قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / یادداشت فقهی و اصولی (صفحه 40)

یادداشت فقهی و اصولی

یادداشت فقهی و اصولی

از غلو درباره امامان(ع) تا غلو درباره ولایت فقیه/ مهدی مسائلی

از غلو درباره امامان(ع) تا غلو درباره ولایت فقیه/ مهدی مسائلی

شبکه اجتهاد: در جلسه‌ای بودم که سخنران درباره اهمیت معرفت به ولایت فقیه بحث می‌کرد، خطاب به مردم می‌گفت: “اگر معرفت‌تان نسبت ولایت فقیه کامل باشد وقتی رهبری می‌فرماید اسرائیل ۲۵ سال آینده را نخواهد دید، آن را یک تحلیل و پیش‌بینی فرض نمی‌کنید بلکه آن را یک امر قطعی و یقینی می‌دانید چون ولی‌فقیه جانشین امام است و از جایی که ما نمی‌دانیم خبر می‌دهد.” پیش از این در یادداشتی بیان کردم که این نگاه به ولایت فقیه خلط میان معنای ولایت علمی و ولایت عرفانی است و نباید مرجعیت تقلید یا ولایت‌فقیه را مقامی قُدسی دانست؛ اما چنین …

توضیحات بیشتر »

نهاد علم تمدن ساز/ مصطفی جمالی

نهاد علم تمدن ساز/ مصطفی جمالی

با دقت در توصیف شبکه علم تمدنی، ضرورت بنا نهادن نهاد علم تمدنی اجتناب ناپذیر‌ می‌باشد. نهادی که در آن در عین حفظ هویت حوزه، دانشگاه و مراکز پژوهشی اجرایی و کاربردی، همه آنها با یک داد و ستد قاعده مند با یکدیگر در راستای اقامه تمدن نوین اسلامی حرکت کنند. شبکه اجتهاد: یازدهم بهمن‌ماه ۹۷ دیداری بین برخی از پژوهشگران عرصه تمدنی با مقام معظم رهبری، صورت پذیرفت، در این جلسه حجت‌الاسلام دکتر مصطفی جمالی عضو هیات علمی فرهنگستان علوم اسلامی به عنوان یکی از ارائه دهندگان، مطالبی ایراد کرد که متن آن در ذیل ارائه‌ می‌گردد: باسلام و …

توضیحات بیشتر »

اسناد سابقه ۱۴۰۰ ساله عزاداری حضرت زهرا (س)/ محمدباقر پوسانی

اسناد سابقه 1400 ساله عزاداری حضرت زهرا (س)/ محمدباقر پوسانی

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از شبهاتی که وهابیت در سال‌های اخیر در رابطه با شهادت حضرت زهرا سلام‌الله علیها مطرح می‌کنند، این است که عزاداری برای حضرت زهرا سلام‌الله علیها مختص به چند سال اخیر بوده و سابقه‌ای از عزاداری ایشان در قرون گذشته یافت نمی‌شود. بااینکه این شبهه از اساس، غلط است و در طول تاریخ، شواهد زیادی از عزاداری اهل‌بیت و علمای شیعه برای شهادت صدیقه کبری سلام‌الله علیها داریم، این مسئله واضح است که به علت تقیه شدید شیعه در زمینه فاطمیه و خلفا، این عزاداری به اندازه عزاداری محرم بزرگ و علنی نبوده است و شدت …

توضیحات بیشتر »

فهم تمدنی سیره فاطمی/ محسن الویری

تنوع واژگان یادکرد صلح امام حسن (ع) و دلالتهای آن/ محسن الویری

سخن درباره سطح برداشت از زندگی و سیره زهرای مرضیه (س) است. آورده‌های آن چه امروزه در مجالس مربوط به حضرت زهرا (س) می‌گذرد چقدر است؟ آیا اینها همه آن چیزی است که می‌توان از سیره این صاحب سرّ مستودع الهی برداشت کرد؟ آیا با این سطح از مطالب می‎توان با اسم حضرت زهرا (س) نقش تمدنی برای همه جهانیان داشت؟ آیا این سطح مطالب پیامی برای همه بشر امروز دارد؟ یا می‎تواند گره از مشکلات همه مسلمانان باز کند؟ یا پاسخگوی همه نیازهای فکری شیعیان با تنوع مذهبی زیدی و اسماعیلی و بُهره‌ای در برابر غیرشیعیان باشد؟ یا سامان‌دهنده …

توضیحات بیشتر »

اختلاف در تاریخ موالید و وفیات معصومین(ع) و یک راه‌حل/ یاسر امینیان

نامه جمعی از «اساتید و فضلای حوزه علمیه قم» در دفاع از ساحت مرجعیت

اختصاصی شبکه اجتهاد: در رابطه با فاطمیه و زمان دقیق شهادت حضرت زهرا (س)، اختلافات زیادی وجود دارد، تا آنجا که برخی شش دهه را به عنوان فاطمیه برگزار می‌کنند. اختلاف در تاریخ موالید و وفیات معصومین (ع) اما چند علت دارد. یک علت این است که اصولاً در آن زمان توجه به تاریخ شهادت و امثال آن نبوده است. البته نه اینکه شخصیت‌ها برایشان مهم نباشد. اما این فرهنگ که اگر شخص مهمی از دنیا رفت ما حتما تاریخ فوت او را بدانیم وجود نداشته است. امروزه برای ما این مسائل مهم است و آن را ثبت می‌کنیم، حتی …

توضیحات بیشتر »

آیت‌الله میرزاعلی فلسفی، فقیه عالیقدر شیعه و بی ادعا/ حسن طالبیان شریف

آیت‌الله میرزاعلی فلسفی، فقیه عالیقدر شیعه و بی ادعا/ حسن طالبیان شریف

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله حاج میرزاعلی آقای فلسفی(ره) از فقهای بسیار برجسته و با تقوای شیعه در عصر حاضر بود. این عالم ربانی، سال‌های زیادی به تحصیل و تدریس در حوزه‌های علمیه و شیعه پرداخت. بیش از ۳۰ سال آخر عمر خود را در حوزه علمیه مشهد به تدریس خارج فقه و اصول سپری نمود و شاگردان و فضلای بسیاری را تربیت نمود که در زمان حیات و پس از فوت ایشان از مدرسین سطوح عالیه و خارج حوزه علمیه مشهد می‌باشند. تولد: آیت‌الله فلسفی در تاریخ ۸ دی ۱۲۹۹ هـ. ش در شهر تهران در بیت علم و فقاهت …

توضیحات بیشتر »

«انقلابِ نسبت» حوزه و حکومت، در چهل سال!/ مصطفی قناعتگر

«انقلابِ نسبت» حوزه و حکومت، در چهل سال!/ مصطفی قناعتگر

اختصاصی شبکه اجتهاد: بهمن ۱۳۵۷، فصلی نو را برای حوزه علمیه ایران رقم زد. این حوزه که در شکل‌گیری حکومت اسلامی نقشی اساسی داشته است، همواره سعی بر این دارد که ولایت خویش را بر این فرزندِ پرحاشیه حفظ کند. او نمی­تواند نسبت به مولودِ دیرهنگام خویش بی‌تفاوت باشد و این امری طبیعی است. حکومتی اسلامی که شاید آرزوی بسیاری از فقیهان عصر غیبت بود، ایجاد شده است و حوزویان نباید شتری را که دیده اند، نادیده پندارند. جدی‌­ترین انتقادی که می‌­توان به حوزه­‌ی بی‌­تفاوت به حاکمیت موجود در ایران وارد ساخت (حوزه‌­ی غیر انقلابی و ضد انقلاب)، این است …

توضیحات بیشتر »

۳۰ شاخصه یک «حوزه انقلابی»/ مصطفی دُرّی

لویاتانِ «رونق تولید»!/ مصطفی دُرّی

اختصاصی شبکه اجتهاد: حوزه انقلابی، اصطلاح جدیدی است که چند از بیشتر از ورود آن به ادبیات حوزوی ایران نمی‌گذرد. بر همین اساس و به جهت روشن نبودنِ دقیق زوایای مختلف آن، تعاریف و بایسته‌های مختلفی برای آن بیان شده است. به نظر من اما، حوزه انقلابی، حوزه‌ای است که ۳۰ شاخصه زیر را داشته باشد: ۱- شرط تدریس در حوزه، انتشار حداقل یک مقاله در مجلات معتبر باشد. ۲- هیچ کمک هزینه تحصیلی «عمومی» و «همیشگی» وجود نداشته باشد و تمام کمک هزینه‌ها، به صورت بورسیه و در بازه زمانی محدود و با هدفگیری نخبگان صورت گیرد. ۳- به …

توضیحات بیشتر »

فقه فرایندی به‌مثابه فقه تمدنی، الزامی برای تمدن سازی نوین اسلامی/ عبدالحمید واسطی

فقه فرایندی به‌مثابه فقه تمدنی، الزامی برای تمدن سازی نوین اسلامی/ عبدالحمید واسطی

اختصاصی شبکه اجتهاد: مقارن با ورود به چهل و یکمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، سی و هفت نفر از پژوهشگران حوزه تمدن نوین اسلامی با رهبر معظم انقلاب دیدار کردند. متن زیر چکیده سخنان ارائه شده در این جلسه با موضوع « فقه تمدنی، چیستی و چگونگی» است که مورد توجه و عنایت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای قرار گرفت. فقه تمدنی، چیستی و چگونگی بحث در سه محور ارائه می‌شود: ۱- توضیح مساله، ۲- مدعا و فرضیه، ۳-استدلال در ضمن یک مثال ۱- توضیح مساله: (در عنوان، دو مفهوم اصلی داریم) تمدن و فقه مفهوم اول، تمدن هویت تمدن، زندگی در سیستم‌هاست، سیستم‌های کلانِ …

توضیحات بیشتر »

حاشیه‌هایی از دیدار پژوهشگران حوزه تمدن نوین اسلامی با رهبر انقلاب/ محسن الویری

نگاه فاطمی به مشترکات شیعی ـ سنی/ محسن الویری

انتظار این که در این نشست‌ها مخالفان انگاره تمدن نوین اسلامی هم حضور یابند، سنجیده نیست ولی تأکید رهبر معظم انقلاب بر تعامل با فضای نخبگانی به منظور شناساندن درک درست از تمدن نوین اسلامی این پیام را داشت که نباید همه اندیشه‌های موجود در باره تمدن نوین اسلامی را تا بدین پایه همسو انگاشت و نشاید که با دگراندیشان این موضوع کاری نداشت. شبکه اجتهاد: عصر پنج‌شنبه ۹۷/۱۱/۱۲ سی و هفت نفر از پژوهشگران حوزه تمدن نوین اسلامی با رهبر معظم انقلاب دیدار داشتند. گمان می‌رفت که تا پیش از انتشار گزارش رسمی این دیدار، دوستان حاضر در آن …

توضیحات بیشتر »

نقطه آغاز «مطالعات انضمامی تمدن نوین اسلامی»/ محمدرضا بهمنی

نقطه آغاز «مطالعات انضمامی تمدن نوین اسلامی»/ محمدرضا بهمنی

اگر طرح دیدگاه‌های تمدنی مقام معظم رهبری در اواخر دهه هفتاد را نقطه شکل گیری «مطالعات نظری تمدن نوین اسلامی» در مراکز علمی کشور بدانیم، اکنون پس از دو دهه، بیانات و دیدگاه‌های اخیر ایشان به نقطه آغاز «مطالعات انضمامی تمدن نوین اسلامی» باید تبدیل شود. چرا که اگر نتوانیم میان عرصه نظر و صحنه عمل پل برقرار کنیم، آنگاه مدل سازی و نمونه پروری هم محقق نخواهد شد. شبکه اجتهاد: مقارن با ورود به چهل و یکمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، به همراه جمعی حدوداً ۳۰ نفره از تمدن پژوهان، به محضر رهبر معظم انقلاب شرفیاب شدیم. دیداری صمیمی …

توضیحات بیشتر »

در دیدار تمدن‌پژوهان با رهبر معظم انقلاب چه گذشت/ علی محمدی

عدم نظام در اصطلاح فقه نظام!/ علی محمدی

هرچند محتوای ارائه اساتید خوب و قابل قبول بود، ولی دارای یک ضعف بزرگ بود و آن عدم توجه به مراحل پنجگانه تمدن‌سازی در اندیشه رهبر معظم انقلاب بود. برعکس، حضرت آقا هر مسئله‌ای که توسط اساتید طرح شده بود را در قالب این مراحل پنج گانه صورت‌بندی می‌کردند و مرحله دولت‌سازی و مرحله جامعه‌سازی را تأمین کننده این دغدغه‌ها معرفی می‌کردند. مثلاً ایشان حل معضل مشارکت مردم منطقه، امیدزایی و کا‌رآمدی را در قالب تشکیل حکومت اسلامی (دولت اسلامی) حل شدنی دانستند. شبکه اجتهاد: پنج شنبه شب (۱۱ بهمن ۹۷)، جمعی از پژوهشگران عرصه تمدن، با مقام معظم در …

توضیحات بیشتر »

تمدن نوین اسلامی از منظر رهبر انقلاب/ سیدمحمدحسین متولی امامی

پایه‌های تمدن نوین اسلامی از منظر رهبر انقلاب/ سیدمحمدحسین متولی امامی

رهبری فرمودند: وقتی ما می‌گوییم انقلاب اسلامی هدفش تمدن نوین اسلامی است، یعنی نباید آن‌را به یک پدیده سیاسی تقلیل دهیم. انقلاب اسلامی سعی کرد حیات و زندگی را عوض کند. ما نخواستیم فقط یک جامعه انقلابی درست کنیم، بلکه می‌خواستیم یک پدیده‌ای ایجاد شود که دنیا را فرا بگیرد که البته شرط‌ش تشکیل دولت اسلامی و جامعه اسلامی است. شبکه اجتهاد: روز پنج‌شنبه ۱۱بهمن۹۷، با جمعی از محققان عرصۀ تمدن نوین اسلامی، خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم و نماز مغرب و عشا را با ایشان خواندیم و بلافاصله وارد جلسه شدیم. رهبری عزیز، باهوش و دقیق در مسائل علمی. …

توضیحات بیشتر »

باورهای کلامیِ بی‌باوران به طب اسلامی!/ مصطفی قناعتگر

مهمترین ادله موافقان و مخالفان نکاح معاطاتی/ مصطفی شاکری

اختصاصی شبکه اجتهاد: حکم قضائی رهبر فعلی جریان موسوم به طب اسلامی، یکی از جنجال برانگیزترین اقدامات قضایی در این اواخر بود. از آنجا که نهادهای علمی مختلف ما عادت ندارند پیش از تولید چالش در یک موضوع، به نقد و نظر پیرامون آن بپردازند، چالش یادشده شروعی بود برای چند بحث کلامی که مدت­ها بود جریان نداشت. نشستن پای سخن ناقدان طب اسلامی، به ما نشان داد که باورهای کلامی تا اندازه­ی زیادی، در بی‌باوری به اضافه­ی «اسلام» به «طب» و سخت­‌پذیری روایات طبی نقش داشته است. البته این اعتقادات کلامی، یکسان نیستند. دو سرِ طیفِ ناقدان، فاصله­‌ی زیادی …

توضیحات بیشتر »

آسیب‌های بی‌ضابطگی مقام علمی در حوزه/ سید رضا شیرازی

حوزه‌ی پسا انقلاب و بلوغ علمی و شخصیتی

اختصاصی شبکه اجتهاد: سیره و روش بزرگان حوزه کاربرد محتاطانه و دقیق القاب بوده است. فقیهی ملقب به «خاتم الفقهاء و المجتهدین» چون شیخ انصاری در به کاربردن القاب قیراطی عمل می‌کند به طوری که از صاحب جواهر به «بعض المعاصرین» (مکاسب ج۳ ص۲۵) یاد می‌کند و در تمام کتاب گرانسنگ مکاسب، لقب«استاذ» را تنها به شریف‌العلماء (مکاسب ج۳ ص۴۰۷) اعطا می‌کند. مراجع بزرگوار تقلید نیز، در نامه‌ به افراد یا تسلیت به بازماندگان عیار لقب را مراعات می‌نمایند. (برای نمونه به پیامهای تسلیت مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید به بازماندگان رئیس سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام و …

توضیحات بیشتر »

۹ فتوای تاریخ ساز معاصر/ اسماعیل یکتا

9 فتوای معاصر تاریخ ساز/ اسماعیل یکتا

اختصاصی شبکه اجتهاد: سال ۱۳۰۹ هجری قمری در چنین ایامی در پی فتوای تاریخی میرزای بزرگ شیرازی، قرارداد تنباکو لغو گردید. نهضت تنباکو نمونه‌ای موفقیت‌آمیز از نقش ویژه مرجعیت در رهبری امت اسلام در ایستگاه‌های مهم و سرنوشت ساز است. پس‌ازاین جنبش بود که زعما و مراجع شیعه به نقش و تأثیر فتوا در حل بحران‌ها و بن‌بست‌هایی که جامعه اسلامی با آن مواجه بود پی بردند و در بزنگاه‌های تاریخی راه نجات و پیروزی را به امت نشان دادند. به همین بهانه، فتواهای تاریخی پس‌ازاین واقعه را مرور می‌کنیم. این فتاوای مهم و تأثیرگذار تنها گوشه‌ای از نقش تأثیرگذار …

توضیحات بیشتر »

کلوخ‌انداز را پاداش سنگ است!/ محمد عشایری منفرد

کلوخ‌انداز را پاداش سنگ است!/ محمد عشایری منفرد

شبکه اجتهاد: پس سخنان استاد ابوالقاسم علیدوست در نشست علمی «جُستاری در روایات طبی در پرتو ملاحظات فقهی ــ اصولی» که در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد، حجت‌الاسلام امیری، مدیر موسسه «فقه الطب» در یادداشتی به نظرات استاد علیدوست واکنش تندی نشان داد. اینک حجت‌الاسلام محمد عشایری منفرد در یادداشتی نظرات استاد خود را تقریر کرده و به‌نوعی پاسخی به این یادداشت نقادانه داده است. بسم‌الله الرحمن الرحیم. جناب حجت‌الاسلام علی امیری، مدیر محترم موسسه فقه الطب، بعد السلام و التحیه. درباره سخنانی که آیت‌الله علیدوست در «نشست علمی جستاری در روایات طبی» در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام ایراد کرده …

توضیحات بیشتر »

نقدی بر مقاله «اشتباهات ما در حجاب»/ سیدمحمد نجفی یزدی

نقدِ نقد؛ پاسخ به جوابیه‌‌ی استاد عالی

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی یادداشتی با عنوان «اشتباهات ما در حجاب» نگاشته است که نظرات او نیازمند بررسی جدی است. ابتدا خلاصه مطالب مورد ادعا را نقل کرده سپس آن را بررسی می‌کنیم. * مقاله می‌گوید: چون چارچوب حجاب توسط علما به‌درستی تبیین نشده است، لذا در وقوع نابسامانی بی‌تأثیر نیستند؛ زیرا حجاب از ابعاد شرعی بزرگ‌تر معرفی شده است. تقریبا همه فقها مطلق پوشش را برای حجاب کافی می‌دانند اعم از چادر یا مانتو، روسری و مانند آن و در هیچ رساله‌ای چادر را واجب نکرده‌اند بلکه پوشاندن بدن و موی را از نامحرم بر بانوان لازم شمرده‌اند. (توضیح‌المسایل مراجع/ج۲/ص۴۸۸) …

توضیحات بیشتر »

سیستم استقراء، اصول فقه و چالش­های پیش رو/ مصطفی قناعتگر

آیا مشکل اصول فقه، نداشتن روز بزرگداشت است؟!/ علی شیاسی

اختصاصی شبکه اجتهاد: سیستم یا شبکه، مجموعه‌ای از عناصر است که با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و برای تحقق یک هدف در تلاش‌اند. در هر شبکه، تغییر هر جزء بر دیگر اجزاء و بر کل تاثیر دارد و هیچ یک از عناصر، اثری مستقل و جدا از مجموعه نمی‌گذارند و نمی‌پذیرند. مولفه‌ها یا پارامترهای اصلی سیستم یا شبکه عبارتند از: ۱) اجزاء و عناصر (متغیّرها) ۲) روابط بین اجزاء ۳) هدف ۴) مرز سیستم و محیط سیستم (تفکیک بین عوامل خارج از سیستم و عوامل داخلی آن) ۵) جریان سیستم (چگونگی پویایی متغیّرهای داخلی و خارجی برای رسیدن به هدف …

توضیحات بیشتر »

«منطقه الفراغ» در نظام فکری شهید صدر و چند نکته/ محمدتقی فاضل میبدی

«منطقه الفراغ» در نظام فكری شهید صدر و چند نکته/ محمدتقی فاضل میبدی

شبکه اجتهاد: اصطلاح «منطقه الفراغ» مفهومی است که مرحوم شهید سید محمدباقر صدر بخش آخر کتاب اقتصادنا به کار برد. برای این اصطلاح سابقه‌ای پیش از آن نیافتم. آیا شهید صدر با ابتکار خود مفهوم‌سازی کرده و یا از جایی اقتباس کرده است؟ نمی‌دانیم. احتمال این را دارد که این مفهوم با اصطلاح “مالانص فیه” یعنی جایی که نصی برای آن نیست، و یا منطقه “سکوت قانونی” که حقوق‌دانان بکار می‌برند همسان باشد؛ و شاید این عالم بزرگوار چنین مفهومی را از روایت منسوب به امام علی (ع) برگرفته باشد که فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى افتَرَضَ علیکم فَرَائِضَ فَلاَ تُضَیعُوهَا، …

توضیحات بیشتر »

گر حکم کنند که مست گیرند …/ مصطفی دُرّی

گر حکم کنند که مست گیرند .../ مصطفی دُرّی

واکنش‌ها به خبر، متفاوت بود؛ برای برخی، مایه مسرت بود اما برخی دیگر، سوگوار شدند. اصل خبر این بود: «پدر طب اسلامی، دستگیر شد». اختصاصی شبکه اجتهاد: طب اسلامی موافقان و مخالفان فراوانی دارد. موافقان آن، همچون «پدر» مذکور، طب جدید را مایه هلاکت مردم معرفی کرده و حامیان آن را خائنانی می‌دانند که دانسته یا ندانسته، مردم را به کام مرگ می‌فرستند. به باور ایشان، «طب اسلامی» همان اکسیر جاویدانی است که عمل به آن، حیاتی طولانی و سرشار از سلامتی را به دنبال دارد. از آن‌سو، مخالفان آن که فقهای مشهورشان هفته گذشته نیز در تهران گرد هم آمدند، …

توضیحات بیشتر »

مقارنات متعصبانه غیرعلمی! نقدی بر سخنان آیت‌الله سند/ محمدعلی میرزایی

مقارنات متعصبانه غیرعلمی! نقدی بر سخنان آیت‌الله سند/ محمدعلی میرزایی

چرا باید فکر کنیم در حوزه علمیه قم اصالت اجتهادی کمتر است و فضای آن بیشتر سیاسی و سطحی و اجتماعی است؟ این حرف نه دقیق است و نه حکیمانه. شرایط پیچیده جهانی علیه بحرین، عراق و تمام جهان اسلام اقتضا دارد از این ادبیات پرهیز کنیم و به نگرش همگرایانه روی آوریم و از مقایسه‌‌ها و مفاضله‌‌ها بپرهیزیم. قم و نجف هر دو نقش‌های با اهمیتی دارند؛ نقش هر دو کاملاً تکاملی و تکمیلی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ محمد سند بحرانی چندی قبل و برای چندمین‌بار در مصاحبه‌ای (اینجا و اینجا بخوانید) با یک منطق برتری اظهار …

توضیحات بیشتر »

درباره تقیه در فقه شیعی/ حسن انصاری

ارزیابی نادرست گفتمان روشنفکری دينی از جایگاه فقه در اسلام/ حسن انصاری

شبکه اجتهاد: درباره تقیه و ابعاد آن هنوز تحقیق جامعی صورت نگرفته است منتهی یک نکته معمولاً در این زمینه مورد غفلت قرار می‌‌گیرد و آن اینکه می‌‌بایست برای درک ابعاد تقیه در فقه شیعی در سده‌های دوم و سوم یعنی تا قبل از سال ۲۶۰ ق و آغاز دوران غیبت به مناسبات فقهای سنی و دولت و به‌ویژه سهم خلیفگان در فرآیند تدوین فقه اسلامی توجه داشت. در عصر عباسی این مناسبات خلفا با فقها و نوع نگاهی که خلفا به فرایند تدوین داشتند بود که می‌‌توانست در نوع واکنش امامان شیعه نسبت به فقه حاکم تأثیر داشته باشد. …

توضیحات بیشتر »

سید محمدباقر حجت طباطبایى، فقیهی از خاندان صاحب ریاض/ حسن طالبیان شریف

سيد محمدباقر حجت طباطبايى، فقیهی از خاندان صاحب ریاض/ حسن طالبیان شریف

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید محمدباقر حجت از شاگردان برجسته و قدیمی آیت‌الله سید محمدهادی میلانی و از مجتهدان با تقوا مقیم مشهد بود. ایشان در سال ۱۳۳۷ هـ.ق معادل ۱۲۹۸ هـ ش در کربلا و در خاندان علم و اجتهاد و تقوا متولد شد. خاندان علمی آیت‌الله حجت پدر آیت‌الله حجت از علما و فقها مقیم کربلا و عموی ایشان بنام آیت‌الله سید عبدالحسین حجت از علما و فقها و مراجع تقلید صاحب رساله در کربلا بود. آیت‌الله حجت از طریق پدر تقریباً با چهار واسطه به فقیه بزرگ سید علی طباطبائی صاحب ریاض می‌رسد. آیت‌الله سید علی طباطبائی …

توضیحات بیشتر »

اعتبارسنجی روایات، این بار از قلب پاریس!/ مصطفی قناعتگر

اعتبارسنجی روایات، این بار از قلب پاریس!/ مصطفی قناعتگر

شاید وقتی هانری کربن به شاگرد ایرانی­اش پیشنهاد داد برای ادامه تحصیل به فرانسه بیاید، تصور نمی­‌کرد که روزی نگاه شیعه شناسان دنیا به وی معطوف شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: کتر محمدعلی امیرمعزی، استاد مدرسه مطالعات عالی دانشگاه سوربن است. وی که صاحب معتبرترین کرسی شیعه‌­شناسی غرب است، شخصیتی کم نظیر را برای خویش رقم زده است. او در سوربن، بصائرالدرجاتِ صفّار را درس می­‌دهد، پیرامون کافیِ کلینی مقاله می­‌نویسد، دانشجویان علاقه­‌مند به شیعه شناسی را از سراسر دنیا شیفته خود می‌­کند و تمام این کارها را به زبان فرانسه انجام می‌­دهد. نگاه هانری کربن در شیعه شناسی، به تشیع …

توضیحات بیشتر »

فرایند نقل حدیث در میان شیعیان/ محمدرضا نائینی

فرایند نقل حدیث در میان شیعیان/ محمدرضا نائینی

شبکه اجتهاد: دوری زمانی یک واقعه یکی از عناصری است که در اطمینان و عدم اطمینان به صدور آن مؤثرند. اما عناصر دیگری چون «اهمیت حادثه» در کارند. اهمیت حادثه موجب می‌شود تا اهتمام به نقل آن افزایش یابد. در زمان وقوع انقلاب مشروطه شاید صدها حادثه‌ی دیگر نیز رخ داده باشد، ولی اکنون بسیاری از آن حوادث به دست فراموشی سپرده شده‌اند؛ اما اصل این واقعه از مسلمات تاریخی است، چرا؟ چون حادثه برای همه اهمیت داشته و اهتمام به نقلش زیاد بوده است. امروزه کسی که در اصل وجود پیامبری به نام ابراهیم (ع) در هزاران سال قبل …

توضیحات بیشتر »

کتاب تأمل برانگیز از آراء رجالی و حدیثی آیات سیستانی و شبیری زنجانی/ محمدعلی مهدوی‌راد

کتاب تأمل برانگیز از آراء رجالی و حدیثی آیات سیستانی و شبیری زنجانی/ محمدعلی مهدوی‌راد

اختصاصی شبکه اجتهاد: «اضواء علی علمی الدرایه و الرجال» پرتوها، نگاه‌ها و روشنگری‌هایی درباره‌ی دانش درایه و رجال، به قلم سیّد ‌هاشم ‌هاشمی از فضلای ارجمند عراقی مقیم قم است؛ کتابی تخصصی و قابل توجّه که در دوازده فصل به نگارش درآمده است. در این زمینه کتاب بسیار نوشته شده است؛ یعنی بحث‌های آکادمیک و بحث‌های تأمّل برانگیزانه، بحث‌های پسینی یا بحث‌های پیشینی درباره‌‌ی دانش درایه و رجال کم نداریم. مخصوصاً در این سال‌های اخیر. شاید به ذهن بیاید که این مباحث تکراری است، اما علت معرفی و تأکید من بر کتاب «اضواء علی علمی الدرایه و الرجال»، شمول آن …

توضیحات بیشتر »

وقتی خدا، کارگر است، محکومین هم ثواب می‌برند!/ مصطفی دُرّی

فقه حقوق شهروندی در منظومه فقه‌های معاصر جایگاه مشخصی ندارد/ سرفصل‌های فقه حقوق شهروندی

اختصاصی شبکه اجتهاد: قدسی کردن افراد و نهادها، شمشیری دو لبه است؛ از یک سو، این امر موجب اقبال مردم و متدیّنانِ به امر قدسی، به سوی آن فرد و نهاد گردیده و ضمانت عمل به دستورات صادره از آن فرد یا نهاد را افزایش می‌دهد و از سویی دیگر، موجب می‌شود خطاهای احتمالی آن فرد یا نهاد، دامن امر قدسی را نیز گرفته و قدسی بودنِ آن را با چالش مواجه سازد. نمونه‌های این رویکرد فراوان است و گویا خیال تمام شدن نیز ندارد. از قضا تقریبا در تمام موارد نیز خطاهای آتی آن فرد یا نهاد، دامنگیر امر …

توضیحات بیشتر »

عدم ابلاغ آیین‌نامه اجرای احکام حدود و قصاص بعد از گذشت پنج سال/ حجت‌الله فتحی

قصاص در فرزند صغیر و کبیر متفاوت است/ در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان هیچ تدبیری برای فرزندکشی وجود ندارد/ لزوم تعزیر مناسب در مورد جرم فرزند کشی

متأسفانه بعد از گذشت پنج سال از قوانین حدود و قصاص و دیات موضوع ماده ۲۱۶ ق.م.ا. مصوب ۱۳۹۲ و ماده ۵۴۹ ق.آ.د.ک. مصوب ۱۳۹۲ هنوز آیین‌نامه اجرایی آن تهیه و ابلاغ نشده است؛ حال سؤال این است که بر اساس کدام قانون و دستورالعمل احکام حدود و قصاص اجراء‌ می‌شود؟ اگر در اجرای حدود و قصاص مجری دچار اشتباه شود چه کسی مسئول است؟ اختصاصی شبکه اجتهاد: ماده ۲۱۶ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ مقرر می‌دارد: «اجرای احکام حدود، قصاص و دیات براساس آیین‌نامه‌ای است که تا شش ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون توسط رئیس قوه قضاییه …

توضیحات بیشتر »

نهاد روحانیت و قوه قضا در دوراهی مظفری و مزارعی!/ سلمان کدیور

نهاد روحانیت و قوه قضا در دوراهی مظفری و مزارعی!/ سلمان کدیور

شبکه اجتهاد: این روزها دو خبر از مسئولان قوه قضائیه که هر دو روحانی نیز هستند، منتشر شده است. نخستین آن از قول حجت‌الاسلام مظفری، رئیس دادگستری خراسان رضوی است که فرموده‌اند: «ما به نمایندگی از ‌‌امام زمان و به نمایندگی از ‌‌خدا در امور مردم دخالت می‌کنیم. اگر فردی در زمان طاغوت در زندان بود، حبسش از مجازات اخروی او کم نمی‌کرد اما مجازات در جمهوری اسلامی از عذاب اخروی مجرمان و زندانیان کم می‌کند.» ‌‌و دومی، خبر سوء قصد به جان حجت‌الاسلام مزارعی رئیس دادگستری استان کهگیلویه و بویراحمد پس از شمشیر کشیدن ایشان بر مفسدان و گردن …

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics Clicky