اندیشوران فقهی

استاد حوزه علمیه قم گفت: مدیریت فقهی اخلاق‌محور به معنای چنین مدیریتی است که هم ضمانت اجرا دارد و هم ارزش‌های اخلاقی در آن مدیریت رعایت شده است؛ به دنبال این هستیم که ببینیم آیا چنین مدیریتی را می‌توانیم تصویر کنیم و بر اساس موازین و ضوابط شرعی که از معارف دینی به دست ما می‌آید، تبیین کنیم یا خیر؟ به عقیده‌ ما می‌توان چنین مدیریتی را بر اساس موازین دینی و معارف دینی تبیین کرد، مدیریتی که هم ضمانت اجرا داشته باشد و هم ارزش‌های اخلاقی در آن رعایت شده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد …

شورای علمی گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی، قوی، فعال و پویا است تا جایی که می‌‌توان گفت در حوزه «فقه شهر و شهرنشینی» پیشرو و جلودار بوده است و بناست اولین شماره «دو فصلنامه الهیات شهر» در سال آینده منتشر شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: «پژوهشکده‌‌ اسلام تمدنی» از پژوهشکده‌‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است که از سال ۱۳۹۵ با تصویب پژوهشگاه و تأیید هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌‌ علمیه قم، با این عنوان مذکور و با تعریف مأموریت جدید فعالیت خود را آغاز کرد. این نهاد پژوهشی، پیش از این، از سال ۱۳۶۸ در قالب معاونت پژوهشی …

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به رویکرد عقل‌گرایی سیدمرتضی در علم، گفت: حضور ایشان در درس عالمان اهل تسنن در راستای تقریب مذاهب، سنت خوبی بود که امروز کمرنگ شده یا از بین رفته است؛ سیدمرتضی با عقل‌گرایی در علم و تقریب در رفتار توانست خدمات زیادی به اصل اسلام داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابولحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، ۲۹ دی ماه در نشست علمی «سیدمرتضی(ره) و تفاهم با مذاهب اسلامی» گفت: سیدمرتضی به حق از بزرگترین شخصیت‌های عالم تشیع بلکه جهان اسلام است، او بنیانگذار نخستین مکتب کلامی عقل‌گرا در شیعه …

می‌گوییم اگر زن شرایط مرجعیت را پیدا کرد می‌تواند مرجع باشد و ذکوریت شرط نیست. این حرف به این معنا نیست که از هر زنی می‌توان تقلید کرد. متاسفانه برخی در جامعه اینگونه تبلیغ می‌کنند که آقای جناتی می‌گوید از همین زنهای کوچه و خیابان می‌شود تقلید کرد. این که زنها شرایط را ندارند قبول است. اما اگر یک زنی این شرایط را پیدا کرد به خاطر زن بودنش نمی‌تواند مرجع تقلید شود؟ ما به همه ادله‌ای که ذکوریت را برای مرجعیت شرط می‌داند اشکال داریم. شبکه اجتهاد: مرجعیت زنان موضوعی است که همواره مورد مناقشه فقهای شیعه بوده است. …

کسی که عالمانه و عامدانه می‌داند دین حق است و انکار می‌کند چنین کسی هست که مرتد و کافر شده و الا هرکسی که بر اساس عقیده‌ی خودش، شبهه‌ای برای خودش پیدا شده و برگشت، این مصداق مرتد نمی‌شود. خب قاعدتاً در آن چیزی که به‌عنوان «مجازات مرتد» ذکر شده، مرتد در کنار تغییر عقیده، یک چیز اضافه‌ای هم دارد، حالا یا با انگیزه‌ی تضعیف مجموعه‌های دینی است یا به خاطر انکار از روی علم. لذا برای کسانی که صرفاً آزادی عقیده بخواهند داشته باشند و یا بخواهند عقیده خود را بیان کنند آن عنوان مجازات صدق نمی‌کند. اختصاصی شبکه …

شبکه اجتهاد: بار دیگر عبدالکریم سروش جنجال فکری گسترده‌ای برانگیخته است. بیش از دو دهه است که او را رأس جریان «روشنفکری دینی» می‌شناسند. حتی برخی از نواندیشان منتقد او معتقدند که او پایه‌گذار جریان «روشنفکری دینی» در ایران است و پیش از او ما با جریان «روشنفکری مذهبی» یا احیاگران و اصلاح‌گران دینی روبه‌رو بوده‌ایم. این سخن که به جدالی لفظی می‌ماند، نشانه‌ای از مرزبندی برخی از نوگرایان دینی با محصولات فکری سروش و شاگردان اوست. آنها از دو جهت با سروش مرزبندی می‌کنند؛ نخست آنکه او را در وضع نابسامان فرهنگی کنونی مؤثر و مقصر می‌دانند و توجیه‌های …

سال‌هاست که همچنان مناسبت شهادت بزرگ بانوی اسلام موضوعات مهم تاریخ اسلام و مسائل اختلافی بین شیعه و اهل تسنن را طرح می‌کند. این پرسش مطرح است که آیا حضرت زهرا(س) و سیره آن بزرگوار و اهل بیت عصمت و طهارت می‌تواند مبنای وحدت جامعه اسلامی قرار بگیرد یا محوری برای تفرقه شود؟ شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم تأکید دارد حضرت زهرا (س) می‌تواند بستر وحدت در جامعه اسلامی باشد. او بیان دارد: «حضرت فاطمه زهرا(س) در عین این که می‌کوشید امام علی(ع) را به عنوان مبنای حق و امام جامعه …

سروش، مانند بسیاری از مدعیان روشنفکری گرفتار نوعی آلزایمر تاریخی است. این همه آزادی اندیشه و گفت‌وگو را در کشور ما نادیده می‌گیرد و در آمریکایی زندگی می‌کند که کسی جرئت نمی‌کند هلوکاست را نقد کند. به گزارش شبکه اجتهاد، به دنبال اظهارات اخیر دکتر سروش در موضوع رحمانیت و خشونت در اسلام و تعارضات فراوان آن با آموزه‌های مسلم دین، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و استاد حوزه و دانشگاه، درباره اندیشه سروش و سیر تکامل اندیشه وی با «تسنیم» به بحث نشسته است که متن گفتگو تقدیم می‌گردد: به عنوان …

استاد خارج فقه حوزه علمیه مشهد گفت: برخی می‌گویند سید با شتابزدگی و برای رقابت با اهل تسنن، اجماع را قبول کرد، اما به نظر بنده اجماعات او نه تنها حلقه واسط برای کشف سیره متشرعه الی زمان معصوم، بلکه بالاتر علامت اتفاق فتوایی اصحاب امامیه است. لذا اجماعات او در عرض روایات نیست، بلکه گویای اتفاق فتاوای علمای شیعه است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در نشست «سیدمرتضی و رهبری فکری و اجتماعی شیعه در قرن چهارم»، گفت: محققان عمدتاً در چارچوب ذهنی خود به پردازش و …

شبکه اجتهاد: مسأله عدم تحریف قرآن، مسأله‌‌ای است که علی رغم نگارش آثار متعدّد پیرامون آن ـ چه به صورت کتاب، چه در قالب رسائل کوچک و بزرگ و چه در ضمن کتب کلامی و تفسیری ـ، هنوز به لحاظ نظری، برای برخی مسأله‌ای حل نشده است. یعنی علی رغم آن که بسیاری از بزرگان شیعه، ادعای اجماع بر عدم تحریف کرده اند، اما هستند کسانی که تأمّلاتی دارند۱. مرحوم محدّث نوری، در کتاب جنجال برانگیز فصل الخطاب، بیش از هزار روایت آورده و بر اساس آنها مدّعی وقوع تحریف در قرآن کریم شده است؛ «إنَّ هذا لَشَی‏ءٌ عُجابٌ». انبوه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: از میان معروف‌ترین کتاب‌های رجالی شیعی، کتاب «اختیار معرفه الرجال»، معروف به «رجال کشی» است. رجال کشی را شیخ طوسی از کتاب اصلی کشی اقتباس و تلخیص کرده است. در منابع، کتاب اصلی کشی که در دست شیخ طوسی قرار داشته – امروز در دسترس نیست – به اسم «معرفه الناقلین عن الائمه الصادقین» یا «معرفه الرجال» یا «اختیار معرفه الرجال» بوده است؛ در این که محمد بن عمر کشی از علمای برجسته شیعی بوده شکی نیست و در متون شیعی و سنی، از او به‌عنوان صاحب علم و دانش نام برده شده است؛ با اعتراف به …

شبکه اجتهاد: طی دو دهه اخیر معمولاً در رسانه‌ها برخی اظهار نظرهای آیت‌الله مصباح در مورد مسائل سیاسی روز برجسته شده و در مقابل آن عده‌‌ای به دفاع برخاسته وعده‌‌ای آن را نقد کرده‌‌‌اند به‌گونه‌ای که به‌تدریج نوعی دو قطبی و جبهه‌گیری سخت در مورد ایشان شکل گرفته است؛ اما در محیط‌های علمی اعم از حوزه یا دانشگاه فراتر از این بحث‌های رسانه‌‌ای نوعی مواجهه جدی در قبال مطالعات و پژوهش‌ها و دیدگاه‌های علمی ایشان از سال‌ها قبل تاکنون جاری بوده است و حتی آنان که دیدگاه‌های علمی متفاوت یا مخالف با ایشان داشته‌‌‌اند آثار ایشان در حوزه‌های گوناگون اندیشه …

نباید دانش‌های اسلامی را به تعداد فرقه‌های مذهبی در شیعه و سنی متعدد کنیم، زیرا نه با واقعیت تاریخی دانش‌ها سازگاری دارد و نه انعکاس و نتایج و پیامدهای آن درست است. اگر شیعه بگوید من فقه دارم و اهل تسنن هم بگویند ما فقه داریم و هر کدام هم درصدد استیلا بر فقه دیگری باشند، امت بلافقه تولید خواهد شد که خطرناک است؛ لذا علما به جای اینکه در کنفرانس‌ها و همایش‌ها بنشینند و بر کلیات تأکید ورزند باید بر فقه واحدی تمرکز کنند. دقیقاً همان کاری که شهید صدر در تدوین اقتصادنا کرد و از فقه اهل تسنن …

شبکه اجتهاد: جناب مولوی گرگیج در خطبه‌های اخیرشان، دربارۀ نسبت شهادت حضرت فاطمه (س) با وحدت اظهاراتی داشته‌اند که خلاصه‌اش این است: ۱- قابل باور نیست که شیر خدا و فاتح خیبر، از حریم خود دفاع نکرده و در عوض، بارها به خلفا کمک هم کرده باشند. ۲- با وجود دشمنان و چالش‌های مشترک، طرح شهادت حضرت فاطمه (س) موجب تفرقۀ امت اسلامی است و به کار بردن شهادت، توهین به اهل‌سنت است. ۳- وقتی علمای اهل‌سنت می‌بینند که افراد کم‌اطلاع، اهل‌سنت را دشمن اهل‌بیت (ع) می‌دانند، علیرغم میلشان مجبورند به این‌جور مسائل بپردازند. از بررسی صدر و ذیل کلام …

شهید صدر در علم اصول، حدود ۱۷ یا ۱۸ مبنای اساسی و نزدیک به ۱۰۰ نظریه متفاوت دارد. باز با این حال برنامه مطالعاتی ایشان چنین بود که آیت‌الله سید کاظم حائری می‌فرمود: آقای صدر در سنینی که ما شاگرد ایشان بودیم، (سنین چهل سالگی و بالاتر) به اندازه سه طلبه معمولی کار می‌کرد و زحمت می‌کشید، با اینکه خودش نابغه بود. به ایشان گفتم: شما روزی چند ساعت کار می‌کنید، گفتند: تقریباً روزی چهارده تا شانزده ساعت. گفتم شما با این سنتان از ما که فرزند شما محسوب می‌شویم، خیلی بیشتر کار می‌کنید، ایشان فرمودند که من الآن دیگر …

مدیر حوزه علمیه خراسان گفت: حوزه علمیه قاعده نظام اسلامی است و باید به جایی برسد که هزاران نیاز علمی، فقهی، کلامی، فرهنگی، تربیتی، قانونگذاری و نیازهای دیگر عرصه‌ها را پاسخگو باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصباح عاملی در آئین تجلیل از برگزیدگان رقابت علمی نخبگانی فقه و اصول حوزه علمیه خراسان که صبح سه‌شنبه، ۱۶ دی‌ماه در ساختمان شماره دو این حوزه برگزار شد، گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، با توجه به حاکمیت دینی، نیازهای فراوانی در جامعه در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، تمدنی و غیره ایجاد شده است که حوزه علمیه باید در این عرصه‌ها ورود …

مدیر حوزه علمیه خراسان با اشاره به اهمیت فراوان قرارگاه فقاهت و مجتهدپروری حوزه علمیه خراسان، گفت: تا زمانی که فعالیت درسی، فقاهتی، اصولی، رجالی، قرآنی، عقلانی در حوزه‌های علمیه برقرار است، قرارگاه فقاهت و مجتهدپروری استمرار دارد و باید به‌طور جدی دنبال گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اولین جلسه هم‌اندیشی و معارفه اعضای قرارگاه فقاهت و مجتهد پروری حوزه علمیه خراسان، با حضور آیت‌الله حاج شیخ مهدی مروارید، عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی مدیر حوزه علمیه خراسان و همچنین و شماری از اساتید درس خارج و معاونین و مسئولین مرکز مدیریت حوزه علمیه …

شگفتی از ایشان است که ده‌ها سال است بر اسلام رحمانی و محوریت محبت و حق و اخلاق در مناسبات دینی- اجتماعی وسیاسی گام نهاده، اتهام خشونت و قدرت طلبی و خشیت پروری به اسلام زند! به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ هادی سروش مدرس و پژوهشگر حوزه علمیه در یادداشتی به سخنرانی اخیر عبدالکریم سروش درباره قدرت و دین پاسخ داده است: عبدالکریم سروش در سخنرانی اخیرشان با ارائه چند آیه‌ی تقطیع شده از قرآن کریم و پاره‌ای روایاتِ غیرمستند؛ اسلام و قرآن و پیامبر (ص) را به “قدرت و خشیت و خشونت” مرتبط نموده است. چند نکته اجمالی و …

شبکه اجتهاد: تاریخ، عالم خستگی ناپذیر، زنده یاد آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی را، با دو خصلت به خاطر خواهد آورد: یکی تبیین نظریه اجتماعی-سیاسی اسلام و دیگری مراقبت از اینکه آن را به انحراف و التقاط، مشَوّه نسازند. اما در فقره اول: هر حرکت اجتماعی، با فهم و تبیین آغاز‌ می‌‌‌شود. میراث علامه مصباح در این حوزه، بی هیچ اغراق، همسنگ علامه طباطبایی و علامه مطهری است. قدر و منزلت علمی او در این میدان نیز، هماره مورد تصدیق دشمنان وی قرار داشت! بودند کسانی که بعدها در کسوت مخالفانش در آمدند، اما پیش تر بخش مهمی از بضاعت کلامی …

حجت‌الاسلام‌ سید هاشم موسوی، رئیس مرکز اسلامی انگلیس درباره  فیلم «بانوی بهشت» می‌گوید: شد این فیلم به دنبال این است که با ژنتیک دانستن خشونت و افراط‌گرایی برای برادران اهل سنت، تلاش کند که شیعیان را از نزدیک شدن به آنان دور کند و اساسا وحدت بین مسلمان را غیر ممکن معرفی کند و از طرف دیگر به برادران اهل سنت القا می‎کند که شما نمی‌توانید عاشق اهل بیت(ع) باشید چون ریشه شما از طریق گذشتگان شما به تفکر داعشی می‌رسد. لذا به بهانه بیان مظلومیت خانم فاطمه زهرا سلام الله علیها شرایطی را فراهم می‌کنند که فرزندان معنوی آن …

شبکه اجتهاد: آیتﷲ محمدتقى مصباح یزدى، یازدهم بهمن ۱۳۱۳، در دامان خانواده اى بسیار متدین و مذهبى در شهر یزد به دنیا آمد. زندگى پدر و مادر وی در منزل میراثىِ مادریشان با سختى بسیار مى‌گذشت. مادر با کمک خاله‌ها، در خانه جوراب مى بافت تا پدر براى گذران زندگى جوراب‌ها را در مغازه بفروشد. این شغل بسیار کم درآمدى بود; به طورى که پدر مى بایست هر از چندى مبلغى قرض مى کرد تا به کارش سامانِ دوباره دهد. با وجود همه‌ی سختى‌ها این خانواده بسیار مذهبى و شیفته اهل‌بیت(علیهم السلام) در آن دوران خفقان رضاخانى که برپا کردن …

شبکه اجتهاد: مدارس علمیه شهر قم، این روزها جنب و جوش سال گذشته را ندارد. بعضی از این مدارس به طور کامل تعطیل هستند و بیشترشان اگر چه باز هستند ولی حضور طلاب در آنها مثل سال گذشته نیست. وضعیت دیگر حوزه‌های علمیه دیگر استان‌ها نیز به همین شکل است. قرنطینه و تبعات آموزشی آن برای حوزه از اواخر بهمن و اوایل اسفند ۹۸ با شناسایی چند مورد مبتلا به ویروس کرونا در قم، موضوع بیماری کرونا در ایران بحث برانگیز شد. ویروسی که تا به امروز دارویی برای مداوای آن کشف نشده و تأثیرات عمیقی را بر سبک زندگی …

نجف از زمانی به عنوان مرکز فقه شیعی و علوم آل البیت علیهم السلام درآمد که شیخ طوسی به آن شهر هجرت کرد و با دانشمندان حاضر در مکتب درس خویش، حوزه علمیه نجف اشرف را بنا نهاد. شبکه اجتهاد: نجف اشرف تا قبل از شهادت امیرالمؤمنین علی علیه السلام سرزمینی معروف نبود و شرافت آن از مولود کعبه است که پس از شهادتش در آن سرزمین آرمید و سیل عشاق را به سوی خود جلب کرد. این شهر قبل از هجرت شیخ طوسی، سرزمینی بود که برخی از علویان و شیعیان خاص امیرمومنان علیه السلام را در خود جای …

برخورد آمریکا با فضای توسعه در تمام رشته‌ها بسیار خشن و از قدیم تحت محاصره و مجازات بوده است. یعنی از بعد از سید جمال الدین اسد آبادی که جهان اسلام به خود آمد و به دنبال این رفت که جهان اسلام را در تمام عرصه ها به توسعه و پیشرفت برساند بزرگترین تهدید و زنگ خطر برای غربی‌ها شد. آمریکایی‌ها خوب خبر دارند که این دانشگاه به جز حوزه‌های حرفه‌ای آکادمی کرد تعریف شده خود در هیچ حوزه‌ای ورود نکرده و نخواهد کرد. اصلا ما وظیفه‌ای در بخش نظامی نداریم!  در جمهوری اسلامی و دیگر کشورهای اسلامی برای تمام …

کسانی که واژه فقه را در کنار نظام قرار دادند دو منظور را دنبال می‌کنند. یکی اینکه معنای حداکثری از فقه را در نظر دارند، دوم اینکه معتقدند که فقه یک مجموعه نظام‌مند است؛ یعنی به صورت نظام‌مند، حاکی از رفتارها، روابط، ارتباطات، اجزاء و عناصری هست که می‌تواند سعادت دنیا و آخرت را برای انسان مهیا کند و تکلیف انسان و جامعه را برای رسیدن به رفاه و سعادت روشن سازد. اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه نظام اصطلاحی است که در سال‌های اخیر وارد دائره واژگان حوزه‌های علمیه شده است. در این راستا، هم پژوهش‌های متعددی صورت گرفته است و …

شبکه اجتهاد: پس از انتشار کتاب «عصر حیرت» برخی که متن کتاب را نخوانده و صرفا بر اساس برخی تیترها و عناوین به نقد و قضاوت شتابزده نشستند، رویکرد و محتوای کتاب را روشنفکرانه از نوع مدرن اعلام کردند اما آنچه من در کتاب مطرح کرده‌‌‌ام منبعث از کتاب و سنت است هر چند‌ نمی‌‌توان منکر وجود مشابهت‌هایی اغلب صوری و بعضا محتوایی با پاره ای از انگاره‌های روشنفکری در این دیدگاه شد که البته من آن را نه نقطه ضعف که نقطه قوت آن دانسته و مایه انسجام ملی و دینی جامعه متنوع و متکثر ایران‌ می‌‌دانم. در این …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌ﷲ سید محمدمهدی موسوی ‌خلخالی (رضوان‌ﷲ‌علیه) فرزند آیت‌ﷲ سید فاضل در سال ۱۳۰۴ شمسی مصادف با ۱۳۴۴ هجری قمری در شهر رشت متولد شد، او پس از وفات پدرش به خاطر علاقه و سوابق خانوادگی و دعوت عمویش مرحوم آیت‌ﷲ سید محمد موسوی خلخالی در سال ۱۳۱۰ شمسی عازم نجف اشرف گردید و پس از گذراندن تحصیلات ابتدائی، در حدود سن شانزده سالگی وارد حوزه علمیه شد و پس از اتمام دروس سطح با حضور در درس خارج آیت‌ﷲ‌ سید ابوالقاسم ‌خویی (ره)، از شاگردان سرآمد مکتب ایشان گردید و سالیان پیاپی از محضر آن آیت بزرگ …

آیت‌الله سید‌هاشم حسینی بوشهری با رأی اکثریت اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به عنوان رئیس این نهاد عالی حوزوی انتخاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عصر امروز جمعه ۲۸ آذر برگزار گردید، که آیت‌الله سید‌هاشم حسینی بوشهری با رأی اکثریت قاطع اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به عنوان رئیس، آیت‌الله سیداحمد خاتمی نائب رئیس اول و حجت‌الاسلام والمسلمین عباس کعبی به عنوان نائب رئیس دوم این نهاد عالی حوزوی انتخاب شدند. در اطلاعیه جامعه مدرسین حوز ه علمیه قم آمده است: ضمن گرامیداشت یاد و خاطره حضرت آیت‌الله آقای حاج شیخ …

مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان، با تاکید بر لزوم شناخت نحوه و سبک آموزش حوزوی گفت: در این راستا به زودی طرح «میز مطالعات فقه جواهری» در حوزه علمیه خراسان اجرایی می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر نوایی، مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان، درباره طرح میز مطالعات فقه جواهری به خبرگزاری حوزه گفت: مرکز نخبگان و استعدادهای برتر در راستای کارهای مربوطه طرح‌های فراوانی در حال اجرا و در دست اقدام دارد که یکی از این طرح‌ها میز مطالعات فقه جواهری است. وی با تاکید بر اینکه فقه جواهری، فقهی …

حجت‌الاسلام دکتر واعظی با تأکید بر این که پیشبرد اهداف نظام سیاسی نیازمند نهادسازی بر اساس فقه و علوم انسانی است، گفت: ما در این چهل ساله کمتر نهادسازی و بیشتر مونتاژ کرده‌ایم یعنی از تجارب عقلاییه موجود در نظامات اجتماعی دیگر را مثل بانک، قیوداتی زده و آن را اسلامی کرده ایم ولی نهادسازی نکرده ایم در حالی که به نظر می‌‌رسد اگر بخواهیم حکمرانی اسلامی داشته باشیم و اهداف و اصولی که اسلام معرفی کرده و تمدن اسلامی را رقم بزنیم و جامعه پردازی دینی کنیم باید در حوزه سیاست، مناسبات مالی، اقتصاد، شؤون آموزشی و جنبه‌های دیگر …