دو طرح نیازسنجی «اولویتهای پژوهشی دانش اصول فقه» و «اولویتهای پژوهشی فقه سیاسی» با حضور شخصیتهای حوزه رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نیازسنجی پژوهشی و اولویت گذاری نیازها، امروزه خود از نیازهای اساسی و ضرورتهای اصلی در هر دانشی به شمار میآید؛ بر این اساس معاونت پژوهش حوزههای علمیه با درک این ضرورت و برای پاسخگویی به این نیاز، اجرای طرحهای «نیازسنجی پژوهشی دانشهای حوزوی» را در اولویت برنامهها و فعالیتهای خود قرار داده است. از این رو، در حاشیه هجدهمین همایش کتاب سال حوزه در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) با حضور حضرت آیتالله مکارم شیرازی، آیات اعرافی، غروی …
توضیحات بیشتر »نگاهی به برگزیدگان آثار فقهی هجدهمین «کتاب سال حوزه»
هجدهمین همایش کتاب سال حوزه با تجلیل از برگزیدگان و همچنین اهدای لوح سپاس به افراد شایسته تقدیر و شایسته تحسین و همچنین ناشر برتر حوزه به کار خود پایان داد. به گزارش خبرنگار شبکه اجتهاد، در این مراسم جمعکثیری از اساتید، پژوهشگران، نویسندگان، نمایندگان بیوت مراجع، مدیران مدارس، پژوهشگاهها و مراکز علمی و بهویژه ۳۸ نفر از صاحبان آثار برتر خواهر و برادر در دو حوزه کتاب و پایاننامه سطح چهار حوزه علمیه حضور داشتند که البته از این تعداد ۹ نفر حائز رتبه برتر، ۹ نفر شایسته تقدیر و ۱۹ نفر نیز حائز رتبه شایسته تحسین بودند. از …
توضیحات بیشتر »فقه شیعه در هیچ برههای از تاریخ تعطیل نبوده است/ بر مرجعیت علمی اهلبیت(ع) تأکید کنیم
آیتالله بروجردی میفرمود فقه شیعه از زمان حضرت باقر(ع) که شروع شده تا کنون ادامه داشته و چنین نبوده که یکی دو قرن اصلا فقیه نداشته باشیم. فقه شیعه در هیچ برههای از تاریخ تعطیل نبوده و دائما رو به پیشرفت بوده تا رسیده به زمان ما. فقه شیعه به عنوان اعتراض به اهل سنت شروع شد. اختصاصی شبکه اجتهاد: دیماه سال گذشته بود، مرحوم آیتالله محمد واعظ زاده خراسانی شاگرد برجسته آیتالله بروجردی و استاد باسابقه دانشگاه فردوسی مشهد، برای نشستی با عنوان «اصول فقه موجود؛ آسیبها و راهکارها» به میزبانی گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی در …
توضیحات بیشتر »تأکید مدیرحوزههای علمیه بر «توسعه اجتهاد منظومهای»/ ایستایی فقه، بیمعناست
در مرحله منظومهسازی، جریان فقه ما باید پویا، زنده و فعال باشد و این کار به فقیهانی زمانشناس، موضوعشناس و بهرهمند از نگاه راهبردی نیاز دارد. در شرایط کنونی، به معماری دانش نیازمندیم و توجه به این بعد، بسیار ضرورت دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه در کارگاههای «اسلامیسازی علوم انسانی» که به همت مؤسسه علوم انسانی اسلامی جامعه المصطفی(ص) در مجتمع امین برگزار شد، دستیابی به اجتهاد تمدنساز را مستلزم توجه به مراحل توسعه اجتهاد دانست و به ابعادی از اجتهاد اشاره کرد و اظهار داشت: هر اقدامی که برای اسلامیسازی علوم انسانی و …
توضیحات بیشتر »«جستارهای فقهی اصولی» به دیگر فصلنامههای علمی پژوهشی پیوست
فصلنامه «جستارهای فقهی اصولی» موفق به دریافت رتبه علمی – پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی مرکز مدیریت حوزههای علمیه شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه «جستارهای فقهی اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، مدیر مسئولی حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهیخراسانی و سردبیری حجتالاسلام دکتر حسین ناصری مقدم، پس از انتشار دو شماره و ارزیابی در کمیسیون اعطا مجوز به نشریات حوزوی طبق ابلاغ ۹۵/۱۰/۲۰ از سوی شورای اعطا مجوز حوزه علمیه قم موفق به دریافت رتبه «علمی پژوهشی» شد. اعضای هیأت تحریریه (به ترتیب حروف الفبا) مجتبی الهی خراسانی، استادیار دانشگاه باقر العلوم (ع)، محمدحسن حائری، استاد دانشگاه …
توضیحات بیشتر »«فقاهت در تشیّع»، نگرشی در مبانی اجتهاد و شرایط افتاء
کتاب «فقاهت در تشیع» با محوریت نگرشی در مبانی اجتهاد و شرایط افتاء به قلم سید محمدمحسن حسینی طهرانی، همراه با مقدمه در دوفصل «شاخصهای اجتهاد و استنباط» و «شاخصهای مرجعیت و زعامت» چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «فقاهت در تشیع، نگرشی در مبانی اجتهاد و شرایط افتاء» تالیف سید محمد محسن حسینی طهرانی توسط انتشارات مکتب وحی منتشر شد. مولف این اثر فرزند علامه طهرانی است که مباحث این کتاب را قبلا در خاتمه کتاب «اجتهاد و تقلید» علامه طهرانی (ره) مطرح نموده بود که به علت اهمیت موضوع با اضافات جدیدی بصورت …
توضیحات بیشتر »تحوّل خواهان، متن آموزشی بنویسند تا عیارشان مشخّص شود!
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی، علاوه بر اشتهار به داوری مسابقات کشوری و بینالمللی حفظ قرآن و نهجالبلاغۀ، از اساتید به نام خارج فقه و اصول حوزه علمیّه مشهد است. تأسیس سایت «شیعه سرچ» به همراه تدوین درسنامه رسائل و کفایهالأصول (که این دومی به چاپ نیز رسیده است)، بخشی از این تلاشهاست. استاد، خسته از بیتوجّهی مدیران و کمکاریِ فضلای حوزه در عرصه تولید متن درسی، از بایستههای تحوّل در متون آموزشی و متن درسی معیار گفت. به باور او، تحوّل در متون آموزشی اگرچه امری لازم است، لکن وقتی داعیهداران تحوّل، هنوز متنی را به عنوان جایگزین …
توضیحات بیشتر »«فقه»ی که هست و «تمدّن»ی که نیست!/ علیرضا اسدی
شبکه اجتهاد: هرگاه متخصصی در حوزه مربوط به خود اظهار میدارد که ما چندان جا ماندهایم که امیدی نیست با «این وضعیت» به سطح مطرح جهانی برسیم و یا متخصص دیگری میگوید: ما با تکیه بر ظرفیت جوانان و ایمان به خدا، به سرعت، قلهها را فتح خواهیم نمود، کدامیک مغرضانه سخن میگوید؟ اصلا بهتر است بپرسیم متخصص، که طبعا در این موارد باید به حرف او اطمینان نمود، کیست؟ یا شاید باید بپرسیم مگر ملاکِ ما برای ترقی رسیدن به هر آن چیزی است که در سطح جهانی «مطرح» دانسته میشود؟ چرا ملاک ما باید چنین باشد؟ اگر نه، …
توضیحات بیشتر »نقش قضایای تاریخی در نگرش و استنباط فقیه
اطلاع بر تاریخ است که مجتهد را در موردی وادار به صدور فتوا، و در موردی دیگر وادار به سکوت و استنکاف از إصدار حکم و فتوا مینماید. اطلاع بر تاریخ است که مجتهد، شرایط موجود را منطبق بر شرایط زمان سیدالشهدا(ع) ارزیابی میکند یا شرایط غصب خلافت و سکوت مولای متقیان و یا شرایط زمان امام مجتبی و صلح با معاویه و متوکل و امثال او. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «فقاهت در تشیع؛ نگرشی در مبانی اجتهاد و شرایط افتاء» توسط سید محمدمحسن حسینیطهرانی نگاشته و توسط انتشارات مکتب وحی منتشر شد. مولف این اثر (فرزند علامه طهرانی) …
توضیحات بیشتر »حکم شرعی محصولات تراریخته با استفاده از «ادله لا ضرر»
حسنی با بیان اینکه در مسأله محصولات تراریخته حکم دولت با حکم مکلف متفاوت است، گفت: نمیتوان گفت که چون مصرف این محصولات جایز است تولید و توزیعش هم جایز است. به گزارش شبکه اجتهاد، ابوالحسن حسنی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، شب گذشته در نشست علمی «حکم شرعی محصولات تراریخته با استفاده از ادله لا ضرر» که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم برگزار شد، اظهار داشت: در رابطه با محصولات تراریخته نباید فقط بر مصرف کننده متمرکز شد بلکه باید حکم تولید کننده و توزیع کننده و به ویژه دولت به عنوان سیاستگذار بررسی …
توضیحات بیشتر »نقش «فقه و اصول» در تبیین جایگاه علوم انسانی اسلامی
نظریه پرداز حوزه علوم انسانی و اسلامی با بیان اینکه اصل اسلامی سازی علوم انسانی واژهای نا مفهوم است، گفت: باید با کنکاش کافی در فقه و اصول فقه به تبیین جایگاه علوم انسانی اسلامی دست پیدا کنی به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در هشتمین روز از نخستین دوره کارگاههای اسلامی سازی علوم انسانی که در مجتمع آموزش عالی امین برگزار شد، با اشاره به جایگاه علم اصول در اسلامی سازی علوم انسانی اظهار داشت: کلمه «اسلامی سازی» دارای ابعاد مختلفی است ولی به هرحال برای فهم بهتر باید …
توضیحات بیشتر »انتشار کتاب «فقه و حقوق قراردادها» اثر جدید استاد علیدوست
کتاب «فقه و حقوق قراردادها» اثر جدید استاد ابوالقاسم علیدوست در دو مجلد که به «ادله عام روایی» و «ادله عام قرآنی» قراردادها پرداخته، بهتازگی از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چاپ و روانه بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلد اول کتاب «فقه و حقوق قراردادها» در ۴۹۶ صفحه، «ادله عام روایی قراردادها» را وجهه نظر خود قرار داده است. در ادله روایی قراردادها روایات مهمی که محوریت در آنها معاملات و عقود بوده و یا بـر ساختار قراردادها تأثیر زیاد داشته به صورت اجتهادی مورد بحث قرار داده شده اسـت. در این اثر، هر …
توضیحات بیشتر »چرا برخی با رویکرد مقارن در فقه، مخالفند؟
در ابتدا باید به این نکته توجه نمود که ما با اهل سنت اشتراکات فراوانو اختلافاتی جدی داریم که بندهاز آنمشترکات، به «فقه الوفاق» و از اختلافات، به «فقه الخلاف» تعبیر میکنم. فقه الوفاق دربردارنده مواردی است که در فقه مذاهب اهل سنت و فقه شیعه مورد اتّفاق و پذیرش همگان است، ولی فقه الخلاف در بردارنده موارد اختلافی فریقین است. به باور ما، اگرچه باید به هر دو پرداخته شود، ولی زیر ساخت مباحث فقهی را محکمات فقه -که در «فقه الوفاق» دیده میشوند- تشکیل میدهد. به دیگر سخن، نمیشود به فقه الخلاف بدون توجه به فقه الوفاق پرداخت، …
توضیحات بیشتر »آیا فقه شیعه حاشیهای بر فقه اهلسنت است؟
مرحوم آیتالله بروجردی در این موضوع نظریه خاصی داشتهاند که آثار بسیاری در مقام استنباط و اجتهاد دارد/ اینکه اسم آن حاشیه بر فقه سنی گذاشته بشود، خیلی تعبیر خوبی نیست/ فقه شیعه در دوران امام باقر و امام صادق علیهماالسلام مرحله اوج را طی کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش نشست علمی کنگره نکوداشت آیتالله بروجردی(ره) با حضور علمای اعلام و اساتید حوزه علمیه قم در سالن اجتماعات کتابخانه آیتالله بروجردی در صحن جوادالائمه(ع) حرم مطهر حضرت معصومه(س) برگزار شد. در این نشست علمی آیتالله سید محمدجواد علوی طباطبایی استاد عالیرتبه حوزه علمیه قم درباره مکتب و روش …
توضیحات بیشتر »نظریه خلاقانه آیتالله بروجردی در عرصه مراتب احکام
استاد حوزه بیان کرد: آیتالله بروجردی(ره) بیان کردند که شی اگر بخواهد دارای مراتب باشد باید ذات شی در جمیع مراتب حضور داشته باشد که این مطلب ظریف و بینظیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سید صادق محمدی در پیش نشست کنگره نکوداشت آیتالله بروجردی(ره) در قم گفت: اولین دیدگاهی که در زمینه مراتب حکم مطرح شده است، دیدگاه چهار مرتبهای مرحوم آخوند است که شامل اقتضا، انشا، فعلیت و تنجز است. استاد حوزه علمیه قم افزود: تضاد بین احکام در مرحله فعالیت است؛ مرحوم آخوند مرحله تضاد احکام را در فعلیت میبرد. رئیس انجمن اصول فقه حوزه …
توضیحات بیشتر »قواعد اصولی نسبت به قواعد لغوی متمایز است
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه مباحث علم الفاظ باید به عنوان یک علم مستقل و دخیل در استنباط مورد توجه قرار گیرد، گفت: ویژگی مباحث لغوی بحث در مورد قواعد صحت کلام بوده و قواعد اصولی نسبت به قواعد لغوی متمایز است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در نشست علمی «اصول فقه» از سلسله نشستهای علمی کنگره نکوداشت آیتالله بروجردی، با بیان اینکه در نظر بزرگان دینی مباحث الفاظ اصول دارای دو ماهیت اصولی و غیر اصولی است، اظهار کرد: بر اساس نظرات برخی از علما …
توضیحات بیشتر »پنج اثر فقهی راهیافته به مرحله نهایی جایزه کتاب سال
آثار راه یافته به مرحله دوم سی و چهارمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در گروه «دین» معرفی شدند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در بخش «فقه و اصول» از میان ۷۵ اثر ارسالی، کتابهای زیر به مرحله نهایی این دوره از جایزه کتاب سال راه یافتند: ۱- «بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی»، تالیف سیدجواد ورعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت. ۲- «روش شناسی حکم»، تالیف محمد عرب صالحی، قم: پژوهشگاه علوم و اندیشه اسلامی. ۳- «انتخابات از نگاه فقه»، تالیف روح اله شریعتی، قم: پژوهشگاه علوم و اندیشه اسلامی. ۴- «مناط الاحکام»، تالیف مولا نظرعلی طالقانی، …
توضیحات بیشتر »کتابشناسی: الذَّریعَه الى اصولالشّریعه
تألیف الذریعه نقطه عطفی در تاریخ فقه و اصول امامی به شمار میرود. از یک سو، تدوین این اثر آن هم به دستِ دانشمندی جامع الاطراف و متنفذ چون سید مرتضی، به خودی خود گامی مهم در شکلگیری و هویتیافتن اصول فقه امامیان بود. از این رو، الذریعه چه در میان فقهای امامی و چه از جانب فقیهان مذاهب مختلف اهل سنّت بسیار اقبال یافت. شبکه اجتهاد: از نخستین آثار جامع در اصول فقه امامى، «الذَّریعَه الى اصول الشّریعه» تألیف سید مرتضى علمالهدى، فقیه و متکلم نامور امامى قرن چهارم و پنجم است. شریف مرتضى مشهور به سید مرتضى و …
توضیحات بیشتر »فقها باید در فتوا دادن به تقیه سیاسی ائمه دقت کنند/ تقیه سیاسی از مسائل حکومتی است
بر اساس نظرات فقهی آیتالله جوادی آملی در جلسه بیست ویکم تا بیست و چهارم خارج فقه نکاح در سال تحصیلی ۹۴ ـ ۹۵، تقیه را به دو دسته فردی و سیاسی تقسیم میشود که با توجه به کثرت تقیه سیاسی توجه به آن برای استنباط از اهمیت بالایی برخوردار است. به گزارش شبکه اجتهاد، فقهای شیعه برای تقیه بر حسب حکم و یا موضوع به اعتبارات مختلف تاکنون اقسامی را ذکر کرده اند، مانند تقیه واجب، مستحب، مکروه، حرام و مباح که به حسب حکم تقسیم شده است و یا مانند تقیه خوفی و مداراتی. در این یادداشت برای …
توضیحات بیشتر »تأثیر نسخـه شناسـی در فرایند اجـتـهاد
تا حد امکان از تصحیح اجتهادی پرهیز کنیم تا اینکه بر متن اصلی روایت تحفظ صورت گیرد، به جهت اینکه در برخی موارد یک کبری کلی و قاعده کلیه منوط به نسخه است و تحفظ بر متن اصلی در نسخهشناسی و تصحیح متون بسیار حائز اهمیت است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ادامه سلسله نشستهای علمی مدرسه فقهی امام محمدباقر(ع)، بیست و هفتمین نشست علمی با موضوع «تأثیر نسخهشناسی در فرایند اجتهاد» با حضور حجتالاسلام و المسلمین علی فاضلی در این مدرسه برگزار گردید. حجتالاسلام فاضلی در ابتدای سخنان خود، تحفظ بر متن اصلی در نسخهشناسی و تصحیح متون بسیار حائز …
توضیحات بیشتر »«جستارهای رجالی» آیتالله شب زندهدار منتشر شد
«کتاب کافی شریف»، «کتاب مسعده بن صدقه» و «کتاب تفسیر علی بن ابراهیم» جستارهای رجالی آیتالله شب زندهدار است که شامل مباحثی درباره راویان، کتب قدما و مبانی علم رجال میباشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، ارزیابی و شناخت اعتبار روایت معصومین(علیهمالسلام)، غالباً متوقف بر بررسی سندی آنهاست. این مهم، با تسلط بر علم رجال حاصل میشود که آن نیز جز به ممارست و رجوع مکرر به کتب و اقوال رجالیون به دست نمیآید. برخی فقهاء بر اساس تسلطی که بر مباحث و مبانی رجالی دارند، در ضمن درسهایشان به بررسی اقوال رجالیون درباره میزان وثاقت راویان احادیث، کتب قدماء و …
توضیحات بیشتر »ساختار فعلی اصول فقه، «نظام ساز» نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث از کارآمدی ساختار فعلی دانش اصول فقه، چندی است که به بحث روزانه حوزویان تبدیل شده است. برخی ساختار فعلی را کارآمدترین ساختار میدانند و پارهای نیز چاره را در تحوّل میانگارند. گفتگوی «شبکه اجتهاد» با حجتالاسلام والمسلمین دکتر علیرضا پیروزمند، قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی قم در رابطه با تناسب ساختار فعلی دانش اصول فقه با نظام سازی فقهی است و اینکه آیا ساختار موجود میتواند به نظام سازی منجر شود یا خیر؟ نقاط ضعف کنونی ساختار دانش علم اصول فقه را در چه اموری میدانید؟ پیروزمند: دانش فقه و اصول از ممتازترین و غنیترین …
توضیحات بیشتر »اجتهاد، انقلاب اسلامی و تمایزآفرینی در الگوی فقه سیاسی شیعه/ بهمن دهستانی
فقه سیاسی شیعه باوجود رهاوردهای گرانمایه در دوره معاصر همچون نظریه نفیس ولایتفقیه همچنان از برخی کاستیها در رنج است و ساحتهای نپیموده متعددی دارد که طبعاً این وضعیت زیربنایی تأثیر و نمود خود را در روبنای اداره جامعه و نظام به اشکال گوناگون نشان میدهد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در متن پیام تسلیت رهبرِ حکیم انقلاب برای مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی آمده بود: «اختلافنظرها و اجتهادهای متفاوت در برهههایی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بینالحرمین کربلای معلّی بود بهکلی بگسلد و وسوسهی خنّاسانی که در سالهای اخیر با شدّت و جدیت در …
توضیحات بیشتر »جریانشناسی «فقه» و ضعف روششناسی در حوزه / احمد مبلغی
آنقدر حوزه در بحث روش شناسی ضعیف است که اگر کسی حرف شاذی بگوید، سریع به او اقبال میشود و او شاخص نوآوران حوزه میشود، حال آنکه صرف ارائه فتواهای شاذ ارزشی ندارد چون ممکن است اساساً برای برخی خروج از فقه را در پی داشته باشد. شبکه اجتهاد: تقسیم دستاندرکاران فقهی یا اظهار نظرکنندگان در فقه، دو آگاهی را بهصورت پیشینی میطلبد: یکی آگاهی بیرونی نسبت به فقه و نقاط و گلوگاههای سختی که میتواند خاستگاه تحول در فقه باشد – که این نگاه در حوزه کم است، نگاه ما بیشتر درون فقهی است-؛ دوم آگاهی و اشراف بر …
توضیحات بیشتر »«علم اصول» راحت و ارزان به دست نیامده/ نباید «میراث علمی» را سبک بشماریم
ما اگر نتوانیم علم مربوط به استنباط و قوانین استنباط را محکم کنیم ضربه به استنباط میزند و اگر ضربه به استنباط بزند به دین ضربه وارد میشود. نقد کردن بسیار خوب و پسندیده است که باید به درستی صورت بگیرد ولی نباید نقد ما حالت هوچی گری به خود بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره بحث اظهارنظرهای غیر متخصص در دین گفت: دین اسلام، دین مظلومی است که هر کسی به خود اجازه میدهد در هر سطحی در مسائل دینی اظهارنظر کند، درحالیکه در علوم دیگر …
توضیحات بیشتر »علامه بهبهانی به ما جرأت داد تا در مباحث رجالی مقابل گفتمان غالب بایستیم
مرحوم وحید بهبهانی همان گونه که شدیداً اخباریها را به نقد میکشد، با اصولیین هم به همین اندازه برخورد میکند. ایشان با صاحب مدارک (سید محمد بن علی موسوی عاملی ۹۴۶-۱۰۰۹ق) و بحث عدالت فقهی راوی به شدت مقابله کرده و این بحث را نپذیرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سید حسن موسوی بروجردی، رئیس مؤسسه دارالتراث نجف اشرف و کتابخانه علامه مجلسی قم، ضمن بیان کاربرد حدیث در فقه به نوآوریهای علمای شیعه از نقش حدیث در استنباط مسائل سخن گفت که در پی میآید. کاربرد صدور حدیث و مفهوم حدیث حدیث به عنوان دومین منبع از …
توضیحات بیشتر »تأملات فقهی شیخ سیاستورز/ سید هادی طباطبایی
التفات بر اقتضائات زمانه در فقه اسلامی، ذهن و ضمیر آیتالله هاشمی را به خود مشغول داشته بود. هاشمی با این نگاه به فقه بود که بر گوهر عقلانیت تأکید میکرد و دستاوردهای نوین را در اجتهاد نیز دخیل میدانست. شبکه اجتهاد: قبای سیاست چنان بر هاشمی رفسنجانی راست آمده بود که رویکردهای علمی و فقهیاش کمتر مورد توجه قرار گرفت. وی از ۱۴ سالگی به قم رفته و به تحصیل علوم دینی پرداخته بود. نمیشد که در محفل آیتاللهالعظمی بروجردی زانو زده باشد، انفاس امام خمینی بر جانش نشسته باشد، از محضر حضرات آیات محقق داماد، گلپایگانی و شریعتمداری …
توضیحات بیشتر »باید فقه را از «تقابل» به «تعامل» کشاند
وقتی هدفی بهعنوان مواجهه تمدنی تعریف میشود، باید اصول فقه را ترمیم کرد و فقه را در آنچه مربوط به مواجهه تمدنی مربوط میشود تکان داد؛ باید فقه را از فقه تقابل به فقه تعامل کشاند. این، هم وظیفهی مراجع و فقهاست و هم وظیفهی طلاب. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «حوزه و بایستههای دیپلماسی مذهبی» به همت پژوهشکده مهدویت و آیندهاندیشی مسجد مقدس جمکران با حضور اساتید، طلاب و فضلای حوزوی و دانشگاهی برگزار گردید. در این نشست علمی که چهارشنبه گذشته برگزار گردید، حججاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، ابوالحسن نواب و احمد رهدار به ارائه بحث پرداختند. همچنین …
توضیحات بیشتر »همه مباحث اصول فقه ثمره دارند، چون اصولی اند!
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین مرتضی اسکندری، استاد قدیمی سطوح عالی حوزه علمیه مشهد، چند سالی است به تدریس خارج فقه نیز میپردازد. سالها حضور در درس اصول و فقه مرحوم آیتالله فلسفی و ارادت دیرینه به مرحوم سیّد محمود مجتهدی در کنار تبحّر در تاریخ و ادبیّات، وی را به فقه پژوهی ذوالفنون بدل کرده است. او اگرچه از ترویج کنندگان مکتب آیتالله سیستانی و شهید صدر است، لکن با تغییر کتب درسی و کاهش حجم مباحث اصول، آنچنان موافق نیست. مدیر مرکز فقهی ائمّه اطهار مشهد، تمام مباحث ساختار فعلی اصول فقه را دارای ثمره میداند. با مطالعه دانش …
توضیحات بیشتر »غایتگرایی فقه شیعه بستری برای پاسخگویی به مسائل جدید
رویکرد «ملاک محور» یعنی کشف و تبیین اهداف و غایت فقه به شکل عام، این از مکانیزمهایی است که فقه اسلامی را در پاسخگویی و مواجهه با مسائل جدید توانمند میکند و مجموع این ظرفیتها تحت عنوان کلیدی «اجتهاد» مطرح میشوند. شبکه اجتهاد: لغتشناسان معتبر عرب واژه فقه را در لغت به معنای مطلق فهم علم آوردهاند؛ اما در اصطلاح میتوان گفت فقه مجموعه گزارههایی است که مستند به منابع معتبر اسلامی شامل قرآن و سنت بوده و حکم شرعی را برای انسان مکلف بیان میکند یا به عبارت جامعتر میتوان گفت فقه، گزارهها و احکام شرعی است که برای …
توضیحات بیشتر »