اجتهاد و اصول فقه

کتب «تاریخ فقه» و ضرورت بازنگری در آنها

کتب «تاریخ فقه» و ضرورت بازنگری در آنها

شبکه اجتهاد: با شروع تابستان تصمیم گرفتم به سبب کسب آمادگی لازم جهت تدریس درس «تاریخ فقه و اصول فقه» در یکی از مراکز آکادمیک در سال تحصیلی جدید، قدری بیشتر با آثاری که در این زمینه نوشته شده و البته همواره یکی از علاقه‌مندی‌های پژوهشی‌ام به شمار می‌رفته است انس بگیرم. ابتدا تلاش کردم تا آثاری که به زبان …

Read More »

حقوق اجتماعی و احکام اخلاقی در «مهر و ماه»

حقوق اجتماعی و احکام اخلاقی در «مهر و ماه»

کتاب «مهر و ماه» رساله‌ای در باب حقوق اجتماعی و احکام اخلاقی تألیف دکتر محسن اسماعیلی حقوقدان، استاد و عضو هیئت‌علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در ۵۴۸ صفحه منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «مهر و ماه» رساله‌ای در باب حقوق اجتماعی و احکام اخلاقی، سی و یکمین اثر محسن اسماعیلی، استاد دانشگاه تهران و عضو …

Read More »

نقش ساختار علوم انسانی در تبویب فقه/ مهدی عصمتی

اختصاصی شبکه اجتهاد: علوم انسانی علومی هستند که به تحلیل و بررسی  فعالیتهای  مختلف  بشری در روابط (اعم از جمعی، تاریخی، تمدنی و… همچنین آثار و مناسبت‌ها می‌پردازد. لذا بایستی پاسخگوی نیازهای اساسی انسان در زمینه رفتارها باشد و از این جهت با علم فقه ارتباط نزدیک و معناداری دارد. براین اساس شبکه مسائل علوم انسانی، مجموعه مشکلات و نیازهایی …

Read More »

آشنایی با دایره‌المعارف نگاری فقه اسلامی

شبکه اجتهاد: پنجم شهریور چهلمین روز درگذشت آیت‌الله سید علیرضا حائری، رئیس فقید ‌دایره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت (ع) بود. وی در سال ۱۳۳۰ شمسی در یزد، دیده به جهان گشود و با هجرت پدر به کربلا، دوران کودکی و نوجوانی خود را در این شهر گذرانید.  وی در آغاز نوجوانی از آنجا که مهد علم و حوزه گرانسنگ …

Read More »

ضرورت تربیت افراد مستعد در جهات فقهی و اصولی حوزه علمیه خراسان

ضرورت تربیت افراد مستعد در جهات فقهی و اصولی حوزه علمیه خراسان

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان گفت: یکی از اصلی ترین وظائف حوزه‌های علمیه، برنامه ریزی در راستای تربیت افراد مستعدی است که بتوانند در جهات فقهی و اصولی مهارتی پیدا کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله مهدی مروارید در حاشیه مصاحبه استعدادهای برتر در گفتگو با روابط عمومی حوزه علمیه خراسان، گفت: یکی از وظائف اساسی حوزه‌های علمیه در …

Read More »

مجمع الفقه جده و فرصتی که از دست رفت/ برای مراجع قم گزارش می‌فرستادیم ولی تشویقی ندیدیم/ امروز هر کس وارد تقریب می‌شود، به تسنن متهم می‌شود

مجمع الفقه جده و فرصتی که از دست رفت/ برای مراجع قم گزارش می‌فرستادیم ولی تشویقی ندیدیم/ امروز هر کس وارد تقریب می‌شود، به تسنن متهم می‌شود/ پدرمان در آمد تا گفتیم این معنی تقریب نیست

مجمع الفقه دریچه‌ای بود که باعث شد ما به کل جهان اسلام اشراف و شناخت پیدا کرده و نظریات خودمان را مطرح کنیم. آنجا یک تریبون است و ما می‌توانیم ایده‌های انقلابمان را در اجلاس‌های سران، یا وزرای خارجه یا اجلاس‌های کارشناسی ارائه کنیم. دوم، جلوی تخریب دیگران را بتوانیم تا حدی بگیریم. اگر در همین طائف نبودیم، علیه مسأله …

Read More »

بازپژوهی نظریه فقهی نفی عدالت از مخالفان مذهبی و رمی آنان به فسق

پژوهش حاضر پس از بررسی تحلیلی مفهوم عدل و فسق، ادله دال بر فسق همه مخالفان را مورد نقد قرار داده و با تبیین دلایل معتبر بر امکان تحقق عدالت در عموم مسلمانان، دیدگاه فقیهانی که فسق مخالفان را به حالت علم و آگاهی آنان از مرام حق و ستیز عامدانه با آن اختصاص داده‌اند، تقویت نموده است. به گزارش …

Read More »

چرا با طب سنتی ـ اسلامی و مقولات ترکیبی «علم و دین» مخالفم؟/ رسول جعفریان

چرا با طب سنتی ـ اسلامی و مقولات ترکیبی «علم و دین» مخالفم؟/ رسول جعفریان

شبکه اجتهاد: آنچه بنده را به نتایجی برای مخالف با طب سنتی رسانده است، اساسا خود این بحث نبوده است. بلکه در درجه نخست، حساسیت من، روی بحث رابطه علم و دین در تمدن اسلامی بود. بحث مهمی که به نظرم، می‌بایست درباره آن، تحقیقات تازه‌ای مبتنی بر میراث مخطوط و بازخوانی متون گذشته داشته باشیم. کاری که روشنفکران عرب …

Read More »

کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی و گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی

کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی و گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی

شبکه اجتهاد: کتابخانه آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی سومین کتابخانه بزرگ ایران پس از کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه مجلس شورای اسلامی و سومین کتابخانه جهان اسلام است. این کتابخانه هم اکنون بیش از ۲۵۰٬۰۰۰ جلد کتاب چاپی و ۲۵٬۰۰۰ جلد کتاب خطی دارد. این کتابخانه باهزینه شخصی مرعشی نجفی در سال ۱۳۴۴ بنیان گذاشته شد و توسعه داده …

Read More »

مواجهه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری فقه با مدرنیته

مواجهه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری فقه با مدرنیته

شبکه اجتهاد: مناظره علمی «عقلانیت مدرن و فقه؛ چالش‌ها و راهکارها» با حضور دکتر ابوالقاسم فنایی، مدرس دانشگاه مفید و دکتر حسین واله، عضو هیات‌علمی گروه فلسفه دانشگاه شهید بهشتی، چندی قبل به‌همت پژوهشکده اسلام تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پژوهشکده ثامن مشهد برگزار شد. دکتر واله در ابتدای ارائه خود برخی فتاوای فقهی را غیرقابل اجرا دانست …

Read More »

وحدت امت اسلامی در سایه کتاب و سنت

وحدت امت اسلامی در سایه کتاب و سنت

کتاب «وحدت امت اسلامی در سایه کتاب وسنت» نوشته حجت‌الاسلام دکتر محمدحسین مختاری رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و با مقدمه‌ای از آیت‌الله تسخیری و شیخ الجعبیری به زبان عربی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «وحده الامه فی ظل الکتاب و السنه» (وحدت امت در سایه کتاب و سنت) تالیف ‌حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین مختاری، استاد سطوح عالی حوزه و …

Read More »

آیت‌الله مرعشی نجفی در چهار تصویر

آیت‌الله مرعشی نجفی در چهار تصویر

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی هفتم شهریور ۱۳۶۹ در سن ۹۳ سالگی درگذشت و در کتابخانه خود در قم به خاک سپرده شد. وی از شاگردان آیت‌الله‌ حائری یزدی بود و چندین دهه در حرم حضرت معصومه(ع) تدریس کرد. ۱- گفته می‎شود که ‎آیت‌الله مرعشی نجفی در هنگام تدریس، مباحث اخلاقی و تربیتی را در خلال مباحث فقهی …

Read More »

بررسی و نقد آرای مجتهد شبستری در فصلنامه انتقادی نظری کتاب نقد

بررسی و نقد آرای مجتهد شبستری در فصلنامه انتقادی نظری کتاب نقد

جدیدترین شماره «فصلنامه کتاب نقد» با موضوع «بررسی و نقد آرای مجتهد شبستری» از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چاپ و عرضه شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامۀ انتقادی نظری کتاب نقد، در جهت تضارب آراء و ارائه نقد و ارزیابی نظرات و عقاید گونا‌گون در حوزه دین‌پژوهی و مباحث نظری فرهنگ، سیاست، فقه و حقوق و سایر ساحات …

Read More »

تقویت کتبی مثل کفایه، تقویت حکومت اسلامی است!

اختلاف بین حقوق مسلمان و کافر، طبیعی و لازمه ذومراتب بودن انسان است

علمای سابق برای نوشتن یک کتاب و تهیه کاغذ، یک ماه روزه استیجاری می‌گرفتند تا با پول آن کتابی را تهیه کنند. زحمات زیادی کشیده شده است و این زحمات موردعنایت خدای متعال و امام زمان سلام‌الله‌علیه بوده است. این بزرگان سال‌ها زحمت می‌کشیدند و این کتب، چکیده و خروجی این فقها از حوزه نجف است و لذا باید این …

Read More »

نگاه جزیی به فقه، فقاهت را به سمت انعزال سوق می‌دهد

نگاه جزیی به فقه، فقاهت را به سمت انعزال سوق می‌دهد

شبکه اجتهاد: الان یک فکری در حوزه وجود دارد که معتقد است حوزه شریعت فقط بخش عبادات و یک سری کلیات معاملات را پوشش می‌دهد و مابقی مسائل مبتلابه مردم، در حوزه شریعت نیست. بنده این تئوری را به «نظریه انعزال» تعبیر می‌کنم. متأسفانه بخشی از سکولاریسم همین است که بحث از سیاست را سهم بشر و علم او می‌دانند. …

Read More »

فقه نیاز به تقویت رویکرد تمدنی دارد/ باید حدود ۲۰ باب جدید فقهی تأسیس شود

جای خالی کتاب «فقه روابط عام اجتماعی» در حوزه

مدیر حوزه‌های علمیه قم گفت: فقه نیاز به تقویت رویکرد تمدنی دارد و در این رویکرد باید آن را جامع نگریست و در محدوده ابواب موجود حرکت نکرد، بلکه به آفاق دیگری هم اندیشید. رویکرد تمدنی اقتضائاتی هم دارد. همچنین رویکرد اجتماعی در فقه نیاز به تقویت دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه قم در …

Read More »

آیت‌الله آصف محسنی در برابر زنده‌بادها و مرده‌باش‌ها/ مهدی مسائلی

آیت‌الله آصف محسنی در برابر زنده‌بادها و مرده‌باش‌ها/ مهدی مسائلی

شبکه اجتهاد: اواسط مردادماه آیت‌الله محمد آصف محسنی پس از طی دوره بیماری یک‌ساله در سن ۸۴ سالگی درگذشت. ایشان مرجعی پرنفوذ در میان شیعیان افغانستان بود که افزون بر فعالیت‌های حوزوی و دینی، حضوری فعال در عرصه سیاست و فرهنگ داشت. وی رئیس شورای علمای شیعه افغانستان و بنیانگذار حوزه علمیه و دانشگاه خاتم النبیین در کابل بود. او …

Read More »

نهج‌البلاغه از تشیع تا تسنن/ حسن انصاری

حدیث گرایی، اتوریته مذهبی و مشکل اسلام معاصر/ حسن انصاری

شبکه اجتهاد: برخلاف تصور عمومی تاریخچه اهتمام علمای شیعه به نهج‌البلاغه در حد اهتمامی همگانی چندان زیاد نیست. نخستین شروح را علمای اهل سنت از میان معتزله و سنیان دیگر بر این کتاب نوشتند و حتی نخستین اهتمام‌ها برای روایت آن بیشتر از ناحیه علمای اهل سنت و یا معتزله خراسان بود. البته شیعیان امامی هم به این کتاب توجه …

Read More »

جلسات علمی آیت‌الله شبیری زنجانی در مشهد

جلسات علمی آیت‌الله شبیری زنجانی در مشهد

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی هرساله ایام تابستان در شهر مشهد مبادرت به برگزاری نشست و گعده‌های علمی در موضوعات مختلف می‌کند. صبح‌ها یک ساعت قبل از اذان ظهر در محل اقامت ایشان در مشهد واقع در خیابان طبرسی کوچه جوادیه برپاست.

Read More »

علت برجسته و باب شدن «سبّ، لعن و تکفیر» دولت صفویه و عثمانی بود/ برخی با بیان روایت ضعیف، مردم را به افراط و تفریط می‌کشانند/ ۲۲ راهکار برای رفع افراطی‌گری مذهبی

علت برجسته و باب شدن «سبّ، لعن و تکفیر» دولت صفویه و عثمانی بود/ برخی با بیان روایت ضعیف، مردم را به افراط و تفریط می‌کشانند/ 22 راهکار برای رفع افراطی‌گری مذهبی

شیعیان و اهل سنت باید توجه کنند که سب و لعن یا تکفیر در زمان رقابت سیاسی صفویان با عثمانی برای ایجاد روحیه جهادی از دو طرف، برجسته و باب شده است و ریشه آن سیاسی است. در مورد این موضوع باید اطلاع‌رسانی و پژوهش تاریخی انجام شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر عبدالکریم بی آزار شیرازی، …

Read More »

فراخوان پذیرش طلاب در مرکز تخصصی فقهی امام رضا(ع) مشهد با رویکرد فقه تمدنی

فراخوان پذیرش طلاب در مرکز تخصصی فقهی امام رضا(ع) مشهد با رویکرد فقه تمدنی

مرکز تخصصی فقهی امام رضا(ع) مشهد در رشته «فقه و اصول» از طلاب سطح ۲ و ۳ با مجوز رسمی از مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان از طلاب مستعد پذیرش به‌عمل می‌آورد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مرکز تخصصی فقهی امام رضا (علیه السلام) با رویکرد فقه تمدنی (وابسته به موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام) با مجوز رسمی حوز‌‌‌ه …

Read More »

گرایش «فقه تمدنی» در حوزه‌های علمیه ایجاد شود/ به مدل تولید علم دینی نزدیک شده‌ایم/ هنوز نظام آموزش و پرورش تعالی بخش مبتنی بر آموزه‌های دینی نداریم

گرایش «فقه تمدنی» در حوزه‌های علمیه ایجاد شود/ به مدل تولید علم دینی نزدیک شده‌ایم/ هنوز نظام آموزش و پرورش تعالی بخش مبتنی بر آموزه‌های دینی نداریم

‌حجت‌الاسلام دعایی با تاکید بر ضرورت فعال سازی گرایش فقه تمدنی در حوزه‌های علمیه، گفت: اگر اسلام را دین جامعی برای پشتیبانی از یک حکومت تمام عیار می‌دانیم و اسلام و را دین تمدن ساز می‌دانیم، باچه روشی می‌توانیم منابع اسلام را فراوری کنیم که از آن خروجی تمدنی اسلامی بگیریم؛ به عبارت بهتر، «روش فقه تمدنی چگونه است؟» به …

Read More »

شناخت شرایط مرجعیت؛ تأملی بر سخنان یک عضو جامعه مدرسین/سیدضیاء مرتضوی

حق ثبت مهریه، طرحی نادرست و ناسازگار با کرامت انسانی!/ سیدضیاء مرتضوی

شبکه اجتهاد: چندی قبل استاد محسن فقیهی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌وگویی به بیان نظرات شخصی خود درباره، روند انتخاب مراجع در این نهاد حوزوی پرداخته و اظهار نموده «مرجعیت امر مهمی است که در امور مسلمانان و شیعیان دخالت می‌کند از این رو جامعه مدرسین به دقت این موضوع را بررسی می‌کند. در جامعه مدرسین …

Read More »

از روند معرفی مراجع در جامعه مدرسین تا تلاش برخی برای طرح مرجعیت خود!

راه‌های رسیدن به وحدت نظر در مسأله رؤیت هلال/ محسن فقیهی

مرجعیت غیر از اجتهاد است، مرجعیت امر مهمی است که در امور مسلمانان و شیعیان دخالت می‌کند از این رو جامعه مدرسین به دقت این موضوع را بررسی می‌کند. بر اساس قانون وزارت ارشاد موظف است که اگر کسی قصد چاپ رساله خود را دارد ابتدا باید آن را به جامعه مدرسین ارائه دهد تا بعد از اجازه جامعه مدرسین …

Read More »

اگر «اجازه اجتهاد» و «اجازه نقل حدیث» در حوزه محو یا کمرنگ شود، شأن حوزه پایین می‌آید/ نظم دهی در حوزه باید از حالت دستوری خارج شود/ ضرورت توجه شورای عالی به «روش اجتهادی» در حوزه

اگر «اجازه اجتهاد» و «اجازه نقل حدیث» در حوزه محو یا کمرنگ شود، شأن حوزه پایین می‌آید/ نظم دهی در حوزه باید از حالت دستوری خارج شود/ ضرورت توجه شورای عالی به «روش اجتهادی» در حوزه

‌آیت‌الله فقیه یزدی با اشاره به لزوم بهره گیری شورای عالی حوزه از همین برنامه اهل بیت(ع) و علمای بزرگ اسلام یادآور شد: این برنامه دقیقی است که از قدیم در حوزه اجرا می‌شده و خود دارای شؤون و اطوار مختلفی است که از جمله آن اجازه اجتهاد یا اجازه نقل حدیث است، این مسأله اگر در نظام حوزه محو …

Read More »

تصحیح و انتشار اثری فقهی از «ابن المطهر حلّی»

تصحیح و انتشار اثری فقهی از «ابن المطهر حلّی»

آثار مادی و معنوی باقیمانده از شخصیت‌های بزرگ از تأثیر به‌سزایی در احیای حقایق در اذهان و ماندگاری اندیشه‌ها برخوردار است. اهتمام به آثار قدیمی و شخصیت‌های علمی و دینی امری است که انسانهای اندیشمند از تمامی ملت‌ها پیوسته در آن کوشیده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تراث الحله، وابسته به بخش امور معارف اسلامی و انسانی العتبه العباسیه المقدسه، …

Read More »

از «تجدید بنای پایه‌های نظری فقه اباضیه» تا «تحدید مفهومی و امکان‌سنجی سلب حق از دیدگاه فقها»

مروری بر مقالات بهار و تابستان 99 «پژوهش‌های فقهی»

شماره اول و دوم از سال پانزدهم فصلنامه «پژوهش‌های فقهی» به صاحب امتیازی دانشگاه تهران، مدیر مسئولی سیدمحمود میرخلیلی و سردبیری محمدرسول آهنگران به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه «پژوهش‌های فقهی» که بیش از ۱۳ سال است منتشر می‌شود، در تابستان ۹۸ مقالاتی با عناوین ذیل منتشر کرده است: «بررسی تاریخی نظریه بخشیدن خمس توسط امامان …

Read More »

برنامه جامع حوزه خواهران، با نگاهی کلاسیک و دانشگاهی تدوین شده است/ حوزه باید با نگاه مجتهدپروری برای خواهران برنامه‌ریزی کند/ حوزه خواهران از برادران، جلوتر است

برنامه جامع حوزه خواهران، با نگاهی کلاسیک و دانشگاهی تدوین شده است/ حوزه باید با نگاه مجتهدپروری برای خواهران برنامه‌ریزی کند/ حوزه خواهران از برادران، جلوتر است

ما چند نفر از حوزه‌های علمیه که مناصب کشوری را دست گرفته باشند، داریم؟ تمام موفقینی که در مناصب مختلف می‌بینیم، دانش‌آموخته دانشگاه امام صادق‌(ع) است. چند تا از خراسان و حوزه‌های خراسان هستند؟ اگر هم باشند از دانشگاه رضوی هستند. بنابراین اگر بخواهیم مقایسه بکنیم، بدون نگاه ناسیونالیستی و تعصب‌گرایانه به حوزه خواهران، باز هم حوزه خواهران، با همین شرایط …

Read More »

«قدرت تامه» شرط انشاء، فعلیت یا تنجز؟

«قدرت تامه» شرط انشاء، فعلیت یا تنجز؟

در این خصوص سه مسلک عمده در بین اصولیان شکل گرفته است: مرحوم آخوند و شهید صدر قائل اند که قدرت شرعی، شرط برای مرحله انشاء است، مرحوم نائینی قدرت شرعی را مربوط به مرحله فعلیت می‌داند؛ امام خمینی، شیخ حسین حلی و محقق تهرانی برآنند که قدرت شرعی محدد مرحله تنجز است و در دو مرحله سابق اثری ندارد. …

Read More »

آغاز پذیرش رشته‌های تخصصی فقه نظام

آغاز پذیرش رشته‌های تخصصی فقه نظام

مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) تهران از میان طلاب واجد شرایط در رشته‌های فقه السیاسه، فقه القضا، فقه الاقتصاد، فقه المالکیه الفکریه دانش‌پژوه می‌پذیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) تهران تحت اشراف استاد علی‌اکبر رشاد، از میان طلاب واجد شرایط کشور در رشته‌های فقه‌ السیاسه، فقه القضا، فقه الاقتصاد و فقه المالکیه الفکریه دانش‌پژوه …

Read More »
Real Time Web Analytics