آخرین اخبار

علی الهی‌خراسانی با بیان اینکه ما مخالف صد در صد برگزاری کنسرت در شهرهای زیارتی نیستیم، تأکید کرد: مردم مشهد همانند مردم دیگر شهرها نیازمند موسیقی حلال هستند اما باید در قالب یک کنسرت براساس هویت شهر زیارتی تأمین شود. به گزارش شبکه اجتهاد، برنامه زاویه کاری از گروه معارف و اندیشه دینی شبکه چهارم سیما، مطابق معمول هر هفته، چهارشنبه شب ۱۷ شهریورماه ‌با حضور دکتر مسعود کوثری، استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر حوزه موسیقی، فرهنگ و رسانه، دکتر حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد رهدار، عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و رئیس موسسه مطالعات و …

نشست صد سبیل حج با عنوان «نقش حاکم اسلامی در تعطیلی یا تعلیق حج»، با سخنرانی رضا عندلیبی، مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت و مهدی درگاهی، عضو شورای پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت در مجمع جهانی صادقین برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی درگاهی، عضو شورای پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت در این نشست با اشاره به اینکه مراد از تعطیلی حج عوامل و پیشینه آن در اسلام موضوع بحث ماست، اظهار داشت: اگر نگاهی به پیشینه تاریخی تعطیلی حج بیندازیم، می‌بینیم که این موضوع به معنی برگزار نشدن مراسم حج است به …

عضو جامعه مدرسین با تأکید بر اینکه دوران ما بهترین زمان برای شکوفایی اجتهاد و توسعه فقه و فقاهت است، گفت: در این دوران، ارزش فقه مشهود و ملموس بوده است و شاهد کارایی و اثر آن در جامعه هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی شامگاه پنجشنبه در مراسم افتتاحیه آغاز سال تحصیلی مرکز فقهی امام علی(ع) که در این مرکز حوزوی برگزار شد، با تسلیت شهادت امام محمدباقر(ع)، اظهار داشت: سومین سال فعالیت این مرکز برای حوزه مایه خرسندی است چرا که حوزه ما، نیازمند تعدد این مراکز است. این عضو جامعه مدرسین تصریح کرد: فقه …

نرم افزار کتابخانه دروس حوزوی با ارائه ۲۳۰ عنوان در ۷۸۵ جلد کتاب از منابع دروس حوزه و به روزترین امکانات و قابلیت‌های فنی و پژوهشی، دسترسی راحت تر طلاب علوم دینی و پژوهشگران به منابع علمی را فراهم نموده است. به گزارش شبکه اجتهاد، این نرم افزار حجم وسیعی از منابع و متونی که یک طلبه از آغاز دوران تحصیل خود در حوزه علمیه تا پایان سطح، در رشته‌های ادبیات عربی، منطق، فقه واصول فقه، کلام، حکمت، حدیث و قرآن می بایست بیاموزد را در خود جای داده است. منابع موجود در این نرم افزار منحصر به متون درسی …

آیت‌الله نوری همدانی با تأکید بر اینکه اولین و مهم‌ترین وظیفه مدیران مدارس و حوزه‌های علمیه تربیت فقهایی شایسته است، گفت: آنچه می‌تواند قدرت اسلام را نشان دهد، فقیه است، لذا باید سعی شود که در حوزه‌ها فقها تربیت و پرورش یابند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله نوری همدانی، در مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه استان تهران که در مصلای حرم حضرت عبدالعظیم(ع) شهر ری برگزار شد، اظهار داشت: تاریخ حوزه‌های علمیه درخشان است، اما در بین حوزه‌های شیعی هیچ حوزه‌ای مانند حوزه قم نیست. ایشان افزود: حوزه علمیه قم مقدم بر تمام حوزه‌هاست و در فرهنگ اهل‌بیت(ع) در …

مخالفت بیشتر فقها با موسیقی ریشه در روایات امامان شیعه دارد، بنابراین باید پاسخ دهیم که چرا امامان با موسیقی مخالفت کردند./ در اصلی‌ترین منبع فقه یعنی قرآن، نه تنها هیچ نکوهشی از موسیقی نیست بلکه دست کم در سه جا موسیقی مورد ستایش قرار گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین نشست از سلسله نشست‌های «فقه و موسیقی؛ تقابل یا تعامل» با زیرعنوان «موسیقی؛ ممنوع یا مشروع» از سوی گروه هنر و ادبیات انجمن اندیشه و قلم و همکاری پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالقاسم حسینی ژرفا، استاد حوزه و دانشگاه و دکتر پیروز …

اگر فقیه یا عالم دین معتقد باشد که هنر نقش تمدن‌ساز دارد آن وقت همچنان که درباره عبادت انسان‌های مکلف و مؤمنین حکم می‌دهد و تلاش می‌کند، برای یافتن حکم شرعی درباره هنر و فعالیت‌های هنری هم به همان اندازه تلاش می‌کند. شبکه اجتهاد: با توجه به تأکید مقام معظم رهبری بر پیگیری موضوع فقه هنر در دیدار با دست‌اندرکاران برگزاری همایشی با همین عنوان در سال گذشته، بر آن شدیم که اهمیت این موضوع و جوانب آن را در گفتگو با برخی از اهالی هنر به بحث بنشینیم. گفتگوی ما با حجت‌الاسلام دکتر سید ابوالقاسم حسینی، شاعر(متخلص به ژرفا)، …

مهم‌ترین اشکالی که متفکران اقتصاد اسلامی به صنعت بانکداری غربی وارد کرده‌اند قرارداد پایه آنها در بخش سپرده‌ها و اعتبارات است که از قرض با بهره استفاده کرده است و از نظر شریعت اسلام حرام است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان چهره نام آشنای حوزه در موضوع اقتصاد اسلامی و عضو شورای فقهی بانک مرکزی در گفت‌وگو با حوزه به تفاوت بانکداری غربی با بانکداری اسلامی پرداخته است. برخی مردم تصور می‌کنند چون در کشوری اسلامی هستیم بانک‌ها در ازای پرداخت تسهیلات نباید سود بگیرند چون این ربوی است. آیا این تصور درست است؟ موسویان: تفاوت بانک …

مرحوم آیت‌الله بروجردی می‌فرمود، فقه شیعه در حاشیه فقه اهل سنت است، چون ائمه (ع) ما چشم به مسائل اجتماعی آن‌ها داشتند که ببینند آن‌ها چه نظری می‌دهند و روی نظر آن‌ها نظر می‌دادند تا حق را بیان کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علوی گرگانی در دیدار رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی ضمن تقدیر از چاپ موسوعه ۲۰ جلدی «السنه النبویه فی مصادر المذاهب الاسلامیه» گفت: از چاپ این موسوعه عظیم خوشحالیم، چاپ و توزیع این آثار علمی دل‌های مرده را زنده می‌کند. ایشان افزود: ما خوشحال هستیم که این سنت آیت‌الله بروجردی تحقق یافته است و ایشان می‌فرمود، فقه …

مدرسه علمیه اسلام شناسی حضرت زهرا(س) مشهد، درس خارج «فقه زنان» را با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حق پناه برگزار می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، صدیقه رضایی، مدیر سطح چهار مدرسه علمیه اسلام شناسی حضرت زهرا(س) مشهد، از برگزاری درس خارج «فقه زنان» خبر داد و گفت: در راستای مطالبات رهبر معظم انقلاب، گروه فقه زنان مرکز تخصصی زن و خانواده با هدف ارتقای اساتید فقه و رفع شبهات پیرامون مباحث زنان، درس خارج «فقه زنان» را با حضور حجت‌الاسلام حق پناه برگزار می‌کند. دارا بودن مدرک علمی سطح ۳ فقه و اصول یا نظام قدیم (کفایتین) یا دکترای فقه و …

اختصاصی اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف» (۱۲) آیا مراد از زهد و قناعت، کم مصرف کردن است یا دل نبستن به دنیا؟ مراد اصلی از زهد، بی‌رغبتی به دنیاست. در تاریخ قدیم داریم که عالمی از زهد صحبت می‌کرد، به او گفتند شما خودتان یک اسب به این گران‌قیمتی دارید، چه‌طور از زهد صحبت می‌کنید؟ گفت اجازه بدهید تا به شما نشان بدهم. چند وقت بعد جنگی پیش آمد. گفتند که پول و اسلحه و اسب می‌خواهیم. در قدیم اسب برای جنگ نیاز بوده است. این زاهد بلافاصله رفت و اسبش را هدیه داد. ولی آن کسانی که اشکال …

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، سکوت دولتها و حتی علما، فعالان سیاسی، روشنفکران و نخبگان جهان اسلام در قبال شهادت ۷ هزار زائر بی‌گناه را، «بلای بزرگ امت اسلامی» خواندند و افزودند: حساس نبودن در قبال مسائلی نظیر حادثه سخت و جانکاه منا، مصیبت واقعی جهان اسلام است. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با ایام نخستین سالگرد شهادت نزدیک به ۵۰۰ نفر از حاجیان ایرانی در فاجعه‌ی منا، جمعی از خانواده‌های این شهدا، صبح امروز با رهبر انقلاب اسلامی دیدار کردند. مشروح بیانات رهبر انقلاب در این دیدار به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری …

شبکه اجتهاد: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، صبح روز سه‌شنبه ۱۶ شهریورماه ۹۵، اولین جلسه درس خارج فقه خود را، در سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه آغاز نمود.

شاگرد شهید صدر گفت: باید کسانی باشند که حوزه علمیه نجف را به نحو صحیح جهت بدهند و علاوه بر تحکیم رابطه حوزه علمیه نجف با حوزه علمیه قم موضع جمهوری اسلامی را در نجف تقویت کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید علی‌اکبر حائری از مدرسان سطح خارج حوزه علمیه نجف، در گفتگویی اظهار داشت: حوزه علمیه نجف خیلی جای کار دارد و برای اینکه حوزه نجف به جایگاه مطلوبی برسد نیازمند کار و تلاش مجدانه و زمان هست. این شاگرد شهید صدر گفت: متأسفانه حوزه نجف اکثراً یک حوزه روشن‌فکر به این معنی که ایده تشکیل حکومت اسلامی …

مدیر حوزه علمیه استان قم در تبیین قانون جدید آموزشی حوزه برای سال تحصیلی جدید، حفظ هیمنه علمی حوزه علمیه قم، ایجاد تحرک و پویایی دروس آزاد، ترویج فرهنگ نظم پذیری جهت استفاده بهینه از دوران طلبگی و ترغیب طلاب تحصیل کرده به مهاجرت را از اهداف و آثار این طرح جامع برشمرد. شبکه اجتهاد: همزمان با آغاز سال تحصیلی ۹۶ – ۹۵، طرح ساماندهی سطوح عالی حوزه علمیه استان قم به طلاب حوزه اعلام شد. بر اساس این طرح طلاب موظف شدند که در پایه‌های ۷ تا ۱۰ پای درس فقه و اصول حضور اجباری داشته باشند؛ در حالی …

آیت‌الله علوی گرگانی با اشاره به اینکه بسیاری از استفتائات را ما به فقیه حاکم ارجاع می‌دهیم، اظهار داشت: علمایی که حکومت فقیه را قبول کنند، باید قهرا احکام را طبق نظر حکومت بیان و اجرا کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی با بیان این‌که هیچ نقصی به فقه شیعه وارد نیست گفت: خداوند هر آنچه عباد احتیاج دارند را بیان داشته است. در جامعه‌ی ما از نظر فقه اسلامی هیچ جای خلائی وجود ندارد. استاد برجسته حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه در باب فقه، یک فقه قانونی داریم و یک فقه اجرایی؛ خاطرنشان …

رئیس پژوهشگاه فقه نظام به تشریح فعالیت‌های این موسسه در زمینه تولید علم و گفتمان سازی در عرصه‌های مختلف فقه اجتماعی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم در تشریح فعالیت‌های پژوهشگاه فقه نظام گفت: یکی از رسالت‌های حوزه‌های علمیه پاسخگویی به نیارها و سؤالات مردم در ابعاد مختلف است؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی عرصه‌های جدیدی فراروی علما و اندیشمندان گشوده شده است که در گذشته از این عرصه‌ها مورد سؤال قرار نمی‌گرفتند. وی افزود: عرصه‌هایی که علاوه بر اهمیت بالا، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و حوزه‌های علمیه در سال‌های پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی …

آیین افتتاحیه پژوهشگاه «فقه نظام» یک شنبه شب با حضور جمعی از فضلای حوزه علمیه قم در مؤسسه نورالثقلین برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین حاج ابوالقاسم نماینده مردم زنجان در خبرگان، حجت‌الاسلام والمسلمین تلخابی نماینده مردم قزوین در مجلس خبرگان و جمعی از اساتید حوزه در این مراسم حضور داشتند. بر اساس این گزارش، این پژوهشگاه که با هدف بررسی و پاسخگویی به نیازهای جامعه اسلامی و استخراج منابع در عرصه‌های گوناگون فقه نظام، تربیت، اجتماعی و فرهنگی راه اندازی شده است مأموریت دارد که نرم افزار حکومت اسلامی …

آیت‌الله سبحانی رسیدن به مقام اجتهاد را مرهون دو عامل نظم در درس و فهم مطالب دانست و گفت: مرجعیت و اجتهاد قله درس در حوزه علمیه است، اما هرکسی نمی‌تواند به راحتی به این درجه برسد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی در آغاز درس خارج فقه خود در مسجد اعظم با اشاره به آغاز سال تحصیلی ۹۶-۹۵ بر رعایت نظم در دروس تاکید کرد و اظهار داشت: مرجعیت و اجتهاد قله درس در حوزه علمیه است، اما هرکسی نمی‌تواند به راحتی به این درجه برسد. این استاد برجسته حوزه بیان کرد: لازمه رسیدن به مرجعیت در …

شبکه اجتهاد: درس خارج فقه «احکام الشرکه» توسط آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در سال جدید تحصیلی حوزه‌های علمیه، از ۱۴ شهریور هر روز صبح در مسجد اعظم برگزار می‌شود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی به مناسبت فرارسیدن موسم حج ابراهیمی، پیام مهمی خطاب به برادران و خواهران مسلمان در سراسر جهان صادر نمودند. این پیام، امسال در حالی منتشر می‌شود که با کارشکنی‌های حکّام سعودی، هیچ زائر ایرانی در مراسم حج بیت‌الله الحرام حضور ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیام امسال خود تأکید نمودند: «جهان اسلام، اعم از دولتها و ملّتهای مسلمان باید حاکمان سعودی را بشناسند و واقعیت هتّاک و بی‌ایمان و وابسته و مادّی آنان را بدرستی درک کنند؛ باید به‌خاطر جنایاتی که در گستره‌ی جهان اسلام به بار آورده‌اند، گریبان آنها …

آیت‌‌الله اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بر لزوم توجه و نهادینه سازی فقه اجتماع در حوزه و تسری آن در لایه‌های مختلف جامعه تاکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی یکشنبه شب در مراسم آغاز به کار پژوهشگاه فقه نظام در قم گفت: مساله فقه نظام، مهمترین مساله‌ای است که باید مورد بحث و توجه قرار گیرد؛ این فقه از فقه فرد مهمتر است؛ فقه فردی مقدمه فقه نظام است. وی افزود: اساس مباحث مربوط به فلسفه فقه نظام آن است که مکلف به تکالیف الهی آیا فرد است یا مکلفی به نام جامعه …

مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه اگر بخواهیم در ابواب جدید فقه ورود کنیم، نیازمند فهم پرسش‌های نو هستیم، اظهار داشت: امروز پرسش‌هایی نو در علوم و مکاتب گوناگون جهان وجود دارد که پرداختن به آن هیچ اشکالی نداشته و مهم آن است که تحت تأثیر داوری‌های آنان قرار نگیریم؛ اگر سؤالات و موضوعات علوم و مکاتب گوناگون را دریافت کرده؛ مورد مداقه قرار داده و پرسش‌های نو را رویاروی فقه عظیم قرار دهیم، امری ممدوح بوده و بالاتر از آن، وظیفه حوزه‌های علمیه می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله اعرافی در مراسم افتتاحیه دوره تمهیدی رشته فقه الاقتصاد …

سنت‌های حوزه، نتیجه زحمات علمای بزرگ آن است که باید حفظ شود؛ اخیراً مشاهده می‌شود که فرهنگ دانشگاهی در حال تسلط بر بخشی از فرهنگ حوزوی است که مناسب نمی‌باشد و حوزه باید مسیر خود را حفظ نماید. به شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی پیش از ظهر امروز در مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه که در مدرسه علمیه فیضیه قم برگزار شد، اظهار داشت: امروز روز مبارکی برای جهان اسلام و حوزه‌های علمیه است؛ چراکه دروس حوزه آغاز شده و روز خدمت بیشتر به عالم اسلام و مکتب اهل بیت(ع) و جهان تشیع می‌باشد. این مرجع تقلید با …

اختصاصی اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف» (۱۱) دین مبین اسلام با جعل قواعدی مانند «الناس مسلّطون علی أموالهم»، قایل به آزادی افراد در تصرفات مالی‌‌‌‌‌شان شده و از طرفی، با بیان حرمت اسراف، تبذیر، لباس شهرت، تجمل و مانند آن، توجه خود به جامعه و آینده‌‌‌‌‌ی آن را به رخ کشیده اس‍ت. آیا این امر، سرگردانی اقتصاد اسلامی بین نگاه اومانیستی و سوسیالیستی را نمی‌‌‌‌‌رساند؟ فکر می‌کنم چون ذهن‌های ما به فقه فردی عادت کرده است، وقتی مسایل، اجتماعی می‌شود، نمی‌توانیم پیش برویم. انگار برایش جهت و دلیلی نمی‌توانیم پیدا کنیم. ما خیلی راحت می‌توانیم در یک حوزه‌ی خانوادگی …

فصلنامه «جستارهای فقهی و اصولی» اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، با مدیر مسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی‌خراسانی و سردبیری حجت‌الاسلام دکتر حسین ناصری مقدم منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره اول و دوم فصلنامه «جستارهای فقهی و اصولی» (ویژه زمستان ۹۴ و بهار ۹۵) با چندین مقاله علمی، به‌همراه چکیده عربی و انگلیسی، جهت دریافت رتبه علمی پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه منتشر گردیده است. عناوین شماره اول (زمستان ۹۴): «بُن‌نگرۀ «شخصیت‌گرایی» در اصول‌فقه و هویت‌یابی نظریۀ حق‌الطاعه؛ علی الهی ‌خراسانی»، «کارآمدسازی مبحث «حقیقت شرعیه»؛ جواد ایروانی»، «بررسی استصحاب تقدیری از دیدگاه …

آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی سیاست‌های کلی «خانواده» را که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شده است، ابلاغ کردند. به گزارش شبکه اجتهاد از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، متن سیاست‌های کلی خانواده که به رؤسای قوای سه گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ شده، به این شرح است:   بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم سیاست‌های کلی خانواده خانواده واحد بنیادی و سنگ بنای جامعه اسلامی و کانون رشد و تعالی انسان و پشتوانه سلامت و بالندگی و اقتدار و اعتلای معنوی کشور و نظام است و …

اگر امروز صاحب جواهر زنده بود و قصد تحریر یک دوره فقه کامل مطابق با نیازهای روز را داشت، باید قریب به ۸۰ جلد می‌نوشت؛ بنابراین ماهیت فقه شیعه اینگونه است که از نظر عرضی و سطحی، سیر تکاملی داشته و به موازات زمان و نیازها گسترده تر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن نظری شاهرودی در نشستی خبری با أصحاب رسانه استان قم که با موضوع راه اندازی رشته فقه الاقتصاد در مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی برگزار شد، به ظرفیت حوزه‌های علمیه برای تخصصی شدن فقه و نحوه گسترش فقه شیعه اشاره و اظهار …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت پرداختن به فقه تمدنی و لزوم اطلاع از بایستگی‌ها برای روش شناسی در فقه تمدنی، گفت: وقتی ما می‌گوییم تمدن یعنی تمدن اسلامی، یعنی کاری بشود که اهداف خداوند در بعث رسولان و در انزال کتب آسمانی و تشریع مقررات دینی، در تمام شؤون زندگی انسانها پیدا شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در نشست علمی روش شناسی فقه تمدنی، در جمع طلاب حوزه علمیه اصفهان، با بیان این که روش شناسی فقه تمدنی موضوعی دست نخورده و بکر …

  اختصاصی اجتهاد «مجله الکترونیکی فقه و مصرف» (۱۰) به لحاظ فقهی، آیا منابع زیرزمینی هر کشور، متعلق به مردمان و ساکنان همان کشور است یا آن‌که محدوده‌های قراردادی سرزمینی منجر به اختصاص آن به کشور خاصی نشده و متعلق به تمام مردم جهان است؟ بحث منابع زیرزمینی از قبیل معادن و از جمله نفت، جزو انفال است و به طبیعت حال، انفال مربوط به امام است. آنچه مشهور بین فقهاست، معادن با استخراج تملک می‌شود. کسی که متصدی استکشاف معدن و استخراج آن معادن باشد از نظر فقهی مالک محسوب می‌شود و یکی از موارد خمس نیز همین بحث …