تعطیلی روز شنبه/ اسماعیل پرور

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مهم ترین وظایف حکومت اسلامی «اقامه صلاه» یعنی برپایی نماز در بهترین شکل و بالاترین سطح آن است. «نماز جمعه» از برترین مصادیق نماز است که در منابع دینی آثار و برکات فوق العاده‌ای برای آن بیان شده است.

از جمله پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند: «منْ أَتَی الْجُمُعَهَ إِیماناً وَ احْتِساباً اسْتَأْنَفَ الْعَمَلَ» کسی که از روی ایمان و برای خدا در نماز جمعه شرکت کند، گناهان او بخشوده خواهد شد، و برنامه عملش را از نو آغاز می‌کند. (بحارالأنوار، ج ۸۶، ص ۱۹۲) و در کلامی دیگر به فردی که توفیق درک حج را نیافته بود، فرمودند: «علیک بالجمعه فانها حج المساکین» نماز جمعه را دریاب که حج تهی دستان است. (وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۵)

به دلیل اهمیت نماز جمعه، عجله کردن و سرعت گرفتن برای شرکت در این مراسم، امر مطلوب و پسندیده‌ای است، تا آنجا که در منابع دینی بحث آماده شدن از قبل برای حضور در نماز جمعه مطرح شده است. در همین رایطه امام باقر (ع)‌ می‌فرمایند:

«و الله لقد بلغنی ان اصحاب النبی صلی الله علیه و آله و سلم کانوا یتجهزون للجمعه یوم الخمیس لانه یوم مضیق علی المسلمین.» بخدا قسم شنیده‌ام که یاران پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله و سلم از روز پنجشنبه خود را برای نماز جمعه آماده می‌نمودند چون روز جمعه برای مسلمانان فشرده است-فرصت و امکانات کم است.(وسائل الشیعه/ج ۵ص ۴۶)

در سوره جمعه تاکید شده است که پس از پایان یافتن نماز در زمین منتشر شوید و فضل خداوند را طلب کنید یعنی به تجارت و معامله بپردازید. در روایات متعددی آمده است که زمان منتشر شدن در زمین روز شنبه است. از جمله امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمایند:الصَّلَاهًُْ مِنْ یَوْمِ الْجُمُعَهًْ وَ الِانْتِشَارُ یَوْمَ السَّبْتِ وَ قَالَ السَّبْتُ لَنَا وَ الْأَحَدُ لِبَنِی أُمَیَّهًَْ. امام صادق (علیه‌السلام)- نماز، روز جمعه است و پراکنده‌شدن روز شنبه است و فرمود: «شنبه از آن ما و یک‌شنبه از آن بنی‌امیّه است.» (تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۶۶ المحاسن، ج۲، ص۳۴۶/ البرهان/ نورالثقلین/ بحارالأنوار، ج۵۶)

قوم یهود معتقدند خداوند در روز یکشنبه به خلقت جهان پرداخت و طی ۶ روز این کار را به پایان رساند و در روز شنبه چون خسته شده بود به استراحت پرداخت. لذا روز شنبه، روز تعطیلی و استراحت است.

داستان «اصحاب السبت» در چند سوره قرآن مطرح شده است. اصحاب سبت گروهی از یهودیان بودند که روز شنبه در ساحل دریا گودال حفر می‌کردند و ماهی‌ها را در این گودال‌ها حبس می‌کردند و روز یکشنبه این ماهیی‌ها را صید می‌کردند. قرآن کریم همه یهودیان را به خاطر این عمل زشت اصحاب السبت سرزنش می‌کند. از این سرزنش قرآن کریم شاید بتوان چنین برداشت کرد که یهودیان در عمق جان خود عقیده چندانی به تعطیلی روز شنبه ندارند و اگر روز شنبه به ظاهر کار و فعالیت را تعطیل می‌کنند، اما در همین روز نیز مشغول حیله گری و برنامه ریزی علیه دیگران هستند. لذا کسانی که با تعطیل کردن روز شنبه می‌خواهند از یهودی‌ها تبعیت کنند اشتباه کرده‌اند، چون خود یهودی‌ها در این روز حیله‌گری‌شان را تعطیل نکرده‌اند.

در این باره ذکر خاطره‌ای از استاد قرائتی مفید است. ایشان نقل می‌کردند: یکی از همشهری‌های ما در آمریکا نمایشگاه فرش دارد و در همسایگی او یکی از یهودی‌ها هم نمایشگاه دارد. هر روز جمعه آن فرد یهودی کلید نمایشگاهش را به این همشهری ما می‌دهد و می‌گوید فردا من سر کار نمی‌آیم شما زحمت بکشید کلید نمایشگاه من را بگیرید و آن را باز کنید. به هر مشتری که آمد بگو پول فرش‌ها را به این حساب بریزد.

خلاصه آن که شب و روز جمعه، وقت ذکر و یاد خداوند است و ابتدای این وقت بعد از نماز ظهر و عصر روز پنجشنبه است. اگر روز پنجشنبه کار و فعالیت مومنین کمتر باشد بهتر می‌توانند آمادگی لازم برای استفاده از فیوضات شب جمعه و سرعت بیشتر برای شرکت در نماز جمعه را کسب کنند و جالب این که برخی می‌خواهند روز شنبه را که روز نشاط و آمادگی برای کسب و کار است، تعطیل کنند و در سالی که به نام «جهش تولید» نامگذاری شده است، ضعف و رکود تولید را رقم بزنند.