اجتهاد و اصول فقه

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه قم، گفت: از نگاه بنده وظیفه یک طلبه که خودش را سرباز حوزه شیعی می‌داند این است که اگر در مورد فقه مقارَن کار می‌کند، صرف دانستن مطالب سایر مذاهب اسلامی و فِرَق فقهی، کاری را پیش نمی‌برد؛ باید با مقارنه به امتیازات تفکر شیعی رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ جواد مروی، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه قم در دیدار جمعی از طلاب مدرسه علمیه نواب مشهد با وی، به تبیین الزامات و بایسته‌های پژوهش در فقه مقارن پرداخت و گفت: طبیعی است برای سیاست گذاری در پژوهش یا آموزش در یک موضوع …

مدیر پژوهش حوزه‌های علمیه اظهار کرد: در چند لایه مشکلات وجود دارد که باعث شده هنوز اهداف ما در زمینه نهادسازی به طور کامل محقق نشود بنابراین باید حوزه، دانشگاه و حاکمیت به یک توافق برسند که نظامات لازم را استخراج و طراحی کنند و دولت مکلف به اجرای آنها شود. همچنین در فقه نظام باید به کلان‌نظریات اجتماعی برسیم تا بتوانیم به نهادسازی نیز توجه کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «دستاورد نظام فقهی شیعی در حوزه نهادسازی انقلاب اسلامی» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی‌حاجی، مدیر پژوهش حوزه‌های علمیه برگزار شد. در ادامه سخنان وی را می‌خوانید: فقه …

پنجاه و چهارمین اثر حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حسن ربانی بیرجندی، عضو هیئت علمی و مدیر گروه فقه و مبانی اجتهاد مرکز تخصصی آخوند خراسانی با عنوان «نگاهی به مکاتب فقهی شیعه» منتشر شد. این کتاب شامل ۱۲ فصل «فقه در آغاز عصر غیبت»، «مکتب شیخ مفید»، «مکتب حله»، «مکتب جبل عامل»، «مکتب محقق اردبیلی»، «مکتب علامه وحید بهبهانی»، «مکتب فیض کاشانی»، «مکتب صاحب جواهر»، «مکتب شیخ انصاری»، «مکتب آیت‌الله بروجردی»، «مکتب امام خمینی» و «مکتب آیت‌الله خویی» است. به گزارش شبکه اجتهاد، مکتب فقهی مجموعه‌ای از آرا و نظریات یک فقیه و در برگیرنده مجموعه‌‌ای از تجربه‌ها و دانش او …

نشست «صدسالگی حوزه قم و مسائل جامعه ایران» با حضور و سخنرانی استاد سیدمصطفی محقق داماد، استاد اکبر ثبوت، حجت‌الاسلام رضا مختاری و حجت‌الاسلام رسول جعفریان با همکاری انجمن اندیشه و قلم و خانه اندیشمندان علوم انسانی به‌صورت حضوری و مجازی برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فروردین پیش رو، یک قرن از تأسیس حوزه علمیه قم می‌گذرد. در این سال‌ها حوزه قم، حوادث متعددی را از سر گذرانده و خود نیز در رخدادهای جامعه ایران تأثیر زیادی داشته است. حوزه قم که در سال‌های آغازین تولد، با فشارهای شدید دوره رضاخانی روبرو شد، در دوره پهلوی دوم، از نوعی …

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم معتقد است: بدون توجه به عنصر زمان و مکان نمی‌توان در هیچ مساله‌‌ای  اظهار نظر کرد اما در عین حال، این بدان معنا نیست که احکام شریعت به لحاظ گذر زمان، تبدّل پیدا کند بلکه احکام شریعت در طول زمان ثابت هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمد قائنی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم اظهار داشت: به طور معمول از درس‌های خارج انتظار می‌رود که مشکلات روز جامعه را حل کنند اما عملا اینگونه اتفاق نیفتاده و درس‌های موجود ناظر به مسائل سنتی و درس‌هایی است که قبلا در کتاب‌ها …

شبکه اجتهاد: شرایط فعلی حوزه علمیه قم در نسبت با موضوعاتی همچون فقه نظام، علوم انسانی اسلامی و گونه‌های مختلف فقه نظام همچون فقه اقتصادی، فقه سیاسی و … شرایط خاصی است. از سویی تلاش‌هایی از سوی برخی پژوهشگران و مراکز حوزوی صورت گرفته که در تحلیل‌ها و بررسی‌ها نباید نادیده انگاشته شود و از سوی دیگر جریانات رسمی‌تر حوزه همچون بخشی از مرجعیت و طیف اساتید حوزوی که در متن حوزه هستند با این مفاهیم نسبتی ندارند. در بخش اول هم اکنون مراکز مختلفی همچون پژوهشکده فقه نظام، پژوهشگاه‌های فرهنگ و اندیشه و علوم و فرهنگ اسلامی، فتوح اندیشه …

استاد طالقانی با بیان اینکه قاعده لطف از نگاه شیخ طوسی در چهار مسأله اصولی شروط حسن امر، واجب تخییری، قیاس و اجماع لطف اثرگذار است، بیان داشت: مهمترین جایی که شیخ طوسی از قاعدۀ لطف استفاده کرده است در بحث اجماع می‌باشد که ایشان از قاعدۀ لطف برای اثبات حجت اجماع استفاده می‌کند که ظاهراً بعدا نیز همه با آن مخالفت کرده‌اند. این قاعده گل سرسبد کاربرد قاعدۀ لطف در اصول است که از آن با نام اجماع لطفی یاد می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، هفتمین نشست از سلسله نشست‌های «جایگاه و تأثیرگذاری صفات الهی در اصول فقه امامیه» …

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ششمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، با بیان اینکه علوم انسانی اسلامی بدون فقه نظام ساز ممکن نیست، گفت: تا زمانی که نسبت علوم انسانی و فقه را تعریف نکنیم، نمی‌توان بین فقه و علوم انسانی سطح مثبتی تعریف کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علی‌اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در افتتاحیه ششمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی و پنجمین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی، در تهران گفت: موضوع علوم انسانی بیشتر مسئله روز شده است که در دور بعدی این کنگره اشاعه و گسترش خواهد یافت. یکی از …

مسئول شورای عالی سیاستگذاری موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، معتقد است که فقه بالنده به سوالات اصلی بشر امروز در حوزه‌های مختلف از جمله سیاست، فرهنگ، خانواده و حقوق فردی، خانوادگی و اجتماعی می‌پردازد و در حقیقت فقه زندگی است. حجت‌الاسلام مقدم اصلی ترین مساله امروز را «حقوق اساسی» و در مرحله بعد مسایل مربوط به «حقوق شهروندی و حقوق زنان» دانست و گفت: اگر در این عرصه نتوانیم کارآمدی لازم را برای فقه تعریف کنیم طبیعتاً فقه به مسایلی می‌پردازد که هیچگونه رابطه‌‌ای با حقوق اسلامی و دینی و دیگر ابعاد زندگی ندارد و به تدریج …

حجت‌الاسلام سیدمحمود طیب‌حسینی، دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، گفت: روایاتی داریم که از نظر سندی ضعیف و از نظر  معنا هم معنای تعجب‌برانگیزی دارد و اینها را باید بازتحلیل کنیم؛ مثلاً در تفسیر عیاشی روایتی نقل است: «لو قری القرآن کما انزل …؛ اگر قرآن را همانطور که نازل شده بود قرائت می‌کردید، ما اهل بیت(ع) را با اسممان در قرآن می‌یافتید. آیت‌الله خویی با صراحت این روایت را در تعارض با قرآن دانسته و آن را رد کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود طیب‌حسینی، دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در نشست علمی «واکاوی واژگان قرآن از …

آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) با وجود نوآوری‌هایی که در فقه داشت، هیچ‌گاه در مجامع حوزوی متهم به ابداع روش جدید و سخنان شاذ نشد چون نحوه نوآوری ایشان به گونه‌‌ای بود که همواره نوآوری را با حفظ ساختار فقه دنبال می‌کرد و هیچ وقت به دنبال ساختارشکنی در فقه نبود بلکه معتقد بود در عین حفظ ساختار باید نوآوری کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجمین سالگرد ارتحال آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی (ره)، به همت معاونت پژوهشی دانشگاه مفید شامگاه سه‌شنبه گذشته در دفتر این مرجع فقید شیعه برگزار شد و اعضای هیئت علمی دانشگاه و نیز فرزندان ایشان در نشستی …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی علاوه بر اینکه تأکید دارد حوزه علمیه در دهه اخیر سیر صعودی و تکاملی داشته است، به دو آسیب فعلی دروس خارج فقه اشاره دارد: یک آسیب اینکه دروس خارج «نگاه نظام وار و شبکه‌ای» به مسایل ندارند و دومین آسیب اینکه دروس خارج فقه تخصصی نیاز به یک «مدیریت سیستمی» دارد تا در نتیجه پاسخ بسیاری از مسایل داده شود. خسروپناه پیشنهادی برای رفع این کاستی‌ها ارایه داد و آن اینکه در مرکز مدیریت حوزه علمیه، «شورای دروس خارج فقه‌های حکمرانی» شکل بگیرد تا بسیاری از مسایل و مباحث را سیاستگذاری …

آیین رونمایی از کتاب «رجال تفسیری» که تحت اشراف آیت‌الله عبدالله جوادی آملی به رشته تحریر درآمده است، همزمان با روز پژوهش، در سالن آمفی‌تئاتر بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء با حضور علما و اساتید برگزار شد. در این مراسم آیت‌الله حسینی بوشهری و حجج‌اسلام جوادی آملی، علی‌نژاد و رحمان ستایش به ایراد سخنرانی پرداختند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی طی سخنانی در این مراسم، از حوزه علمیه قم به‌عنوان رکن اساسی و عمده پژوهش در نظام اسلامی یاد کرد و گفت: این حوزه مقدسه آثار و برکات علمی و پژوهشی خود را در هفته پژوهش …

شبکه اجتهاد: مهم ترین منبع شناخت دین اسلام پس از قرآن، روایات معصومین علیهم السلام است. با مراجعه به کتب حدیثى و بررسى روایات در ابواب گوناگون احکام و سایر معارف اسلامى، با روایات متعارضى روبه‌رو مى‌شویم تا آنجا که شیخ طوسى کمتر بابى از ابواب فقه را خالى از اخبار متعارض مى‌داند. مسألۀ تعارض و اختلاف اخبار در قرن چهارم و پنجم، یکى از شبهات کلامى و ایرادهاى عمدۀ اهل سنّت بر شیعه به شمار مى‌رفته است؛ شیخ طوسى در مقدمۀ تهذیب از شیخ مفید نقل مى‌کند که یک شریف (در اصطلاح امروز: سید) به خاطر همین تعارض روایات …

شبکه اجتهاد: همزمان با روز پژوهش، آیین رونمایی از کتاب گرانسنگ «رجال تفسیری» که تحت اشراف آیت‌الله عبدالله جوادی آملی به رشته تحریر درآمده است، در سالن آمفی تئاتر بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار گردید. در این مراسم آیت‌الله حسینی بوشهری و حجج‌اسلام مرتضی جوادی آملی، علی‌نژاد و رحمان ستایش به ایراد سخنرانی پرداختند. کتاب رجال تفسیری اختصاص به شرح حال «راویان روایات تفسیری» دارد و در نوع خود یک اثر علمی جدید محسوب می‌گردد، زیرا تاکنون اثر مستقلی در خصوص راویان تفسیری، توسط علمای اسلامی نگاشته نشده است.  

عضو هیئت موسس مجمع عالی حکمت اسلامی با انتقاد از کلاس‌های درس خارج که گاهی تا ۵۰۰ نفر تشکیل می‌شود، گفت: بسیاری از درس‌های خارج به خطابه و سخنرانی تبدیل شده‌اند و آن کارآمدی لازم را ندارند. به جای اینکه ۵۰۰ نفر در یک کلاس درس خارج حاضر شوند، استاد از این ۵۰۰ نفر مصاحبه‌ای کند و ۳۰ تا ۴۰ نفر را گزینش کند و بعد آن را در گروه‌هایی تقسیم بندی کند و برای هرکدام زمانی را تعیین کند که برای تکمیل بحث خود نزد استاد بیایند. در این صورت نیاز به خواندن درس خارج در ۴۰ سال نیست، …

نویسنده مجموعه «بازخوانی فقه شیعه» اعتقاد دارد نزدیک به دو قرن است که نگارش کتاب‌های جامع فقه از دستور کار بیشتر فقها، خارج و درس‌های خارج، جایگزین نگارش مجموعه‌های فقهی شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، متفکرین اسلامی از دو نحله‌ی بزرگ آن یعنی شیعه و سنی تلاش‌های فراوانی کرده‌اند تا اولا ویژگی‌های دنیای جدید را بشناسند و ثانیا به بازتعریف اندیشه اسلامی بپردازند. به نوعی می‌توان گفت نزدیک به دو قرن است که نگارش کتاب‌های جامع در فقه از دستور کار بیشتر فقها خارج شده است. در این راستا تلاش‌های گوناگونی در بازخوانی اندیشه‌های اسلام در دو بخش اعتقادات …

شبکه اجتهاد: «الروضه البهیه» یا همان «شرح لمعه» یکی از متون درسی در نظام آموزشی حوزه‌های علمیه برای آموزش روش استدلال و استنباط است. در این نوشتار گفته شده است که شرح لمعه نه‌تنها کتاب استدلالی نیست بلکه نیمه‌استدلالی هم نمی‌باشد. انگیزۀ خود شهیدین نیز از نوشتن این آثار، اثر نیمه‌استدلالی نبوده است. نیمه‌‌‌استدلالی نبودن شرح لمعه را با مقایسۀ لمعتین با دیگر آثار فقهی شهیدین به‌روشنی می‌توان نشان داد. شرح لمعه افزون بر نداشتن استانداردهای آموزشی، از معایب دیگری نیز رنج می‌برد؛ مانند اصرار بر بررسی تمام مسائل، بررسی مسائلی که مورد ابتلا نیست و نپرداختن به تطبیقات به‌روز …

احمدالنعیم در نشست «فقه و مصلحت» ضمن اشاره به اینکه مطالبی که در فقه وجود دارد الهی نیست بلکه فهم انسان از مسائل الهی است تصریح کرد: حاصل آن هم احکامی است که من بسیاری از آنها را رد می‌کنم. علیدوست در پاسخ به اظهارات احمدالنعیم اظهار کرد: اینکه بگوییم برخی مطالب فقه‌ فهم بشری است یا در فقه، فهم بشری دخیل است قابل انکار نیست ولی نتایجی که ایشان می‌گیرند باب هر گفت‌وگویی را می‌بندد. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین نشست مجازی از سلسله برنامه‌های چشم اندازی به سوی شرق چندی قبل با حضور استاد ابوالقاسم علیدوست استاد حوزه …

محقق، مؤلف و استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم، نقادی و پرسشگری و پیش مطالعه از سوی طلاب، شیوه تدریس اساتید، تقویت روابط اساتید با طلاب را از جمله موانع و کاستی‌های رسیدن دروس خارج به وضعیت مطلوب دانست و گفت: تأثیر عنصر زمان و مکان در امر اجتهاد قابل انکار نیست، اما تأثیر زمان و مکان را به علم فقه منحصر نکنیم بلکه پیش از علم فقه به اصول رسیدگی کنیم. در اصول هم باید عنصر زمان و مکان دیده شود چه بسا پس از اینکه این دو عنصر در علم اصول نیز گنجانیده شود، نظریات اصولی نیز تغییر …

شبکه اجتهاد: آثار فراوانی را سراغ داریم که نامشان در دست است و متنشان به دست ما نرسیده. همینطور نسخه‌ها‌‌‌ی فراوانی یافت می‌شود که ما هیچ اطلاعی تاکنون از موجودیت آن‌ها و حتی عناوینشان نداشته‌ایم. کتاب «احادیث امیرالمومنین علی (ع) بروایه عبدالعظیم و الحسنی و باملاء القاضی جعفر بن احمد الیمانی – من مخطوطات الزیدیه» جزو کتاب‌هایی است که نه عنوانش در دست بوده و نه متنش، اما به جهات مختلفی مهم است و به واقع لازم است اهل‌تحقیق توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند؛برای آشنایی علاقمندان به برخی وجوه اهمیت این نسخه اشاره می‌کنیم. ۱. کتاب مذکور حاوی احادیثی …

تعلیقه‌ دوجلدیِ حجت‌الاسلام سیدعلی خمینی بر کتاب کفایه الاصول یکی از جمله شروحی است که به جستجو و روشن شدن حقایق و دقائق و بیان مطالب مجمل و مبهم کتاب کفایه، با قلمی روان و امروزی پرداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب “مشکاه‌ الهدایه فی الشرح والتعلیق الکفایه” شرحی بر “کفایه الاصول” مرحوم آیت‌الله شیخ محمد کاظم خراسانی، معروف به “آخوند خراسانی” به قلم حجت‌الاسلام سیدعلی خمینی، به زیور طبع آراسته و توسط موسسه بوستان کتابِ دفتر تبلیعات اسلامی حوزه علمیه قم منتشر شد. شرح و تعلیقه نویسی بر کتب درسی حوزه‌های علمیه سنت حسنه‌ای است که از دیرباز …

شبکه اجتهاد: اخباری‌گری یک جنبش چند وجهی است، یعنی همان طور که نمی‌توان تأسیس حکومت صفوی و رابطه خصمانه‌اش با دولت عثمانی را در پیدایش ـ و یا لا اقل رونق گرفتن ـ اخباری‌گری نادیده گرفت، نمی‌توان اخباری‌گری را فقط در این بستر تحلیل کرد و از جنبه‌های دیگر (مثل برخی از مبانی اصولی و حدیثی مدرسه حله) غافل بود؛ بنابراین باید در تحلیل این مدرسه شیعی به بسیاری از جهات در کنار هم توجه داشت. شاید از این جهت است که مرحوم آیت‌الله بروجردی ـ بنابر آنچه مرحوم مطهری از ایشان نقل می‌کند ـ بر این باور بودند که …

استاد برجسته سطح خارج حوزه علمیه، کرسی‌های درس خارج حوزه‌های علمیه را از نظر کیفی و موضوع شناسی، به روز و علمی دانست و با انتقاد به برخی مسئولین و نهادها، گفت: امروز اگر یک موضوع تخصصی در مجلس شورای اسلامی یا در دولت یا در قوه قضاییه مطرح هست و توقع است که حوزه‌های علمیه پاسخگو باشند، از سوی دیگر توقع هست که مجلس شورای اسلامی یا دولت یا قوه قضاییه نیز از تولید چنین بحثی اولاً حمایت و ثانیاً بهره برداری کنند، نه اینکه توقع داشته باشند حوزه اظهار نظر کند و پس از آن اگر خواستند و …

سامانه انتشارات حوزه علمیه خراسان و نمایشگاه دائمی کتاب به همت معاونت پژوهش، با همکاری دفتر فناوری اطلاعات حوزه علمیه خراسان رونمایی و معرفی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، هادی حصاری، مدیر انتشارات حوزه علمیه خراسان در این مراسم که در محل اتاق جلسات مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان برگزار شد، با اشاره به فعالیت رسمی انتشارات از سال ۹۷، عرضه ۵۳ کتاب و حدود ۷۰ مجلد منتشر شده را از نتایج این اقدام خواند و یادآور شد که ۳۰ اثر آماده چاپ است. وی ادامه داد: همه مخاطبان حوزوی و غیر حوزوی در سراسر کشور می‌توانند به سامانه انتشارات …

مدیر حوزه‌های علمیه با برشمردن طرح‌های حوزه برای تحول تاکید کرد: تحول در حوزه با شتاب‌زدگی و سطحی‌نگری و افراط و تفریط در تعامل بین سنت و نوگرایی ایجاد نمی‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیین رونمایی از ۹ جلد آثار اجتهادی و تخصصی جدید دفتر فقه معاصر با حضور و سخنرانی استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار، استاد علیرضا اعرافی و حجت‌الاسلام اثنی‌عشری در محل مرکز مدیریت حوزه علمیه قم برگزار شد. آنچه می‌خوانید گزارشی از این مراسم و سخنان اساتید حاضر است. استاد شب‌زنده‌دار: بشر حالت ایستایی ندارد و با عنایت به اینکه به‌خصوص بعد از انقلاب اسلامی ایران از حوزه‌های علمیه …

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم اظهار کرد: دانش فقه پذیرای ترمیم، تکمیل و توسیع از سوی صاحبان تخصص و تمحض است و در آن ظرفیت‌های پنهانی وجود دارد که کشف و بهره وری از آن با انضباط فقه جواهری، دانش فقه را پاسخگوی مسائل نوپیدا‌ می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سخنانی اظهار داشت: اگر بخواهیم قضاوت منصفانه و عادلانه‌ای درباره کرسی‌های دروس خارج داشته باشیم، باید گفت وضعیت خوبی بر کرسی‌های درس خارج حاکم است اما عالی نیست. او با اشاره به دودیدگاهی که آن را …

کتاب «موافقت معنایی» با عنوان فرعی «موافقت گشتاری، موافقت تعبیری، موافقت فرانقشی» از مجموعه زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی روایت منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «موافقت معنایی» که به تازگی از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است را می‌توان در شش واحد درسی برای دانشجویان و طلاب و محققان علوم حدیث و قرآن تدریس کرد. این اثر نوشته علیرضا قائمی‌نیا عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است. در این نخست این نظریه مطرح شده است که مراد از این موافقت «موافقت معنایی» است که به کمک اصول و قواعد معناشنانسی نوین، می‌توان بدان دست …

شبکه اجتهاد: فقه حکومتی، فقه مضاف، فقه نظام‌‌ساز، فقه سیاسی، فقه التربیه، فقه اقتصادی مجموعه‌‌ای از کلیدواژه‌‌هایی است که طی سال‌‌های گذشته، جریانات حوزوی برای پیگیری پروژه امتداد فقه به کار برده‌‌اند. چه این عبارات را مضاف و مضاف‌‌الیه بدانیم و چه صفت و موصوف[۱]به نظر می‌‌‌‌رسد برخی جریانات حوزوی منتقد این رویکردها بوده و این انتقادات در سال‌های اخیر علنی و رسانه‌ای شده است. گفتنی است که هم اکنون در سطحی از دروس رسمی حوزه پروژه‌های فقه مضاف در حال پیگیری است؛ پروژه‌ای که با اضافه شدن چندین استاد مطرح در حال قوت گرفتن بوده و به غیر از …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید محمد صدر یکی از علمای عراق و از خاندان صدر بود که به سال ۱۳۲۲ ش، در نجف به دنیا آمد. وی در همان شهر تحصیل کرد. از وی چندین اثر تاریخی و فقهی برجای مانده است. این آثار عبارتند از «تاریخ مابعد الظهور»، «الیوم الموعود»، «تاریخ الغیبه الصغری»، «تاریخ الغیبه الکبری». کتاب فقهی او هم با عنوان «ماوراء الفقه» در پانزده جلد منتشر شده است. پدر وی سید صادق صدر، داماد مرحوم آیت‌الله سید صدرالدین صدر ـ پدر آقا رضا و امام موسی صدر ـ بود. داماد دیگر آیت‌الله صدرالدین صدر، مرحوم آیت‌الله سید محمدباقر …