اجتهاد و اصول فقه

در فقه، اصل اولی این است که دنبال اسناد باشیم؛ یعنی احکام را طبق ادله به دست بیاوریم؛ منتهی ما در فرآیند استنباط از اسناد، نمی‌توانیم «مقاصد»، «مطبوع بودن» و «قابلیت اجرا» را نادیده بگیریم. این‌ها هیچ‌کدام سند فتوا نیستند ولی در فهم اسناد اثر می‌گذارند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مدرسه مبارکه حضرت امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) مشهد چندی پیش …

در قسمت پایانی یادداشت «چند نکته در باب نظم نوین فقهی» گفته شد: زندگی بشر چهار ساحت اصلی مختلف دارد؛ ساحت الهی یا عبادی، ساحت فردی، ساحت اجتماعی و ساحت طبیعی که هرکدام به زیرشاخه‌های بسیار متنوع و گسترده‌ای تقسیم‌شده و بررسی و تتبع فقهی در آن زمینه را می‌طلبد. در نوشتار پیشِ‌رو، علاوه بر ارائه نمودار پیشنهادی برای بازچینی …

قبلاً می‌گفتیم که موضوع شناسی را دیگری انجام دهد و حکمش را فقیه بدهد، الان توجه می‌کنیم که نگرش فقیهانه در موضوع شناسی مؤثر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، قائم‌مقام فرهنگستان علوم اسلامی در قسمت اول گفتگوی خود تصریح کرد: بخش عمده‌ای از فقه سلف صالح ناظر به اجتماعیات است؛ این حرف یعنی چه که فقه …

آیا قیام عاشورا فقهی است یا خیر؟‌ اگر هست، ذیل کدام یک از ابواب فقه بررسی شده یا باید بشود؟ فقهای شیعه در این باره چه گفته‌اند و چه نظراتی دارند؟ در این مقاله تطور بحث فقهی درباره عاشورا از سوی حجت‌الاسلام رسول جعفریان، بررسی شده است. شبکه اجتهاد: اولبن پرسش این است که، آیا کربلا یک حرکت فقهی است …

بررسی دانش فقه بدون در نظر آوردن تاریخ تحولات آن‌که همسو با تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی رخ می‌دهد، امکان پذیر نیست. با این همه نگاه تاریخی به فقه و فقاهت در میان دانش پژوهان چنان که شاید و باید مورد توجه نبوده است، در حالی که پژوهشگران غربی سال‌هاست به این مقوله توجه کرده‌اند. شبکه اجتهاد: دانش …

استقرار ‌حکومت اسلامی، برگشت به دوره جامعه‌ طبیعی ‌است یا ورود به جامعه مدنی ‌اسلامی؟ هر‌کدام از این دو‌گزینه‌، فقه متناسب با خودش را می‌طلبد‌. همچنین فقه متناسب با شرایط پس از استقرار حکومت اسلامی، اصول فقه متناسب به خود را نیز طلب می‌کند. شبکه اجتهاد: بی‌‌گمان همه مخاطبان این مقاله، نخست از مسأله «تحول» جامعه بشری به‌عنوان یک واقعیت …

بخش عمده‌ای از فقه سلف صالح ناظر به اجتماعیات است و موضوعاتی که در فقه اجتماعی درباره آن صحبت می‌کنیم وصل به جامعه است، در مواردی، محصول جامعه است همانند بانک، فنآوری‌های نو یا رسانه و در مواردی همانند سیاست و امنیت، وصف جامعه است. شبکه اجتهاد: بـر هـیچ یک از فقیهان اسلامى‌ پوشیده نیست که شریعت اسلام به جز …

در تراث شیعه نهادهایی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها ظرفیت پیشرفت را بدست آورد، ظرفیت‌ها‌یی که می‌تواند در قالب ده‌ها گزاره نمود پیدا کند. کشف این ظرفیت‌ها باعث می‌شود تا عالمان ویژه این عرصه بدون این‌که دغدغه خروج از شریعت را داشته باشند، برای همه حوادث واقعه پاسخ مناسب و راهگشا داشته باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین …

این پژوهش پس از بیان قائلین به جواز سبّ و قائلین به عدم جواز سبّ نشان می‌دهد که ناسزاگویی در همه‌ مراحل زندگی، به‌ویژه در دعوت دینی و تبلیغی مذهبی محکوم است و از ادب قرآنی و سیره‌ معصومان(ع) دور بوده و مورد منع و نهی قرار می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مریم جعفرزاده سریزدی، تدوینگر پایان‌نامه سطح سه حوزه …

سیستم فقهی امروزی چه آنچه در رساله‌های عملیه وجود دارد و چه آنچه در کتب متداولِ فقهی نگاشته شده یا در درس‌های خارج به بحث گذاشته می‌شود نه‌تنها از جامعیت لازم برخوردار نیست، بلکه بسیاری از موضوعات مطروحه و مورد مباحثه آقایان از اولویت و ضرورت لازم برای بحث و بررسی برخوردار نیست و به‌هیچ‌وجه جوابگوی پرسش‌های فقهی عصر جدید …

جوادی از پوشش دروس خارج فقه و اصول ۷۰ استاد تراز اول حوزه و نزدیک به ۱۷۰ عنوان درسی با ۶۱ هزار جلسه صوت و ۳۶ هزار جلسه تقریر در مدرسه مجازی فقاهت تا پایان شهریور ۹۵ خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، جواد جوادی، به تشریح عملکرد مدرسه مجازی فقاهت در شش ماه نخست سال ۹۵ و ارائه خدمات …

نوشتار حاضر درصدد است تا دلالت‌یابی پسینی از فتاوا و احکام فقه تربیتی را بررسی نماید و استلزامات، اقتضاها و دلالت‌های آشکار و نهان این احکام را با روش تحقیق نظری و فلسفی، گونه‌شناسی کند. شبکه اجتهاد: «فقه تربیتی» و احکام تربیتی استنباط‌ شده در آن، می‌تواند موضوع تحلیل‌های فلسفی و فرافقهی قرار گیرد. نوشتار حاضر درصدد است تا دلالت‌یابی …

عضو جامعه مدرسین به تبیین نقش عدالت در کشف احکام و اجرای احکام مکشوف پرداخت و گفت: عدالت در فقه حداقل چهار کارکرد دارد که نیاز است به این قواعد توجه شود. به گزاش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در مراسم پاسداشت مقام علمی شهید حاج ناصر قربان‌نیا که در دانشگاه …

در قرآن کریم کسانی را که مال ربوی می‌خورند به جنگ با خداوند و رسولش فرا خوانده است و همچنین در روایات، با تعابیری خاص از آن نهی شده است. در کنار این تشدیدات، روایاتی وجود دارند که برای حل شدن مشکل ربا در موارد مختلف راه حل‌هایی ارائه داده‌اند که در لسان فقها از آنها به حیل ربا تعبیر …

گاهی ممکن است سؤال شقوق متعددی داشته باشد که امام(ع) بدون تفصیل به آن شقوق، حکمی کلی را بیان می‌کند. در چنین مواردی آیا می‌توان گفت که منظور نظر امام(ع) تمام شقوق بوده است؛ حتی شقوقی که تصریحی بدان نشده است؟ شبکه اجتهاد: از جمله مواردی که فقها برای استفاده اطلاق بدان استناد می‌کنند، ترک استفصال است که متاسفانه با …

قواعد فقهی در کتب شیعه به تدریج نوشته و رشد کرد؛ قله تدوین قواعد فقهی، کتاب قواعد فقهی هفت جلدی مرحوم بجنوردی است. قواعد فقهی از عدد۳۰ شروع شده بعد به ۴۰ رسیده است. در مرحله بعد تعداد این قواعد به ۱۰۰ قاعده رسیده وحتی در کتاب فرهنگ فقه در جلد شش، حدود ۲۰۰ قاعده فقهی را بیان کرده است. …

مصلحت سکولار به معنای فرصت طلبی و مصلحت اهل سنت به معنای مصالح مرسله، استحسان و سد ذرایع با مصلحت در فقه شیعه متفاوت است، بنابراین باید مشخص شود که مصلحت شیعی در گرو چه ضوابطی است و گستره و قلمرو مصلحت در فقه شیعه تا کجاست؟ شبکه اجتهاد: قاعده مصلحت در فقه شیعه، مبتنی بر نظریه فقهی احکام حکومتی …

فقه یعنی دستاوردهای علمی فقیهان. دستاوردهای علمی فقیهان در حال تکامل است و کامل نیست. آنچه کامل است «منابع» فقه یعنی کتاب، سنت و عقل است. لذا اینکه فقه موجود دارای خلأ است به معنای نارسایی فقه شیعه نیست. باید بین «فقه» و «منابع فقه» تفکیک کرد. ما باید از این فقه موجود به سمت فقه مطلوب حرکت کنیم. شبکه …

احمد مبلغی با بیان اینکه در فقه عمران باید به‌دنبال شناخت و ایجاد قواعد جدید باشیم، افزود: برخی از قواعد نگاه را به محیط‌زیست و وضعیت‌های نسلی و فرانسلی تغییر خواهد داد و باب گفت‌وگو و معاصراندیشی را بر روی ما باز می‌کند. او تأکید می‌کند قواعد فقهی قابلیت‌های عظیمی دارد برای اینکه فقه را در گستره زمان در موضوعات …

نمایه دروس حوزه علمیه مشهد در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ از سوی روابط عمومی حوزه علمیه خراسان اعلام شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نمایه دروس عمومی حوزه علمیه مشهد در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ تهیه و به‌ منظور برنامه‌ریزی و انتخاب درس مورد نظر طلاب، منتشر شد. بنابراین گزارش، در این نمایه ۲۴ صفحه‌ای، دروس تفسیر، خارج فقه، خارج اصول، کفایه۱، کفایه۲، …

حجت‌الاسلام ملک‌زاده با انتقاد از طولانی بودن دوره تحصیل اصول فقه این درس را مقدمه و ابزار شناخت فقه دانست و تأکید کرد: آیا باید یک عمری روی اصول به عنوان مقدمه کار کنیم که روزی به ذی المقدمه برسیم؟ و وقتی زیاد کار کردیم از ذی المقدمه هم بازبمانیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده در سخنرانی …

موسسه پیام امام هادی (علیه‌السلام) به منظور تکریم مقام علمی شهید قدوسی، تقریرات دروس فقه و اصول ایشان را در ۷ یا ۸ مجلد منتشر می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام علی عبدالله‌پور مجری طرح تدوین تقریرات آیت‌الله قدوسی با اعلام این خبر گفت: موسسه تحقیقاتی پیام امام هادی (علیه‌السلام) پیش از این پژوهش‌هایی نفیس بر روی آثار قدما و بزرگانی …

همزمان با آغاز سال تحصیلی ۹۶-۹۵ حوزه علمیه خراسان، چهارمین شماره «راه اجتهاد» ویژه‌نامه تحول و افق‌های پیش‌روی، با محوریت برنامه‌های شورای عالی حوزه علمیه خراسان منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارمین شماره نشریه الکترونیکی «راه اجتهاد»، با محوریت برنامه‌های شورای عالی حوزه علمیه خراسان از سوی روابط عمومی این مرکز منتشر گردید. بنابراین گزارش، در این شماره، مصاحبه‌هایی …

در سال تحصیلی جدید و همزمان با عید غدیر خم دروس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه استان خراسان شمالی راه‌اندازی می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دروس خارج سطح چهار حوزه علمیه خراسان شمالی برای اولین بار با حدود ۴۰ نفر از طلاب و روحانیان در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ تشکیل می‌شود. حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم یعقوبی، نماینده ولی‌فقیه و رئیس …

نرم افزار کتابخانه دروس حوزوی با ارائه ۲۳۰ عنوان در ۷۸۵ جلد کتاب از منابع دروس حوزه و به روزترین امکانات و قابلیت‌های فنی و پژوهشی، دسترسی راحت تر طلاب علوم دینی و پژوهشگران به منابع علمی را فراهم نموده است. به گزارش شبکه اجتهاد، این نرم افزار حجم وسیعی از منابع و متونی که یک طلبه از آغاز دوران …

مرحوم آیت‌الله بروجردی می‌فرمود، فقه شیعه در حاشیه فقه اهل سنت است، چون ائمه (ع) ما چشم به مسائل اجتماعی آن‌ها داشتند که ببینند آن‌ها چه نظری می‌دهند و روی نظر آن‌ها نظر می‌دادند تا حق را بیان کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علوی گرگانی در دیدار رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی ضمن تقدیر از چاپ موسوعه ۲۰ جلدی «السنه …

مدیر حوزه علمیه استان قم در تبیین قانون جدید آموزشی حوزه برای سال تحصیلی جدید، حفظ هیمنه علمی حوزه علمیه قم، ایجاد تحرک و پویایی دروس آزاد، ترویج فرهنگ نظم پذیری جهت استفاده بهینه از دوران طلبگی و ترغیب طلاب تحصیل کرده به مهاجرت را از اهداف و آثار این طرح جامع برشمرد. شبکه اجتهاد: همزمان با آغاز سال تحصیلی …

آیین افتتاحیه پژوهشگاه «فقه نظام» یک شنبه شب با حضور جمعی از فضلای حوزه علمیه قم در مؤسسه نورالثقلین برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین حاج ابوالقاسم نماینده مردم زنجان در خبرگان، حجت‌الاسلام والمسلمین تلخابی نماینده مردم قزوین در مجلس خبرگان و جمعی از اساتید حوزه در این مراسم …

آیت‌الله سبحانی رسیدن به مقام اجتهاد را مرهون دو عامل نظم در درس و فهم مطالب دانست و گفت: مرجعیت و اجتهاد قله درس در حوزه علمیه است، اما هرکسی نمی‌تواند به راحتی به این درجه برسد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی در آغاز درس خارج فقه خود در مسجد اعظم با اشاره به آغاز سال تحصیلی …

آیت‌‌الله اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بر لزوم توجه و نهادینه سازی فقه اجتماع در حوزه و تسری آن در لایه‌های مختلف جامعه تاکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی یکشنبه شب در مراسم آغاز به کار پژوهشگاه فقه نظام در قم گفت: مساله فقه نظام، مهمترین مساله‌ای است که باید مورد بحث و …