حکومت و قانون

کتاب «حاکم و حکومت در نظام سیاسی اسلام، به ضمیمه کتاب بازجویی در اسلام»، اثر استاد احمد عابدی توسط نشر معارف به‌زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه  برنامه زندگی انسان از گهواره تا گورو جوابگوی نیاز بشری در ساحت‌های فردی و اجتماعی اعم از فرهگی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی است. با وجود هزار و اندی سال از پویایی این علم با ظهور انقلاب اسلامی فرصتی مغتنم پیش آمد تا مباحثی جدید، با  نگاه کلان و همه جانبه به زندگی انسان در فقه بررسی شود. از جمله آن  نظریه ولایت فقیه است، ولایت فقیه و نهاد مرجعیت دینی …

شبکه اجتهاد: به تازگی یادداشتی درباره سیره مرحوم ‌آیت‌الله بروجردی (ره) در یکی از گروه‌های مجازی مشاهده کردم و از جهاتی، تحلیل این یادداشت برای من اهمیت پیدا کرد. یک جهت آن اشاره‌ای است به بخشی از سنت فقهی ‌آیت‌الله بروجردی [۲] به مثابه مرجع عالیقدر و مطلق در دوره‌ای از تاریخ معاصر که مقارن با نهضت امام خمینی (ره) است؛ و دیگر اینکه داده‌های تاریخی آن خیلی سودمند و پندآموز است و جهت مهم‌تر آن، تحریفی است که در این نبشته نسبت به آن مرحوم شده است. از این رو لازم است با ارائه تحلیل درست، آن تحریف زدوده …

شبکه اجتهاد: امام خمینی (ره)، ذهنی چندلایه داشتند. هم در مسیر سلوک و عرفان نظری و عملی، درس‌آموخته و مربی شده بودند، هم در فلسفه به غایه‌المنتهایی دست یافته بودند، هم فقیهی متبحر و پیشرو بودند، هم ادیبی کارآزموده و هم آشنا به موضوع تشکیلات و تعاملات. همه این‌ها، امام را در تلاقی بی‌نظیری در تقاطع حکمت و عرفان و فقه قرار می‌داد که با ذوق سرشار ادبی و شناخت حکمرانی جهانی معاصر همراه بود. آن مبنا و این معرفت، او را به انسانی ذوابعاد و البته ذوفنون تبدیل کرده بود که در هر حادثه‌ و واقعه‌ای، از گنجینه خرد …

شبکه اجتهاد: پانزدهم بهمن ماه بود؛ یعنی درست نیمی از زمستان سرد سال ۵۷ سپری شده بود و نیمی در پیش. مدارس، مساجد، بازارها، دانشگاه‌ها و همه کشور، در یک اعتراض مدنی و هماهنگیِ مردمی تعطیل شده بود؛ شاه از ایران رفته بود، نظام ستمگرش در آستانه فروپاشی قرار داشت و با آمدن امام خمینی به تهران، جان تازه‌ای به کالبد انقلاب دمیده شده بود؛ بهار گویی پیشاپیش، در دل مردمان شکوفه داشت، همه در تب و تاب انقلاب بودند و چشم‌ها به انتظار واقعه‌ای که رخ دهد و حماسه‌ای که به ثمر نشیند. امام که قصد آمدن کرد، بسیاری …

شبکه اجتهاد: شهر مشهد به لحاظ بافت مذهبی فرهنگی و اجتماعی خویش، همواره در جنبش‌های استقلال‌طلبانه و دینی تاریخ معاصر پیشتاز بوده است. پس از آغاز نهضت امام‌خمینی در دهه ۴۰ نیز، حوزه علمیه، مراجع و عالمان و نیز مردم این شهر به این حرکت حق‌طلبانه واکنشی مثبت نشان دادند و از آن حمایت کردند. از نیمه دوم دهه ۴۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی، هدایت انقلاب در شهر مشهد علاوه بر مراجع و علمای وقت حاضر؛ توسط سه چهره مبارز یعنی رهبر معظم انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای، مرحوم آیت‌الله عباس واعظ طبسی و شهید آیت‌الله سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد صورت می‌گرفت و به‌نوعی …

شبکه اجتهاد: بدون تردید نظریه ولایت فقیه، هم به لحاظ تاریخی و هم به لحاظ دامنه شمولِ موضوعی، تازه‌ترین و متعالی‌ترین نظریه در پهنه‌ی حکومت و حکمرانی است و امام خمینی رحمت‌الله علیه با إشراف فقهی، کلامی و تاریخی بر مبانی و نظریات پیشین کوشیده در این نظریه بخش‌های مغفول و ناگفته را تبیین کند. اگر چه نقد و تحلیل این نظریه و رشد و تعالی آن و پاسخ به ابهام‌ها و نواقص آن ممکن است. اما از وُجوه رشد یافته و قَویم این نظریه نمی‌بایست غفلت کرد. در گذشته‌های دور فقها می‌کوشیدند وظیفه اقامه دین و حدود الهی را …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله عبدالله نظری (خادم الشریعه) از مبارزان صدیق نهضت انقلاب اسلامی که عمر با برکت خود را در راه اعتلای دین، انقلاب، نظام اسلامی و خدمت به مردم صرف کرد، از چهارم بهمن ماه به دلیل بیماری در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری شد، ظهر امروز، یکشنبه ۱۲ بهمن ماه ۹۹ در سن ۸۸ سالگی به دیار معبود خود شتافت. این عالم انقلابی از شاگردان برجسته ‌آیت‌الله بروجردی و امام خمینی (ره) بود که دروس فقه و اصول را به مدت هشت سال از محضر این بزرگان آموخت. آیت‌الله نظری خادم الشریعه که از شاگردان حلقه درس امام …

حجت‌الاسلام عباس حیدری معتقد است، میرزای نائینی توانسته است بین ذهن شیخ انصاری و زبان آخوند خراسانی که ویژگی‌های خاصی داشته‌اند، پلی را برقرار کند و رهیافت نیرومندی را در فقه سیاسی به جریان بیاندازد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌آیت‌الله میرزا محمدحسین نائینی مشهور به میرزای نائینی، از فقهای بزرگ قرن سیزدهم و از علمای طرفدار نهضت مشروطه بود. او بعد از درگذشت ‌‌آیت‌الله فتح‌الله غروی اصفهانی، مرجعیت عامه شیعه را بر عهده داشت و با نوشتن رسالهٔ تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله نقش مهمی در تثبیتِ نظری جنبش مشروطه انجام داد. در انقلاب مشروطه ‌‌آیت‌الله نائینی را می‌توان از پیشگامانی به …

«انتقاد دینی و سیاسی در قرآن و سنت» نوشته محمدحسن موحدی ساوجی توسط انتشارات دانشگاه مفید منتشر شد. نویسنده اثبات کرده که نقد رفتار حاکمان حق شهروندان است و دین نیز به این امر جواز داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، مفهوم نقد یا critique هرچند خاستگاهی مدرن دارد، اما در تمدن اسلامی و در منابع اصلی و اصیل اندیشه اسلامی بارها به آن اشاره و تاکید شده است. در کلام‌الله مجید می‌توان نشانه‌هایی از مفهوم و ضرورت انتقاد را یافت و سیره معصوم (ع) نیز از این امر مستثنا نیست. «انتقاد» به عنوان یکی از مهم‌ترین مظاهر آزادی بیان، …

آیا می‌‏توان نمایندگان مجلس را برکنار کرد؟ این پرسشی است که باید بااحتیاط به آن پاسخ داد، به‏‌خصوص اینکه نمایندگی و نماینده از مفاهیم و عناصر اصلی مردم‌سالاری هستند و در صفوف ابتدایی تحدید توسط زمامداران حضور دارند. با این حال صرف اهمیت مجلس و نمایندگی، موجب کنار گذاشتن نظریات در مورد قابل عزل بودن نمایندگان نمی‏‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دموکراسی به‌عنوان مسیر مرسوم و مألوف حکمرانی در جهان معاصر تثبیت شده است. در این میان رابطه‌ی میان نمایندگان پارلمان و شهروندان مسئله‌ای مهم و دارای آثار متنوعی است و هر نظام سیاسی باید پاسخ‌هایی در زمینه چیستی و …

شبکه اجتهاد: بهمن‌ماه ۱۳۴۸ بود که اولین جلسه تدریس حضرت امام خمینی در موضوع حکومت اسلامی و ولایت فقیه در حوزه علمیه نجف و در مسجد شیخ انصاری برگزار شد. درس‌هایی که به شکل‌ها و قالب‌های مختلفی به جامعه دینی و سیاسی عرضه گردید و به نقطه عطفی در مبارزات اسلامی ـ مردمی با رژیم استبدادی پهلوی بدل شد. در این یادداشت کوتاه به دو مطلب در رابطه با مسئله «حکومت اسلامی» در اندیشه امام خمینی پرداخته می‌شود: ۱. پیشینه و سیر اندیشه حکومت اسلامی در آثار امام خمینی(ره) ۲. نسبت حکومت اسلامی با جمهوری اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره) …

شبکه اجتهاد: یکی از آشکارترین راهکارهای عقلایی جهت نیل به تصمیمات سنجیده در سطح کلان اجتماع و قاعده‌ای عمومی برای ساختن یک جامعه مطلوب، مشورت کردن است. در حقیقت می‌توان گفت تصمیم گیری‌‌‌‌ها‌ زمانی دقیق‌تر می‌شود که افراد صاحب نظر که در امور مختلف دارای تخصص هستند در آن مشارکت داشته باشند و تصمیمی که قرار است بر سرنوشت گروهی از جامعه تاثیر بگذارد، برآمده از خرد جمعی باشد. از آثار مفید مشورت کردن و توسعه فرهنگ مشورت پذیری می‌توان به رشد آگاهی‌‌‌‌ها‌ی عمومی، رشد و گسترش عقلانیت جمعی، توسعه فرهنگ کار جمعی و همدلی و اتحاد در میان افراد …

شبکه اجتهاد: چند هفته‌ای است در گزارش‌های خبری، سخن از ابلاغ «سند تحول قضائی» در میان است. برای بیشتر مردم که یک سر دارند و هزار سودا، کار به همین جا ختم می‌شود؛ و برای آنان که بیشتر پیگیر اخبار حقوقی می‌شوند، مواجهه با یک متن هفتاد-هشتاد صفحه‌ای، احتمالاً آن‌ها را از خواندن کل متن منصرف می‌کند؛ اما «آب دریا را اگر نتوان کشید هم به قدر تشنگی باید چشید»؛ لذا به آنان که مشتاق‌اند بدانند آیا سند تحول قضائی، واقعاً سند تحول است یا خیر، توصیه می‌شود، به جای خواندن هفتاد صفحه، این دو صفحه را از دست ندهند. …

حجت‌الاسلام علی رضائیان، در نشست علمی «فقه سیاسی و نقش آن در حکومت اسلامی» بیان کرد: به دلیل تغییر در روند فرایند اجتهاد و اهمیت کشف حیث در موضوع فقه سیاسی، قطعا نیاز به اصول فقه جدید داریم. البته نه به این معنا که اصول فقه تغییر کند، بلکه به معنای این است که ما نیاز به اصول فقه خاص فقه سیاسی داریم و باید برای کشف حیث از ابزار خاص استفاده کنیم.  به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام علی رضائیان، در نشست علمی «فقه سیاسی و نقش آن در حکومت اسلامی» که بصورت وبینار به همت معاونت پژوهش مدرسه علمیه …

کتاب «فقه و اجتهاد حکومتی» نوشته علی‌اکبر نوایی و کتاب «منشور حکمرانی در حکومت اسلامی مطابق با سیره امام علی علیه‌السلام» اثر سیدهاشم بطحائی گلپایگانی (ره) به‌تازگی چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «فقه و اجتهاد حکومتی» نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر نوایی، استاد حوزه علمیه مشهد و مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر این حوزه است که در سه بخش تدوین یافته است. بخش اول با عنوان «نگاه کلی به دیدگاه عالمان شیعی در لزوم تشکیل حکومت اسلامی» و «مفهوم شناسی فقه حکومتی» در سه فصل ارائه گردیده است. بخش دوم با عنوان «فقه سیاسی و حکومتی»، …

استاد میرباقری تأکید کرد: اگر مجلس بخواهد به سمت تمدن اسلامی حرکت کند باید کار به گونه‌ای باشد که فقه در فرآیند تصمیم گیری حضور داشته باشد، نه این‌که صرفاً در خروجی اثر بگذارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری، رئیس فرهنگستان علوم اسلامی در دیدار با دکتر محسن زنگنه نماینده مجلس و رئیس فراکسیون «بیانیه گام دوم» در مورد جایگاه مجلس در نظام اسلامی و لزوم نگاه این نهاد به نیروی های کارآمد جوان بیان داشت: ظرفیتی در انقلاب ایجاد شده که با آن می‌توان انقلاب را ادامه داد. جوان نخبه انقلابی با روحیه و تخصص …

شبکه اجتهاد: برای برخی از دلباختگان تمدن غرب، خیلی سخت است که تفکر نوین اسلامی در ساحت نظام اجتماعی اسلام در جامعه عرضه شود، در گام دوم انقلاب که مسیر برای تحقق طرح‌های نوین اسلامی فراهم گردیده است، حوزه‌های علمیه سرشار از دیدگاه و تفکرات اصیل و مترقی است که اگر فرصت ظهور و بروز پیدا کند، کار را برای اندیشه‌های غرب گرایان بسیار سخت خواهد کرد! اندیشه‌هایی که اگر درست بنگریم ریشه بسیاری از معضلات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی کشور عزیزمان ایران است. همانطور که رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم فرموده‌اند هرگانه در طول ۴۰ سال …

سال‌هاست که همچنان مناسبت شهادت بزرگ بانوی اسلام موضوعات مهم تاریخ اسلام و مسائل اختلافی بین شیعه و اهل تسنن را طرح می‌کند. این پرسش مطرح است که آیا حضرت زهرا(س) و سیره آن بزرگوار و اهل بیت عصمت و طهارت می‌تواند مبنای وحدت جامعه اسلامی قرار بگیرد یا محوری برای تفرقه شود؟ شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم تأکید دارد حضرت زهرا (س) می‌تواند بستر وحدت در جامعه اسلامی باشد. او بیان دارد: «حضرت فاطمه زهرا(س) در عین این که می‌کوشید امام علی(ع) را به عنوان مبنای حق و امام جامعه …

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه سیدمرتضی برخلاف نظر برخی افراد که معتقدند وی تشکیل هر نوع حکومت در عصر غیبت را جور می‌داند، گفت: وی نه تنها معتقد به تشکیل دولت اسلامی در عصر غیبت برای اجرای احکام است، بلکه پذیرش منصب در حکومت جور را هم اگر منجر به کارهای حقی مانند امر به معروف و نهی از منکر شود، جایز و حتی واجب می‌داند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک‌زایی، در نشست علمی «دلالت‌های سیاسی رساله فی العمل مع السلطان» از سلسله نشست‌های کنگره بین‌المللی سیدمرتضی، گفت: محتوای این رساله مبتلابه همه کسانی است که …

کتاب «خوانش حکومت اسلامی در ساحت نظریه سیاسی» با رویکردی متفاوت توسط حبیب عشایری، نویسنده و پژوهشگر حوزه اندیشه سیاسی اسلام و ایران و دانش‌آموخته دکتری اندیشه سیاسی به رشته طبع درآمده و توسط سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی به بازار کتاب عرضه شده است. این اثر در شش فصل پیوسته به صورت تحلیلی و در چارچوب روش تاریخی-توصیفی به موضوعات و مباحث مختلف درارتباط با فقه سیاسی شیعه و همچنین مقایسه نقادانه نظریه سیاسی دو اندیشمند معاصر، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی و آیت‌الله دکتر مهدی حائری یزدی پرداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «خوانش حکومت اسلامی در ساحت نظریه …

کتاب «آشنایی با کلیات حقوق شهروندی» تألیف حجت‌الاسلام و المسلمین سیدجواد ورعی از سوی انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه وارد بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد ورعی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در جدیدترین کتاب خود با هدف آشنایی همگان به حقوق خود و دیگران به بررسی ابعاد مختلف حقوق شهروندی پرداخته و توجه به اصول حقوق شهروندی را از ضروریات امروز می‌داند چرا که در جامعه اسلامی نیز مثل بسیاری از جوامع، «حقوق شهروندی» همراه با «مسئولیت‌های شهروندی» نسبت به یکدیگر و حکومت‌ها، معنا و مفهوم دارد و …

شبکه اجتهاد: درباره ورود کم سابقه مرجعیت به قائله اخیر پاکستان حرف و حدیث زیاد است اما آنچه این حقیر را متامل می‌نماید سازوکار معیوبی است که شیعه در ساختار امت – مرجعیت در حال حاضر با آن روبروست. ماجرا از یکشنبه هفته گذشته و با اعلام خبر حمله مزدوران داعش به کارگران معدن در نزدیکی‌های شهر کویته مرکز ایالت بلوچستان پاکستان که از قضا از قوم و نژاد هزاره بودند آغاز شد. حملات داعش را اگر به چند دسته تخریبی، ارعابی و جهادی تقسیم بندی کنیم این حمله از دسته حملات ارعابی قلمداد میشد که در آن فاکتور ایجاد …

با توجه به اصل ۴ قانون اساسی که تصریح دارد به اینکه کلیه قوانین و مقررات باید موافق با موازین فقهی و شرعی باشد و تصریح شده که این اصل در تمام اصول قانون اساسی و همین طور بر کلیه قوانین حاکم است؛ بنابراین منبع اتخاذ قوانین و مستند اصلی قوانین، باید فقه و موازین شرعی باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: به زعم برخی، یکی از رقبای فقه در زمان حاضر، دانش حقوق است، دانشی که ابتدا قرار بوده متخذ از فقه باشد اما در زمان حاضر، به عنوان رقیبی برای فقه مطرح شده است. در مورد ارتباط بین فقه و …

شبکه اجتهاد: طی دو دهه اخیر معمولاً در رسانه‌ها برخی اظهار نظرهای آیت‌الله مصباح در مورد مسائل سیاسی روز برجسته شده و در مقابل آن عده‌‌ای به دفاع برخاسته وعده‌‌ای آن را نقد کرده‌‌‌اند به‌گونه‌ای که به‌تدریج نوعی دو قطبی و جبهه‌گیری سخت در مورد ایشان شکل گرفته است؛ اما در محیط‌های علمی اعم از حوزه یا دانشگاه فراتر از این بحث‌های رسانه‌‌ای نوعی مواجهه جدی در قبال مطالعات و پژوهش‌ها و دیدگاه‌های علمی ایشان از سال‌ها قبل تاکنون جاری بوده است و حتی آنان که دیدگاه‌های علمی متفاوت یا مخالف با ایشان داشته‌‌‌اند آثار ایشان در حوزه‌های گوناگون اندیشه …

شبکه اجتهاد: آقای دکتر سروش در سخنرانی «دین و قدرت» تصویری از پیامبر اکرم (ص) به دست داده که او را به عنوان «یک عارف مسلح» و کسی که «یک جنبش دینی مسلحانه» ترتیب داده، قلم برده است. این تصویر بی‌تردید نه با تصویری که آیات قرآن از پیامبر ترسیم می‌کند سازگار است؛ نه با آنچه از سیره پیامبر و روایات صحیح و اصیل ادبیات سیره می‌شناسیم؛ و نه با آنچه از وضعیت اجتماعی و رفتاری شبه جزیره در آستانه ظهور اسلام و اوضاع عرب. در جلساتی به تفصیل در این موضوعات سخن خواهم گفت اما در اینجا چند نکته …

آیات مکارم شیرازی، علوی گرگانی، نوری همدانی و بشیر نجفی ضمن محکومیت شدید کشتار هدفمند پیروان اهل بیت(ع) در پاکستان از دولتمردان و مقامات ایالتی و ملی این کشور خواستند ضمن برخورد لازم به اینگونه جنایات پایان دهند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در پیامی کشتار شیعیان پاکستان به دست گروهک تروریستی داعش را محکوم کرد. متن پیام معظم له به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم إنا لله و إنا إلیه راجعون ادامه جنایات گروه‌های تکفیری در کشور پاکستان و کشتار هدفمند پیروان اهل بیت(ع) در این سرزمین اسلامی، باعث تألم و تأثر شدید اینجانب …

آیت‌الله مصباح یزدی تشکیل حکومت را ضروری می‌دانست؛ اما سوالی که اینجا ایجاد ‌می‌شود این است که منشأ مشروعیت حکومت چیست؟ طبیعی و مبرهن است که اگر مردم این حکومت را بخواهند، حکومت، مقبولیت خواهد داشت. اما آیا منشأ مشروعیت، مقبولیت است؟  شبکه اجتهاد: آیت‌الله مصباح مشروعیت در حوزه فلسفه سیاسی را اینگونه معنا ‌می‌کند که بدانیم چه کسی حق دارد بر مسند حکومت بنشیند و اداره‌ی امور جامعه را در دست بگیرد. بعبارت دیگر ملاک اینکه فرد یا گروهی در امور اجتماعی حق امر و نهی کردن داشته باشند و مردم ملزم به اطاعت باشند، چیست؟ در واقع منظور …

شبکه اجتهاد: به نظر می‌رسد که ما در جهان اسلام چه در حوزه شیعه و چه در حوزه اهل سنت با سه الگو فقهی مواجه‌ایم که هر کدام از آن‌ها منجر به مدل‌های مختلفی از کنش‌های اجتماعی و سیاسی گردیده‌اند. الگوی اول الگوی فقه مقاومت، الگوی دوم الگوی فقه تکفیر و الگوی سوم الگوی فقه سکولار. هر کدام از این‌ها تئوری پردازان خودش را دارد، مدارس خودش را دارد. همچنین جایگاه‌های رشد این تفکر در جهان اسلام در جا‌های مختلف وجود دارد چراکه در عصر جدید دیگر مرز جغرافیایی وجود ندارد به این معنا که این تفکر متعلق به سرزمین …

حجت‌الاسلام نعیمیان با بیان اینکه حکم حکومتی در تعریف فقها از جنس فتوا نیست؛ بلکه حکمی انشائی است، اظهار کرد: حکم حکومتی برخلاف فتوای فقیه، حجیت عام دارد و نقض آن حرام است. نقض در اینجا به‌معنای عدم امتثال نیست؛ بلکه به‌معنای حکم دادن برخلاف حکم حکومتی است؛ پس در حکم حکومتی، هم امتثال واجب است و هم حکم دادن برخلاف آن جایز نیست؛ درحالی‌که در فتوا این‌گونه نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ذبیح‌الله نعیمیان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه اندیشه سیاسی در هفتمین جلسه دوره «فقه رسانه، ارتباطات و فضای مجازی» که به‌صورت مشترک توسط مؤسسه فتوح اندیشه …

اتحادیه جهانی علمای مسلمان به لزوم تحریم کامل رژیم اشغالگر اسرائیل، از جمله تحریم اقتصادی آن فتوا داد تا زمانی که از تمام سرزمین اشغالی فلسطین عقب نشینی کند. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از القدس العربی، این فتوا در ضمن بیانیه این اتحادیه که در صفحه رسمی‌اش در فیسبوک انتشار داده شده و توسط احمد الریسونی، رئیس اتحادیه علمای مسلمان و علی محی الدین قره داغی، دبیر کل آن امضا شده، آمده است. در این بیانیه تصریح شده است: «فتوای ما در خصوص رژیم اشغالگر اسرائیل و کالاها و محصولات این رژیم است، زیرا أراضی و خانه‌های ما …