اجتهاد و اصول فقه

آثار مادی و معنوی باقیمانده از شخصیت‌های بزرگ از تأثیر به‌سزایی در احیای حقایق در اذهان و ماندگاری اندیشه‌ها برخوردار است. اهتمام به آثار قدیمی و شخصیت‌های علمی و دینی امری است که انسانهای اندیشمند از تمامی ملت‌ها پیوسته در آن کوشیده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تراث الحله، وابسته به بخش امور معارف اسلامی و انسانی العتبه العباسیه المقدسه، …

شماره اول و دوم از سال پانزدهم فصلنامه «پژوهش‌های فقهی» به صاحب امتیازی دانشگاه تهران، مدیر مسئولی سیدمحمود میرخلیلی و سردبیری محمدرسول آهنگران به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه «پژوهش‌های فقهی» که بیش از ۱۳ سال است منتشر می‌شود، در تابستان ۹۸ مقالاتی با عناوین ذیل منتشر کرده است: «بررسی تاریخی نظریه بخشیدن خمس توسط امامان …

ما چند نفر از حوزه‌های علمیه که مناصب کشوری را دست گرفته باشند، داریم؟ تمام موفقینی که در مناصب مختلف می‌بینیم، دانش‌آموخته دانشگاه امام صادق‌(ع) است. چند تا از خراسان و حوزه‌های خراسان هستند؟ اگر هم باشند از دانشگاه رضوی هستند. بنابراین اگر بخواهیم مقایسه بکنیم، بدون نگاه ناسیونالیستی و تعصب‌گرایانه به حوزه خواهران، باز هم حوزه خواهران، با همین شرایط …

در این خصوص سه مسلک عمده در بین اصولیان شکل گرفته است: مرحوم آخوند و شهید صدر قائل اند که قدرت شرعی، شرط برای مرحله انشاء است، مرحوم نائینی قدرت شرعی را مربوط به مرحله فعلیت می‌داند؛ امام خمینی، شیخ حسین حلی و محقق تهرانی برآنند که قدرت شرعی محدد مرحله تنجز است و در دو مرحله سابق اثری ندارد. …

مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) تهران از میان طلاب واجد شرایط در رشته‌های فقه السیاسه، فقه القضا، فقه الاقتصاد، فقه المالکیه الفکریه دانش‌پژوه می‌پذیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) تهران تحت اشراف استاد علی‌اکبر رشاد، از میان طلاب واجد شرایط کشور در رشته‌های فقه‌ السیاسه، فقه القضا، فقه الاقتصاد و فقه المالکیه الفکریه دانش‌پژوه …

شبکه اجتهاد: سابقه تقریرات نویسی گرچه با عناوین دیگر دست کم به قرن پنجم می‌رسد. اما آنچه با عنوان تقریرات امروزه می‌شناسیم دست کم سابقه‌اش به درس سید مهدی بحر العلوم می‌رسد. صاحب مفتاح الکرامه بخشی از درس او را در طهارت شرح کتاب وافی تحریر کرده بود. شیخ محمد تقی صاحب حاشیه هم همین کار را کرده است.  احتمالا …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید ابوالقاسم  موسوی خویی از اثرگذارترین فقهای تاریخ تشیع است که ۱۷ مرداد ۱۳۷۱ در حصر خانگی در کوفه درگذشت. برخی وقایع زندگی ایشان همچنان مورد بحث است. ماجرای نیمه‌تمام ماندن تفسیر قرآن ایشان یکی از پرسش‌هایی است که می‌شود به آن پرداخت. مرحوم خویی که در نجف شروع به تفسیر قرآن کرده بود، ناگهان این کار …

کتاب «تحف العقول فی علم الاصول» تقریرات درس آیت‌الله وحید خراسانی به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین علی کرباسی توسط انتشارات باقرالعلوم (ع) به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب ارزشمند «تحف العقول فی علم الاصول» شامل مباحثی از علم اصول است که آیت‌الله حسین وحید خراسانی در مسجد اعظم قم تدریس نموده و حجت‌الاسلام والمسلمین علی کرباسی به …

شبکه اجتهاد: امروز دروازه‌های علم باز و مرزهای دانش شکسته و ابزار دستیابی به میراث یکدیگر آسان شده است. تمام آثار مکتوب نحله‌های مختلف در دست است. دگراندیشانی که زمینه عناد با مکتب تشیع دارد با رسیدن به روایت‌های غیر معتبر، فرهنگ شیعی را زیر سؤال می‌برد. کما اینکه کسانی که در میدان مطالعه هستند می‌دانند ماه و هفته‌ای نیست …

شبکه اجتهاد: فقیهی چشم به روی جهان فرو بست که با خود اندیشه‌ها و ایده‌هایی سازنده در مورد امت اسلامی و وحدت آن به همراه داشت، که به فراتر از شرایط محیطی و زمانی زندگی او، تعلق و توجه دارد. آیت‌الله محمدآصف محسنی تنها با عینک همگرایی و وحدت به مناسبات اقوام و مذاهب می‌نگریست. در چهار زمینه دست کم …

کاری که در حوزه فلسفه زبان صورت گرفت، خاستگاه آن در علم اصول بود و بعداً وارد فلسفه شد. ما در فلسفه و در تفکر فلسفی، یک بحثی غیر از شناخت و معرفت داریم به نام ارزش و ملاک و معیار و منابع شناخت. در فلسفه در گذشته به‌عنوان اینکه موضوع آن وجود بماهو وجود بود، به‌طورکلی مباحث معرفتی در …

«معجم الاحادیث المعتبره» کتابی است که همه روایات معتبر شیعه را در ۸ جلد شامل ۱۱هزار و ۵۲۳ حدیث گرد آورده است. این کار سترگ که نخستین پالایش کامل روایات شیعه به لحاظ سندی به شمار می‌آید، پدیده‌ای منحصر به فرد است که جوایز کتاب فصل، کتاب سال حوزه و کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را در سال‌های گذشته از …

استاد عشایری با بیان این‌که معمولاً فقها یک نفر را بزرگ خود می‌دانند و به او اعتماد بیشتری دارند، تأکید کرد: فقیهِ الگو و ترازِ مدّ نظر شیخ انصاری علّامه حلّی است. وی علّامه حلّی را واحد کالألف می‌داند و وقتی می‌گوید نص و فتوا فلان مطلب را تأیید می‌کند، منظور وی فتوای علّامه حلّی است. نقطه عزیمت شیخ انصاری …

کتاب «لاضرر و تطبیقات آن در فقه» اثر حسین قدیری توسط انتشارات بوستان وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب در باب «قاعده لاضرر» نوشته شده که از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین قواعد فقهی است. در بخش اول کتاب، بررسی مفهومی این قاعده و خصوصیات آن صورت‌بندی شده و آرای …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیداری که جمعی از اعضای شورای عالی و مدرسان حوزه علمیه خراسان و مسؤلان ارشد «شبکه اجتهاد» با ایشان داشتند، نسبت به آینده حوزه‌ علمیه، ارتباط  علمی با  اهل‌سنت، استقلال حوزه و آسیب‌های پیش‌رو و احیای موقوفات حوزه گفتگو کردند. گزارش دیدار را اینجا بخوانید.

آیت‌‌الله شیخ محمد آصف محسنی، رییس شورای علمای شیعه افغانستان و بنیانگذار حوزه علمیه و دانشگاه خاتم النبیین در کابل که به دلیل کسالت در بستر بیماری به‌سر می‌برد، ساعتی پیش در سن ۸۴ سالگی دار فانی را وداع گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله محمد آصف محسنی (۱۳۱۴-۱۳۹۸ش) از علمای شیعه پشتون و یکی از رهبران مذهبی و جهادی …

بحث‌های داغی در محافل سیاسی افغانستان درباره وضعیت حوزه علمیه این کشور پس از درگذشت آیت‌الله محقق‌کابلی مطرح است و این دغدغه در میان عموم افغانستانی‌ها نیز وجود دارد که اهمیت مرجعیت در جامعه اسلامی را نشان می‌دهد. شبکه اجتهاد: مراسم چهلمین روز درگذشت آیت‌الله «قربانعلی محقق کابلی»، در روزهای پایانی تیرماه با حضور جمعی از نمایندگان مراجع تقلید، مسئولان …

آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان اینکه «اکنون ابزار لازم برای پیشرفت حوزه بیشتر است»، آینده حوزه علمیه را بهتر دانست و اذعان کرد: در حال حاضر درس‌ها، کتاب‌های جدید و پژوهشگاه‌های مجهز برای پیشرفت حوزه فراهم است، مشروط بر اینکه حوزویان جذب فرهنگ دانشگاهی نشوند و متولیان، سنت‌های حوزه علمیه را حفظ نمایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم …

عضو شورای عالی حوزه حوزه علمیه قم می‌گوید: ۳۰۰ پروژه مهم است که تحولات ۲۰ سال آینده حوزه را رقم می‌‌زند، جلسه شورای گسترش در تصویب درخت واره‌های رشته‌های حوزه انجام شد و در مدت ۲ سال تعداد ۵۰۰ نفر بر روی آن کار کردند ۳۰۰ رشته گرایش و مقطع در ۱۹ حوزه دانشی طراحی شده و با این نگاه، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر صدیقه رضایی در سال ۱۳۷۰ وارد حوزه علمیه مشهد مقدس شد و سطوح مقدماتی را در مکتب اسلام‌شناسی حضرت زهرا گذرانده است. او مدرک سطح سه حوزه را از دانشگاه رضوی و سطح چهار را از حوزه علمیه قم دریافت نمود و در سال ۱۳۹۴ از رساله دکتری خویش با موضوع «بایسته‌های اجتهاد در عصر حاضر» …

شبکه اجتهاد: امام جواد علیه‌السلام، در اخلاق کریمه و صفات پسندیده و علم، معرفت، دانش، زهد و تقوا، وارث اجداد بزرگوار و در عظمت و جلالت، زبانزد خاصّ و عام بود و شخصیت‌های بزرگ علمی و دینی در برابر او خاضع و فروتن بودند. محدّثان بزرگ و علمای عالیقدر، افتخار کسب علوم از آن حضرت را داشته و در دشوارترین …

آیت‌الله مکارم شیرازی گفت: تحولی در حوزه خراسان واقع شده که متناسب با مسائل روز است که حلال مشکلات خواهد بود و این امر جای خوشبختی دارد تاکید کرد: محققان حوزوی نباید در نوشتار و نوشتن، دچار گردآوری شوند بلکه باید نوآوری کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیداری که حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی، مدیر …

نوع نگاه به روایات اهل سنت بعضاً مناسب نیست؛ آقا این روایت سنی است و کنار بگذارید! خیر این‌طور نیست، آن هم روایت است، روایاتشان را به قرآن و به روایات خودمان عرضه کنیم و بعد در مورد آن بحث کنیم، اما اینکه اساساً روایت را از اول یک مارک بزنیم و بگذاریم کنار غلط است، حتی روایت ضعیف؛ روایت …

این کتاب در پی آن است که، در حد امکان، نشان دهد که چه شد که کلام و فقه شیعه در رقابت با کلام و فقه سنی، و کلام و فقه عقل‌گرای شیعی در تقابل با کلام و فقه اخباری شیعی شکل گرفت؛ و نقش شیخ مفید در این شکل‌گیری چه بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «شیخ مفید» …

شبکه اجتهاد: در دو سه دهه اخیر در نوشته‌هایی که درباره تاریخ ایران در دوران قاجار و یا درباره مشروطیت نوشته شده به ویژه آنهایی که به زبان‌های اروپایی منتشر شده موارد زیادی را‌‌ می‌بینیم که در آنها درباره گفتمان اصولی و اجتهادی علمای عتبات و ایران، نزاع اخباری‌ها و اصولی‌ها و نتایج آن بر سپهر سیاست و اجتماع و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام مهدی سجادی‌امین، عضو هئیت علمی گروه فقه و حقوق مرکز ‏تحقیقات زن و خانواده در بخش اول گفتگوی خود به تبیین «شئون ولایی مرجع تقلید و خلط بین دو بحث ولایت و مرجعیت» و تشریح «تاثیر جنسیت در مناصب ولایی ‏و عدم تاثیر در شأن افتاء» پرداخت و بیان داشت: جنسیت تاثیر در اجتهاد و افتاء …

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر زینب طلوع هاشمی، دارای مدرک دکرای علوم قرآن و حدیث از دانشگاه فردوسی مشهد است. او به دلیل علاقه وافر به تحصیلات حوزوی، بعد از اتمام تحصیلات دانشگاهی، وارد حوزه علمیه خواهران شد و در کنار تحصیل در حوزه، نزدیک به یک‌دهه است که مشغول به تدریس مباحث مربوط به علوم قرآنی، حدیث و بعضا تفسیر …

کتاب «رجال کاربردی با تکیه بر سندشناسی» نوشته مهدی غلامعلی به تازگی از سوی انتشارات دارالحدیث چاپ و منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب با هدف آموزش شیوه بررسی اسناد در قالب رجال کاربردی تدوین شده است. درس نامه رجال کاربردی، از پنج بخش و شانزده درس تشکیل شده است. پنج عنوان عبارت است از کلیات و مفاهیم، …

نویسنده «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» معتقد است، در دوره پهلوی اول تحولات نهاد روحانیت را می‌توان در سایه تمرکز فزاینده در نهاد دولت مورد ارزیابی قرار داد. به گزارش شبکه اجتهاد، «تکوین نهاد مرجعیت شیعه» نوشته محسن صبوریان که پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات آن را به تازگی منتشر کرده است، پژوهشی است تاریخی پیرامون مسئله تمرکز در نهادهای …

بسته تابستانی «فقه نظام رویکردها و نظریات» به همت مؤسسه علمی فرهنگی آفاق حکمت ارائه می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام عبدالرحیم جعفریان از ارائه بسته تابستانی دوره فقه نظام رویکردها و نظریات از سوی مؤسسه فرهنگی آفاق حکمت خبر داد و گفت: دوره علمی فقه نظام، از سری درس گفتارهای عمومی مدرسه آفاق است که با دعوت از اساتید …