آخرین اخبار

اختصاصی شبکه اجتهاد: درباره قیاس و ماهیت آن از دیرباز در کتب مربوط به اصول فقه سخن گفته شده و البته در روایات شیعه و سنّی از آن سخن به میان آمده است. برای نمونه در کتبی همچون «بصائر الدّرجات» و «الکافی» روایاتی درباره قیاس وجود دارد که البتّه گاه کمتر مورد توجّه قرار گرفته‌اند. برای نمونه در «کِتَابُ فَضْلِ الْعِلْم‏‏ بَابُ الْبِدَعِ وَ الرَّأْیِ وَ الْمَقَایِیس‏» از کتاب کافی گزارشی درباره «محمّد بن حکیم» که خود از یاران امام کاظم(ع) و از مشایخ برخی اصحاب اجماع همچون  ابن ابى عمیر و احمد بن ابى نصر و حسن بن محبوب …

استاد ابوالقاسم علیدوست به تشریح بایسته‌های ورود فقهی به مسائل جدید مانند متاورس پرداخت و تأکید کرد: ورود به مسائل نوپدید از منظر فقهی بایسته‌هایی دارد که بی‌توجهی به آنها باعث ایجاد مشکلاتی خواهد شد. فقیه باید میان موضوع‌ و مصداق فرق قائل شود و در همه موارد وارد تعیین مصادیق نشود و اجازه دهد که موضوع نوپدید به حدی از استقرار برسد که بتوان در مورد آن موضع گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، چندی قبل بحثی درباره رمزارزها و متاورس توسط یکی از اساتید حوزه مطرح شد به این شرح که معامله با رمزارز و استفاده از آن به …

تصویر ذهنی فعلی ما در حوزه این است که اگر بخواهیم در یک زمینه‌ای نظر بدهیم، از متخصص آن حوزه پرسش می‌کنیم. این روش به ویژه در مسائل اجتماعی مربوط به اقتصاد و سیاست، در عمل نادرست و جهت دار است. موضوعات به راحتی دریافت نمی‌شود و اینگونه نیست که در مشورت با یک کارشناس بتوان به موضوع شناسی دقیق دست یافت. مثلا در مورد رمزارزها تحولات بسیار پیچیده و سریع است. ما به سراغ موضوعات جدید می‌رویم و فکر می‌کنیم پاسخ مناسب می‌دهیم اما باید بن‌مایه آن در حوزه تعریف شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدرضا …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله‌ سیداحمد خوانساری (۱۳۶۳-۱۲۷۰ شمسی) از شاگردان آیات عظام آخوند خراسانی، آقاضیاء عراقی و شیخ عبدالکریم حائری یزدی، از سال ۱۳۰۲ تا ۱۳۲۹ شمسی در حوزه قم به تدریس سطوح عالی پرداخت و از سال ۱۳۲۹ تا پایان عمر، امام جماعت مسجد سید عزیزالله تهران را بر عهده گرفت و به مهم‌ترین فقیه پایتخت بدل شد (شریف رازی، آثار الحجه، ۲/ ۲۴۰-۲۴۲). وی در قم نیز مورد توجه بود و آیت‌الله‌ منتظری که شاگرد سید خوانساری در درس شوارق لاهیجی بود، این ویژگی را درباره نماز خوانساری در همان قم برشمرده است که خیلی از رجال و وجوه …

شبکه اجتهاد: چندی پیش حجت‌الاسلام رسول جعفریان در دو متن کوتاه (توئیت) نکاتی پیرامون بحث تمدن‌سازی و نقش حوزه علمیه بیان کرد که در پی بازنشر یادداشت ایشان در یکی از گروه‌های واتساپی و درخواست یکی از اعضای گروه از حجت‌الاسلام محسن الویری برای بیان دیدگاه خود در این زمینه، ایشان هم دیدگاه خود را در قالب یادداشت زیر در همان گروه منتشر ساخت. اکنون با توجه به اهمیت موضوع، متن کوتاه دکتر جعفریان و پاسخ دکتر الویری از سوی «مباحثات» به صورت عمومی بازنشر می‌شود. جعفریان: «با تشکیل گروه تمدن اسلامی در این جا و آنجا و از جمله …

عربستان می‌خواهد به عنوان یک کشور با جهان زندگی کند و همراه با پدیده جهانی شدن، تصویر جدیدی از خود نمایش دهد. از این رو، یکدستی کاملی میان عناصر قدرت در سلطنت و همراهی آن با فقه حنبلی را شاهد هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر محمد مسجد جامعی، مشاور عالی رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب و سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در واتیکان، در نشست علمی «ژئوپلیتیک عربستان امروز» که از سوی انجمن علمی دانشکده شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب و با مشارکت موسسه مرام به صورت حضوری و آنلاین برگزار شد، با اشاره به بیان ویژگی …

کتاب «تعدیل قضایی قرارداد از منظر فقه مقارن» اثر زینت جعفری فشارکی دانش آموخته سطح سه حوزه علمیه خواهران اصفهان توسط انتشارات نشر‌‌هاجر به چاپ رسیده است. به گزارش شبکه اجتهاد، با پیشرفت تحولات اقتصادی گاهی در قراردادهایی که اجرایشان به طول می‌انجامد حوادث غیرقابل‌ پیش‌بینی و غیر منتظره‌ای روی می‌دهد که توازن و تعادل تعهدات قراردادی را خدشه‌دار ساخته و اجرای آن برای متعهد هرچند غیرممکن است، اما با دشواری و مشقت زیادی همراه می‌کند در چنین وضعیتی اگر در متن قرارداد پیش‌بینی‌های لازم صورت‌گرفته باشد یا قانون‌گذار تدابیر و تسهیلاتی برای رفع مشکل متعهد در نظر گرفته باشد …

اگر یک فقیهی که از نظر فقاهت ثبوتاً و اثباتاً کسی در او مناقشه‌ای ندارد بگوید اهدای جنین جایز است و بقیه آن را جایز ندانند، شرعاً افرادی که مقلد مراجع دیگر هستند می‌توانند به فتوای وی عمل کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در نشست علمی «انطباق اهدای جنین با فقه» که با حضور اساتید حوزه و چند تن از اطبای متخصص این موضوع از سوی گروه فقه پزشکی معاونت پژوهشی مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام) برگزار شد به تبیین موضوع فوق پرداخت که متن کامل سخنان این عضو جامعه مدرسین به این شرح است: …

حجت‌‌الاسلام ایزدهی گفت: فقه حکومتی مرتبط با اداره کشور و نظام سیاسی است؛ یک نظام سیاسی لوازم و اقتضاءاتی دارد و الزامات نظام وارگی در فقه حکومتی هم باید ناظر به همان اقتضائات باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی آزاد اندیشی با موضوع «ضرورت و الزام نظام‌وارگی در رویکرد فقه حکومتی» سه شنبه گذشته توسط گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم به صورت حضوری محدود و مجازی برگزار شد. در این کرسی علمی، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدسجاد ایزدهی به عنوان ارائه‌دهنده، حجج اسلام و المسلمین ذبیح الله نعیمیان …

استاد حوزه علمیه اصفهان به کتب حوزوی نه از جهت بار علمی بلکه از نظر سبک آموزشی و محتوای کتب انتقاد دارد و آینده حوزه را دچار افت علمی شدیدی می‌بیند؛ نه صرف رویکرد کتب حوزوی که بسیار نقص دارد بلکه مسایل پیرامونی مثل معیشت وجود دارد که روی بحث علمی حوزه تأثیرگذار است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام مهدی مسائلی، پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه اصفهان درباره وضعیت تحصیل، تحقیق و تدریس در حوزه‌‌های علمیه به ویژه حوزه قم، اظهار کرد: در گذشته سبک آموزش روال مشخصی نداشت، اما به مرور به واسطه نیازهایی که به وجود آمد، در …

مصوبات شورای فقهی لازم‌الرعایه بوده و رئیس کل بانک مرکزی اجرای مصوبات شورا را پیگیری و بر حسن اجرای آنها نظارت می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی؛ «مجموعه مصوبات شورای فقهی بانک مرکزی» بر روی وب سایت بانک مرکزی و در ذیل قسمت «قوانین و مقررات» در دسترس عموم قرار گرفته است. شورای فقهی این بانک به موجب ماده (۱۶) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ﺍﻳﺮﺍﻥ برای حصول اطمینان از اجرای صحیح عملیات بانکی بدون ربا در نظام بانکی کشور و جهت نظارت بر عملکرد نظام بانکی و اظهارنظر …

نظر آقای بروجردی در بحث نماز جمعه، در کتاب البدر الزاهر فی صلاۀ الجمعه و المسافر آمده است، ببینید ایشان راجع به ولایت فقیه چه می‌گوید؟ راجع به دین چه می‌گوید؟‌ چرا نسبت خلاف به مرجعی داده می‌شود که استوانه‌ای در میان مراجع بوده و تاریخ مرجعیت، کمتر مانند ایشان را به خود دیده است! دیدگاه مرحوم امام خمینی نیز در باب حکومت و اینکه «الاسلام هو الحکومه»، ریشه در همین کلمات آقای بروجردی دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد ‌فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در پایان جلسه درس خارج فقه نظام سیاسی، در واکنش به اظهارات …

پنجمین شماره دو فصلنامه علمی – تخصصی مصباح الفقاهه به صاحب‌ امتیازی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان و مدیر مسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصباح عاملی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجمین شماره دوفصلنامه علمی – تخصصی مصباح‌الفقاهه، دربردارندۀ مقالات علمی در حوزه مباحث فقه و اصول و با رویکرد انعکاس جدیدترین دستاورهای علمی و نظریات فقهی و اصولی است که زمینه‌ای را برای تبادل اندیشه و همکاری دانش‌پژوهان، پژوهشگران، طلاب و اساتید حوزه علمیه فراهم می‌کند. در این شماره مقاله‌‌هایی با عناوین «فرایند حجیّت خبر متواتر، اجماع، سیره و شهرت در اندیشه شهید صدر» به همت حجج‌اسلام سید مهدی نقیبی، …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به ماموریت‌‌های این مرکز بر اساس اصل چهارم قانون اساسی گفت: نگاه ما بر اساس الهام از اصل چهارم قانون اساسی در زمینه انطباق قوانین با موازین اسلامی، حداکثری است، بر همین اساس، تاکید داریم باید از همه ظرفیت‌‌های حوزه‌‌های علمیه در مباحث قانونگذاری استفاده شود. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر عطاء الله رفیعی آتانی در اولین نشست گروه فرهنگی اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: بر اساس اصل چهارم قانون اساسی باید به دنبال اشراب معارف دینی در قانون باشیم و قانونگذاری باید مبتنی بر معارف دینی باشد. گرچه تدوین …

آیت‌الله سبحانی گفت: مدیریت حوزه نمی‌تواند سنتی محض باشد؛ از آن طرف هم نمی‌تواند بی توجه به اصالت‌ها باشد؛ بلکه باید تلفیقی از مدیریت سنتی و جدید را در حوزه پیاده کرد؛ داشتن نیروی زیاد با مدیریت‌های امروزی همخوانی ندارد و باید علاجی برای این مسئله داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی صبح امروز در دیدار اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه که در مؤسسه امام صادق علیه السلام قم برگزار شد، خطاب به جمع حاضر گفت: مدیریت در حوزه کار بسیار مهم و سنگینی است و از دور دست به آتش بردن کافی نیست؛ بلکه باید در متن …

سنت گرایی از این جنبه منفی است که بخواهیم بر همان نظریات سلف صالح باقی بمانیم چرا که این امر باعث عقب ماندگی حوزه ها می شود. هنوز عده ای تأکید دارند که باید راه سلف صالح را طی کنیم و با همان نظرات آشنا شویم، اما به نظر می رسد حوزه ها برای اینکه در این عرصه نیز پیشرفت داشته باشند باید سلف صالح را به عنوان الگو مدنظر قرار دهند و به آرا و نظریات آنها توجه داشته باشند، اما این توجه در حد تقلید محض نباشد. به عبارت دیگر حوزه های علمیه باید «پای در سنت، اما …

شبکه اجتهاد: بسیاری قدمت حوزه علمیه‌ قم را با مهاجرت و اسکان افراد قبیله اشعری از کوفه به قم یکسان می‌دانند و گسترش و افزایش مهاجرت اشعریان شیعی در سده‌ دوم هجری را که محدثان و علمای اهل تشیع در بین ایشان را نشان‌دهنده‌ی تکوین حوزه علمیه‌ شیعی در نخستین دهه‌های سده‌ی دوم هجری می‌دانند. هرچند با رونق حوزه‌های مشابه دیگر در ری و سپس بغداد و به‌ویژه پس از قدرت یافتن سلجوقیان سنی مذهب در سده‌ی پنجم، از شکوه پیشین آن کاسته شد؛ اما در طول سالیان پرفرازونشیب ایران به حیات خود ادامه داد. پس از سالیان طولانی، حوزه …

کتاب «فقه شیعه و تأمین اجتماعی» به قلم علی اشرف فتحی از سوی انتشارات مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نویسنده در این اثر کوشیده‌ است روایات معصومین و آرای فقهای شیعه درباره چگونگی دریافت و پخش کمک‌های شیعیان به نیازمندان را بررسی کند. در این پژوهش، آرای همه متون مهم فقهی شیعه به مثابه یک برساخته اجتماعی در نظر گرفته‌ شده‌اند تا نحوه تعامل آنها با تحولات اجتماعی و تأثیر این تحولات بر تطور و تغییر آرای فقها بررسی شود. بنابراین می‌توان این اثر را ذیل تاریخ اجتماعی فقه شیعه و با کمی تسامح، …

استاد دانشگاه همدان با بررسی اسناد و متن روایات مرتبط با نقصان عقول زن، گفت: روایت نقصان عقل زنان در سند و متن آشفته است؛ این روایت از قرن دوم در منابع اهل سنت بیان و تا قرن چهارم فربه و به تدریج وارد مباحث فقهی شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر معصومه ریعان، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی همدان، در نشست علمی «اعتبارسنجی روایات النساء نواقص العقول براساس تحلیل اسناد و متن» با بیان اینکه ما در بررسی بحث نقصان عقل زنان با دو گونه متن روبرو هستیم؛ یکی متون اهل سنت و متونی از شیعه که شبیه …

نوشتار زیر مشروح سخنرانی مرحوم حجت‌الاسلام سید عباس موسویان در خصوص ابزارهای مالی و تأثیر آنها بر مبادلات اقتصادی کشورمان است که تاکنون در رسانه‌ها منتشر نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، از نظریه‌پردازان اقتصاد اسلامی و رئیس سابق پژوهشکده نظام‌های اسلامی، چندین سال سابقه عضویت هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، عضویت کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار و عضویت شواری فقهی مشورتی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را در کارنامه اجرایی خود داشت. او با عضویت در اندیشکده اقتصاد مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت همکاری پیوسته‌ای را از سال ۱۳۹۳ تا مرداد …

مدیر هیئت اندیشه‌ ورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان؛ اقتصاد را، حیات و ممات و پاشنه آشیلِ ماندگاری نظام جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد و گفت: اقتصاد تبدیل به خط‌کشِ اندازه‌گیری کارآمدی نظام شده است و باید طلاب فاضل برای تقویت اقتصادی نظام، مسئولیت خود را بازشناسند لذا حضور کارشناس در کنار فقیه یک نظریه شکست خورده و نیازمند ترمیم می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر سیداحمد عاملی در اولین جلسه توجیهی سومین دوره پودمانی اقتصادِ هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان در مشهد عنوان کرد: هدف هیئت اندیشه ورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی از برگزاری دوره‌های پودمانی در حوزه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: گاهی با کوشش بسیار در فهم واژگان و عبارت یک حدیث، باز هم می‌­بینیم دشواری‌هایی در آن­ها وجود دارد که درک معنای آن را با چالش روبرو می­‌سازد. در چنین مواردی، یکی از احتمال­‌هایی که باید در ذهن ما پررنگ شود، رخ دادن یک یا چند تصحیف است که زمینه­‌ساز گره‌­خوردگی در عبارت شده است. و در چنین حالتی، یک راه چارۀ بسیار مهم، جستجو در پی نسخه‌­های دیگر از آن کتاب است تا ببینیم آن عبارت در نسخه‌­های دیگر، اختلاف چشم­‌گیری دارد یا خیر. گاه با مراجعه به نسخه­‌های دیگر، می­‌بینیم که عبارت در آن­ها به …

دیپلماسی روشی برای حل و فصل مسائل مربوط به روابط خارجی دولت‌ها با گفتگو یا هر روش مسالمت‌آمیز دیگر است. تألیف حاضر تلاش دارد با تعمّق در آیات الهی و با کمک‌گیری از سیره نبوی، علوی و مهدوی و قواعد فقهی و با بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، اصول مبنایی و ابزار‌های لازم و کارآمد برای دیپلماسی و سیاست خارجی را در حد امکان استخراج و به شیوه‌ایی روشمند ارائه نماید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «دیپلماسی و رفتار بین المللی در اسلام» اثر دکتر بهرام اخوان کاظمی، استاد علوم سیاسی دانشگاه شیراز توسط انتشارات سمت …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به اهمیت موضوع شناسی در حوزه‌های علمیه، گفت: «اشتغال زنان» در ظاهر مساله جدیدی نیست و سابق بر این هم زنان بیرون از منزل فعالیت داشتند، اما در واقع، چون مناسبات اجتماعی تغییر کرده است، اینکه الگوی مطلوب اشتغال زنان در زمان حاضر چیست، نیاز به موضوع شناسی دارد و نمی‌توان حکم کلی داد لذا به نظر می‌رسد که موضوع شناسی ما به پختگی کامل نرسیده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حسین بستان عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پیرامون وضعیت کرسی‌‌های درس خارج حوزه علمیه به «شفقنا» گفت: …

در این کتاب نگارنده ضمن بررسى اهمیت مسئله ضمان در فقه اسلامى و مفهوم لغوى و اصطلاحى آن در فقه، به رابطه ضمان با سایر ابواب فقه و قواعد فقهى دیگر پرداخته و دیدگاه‌هاى قرآن کریم و سنت و فقهاى فریقین را در این زمینه جویا شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «الضمان فی الفقه الاسلامی» به نویسندگی علی عبدالحکیم الصافی در ۳۴۳ صفحه از سوی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به چاپ رسیده است. در این پژوهش با رویکردى مقارنه‌اى و با هدف تقریب بین مذاهب اسلامى احکام و فروع فقهى مربوط به ضمان در فقه شیعه و …

شبکه اجتهاد: یکی از مشکلاتی که متأسفانه در چند دهه اخیر در کشور ما رو به افزایش نهاده است، ناسازگاری‌‌های بین زوجین است. آمار فزاینده طلاق به خوبی گویای توسعه چنین مشکلی هست و بدتر از آن، طلاق عاطفی است که در آمارها نمی‌آید ولی شیوع آن به حدّی است که چه بسا هر شخصی نمونه‌‌هایی از آن را در اطرافیان خود سراغ دارد. از ابتدای پیروزی انقلاب، تلاش‌هایی در جهت اصلاح رابطه زوجین صورت گرفت. یکی از این تلاش‌ها گنجاندن شروطی در ضمن عقد نکاح بود (برای دیدن دیدگاه امام خمینی در این مورد ر.ک: صحیفه امام، ج ۶، …

مردم فکر می‌کنند که حوزه‌های علمیه از دولت ارتزاق می‌کنند در حالی که این باید تبیین شود که هیچ روحانی و عالم دینی از بودجه دولت خرج ارتزاق نمی‌کند و این باید خیلی مشخص و شفاف گفته شود که هیچ طلبه‌ای برای زندگی‌اش و گذران زندگی‌ا‌ش دیناری از دولت ارتزاق نمی‌کند. توجه کنید که بنده از طلبه حرف می‌زنم نه روحانی حکومتی، مثلا روحانی‌ای که قاضی یا استاد دانشگاه است که حقوقش را می‌گیرد فقط لباسش فرق دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، بیستمین قسمت از برنامه سوره به موضوع «اقتصاد نهاد دین» اختصاص داشت و مهمان این برنامه هم حجت‌الاسلام …

دولت امارات طی تصمیمی، صدور فتوا را به شورای فتوای شرعی امارات که “عبد الله بن بیه” مفتی این کشور در رأس آن قرار دارد، محدود کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، دولت امارات متحده عربی، صدور فتوا را تنها به شورای فتوای شرعی این کشور که تحت ریاست «عبدالله بن بیه» است، محدود کرد. این شورا تشریح کرد: در پرتو تخلفاتی که رخ داده، شورای فتوای شرعی امارات، از همه افراد جامعه و نهادهای آن می‌خواهد بدون هیچ گونه مجوزی درگیر مسائل فتوای شرعی نشوند. شورای مذکور افزود: این شورا به منظور جلوگیری از گسترش نفرت، فرقه گرایی، تکفیر، افراط …

رحیم‌پور ازغدی گفت: تشکیل حکومت صددرصد دینی در عصر غیبت امکان پذیر نیست و دروغگوها مدعی این امر هستند. فقط مهدی موعود (عج) می‌تواند این حکومت را تشکیل دهد. حکومت شیعی بر خلاف نظام‌های زرسالار، زورسالار و تزویرسالار است. بعدها از امام (ره) در ارتباط با حکومت عدل علی پرسیدند و ایشان فرمودند: حکومت اسلامی باید دارای ملاک‌های اسلام باشد، فرم آن باید جمهوری باشد و مسئولان باید با رأی اکثریت انتخاب شوند. در عصر حضور معصوم هم مردم حق انتخاب دارند یعنی تا مردم نپذیرند آنها حق حاکمیت دارند اما وظیفه حکمرانی ندارند چون کار دینی فقط حکومتی نیست …

حجت‌‌الاسلام حاج‌ ابوالقاسم گفت: مجتهد در اجتهاد تمدنی بیش از سایر اقسام اجتهاد، نیازمند موضوع شناسی است. در اجتهاد تمدنی که به راهبری کمک می‌کند، موضوع شناسی اهمیت دارد حتی در شان افتاء هم مورد توجه است و محل ابتلا مجتهد است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم، رئیس پژوهشگاه فقه نظام در مراسمی که با عنوان «ضرورت موضوع شناسی در موضوعات جدید» و پاسخ به اظهارات استاد احمدی شاهرودی برگزار شد، با اشاره به وظایف سه‌گانه فقها گفت: در بخش اصول اجتهاد تمدنی و یکی از موضوعاتی که عرض شد مجتهد در اجتهاد تمدنی بیش از …