری آن نیز نکاتی ارائه کرد: نسبت بین فقه و تقینین از مشروطه بوده و الان هم محل بحث جدی است. و از مسائل مهم آن است که آیا حضور فقه در تقنین حداقلی است یا حداکثری؟! لذا بیانیه گام دوم و ماموریت انقلاب اسلامی با رویکرد های مختلف دیده بشود و جمعی که در این مسیر هستند، در این سطح بیانیه را فهم و تحلیل کرده و رویکرد فائق را انتخاب کنند.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی بیان داشت: لذا در مقیاس عمل مجلس باید گفتمان سازی انجام شود. عمل مجلس باید با این گفتمان سازی متفاوت شود، برای تنظیم قوانین در جهت رسیدن به تمدن اسلامی و حتی در کوتاه مدت هم نگاه مجلس عوض شود و الزامات تمدنی آن لحاظ شود. ظرفیت این مجلس هم این هست، لذا فراکسیون باید بیانیه گام دوم را متناسب با فضای مجلس الان تطبیق بدهد و گفتمان سازی خاص آن انجام شود. در این مساله هم برای کوتاه مدت و هم دراز مدت برنامه ریزی شود.
وی با ترسیم دو فرایند کوتاه مدت و بلند مدت برای حرکت به سمت مجلس تراز بیان داشت: فرآیند کار باید به گونه‌ای باشد که در دراز مدت مجلس به سمت تغییر روال تقنین برای رسیدن به قوانین متناسب با تمدن اسلامی، حرکت کند. برخی قوانین کلان ما که از گذشته مانده است، اصلاً متناسب با ریل گذاری تمدنی نیست. این می‌طلبد که رابطه مجلس با حوزه جدی تر شود. کاری که الان مرکز پژوهش‌ها انجام می‌دهد در این سطح نیست. چنانچه بین مرکز پژوهش‌های مجلس و مجموعه‌های آتش به اختیار ارتباط برقرار شود، اتفاقات خوبی رقم خواهد خورد. در کوتاه مدت هم گلوگاه های کلان، با طرح‌ها و تخمینی و ظرفیت‌هایی که در نظام هست، مانند همین آتش به اختیارها برنامه‌های کنترلی تدوین شود.
در پایان استاد میرباقری به رابطه دولت و مجلس اشاره کرد و چگونگی اثر هدفتمد مجلس برای ارتقای دولت را تشریح نمود: اگر مجلس سطح خود را بالاتر ببرد و در مقیاس تمدنی قرار دهد. یعنی نقد متفاوتی به دولت انجام شود، دولت نیز در تراز تمدنی قرار خواهد گرفت؛ فرضاً مجلس قرار دادن بودجه برای ۲۰۳۰ را نقد کرد، اما در مورد ورود ۱۴ میلیون دانش آموز در فضای مجازی چه کاری کرد؟ به صرف ایجاد یک پلتفرم که نباید بسنده می‌شد!! بررسی شود مقدار ورود دانش آموزان به فضای مجازی در یک سال گذشته چقد بوده و چه آثاری داشته است! اینکه خیلی بدتر از ۲۰۳۰ بود! چرا مجلس کاری نکرد؟ چرا آموزش و پرورش تسلیم این تصمیم شد؟ نظارت مجلس باید تمدنی باشد، آنجا که رفتار از تراز تمدنی خارج شود باید استیضاح و برکناری اتفاق بیافتد! نقدهای مجلس به دولت، هیچ وقت در تراز تمدنی نبوده است! وقتی گفتمان تمدنی نیست، همین اتفاق می افتد. اگر مجلس می خواهد متناسب با گام دوم کار کند، باید ماموریت خود را هم در تقنین، هم در مسائل جاری و هم در نظارت ارتقاء ببخشد، چرا که اگر سطح مسائل و درک از درگیری درست ایجاد شود، اولویت بندی‌های مجلس هم تغییر می‌کند.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی
