دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

شبکه اجتهاد: موضوع برخی از احکام شرعی، کلمه‌هایی است که معنایی خاص دارند. معنایی که شارع خود آن‌ معنا را به وجود آورده و با خصوصیاتی که دارد، پیش از این در شرایع پیشین سابقه نداشته است. از این‌گونه موضوع‌ها می‌توان نماز و روزه و زکات را نام برد. این‌گونه از موضوعات احکام را «موضوعات مخترع شرع» می‌نامند. در مقابل …

شبکه اجتهاد: با وجود این همه مؤسسات و مراکز تحقیق و پژوهش و ساختمان‌های شکیل و بزرگ، و دوره‌های تخصصی در زمینه احیای میراث مکتوب، و کثرت انتشار کتاب‌های تحقیق و تصحیح شده قدمای شیعه و به ویژه میراث حدیثی، با غلاف‌های رنگارنگ و طرح‌های مختلف، و از همه مهمتر اهتمام دانش آموختگان و آموزان به قضایای تراثی و تاریخی …

شبکه اجتهاد: به دنبال تأسیس نظام جمهوری اسلامی و حضور روحانیت در عرصه اجتماع و سیاست، و مسئولیت اداره جامعه و رویارویی با پرسش‌ها و معضلات جدید، بیش از پیش ضرورت تحقیق و پژوهش در عرصه‌های نو احساس شد. تعدادی از علمای حوزه به خاطر حضور و تعلق خاطر به انقلاب و نظام سیاسی برآمده از آن، وارد صحنه شده …

شبکه اجتهاد: بانو سیده نصرت بگم امین در سال ۱۲۶۵ شمسی (۱۳۰۸ق) در اصفهان چشم به جهان گشود. نَسَبش با سی واسطه به امام علی بن الحسین زین العابدین (ع) می‌رسد. از چهار سالگی به فراگرفتن قرآن و از یازده سالگی به تحصیل زبان عربی پرداخت. با اینکه در پانزده سالگی ازدواج کرد، هرگز همسرداری و تربیت فرزندان، او را …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیراً نوشته‌هایی در فضای مجازی منتشر شده که نویسنده آن، آقای امیرحسین ترکاشوند، مدعی شده است که روزه ماه رمضان ناسخ روزه سه روز در هر ماه مسلمانان بوده و لذا می‌توان با توجه به شرائط فعلی که بعضی روزه ماه رمضان را مضر به دستگاه ایمنی بدن می‌دانند، به آن حکم منسوخ مراجعه نمود؛ زیرا منسوخ …

شبکه اجتهاد: چندی است مفهوم حکمرانی در ادبیات علمی رشته‌های علوم سیاسی، مدیریت و جامعه‌شناسی رایج شده و در مطالعات اقتصادی و حقوقی نیز به کار گرفته می‌شود. مفهوم حکمرانی(Governance) هم‌خانواده با با مفهوم حکومت (Goverment) اما متفاوت از آن است. حکمرانی به جای تمرکز بر دولت، قدرت را در داخل و خارج از اقتدار رسمی و نهادهای حکومت و …

شبکه اجتهاد: از زمانی که حضرت امام(ره) «تئوری ولایت فقیه» را به مثابه یک تئوری عمل سیاسی در برابر تئوری‌های موجودِ عمدتاً غربی مطرح کردند، صاحب‌نظران زیادی از عالمان اسلامی، اعم از شیعه و سنّی و نیز اندیشمندان دانشگاهی ایرانی و خارجی، درباره آن به اظهار نظر پرداخته‌اند، که توجه به نکات ذیل در خصوص این اظهار نظرات حائز اهمیت …

شبکه اجتهاد: نوشتار پیشِ رو در جست‌وجوی پاسخ به این پرسش است که از منظر فقه شیعه، ضوابط دخالت نظام اسلامی در عرصه خصوصی شهروندان کدام است؟ یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز در نظام‌های سیاسی، گستره اختیارات حاکمان و دخالت یا عدم دخالت آنان در زندگی خصوصی شهروندان می‌باشد. عرصه خصوصی اغلب از قیدوبندهای اجتماعی، رهاست و از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیراً استاد محترم جناب حجت‌الاسلام سیدمحدعلی ایازی گفتگویی با سایت اجتهاد در باب «حوزه و معیشت» و «حوزه و استقلال» داشته است (بخوانید) که می‌تواند فتح بابی برای پرونده «حوزه و استقلال» باشد. یادداشت زیر در این راستا تقدیم شده است. بگذارید با این بیت این نوشته را شروع کنم که: «اگر با دیگران اش بود میلی …

شبکه اجتهاد: طرف‌داران پولطلا در جهان، هرچند بر سر ایده تغییر نظام پولی اتفاق نظر دارند، اما به دلیل وجود تفاوت‌های عمیق در مبانی، اهداف و شیوه استدلال، به چند انگاره قابل دسته‌بندی هستند. توجه به این تفاوت‌ها، زمینه تحلیل و مطالعه هر یک از این جریان‌ها را فراهم کرده و تلقی یکسان‌انگاری میان همه طرف‌داران پولطلا را از بین …

شبکه اجتهاد: کاتبان نسخه‌های خطی حافظان تاریخ و فرهنگ یک تمدن هستند، امانت‌داری در انتقال میراث فکری و علمی و کیفیت این انتقال توسط آن‌ها اولین گزینه برای شناسایی و درجه‌بندی ایشان است، به‌طورکلی ناسخان به اقسام مختلفی تقسیم می‌‌شوند، یکبار کاتب خود از قشر عالمان است و کتاب را برای خود کتابت کرده، که در این صورت قطعاً نسخه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیرا کلیپی از دکتر عبدالکریم سروش منتشر شده که در آن روحانیت در همۀ ادیان از جمله روحانیّت تشیّع را متهم به خرافه زایی کرده؛ و از منابع مرجع ایشان از جمله کتاب بحار الانوار – علیرغم تجلیل از شخصیّت عالم و محقق علامه مجلسی ره- به عنوان منبع خرافات یاد نموده است. لذا از کار یکی …

شبکه اجتهاد: قرآن مجید به صراحت برای بشر «کرامت» اعلام کرده است. این اصل هر چند در کتب تفسیر قرآن تا حدودی مورد تحلیل و تبیین قرار گرفته، ولی انتظار بود که اولا در حکمت اسلامی که وجود انسان بسیار مورد توجه است و از جهات مختلف گفتگو می‌شود، به هستی کرامت انسانی بیش از این پرداخته می‌شد و ثانیاً …

شبکه اجتهاد: استاد بزرگوار، شهید اسلام و مسلمین آیت‌الله حاج سید محمدباقر صدر (قدس الله نفسه الزکیه) در همه ابعاد گستره وجودی شخصیت خود، ممتاز، کم‌نظیر یا بی‌نظیر بود. بُعد علمی شخصیت ایشان دارای شعبه‌های مختلف و دامنه‌‌ای گسترده است؛ بعد اخلاقی، بعد اندیشه و رفتار سیاسی، رفتار خانوادگی، معاشرت با مردم، طلاب، شاگردان و سایر شخصیت‌ها و علمای معاصر …

شبکه اجتهاد: هر پدیده‌ای که در عالم رخ می‌دهد قطعاً حکمتى در آن نهفته است، برخى از این پدیده‌ها بدست بشر اتفاق می‌‌افتد، مانند جنگ‌ها، و برخى رخدادها طبیعى نیز است مانند: سیل و زلزله…؛ برخى از این وقایع خیراست و برخى از آنها شرّ میباشند که در مباحث علم کلام بدان پرداخته شده است. به اعتقاد کارشناسان بعد از …

شبکه اجتهاد: امسال با پخش سریال پایتخت۶ و دیگر سریال‌ها، دفاع و نقدهای مختلفی در فضای مجازی مطرح می‌شود مانند: دیالوگ‌هایی از این مجموعه که نشان دهنده حرکت جهت داری در هنجارشکنی دینی و عرف ملی ایرانی و یا نشان دادن روابط دختر و پسر و یا پخش ساز و آواز تند و رقص و یا به سخره گرفتن افراد …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله سیدجعفر کریمی مسئولیت دفتر استفتائات رهبرانقلاب را به عهده داشت و از ابتدای رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جلسه فقهی شورای افتاء شرکت می‌کرد که در آن جلسات گفت‌وگوهای مفصل فقهی پیرامون مسائل جدید مورد ابتلای جامعه اسلامی انجام می‌دادند. در بخشی از پیام تسلیت رهبرانقلاب آمده است: «مرحوم آیت‌الله آقای حاج سیدجعفر کریمی در شمار …

شبکه اجتهاد: درگفتمان انقلاب اسلامی در ایران راه سومی را در سبک زندگی انسان و از جمله در عرصه نظام‌های سیاسی، در مقابل بشر معاصر نهاد که از ویژگی‌های آن نه شرقی و نه غربی بودن، عدم موافقت با تحجر و تجدد و خارج از دوگانه سنت و مدرنیته به وجود آورد. تبیین ابعاد نظری این گفتمان از ضروریات امروزین …

شبکه اجتهاد: نظام جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک نظام مردم سالار دینی، از جمله نظام‌هایی است، که در عین حفظ ماهیت اسلامی خود به مبانی نظام جمهوری نیز پایبند می‌باشد و ضمن این‌که قوانین آن از دین مبین اسلام گرفته شده، به طور شایسته با برگزاری انتخابات متنوع نشان داده است که رای و نظر مردم از جایگاه بسیار …

‍شبکه اجتهاد: به عنوان یک معلم حقوق عمومی نکاتی را در خصوص نهاد وکالت و چالش‌های آن عرض‌‌‌ می‌‌کنم. ۱- اینکه اصلی مجزا در قانون اساسی در کنار حق بر دادخواهی برای حق بر داشتن وکیل در نظر گرفته شده نشان از اهمیت وکالت دارد. ۲- اینکه مقنن اساسی وکالت را جدا از اصل دادخواهی و نه در ضمن آن …

شبکه اجتهاد: قبل از بیان حکم مسأله یادسپاری چند مقدمه ضرورت دارد: مقدمه اول: برای مسکر تعریف‌‏های مختلفی وجود دارد از جمله این که، مسکر چیزی است کـه سـبب سست و بی‏‌حس شدن نسبی یا کامل عصب‏‌ها و کانون‌های مهم مغز می‏شود که در اثر آن اختلال در تکلّم ایجاد می‏شود و یا این که مسکر چیزی است که عقل …

شبکه اجتهاد: ویروس کرونا ضمن ایجاد تغییرات در سبک زندگی مردم، بر رفتار مذهبی و دینی آنان تاثیر گذاشته و سؤال‌های زیادی را در حوزه الهیات، اخلاق و فقه برای متدینان و متشرّعان پدید آورده است. هدف ما در این نوشتار کوتاه، بررسی حکم فقهی این تغییرات و رفتارهای تازه و نوپیدایی است که در اثر ظهور این ویروس پدید …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در اعتبار سنجی احادیث، دو منهج معروف وجود دارد؛ روشِ «وثوق سندی» و «وثوق صدوری»؛ دانش رجال، وثوق سندی کاربرد بیشتری دارد؛ معظم نظریاتِ آیت‌الله خویی (ره)، نشان می‌دهد که ایشان قایل به وثوق سندی هستند و برای همین است که شهرت عملی و روایی را باعث اعتبار روایت نمی‌داند و یا این که مشایخ اجازه باید …

شبکه اجتهاد: اخیراً بحثی در برخی فضاهای مجازی راجع به موضوع فوق (حکم روزه در ماه رمضان بر فرض خوف روزه‌دار از گرفتن یا تشدید مرض ناشی از ویروس کرونا به‌واسطه روزه گرفتن) صورت گرفته است. مطالب خوبی گفته شده است لکن سخنان غیر فنی هم کم گفته نشد. برخی هم به‌طور غیر جامع حکم به جواز روزه نگرفتن کردند. …

روایات نشان می‌دهد که شاد زیستن به آن معنای مثبتش، یک اصل کلی است. مثلاً پیغمبر ذاتاً یک انسان بانشاط و متبسم بود؛ آن حالت حزن و بکاء و غم پیغمبر، برای حالات خاص بوده است؛ ولی پایه شخصیتی پیغمبر در تعاملات اجتماعی، به‌عنوان یک انسان مبتهج، مسرور، بانشاط، متبسم و خوش‌رو بود. در مورد ائمه علیهم‌السلام هم همین است. …

شیعه باید بیشتر به این مسئله پاسخ دهد که جایگاه شادی و تفریح کجاست. چرا مناسک شادی کمتر خودش را در مذهب شیعه نشان می‌دهد؟ از طرفی، سؤالی متوجه همه مسلمانان اعم از شیعه و سنی و مذاهب مختلف، هست که مسلمانان گویا به لحاظ روحی گرفته‌ هستند و نسبت به مسیحیت و ادیان و مذاهب دیگر، مناسک شادی کمتری …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مسئله بحرانی امروز کرونا در کشور تلاقی کرونا با نوروز است. نوروز چه خبر است؟ هرساله در نوروز ده‌ها میلیون نفر مسافر در کشور داریم. بنا به گزارش مرکز آمار[۱] در بهار سال ۹۷، ۶۹درصد جمعیت کشور به سفر رفته و از ۲۵ میلیون خانوار، در این مدت حدود ۱۷ میلیون خانوار حداقل یک سفر داشته‌اند و …

شبکه اجتهاد: اخیراً یک قطعه فیلم شش دقیقه و چهار ثانیه‌ای به تاریخ جمعه ۲۳ اسفند به صورت رسمی از سوی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر شیخ الاسلام مولوی عبدالحمید در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که در آن جناب مولوی عبدالحمید سخنانی به این مضمون بر زبان آورده‌اند: «معروف است که ویروس کرونا از سوی طلاب چینی جامعه المصطفی وارد ایران …

شبکه اجتهاد: اخیرا از مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی امام جمعه اهل‌سنت زاهدان کلیپی منتشر شده است که وی در آن گسترش بیماری کرونا در قم و ایران را به طلاب چینیِ جامعه المصطفی نسبت می‌دهد و این تشکل علمی و تبلیغی را به شستشوی مغزی طلاب اهل‌سنت و شیعه کردن آنها متهم می‌کند. وی این اقدامات را برخلاف استراتژی وحدت اسلامی …

شبکه اجتهاد: این یکی دو روزه فرصتی دست داد تا کتاب «مُسَکِّن‌ الشُجُون ‌فی حُکم الفِرار من الطاعُون» سید نعمت‌الله جزائری (م ۱۱۱۲ق) از شاگردان معروف علّامه مجلسی (ره) و عالمان سرشناس عهد صفویه را مطالعه کنم. این کتاب که در سال۱۱۰۳. ق، و در شهر شوشتر نوشته شده و به طاعون فراگیر سال ۱۱۰۲. ق، اشاره دارد که از …