آخرین اخبار

توکلی روش‌شناسی اقتصاد اسلامی را از نوآوری‌های شهید صدر در حوزه اقتصاد اسلامی دانست و اظهار کرد: به بیان شهید صدر، علاوه بر روش متعارف اجتهادی، نیاز به روشی داریم که ایشان از آن با عنوان روش کشفی یاد می‌کند.

عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی(ره) به تشریح جایگاه شهید صدر در اقتصاد اسلامی پرداخت و اظهار کرد: وی کسی است که اولین اندیشه مدون در زمینه اقتصاد اسلامی را در کتاب «اقتصادنا» ارائه داده است.

بعضی اساتید گروه گفته بودند اصلاً امام موسی صدر مگر اندیشه اقتصادی دارد؟ درحالی‌که اولین مقالات در اقتصاد اسلامی را در مجلات «مکتب تشیع» و «مکتب اسلام» در سال ۴۰ و ۴۱ ایشان نوشته است و معتقدم که اقتصادنا مبتنی بر این مقالات نوشته شده است.

با اینکه چهل سال از نگارش «بانکداری بدون ربا» توسط شهید صدر می‌گذرد و در عرصه تحولات بانکی هم تغییرات زیادی را شاهد بودیم اما این اثر همچنان جزو بهترین منابع در حوزه بانکداری اسلامی است.

دو عنصر اساسی در نظریه شهید صدر(ره) وجود دارد که نظریه ایشان را با بقیه نظریه‌ها متفاوت کرده است؛ عنصر اول، «منطقهالفراغ» و عنصر دوم، مسئله «مکتب» است.

متن زیر گزارشی از جلسات بررسی مبانی فقه حکومتی توسط استاد سید مهدی میرباقری در موضوع «مبانی فقه نظام سازی» از نگاه شهید صدر می‌باشد.

جامعه‌ای که در آن مذهب و نظام اقتصادی اسلام تحقق یافته است، موضوع علم اقتصاد اسلامی مشروط است و اسلام دارای علم اقتصاد اسلامی مطلق نیز هست که موضوع آن جامعه انسانی است. فایده این علم تبیین صحیح رفتارهای اقتصادی حتی در جامعه غیراسلامی است.

نظریه پردازی‌های این متفکر اسلامی در حوزه‌های فقهی، فلسفی و اجتماعی اکنون یکی از حلقه‌های جریان علم دینی در میان شیعه و حتی جهان اسلام است و به جرأت می‌توان گفت پژوهشگران علوم اسلامی امروز گریزی از مطالعه و بررسی رهاوردهای فکری این شخصیت کم نظیر علمی ندارند.

من با نظر شما موافقم که یک مقدار نسبت به اعیاد، کم‌لطفی داریم. این را باید قبول بکنیم که ما مسلمان‌ها، کم‌لطف هستیم. برای خیلی مسائل دیگر که اهمّیّت چندانی ندارد کارهای مفصّلی انجام می‌دهیم؛ امّا در مورد این گونه مناسبت‌ها که از همه چیز مهمّ تر هستند، ارزش کمتری قائل هستیم و مثلا دهه شادی نمی‌گیریم.

ویژه‌نامه همایش «مبانی مدارای دینی و مذهبی و الگوی امام موسی صدر»

۱٫ التقیه علی ضوء الفقه الاسلامی استاد راهنما: محمدهادی حکیم؛ استاد مشاور: صدرا هاشمی؛ دانشجو: حسن زلغوط؛ مرکز: جامعه المصطفی‌العالمیه؛ ۱۳۸۵٫ چکیده: این پژوهش می‌کوشد مشروعیت عمل به تقیه نزدِ شیعه امامیه و اهل سنّت و ادلّه قرآنی، روایی، اجماع و عقل را ثابت کرده و به برخی شبهه‌های وارد شده در این زمینه پاسخ بدهد.

ویژه پنجمین همایش عرصه‌ها و روش‌های حدیث‌پژوهی

حجت‌الاسلام خدامیان درباره انگیزه خود از احیای مسلک فهرستی روایات گفت: عده‌ای از سر دلسوزی مطالب و کتاب‌هایی منتشر می‌کنند که تا ۲۰ سال دیگر تمام روایات را ضعیف می‌کنند.

عضو هیأت مؤسس انجمن حدیث گفت: سرمایه اصلی ما در فقه روایات است. ما وقتی به روایات رجوع می‌کنیم خود اهل بیت (علیه‌السلام) مسأله فقه و فقاهت را با احادیث گره زده‌اند.

به نظر می‌رسد که ما در حوزه مسائل اجتماعی و حقوق انسان‌ها، خواه دماء باشد، خواه امور مالی و خواه آزادی‌های انسان، باید احتیاط کنیم. یعنی احتیاط مرحوم خوانساری را مقداری گسترش بدهیم. سیره عقلا هم این است که اگر با خبری مواجه شوند که حتی از نظر فقهی صحیح و موثق است اما مربوط به دماء یا حقوق اولیه انسان‌ها می‌شود، احتیاط کنند.

حجت‌الاسلام مختاری با اشاره به طرحی نو در تدوین جوامع حدیثی گفت: با این روش خیلی از احادیث مرسل و مجهول از مرسل و مجهول بودن در می‌آید. ما متن همه منابع اولیه اعم از کتب اربعه اول و دوم و غیر اربعه را نقل می‌کنیم.

یکی از مبانی مرحوم آیت‌الله بروجردی این بود که ایشان می‌فرمود: در نقل روایات، اصل اوّلی رُوات بر نقل روایاتی بوده که به آن‌ها فتوا می‌داده‌اند، تنها اصحاب الجمع و حشویه بوده‌اند که هر روایتی را نقل می‌کرده‌اند.

یکی از مباحث مهمی که در کتب فهارس از آن سخن می‌رود، بحث از طرق دستیابی به کتاب‌ها و ارزشگذاری آن طرق است.

واقعیت این است که آیاتی که در مکه نازل شده با آیاتی که در مدینه نازل شده زبان متفاوتی دارد. بنابر این در خروجی هم تفاوت دارد. حالا چیزی که در ظرف ۲۳ سال اینقدر تفاوت دارد، حدیث شیعه که ۲۵۰ سال تاریخ دارد، چه وضعیتی خواهد داشت؟ احادیثی که در سه فرهنگ متفاوت حجازی، عراقی و ایرانی مطرح شده است. هر کدام از این فرهنگ‌ها، اقتضائات خاص خودش را دارد، نوع مواجهه خاص خودش را دارد. ما بدون توجه و در نظر گرفتن این‌ها حدیث را مبنای استنباط قرار می‌دهیم.

آیت‌الله اشرفی شاهرودی بیان کرد: این احادیث قطع‌آور به حکم الهی نیست اما بهترین راه که هست؛ به قول مرحوم وحید بهبهانی معتبر ظنون اجتهادیه است که از طریق روایات به‌دست می‌آید.

حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی گفت: امروز بدون اغراق می‌توان به دنیا اعلام کنیم که فقه اهل البیت (علیهم‌السلام) تنها سفینه نجات بشریت از گرفتاری‌ها و امواج فتنه‌ها و کجی‌ها می‌باشد.

مدارا با مخالفان مذهبی از دیدگاه فقه اسلامی نویسنده: سیدصادق سید حسینی، فصلنامه حبل‌المتین، مقاله ۲، دوره اول، ۰٫۳ (پیش شماره دوم)، تابستان ۱۳۹۱٫ چکیده: مدارا به معنای رفتار منطقی و نرم‌خویی و خوش‌خلقی با مخالفان در ساحت‌های مختلف سیاسی و عقیدتی، به عنوان سرلوحه و شعار دین مبین اسلام بالاخص مذهب تشیع است؛ وخشونت با مخالفان به معنای تندخویی و برخورد فیزیکی با او تنها به دلیل مخالفتش، به شدت در آموزه‌های وحیانی و عقلانی اسلام رد شده است.

بخشی از این پیش‌زمینه‌ها به حوزه اندیشه و در حوزه اندیشه نیز فرازهای بسیاری به فقه ارتباط می‌یابند. مدارا از این سنخ است. پرسش فقهی در زمینه مدارا این است که در برابر صاحبان دیدگاه‌های مختلف کلامی و فقهی چه موضعی باید برگزید؟ آیا حکم شرعی در این زمینه مدارا است؟ یا آن که مدارا صرفاً مربوط به حوزه تعامل در زمینه‌های عملی است و در زمینه برخورد با اندیشه وظیفه‌ای را که فقه بر دوش می‌نهد چیزی غیر از مدارا است؟

ما، هم ‏اینک، در پیشگاه تو و در خانه‌‏اى از خانه‌های تو، در ایامِ روزه، به‏ خاطر تو، گِرد آمده‏ایم. دل‌های ما به سوى تو پر می‌کشد و خردهاى ما نور و هدایت را از تو می‌گیرد. تو ما را فراخوانده‏اى تا در کنار یکدیگر در خدمت به خلق گام برداریم و بر کلمه سواء براى خوشبختى بندگانت اتفاق کنیم. به سوى درگاهت روى آورده‏ایم و در محراب تو نماز گزارده‌ایم.

وقتی نسبت به مذاهب اسلامی بحث وحدت را مطرح می‎کنیم به معنای کوتاه آمدن مرزهای فکری و اعتقادات نیست، وحدت یعنی این‌که اختلافات ما موجب دشمنی نباشد و با مدارا کردن با دیگران، آنها را در مسیر هدف مشترکمان همراه کنیم. البته ما به زیارت عاشورا و جامعه کبیره اعتقاد و مداومت داریم و تک‌تک کلمات آن را مدلول آیات قرآن می‌دانیم.

دبیرکل اسبق مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در همایش «مبانی مدارای مذهبی و الگوی امام موسی صدر» با اشاره به شخصیت علمی و اجتماعی خاندان امام موسی صدر گفت: بزرگترین خاندان شیعه روحانیت، خاندان صدر است که از بیروت و صور تا نجف و اصفهان و قم گسترده‌اند.

امام موسی صدر در روز ۱۴ خرداد سال ۱۳۰۷ هجری شمسی در شهر مقدس قم دیده به جهان گشود. پدر ایشان مرحوم آیت‌الله سید صدرالدین صدر، جانشین مرحوم آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم و از مراجع بزرگ زمان خود بود. جد پدری ایشان مرحوم آیت‌الله سید اسماعیل صدر، جانشین مرحوم آیت‌الله میرزا حسن شیرازی و مرجع مطلق زمان خود، و جد مادری ایشان مرحوم آیت‌الله حاج آقا حسین قمی، جانشین مرحوم آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی و رهبر قیام مردم مشهد بر علیه رضا خان بود.

حوزه علمیه مشهد به ‌عنوان یکی از پیشگامان در عرصه انقلاب و مبارزه با رژیم پهلوی، علمای مبارزی را در خود جای داده بود که با پیش‌آهنگی آنان در حمایت از نهضت امام خمینی نقش به‌سزایی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران ایفا نمودند.

علما از قدیم با استفاده از جایگاهی که داشتند با تأسیس حوزه‌های علمیه، مقدمه تربیت نیروها و رهبران جوان و مبارز را فراهم کردند و انقلاب اسلامی حاصل مجاهدتهای طولانی مدت و همکاری علما و رهبران جوان بود.

در حقیقت این فقه امام که به طور یکپارچه منبعث از آیات و روایات نورانی اهل بیت علیهم السلام است و شامل ابوابی چون جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و قواعدی چون نفی سبیل و حرمت تشبه به کفر و ... است، انگیزه بخش و محرک امام و به تبع ایشان مردم مسلمان ایران بوده است و نه مباحثی چون اصالت وجود و حرکت جوهری و قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیاء و الشئ ما لم یجب لم یوجد و... .