شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
آنچه به شهیدصدر درباره حکومت اسلامی نسبت داده شده کاملاً غلط و برخلاف اندیشه‌های شهید صدر است. شهید صدر در همان کتاب «اسلام راهبر زندگی» صراحتاً می‌گوید: «همان‌گونه که امامت تداوم نقش نبوت به‌شمار میرود، در عصر غیبت، مرجعیت نیز تداومبخش نقش امامت است و مسئولیت این رسالت بزرگ را بر عهده دارد.»
به گزارش خبرنگار اجتهاد، در روزهای گذشته مطلبی که بارها پاسخ‌گرفته، و قدیمی و تکراری است، بار دیگر در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و بازتاب یافت.
آیت‌الله محمدعلی گرامی در مصاحبۀ خود با دست‌اندرکاران کنگرۀ «امام خمینی و اندیشۀ حکومت اسلامی» در سال ١٣٧٨ش. گفته است: «مرحوم شهید صدر نیز کتابی دارد با عنوان «خلافه الانبیاء و نظاره العلماء» که آقا جمال موسوی که قبلاً اصفهان بوده حالا ساکن تهران است آن را به فارسی ترجمه کرده است. تأسف خوردم که بعضی این کتاب را جمع‌آوری کردند. عقیدۀ افراد باید محفوظ باشد. فوقش شما رد کنید. چرا جمع‌آوری کنید؟!».
این مطلب که سال‌ها پیش به اشتباه به شهید صدر نسبت داده شده، همان زمان توسط شاگرادن و علاقه‌مندان به شهید صدر پاسخ گرفته بود؛ اما متأسفانه دوباره توسط افرادی که ظاهراً غرض‌‌ورزی‌های سیاسی‌شان بر واقع‌نگری‌شان درباره شهید صدر غلبه دارد، به‌همراه تعلیقاتی عجیب‌تر بازنشر شد و طبیعتاً در بسیاری از گروه‌ها و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی منتشر گشت. نشر دوباره این مطلب و پرسش‌های بسیار از پژوهشگاه شهید صدر، پاسخ دوباره به این اشتباه را لازم ساخت، دراین‌باره بیان چند نکته روشنگر خواهد بود:
١. اساساً شهید صدر کتابی با نام «خلافه الانبیاء و نظاره العلما» که معادل دقیق آن در فارسی «جانشینی پیامبران و نظارت عالمان» است، ندارد. شهید صدر پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، برای پاسخ به نیازهای فرهنگی و فکری جامعۀ اسلامی در سایۀ حاکمیت اسلام، مباحثی شامل شش رساله را به رشته تحریر درآورد و اجمالی از مسائل مهمی را که امت اسلامی پس از پیروزی انقلاب و به‌دست گرفتن حکومت با آنها روبه‌رو است بیان کرد. یکی از این جزوه‌ها «خلافه الانسان و شهاده الانبیاء» بوده است. این رساله نه‌تنها از بازار کتاب جمع‌آوری نشده، بلکه همراه با دیگر رساله‌ها در کتاب «الاسلام یقود الحیاه» بارها به زبان عربی و با نام «اسلام راهبر زندگی» به فارسی به چاپ رسیده است.
٢. بنا به آنچه در سایت سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران آمده، نام کتاب جناب آقای سید جمال‌الدین موسوی اسماعیلی نیز «خ‍لاف‍ت ان‍س‍ان و گ‍واه‍ی پیامبران: دو طرح ب‍ن‍ی‍ادی برای ت‍ش‍ک‍ی‍ل جامعه ت‍وح‍ی‍دی در روی زم‍ی‍ن» است که طبق توضیحات موجود در سایت کتابخانه‌ها که برای همه قابل دسترسی و اطلاع است، ترجمۀ همین رسالۀ «خلافه الانسان و شهاده الانبیاء» است و نه کتابی دیگر. (بنگرید به: شماره کتاب‌شناسی ملی ۲۵۹۷۳- م٧٩)
٣. آنچه به شهیدصدر درباره حکومت اسلامی نسبت داده شده کاملاً غلط و برخلاف اندیشه‌های شهید صدر است. شهید صدر در همان کتاب «اسلام راهبر زندگی» صراحتاً می‌گوید: «همان‌گونه که امامت تداوم نقش نبوت به‌شمار میرود، در عصر غیبت، مرجعیت نیز تداومبخش نقش امامت است و مسئولیت این رسالت بزرگ را بر عهده دارد.» (اسلام راهبر زندگی، ص٢٧) و «مرجعیت حکیمانه، تبیین‌کننده قانونی اسلام است و به‌لحاظ دینی، مرجع، نایب عام امام معصوم به‌شمار میرود.
براین‌اساس، مرجعیت عهدهدار امور زیر است:
١. بالاترین مقام حکومت و فرماندۀ کل قواست؛ ٢. افرادی را برای احراز ریاست قوۀ مجریه نامزد می‌کند یا نامزدی افرادی را که برای ریاست آن قوه داوطلب شده‌اند، تأیید می‌کند…؛ ٣. تعیین انطباق یا عدم انطباق قانون اساسی با شریعت اسلامی؛ ۴. تصمیم نهایی در زمینۀ انطباق یا عدم انطباق قوانینی که در حوزۀ منطقهالفراغ توسط شورای اهل حل و عِقد وضع شده‌اند با قانون اساسی؛ ۵. ایجاد دیوان عالی جهت بررسی هرگونه تخلف احتمالی در زمینههای یاد شده؛ ۶. ایجاد دیوان قضایی در کلیۀ شهرها جهت بررسی پروندههای شاکیان و دادخواهان و اقدام مناسب در آن موارد…». (اسلام راهبر زندگی، ص٣٣)
