اختصاصی شبکه اجتهاد: حجۀالاسلام دکتر سید مهدی نریمانی، پژوهشگر فقه و استاد دانشگاه مفید، در این یادداشت، امکان تمسک به قاعده لاضرر برای اثبات حرمت استفاده از بازیهای رایانهای آسیبزا و احیاناً حرمت خرید و فروش و ترویج و نشر آنها را بررسی میکند.
توضیحات بیشتر »«نمونهای از ظرائف فقهی نهفته در حج»/ سید جواد ورعی
شبکه اجتهاد: حجت الاسلام المسلمین سید جواد ورعی پژوهشگر و استاد حوزه علمیه قم که در سفر حج تمتع به سفر میبرد، در نوشتاری با عنوان «فقه حج» به بیان مسائلی فقهی که ممکن است برای هر حج گذاری پیش بیاید پرداخته و به ضرورت حضور بعثههای مختلف مراجع تقلید در حج تاکید میکند.
توضیحات بیشتر »امامت جواد الائمه(ع) نقطه عطف امامت و درسی از علی بن جعفر/ مجتبی الهی خراسانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد به مناسبت شهادت حضرت امام جواد (علیهالسلام) در یادداشتی آورد:
توضیحات بیشتر »ساختار پیشنهادی استاد علیاکبریان برای دانش اصول
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین حسنعلی علیاکبریان، از پژوهشگران قدیمی فقه، یکی از کسانی است که به تدوین ساختار جدیدی برای دانش اصول پرداخته است.
توضیحات بیشتر »نمیتوانم مدرس کفایه باشم!/ محمدتقی اکبرنژاد
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام محمّدتقی اکبرنژاد، اگرچه با جلسات بررسی زوائد علم اصول شناخته شده است؛ امّا پیش از این، سالها با مسجد مقدّس جمکران همکاری داشته و با مجلّه «کاوشینو در فقهاسلامی» همکاری میکرده است.
توضیحات بیشتر »نیاز ما به تکرار نگاه اوست/ محسن اسماعیلی
شبکه اجتهاد: چرا یاد امام موسی صدر همچنان زنده و اندیشۀ او بالنده است؟ چرا ربایش او موجب فقدان و فراموشی وی نشد و برخلاف بسیاری از اقران و امثال خویش، نسل جوان و فرهیخته هر روز بیشتر از دیروز به او اقبال نشان میدهد.
توضیحات بیشتر »آزمون پیشِ روی اصولیان! مجتبی الهی خراسانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: معمولاً وقتی درباره یک علم سخن میگوییم و وضعیت کنونی آن را ارزیابی میکنیم یا برنامهای برای توسعه آن ارائه میدهیم، جدا از بررسی منابع انسانی و متون و محتوای آن، میزان گسترش مسائل آن را موردتوجه قرار میدهیم.
توضیحات بیشتر »حوزه علمیه در دوران حاج شیخ عبدالکریم حائری؛ دوراهی سیاست یا فرهنگ؟/ مصطفی شاکری
شبکه اجتهاد: ۱۷ ذیالقعده سالگرد وفات شیخعبدالکریم حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه قم، فرصت مغتنمی است برای بازاندیشی درباره ماهیت حوزههای علمیه و وظیفه اساسی این سازمان مردم نهاد. یکی از ویژگیهای زعامت شیخ عبدالکریم حائری در حوزه علمیه، پیشبرد پروژه «سیاست زدایی» حوزه علمیه بود
توضیحات بیشتر »از ردیّه نویسی تا فقه مقارن/ محمدرضا جباران
اختصاصی شبکه اجتهاد: علم خلاف را میتوان بر چهار سطح متوالی از آگاهی فقهی اطلاق کرد:
توضیحات بیشتر »معارف رضوی و ساختارهای سیاسی- اجتماعی و فرهنگی کشور!/ حمزه واقعی
اختصاصی شبکه اجتهاد: امام رضا علیهالسلام برای ما نقطه اتکای فکری-روحی و منبعی فیاض، اندیشه ساز، الهام بخش و هویت بخش در همه ابعاد زندگی است و ما با تمام وجود بر این باوریم که ائمه هدی علیهمالسلام، محور آفرینشاند و به تعبیر یکی از حکمای متأله، انبیاء(ص) و ائمه(ع) آمدهاند تا انسان را از مبدأ نقص به منتهی الیه کمال رهنمون شوند.
توضیحات بیشتر »تفاوتهای ساختاری اصولفقه شیعه و سنّی/ سید میرتقی حسینی گرگانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: ساختار کتب اصولی اهلسنّت اگرچه شباهتهای فراوان با ساختار شیعه دارد، امّا تفاوتهایی نیز میان این دو ساختار به چشم میخورد. ازجمله اشتراکات این دو ساختار، میتوان به مباحث الفاظ اشاره کرد که تقریباً در میان هر دو فرقه مشترک است.
توضیحات بیشتر »عالمی از نو به باید ساخت و از نو آدمی! / عبدالرحیم گواهی
اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر عبدالرحیم گواهی، عضو هیئت مؤسس مرکز پژوهشهای ادیان جهان و رئیس مرکز و رئیس شورای علمی این نهاد، در این یادداشت شفاهی، به تغییرات لازم در فقه برای تبدیل به فقه تمدن ساز، سخن میگوید.
توضیحات بیشتر »مجازات مرتد و چند نکته/ سید محمدعلی ایازی
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر سید محمدعلی ایازی، اگرچه بیشتر بهعنوان قرآنپژوه شهره است، اما تحقیقات او در اصول و فقه، کمتر از پژوهشهای قرآنیاش نیست. عضو هیئتعلمی دانشگاه علوم و تحقیقات، به جهت تألیفات فقهی و قرآنی متعدد و مباحث اجتماعی و همچنین رسالهای که در رابطه با «ارتداد» نگاشته است، یکی از بهترین افرادی است که میتواند در رابطه با مجازات مرتد، اظهار نظر کند.
توضیحات بیشتر »فقه جعفری، نیاز امروز جهان / محسن سبحانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: امام صادق(ع) فقط امام زمان خویش نیست. یعنی نباید و نمیتوان حضرت ایشان را در همان بازه شناسنامهای، خلاصه کرد که رویشهای آن فصل شناسنامهای که در احادیث، شاخص بندی شده، برای ایشان رسالتی به پهنه همه زمین و البته همه زمان تعریف کرده است؛
توضیحات بیشتر »منشور جامع مبارزاتی شیعه؛ رهنمودهای امام صادق(ع) به عبدالله بن جندب
شبکه اجتهاد: نامه اصلاح گرانه و جامع امام صادق(ع) به عبدالله بن جندب از یاران امام(ع)، حاوی نکات تاریخی، اعتقادی، سیاسی، اخلاقی و تربیتی مهمی است که شاید تاکنون کمتر بدان پرداخته شده است
توضیحات بیشتر »تطور تاریخی مذهب فقه جعفری / مجتبی الهی خراسانی
شبکه اجتهاد: مذاهب فقهی شیعی تابع نظرات امامان اهل بیت هستند که از آن میان مکتب شیعی دوازده امامی که عمده ترین نحله شیعی است از آراء امامان دوازده گانه مشهور خود به خصوص امام ششم ابو عبد الله جعفر بن محمد الصادق (ع) پیروی میکند و به همین جهت به «جعفری» نیز شهرت دارد.
توضیحات بیشتر »معیار ثمره داشتن مباحث اصولی / بلال شاکری
اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث از ثمره داشتن یا نداشتن مسائل اصولی از گذشته در میان اصولیان مطرح بوده است و بزرگانی در طول تاریخ علم اصول نسبت به طرح برخی مسائل اصولی خرده گرفتهاند که این مسائل بیثمر بوده و نباید وقت طلاب را نسبت به آموزش آنها تلف کرد.
توضیحات بیشتر »دوقطبی ایمان و کفر؛ مبنای ناسازگاری / محمد مروارید
اختصاصی شبکه اجتهاد: همزیستی با مخالف و تحمل حقوق او یکی از اصول مسلّم در روایات ما است. چند دسته از روایاتی را که بهطور مستقیم دستور به همزیستی با مخالفان میدهند بدین ترتیب هستند:
توضیحات بیشتر »مباحث بیثمر و کمثمر دانش اصول/ مصطفی درّی
اختصاصی شبکه اجتهاد: تحول در هر عرصه و جامعهای لازم است البته در جامعهای که دنبال کمال و تعالی است؛ و الا جامعهای که به حداقلها اکتفا دارد و نظری به پیشرفت و توسعه ندارد کمالش را در همین وضع موجود میداند.
توضیحات بیشتر »با فقه مقارن، سنّیها بیشتر ضریح را میبوسند!/ سیّد احمد مددی
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله سید احمد مددی از شاگردان آیات خویی و سیستانی است. وی نظریات مهم و کارسازی هم چون نظریه فقه ولایی را در فقه ارائه داده است.
توضیحات بیشتر »ماهیت حکم شرعی در اندیشه سید منیرالدین حسینی/ حسین مهدیزاده
اختصاصی شبکه اجتهاد: متن ذیل گزارش اولیه از تقریر استاد سید محمدمهدی میرباقری از این نظریه مبتنی بر جلسات مشاوره گروه روش تفقه در ۳ و ۱۴ شهریور ۱۳۹۵ است.
توضیحات بیشتر »مبانی جهادگرایی تکفیری/ علیرضا کمیلی
اختصاصی شبکه اجتهاد: از پدیدههای تأمل برانگیز دوران معاصر ما که اینک در عراق و سوریه و پاکستان و نیجره و سایر کشورها قابل مشاهده است جریان «سلفیهای تکفیری جهادی» است. آنچه در این مجال بدان توجه خواهد شد نگاهی مختصر به مبانی شکل گیری این جریانات و نقدی مختصر بر آنهاست.
توضیحات بیشتر »نکاتی در باب خلط مقام ولایت و تشکیل حکومت/ علیرضا نوروزی
ختصاصی شبکه اجتهاد: پس از صحبت چند روز گذشته یکی از مسئولین نظام مبنی بر اینکه «مبنای ولایت و حکومت از دیدگاه علی(ع)، انتخاب و نظر مردم بود»، حرف و حدیثها و اشکالات فراوان و قضاوتهای نادرستی در فضای مجازی و رسانهای منتشر گردید
توضیحات بیشتر »درآمدی بر نقش «فقه» در «تمدنسازی نوین اسلامی»/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: این یادداشت در نقد مطلبی با عنوان «فقه مانع تمدن نشود، تمدنسازیاش به جای خود» که از سوی حجتالاسلام والمسلمین مهدی مهریزی منتشر شده، نگاشته شده و برداشت بسیط نامبرده از تمدن و تمدن سازی را به چالش کشیده است.
توضیحات بیشتر »نقد نظریهی انتخابی بودن ولی امر/ علیاکبر رشاد
شبکه اجتهاد: در قبال پرسش از «منشأ مشروعیت» حکومت دینی، و «مبدأ جواز یا استحقاق حکمرانی زمامدار» اسلامی در غیبت رهبری معصوم، دو پاسخ، در میان ارباب نظر و اصحاب سیاست در روزگار ما مطرح است:
توضیحات بیشتر »چگونه «شبهای قدر» را قدر بدانیم؟
شبکه اجتهاد: علما و بزرگان حوزه در سخنان و نوشتههای خود از اهمیت و ویژگیهای شب قدر گفتهاند که گلچینی از مهمترین نکات این سخنان در پی میآید.
توضیحات بیشتر »فقه میتواند رویکرد تمدنی داشته باشد/ عبدالحسین خسروپناه
شبکه اجتهاد: چندی پیش حجتالاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، استادیار دانشکده علوم حدیث در یادداشتی در «شبکه اجتهاد» با عنوان “فقه، مانع تمدن نشود؛ تمدن سازیاش بهجای خود!” اظهار کرده است: فقه قابلیت تمدن سازی ندارد و کسانی که به دنبال این مسئله هستند نگاهشان اشتباه است. ایشان در بخشی از یادداشت خود تصریح کرده است: به نظر من، نیازی نیست که به دنبال فقه تمدن ساز باشیم. این رفتار ما مانند این است که رقیبی داشته باشیم و به او بگوییم چیزی را که داری، به هر قیمتی به دست میآوریم. داستان تمدن ساختن ما نیز اینگونه است. ولی در …
توضیحات بیشتر »نقش دستآوردهای میدانی در استنباط / بلال شاکری
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیا در کنار سایر مسائل و علوم مرتبط با اجتهاد، از روشهایی که در کشف و تشخیص برداشتها، رفتارها، عادات و قراردادهای نوعی مؤثر است میتوان کمک گرفت؟
توضیحات بیشتر »فقه، مانع تمدن نشود؛ تمدن سازیاش بهجای خود! / مهدی مهریزی
حجۀالاسلام مهدی مهریزی، پژوهشگر باسابقه حوزه فقه، در یادداشت شفاهی زیر به طور خلاصه، از نقش فقه در تمدن سازی میگوید. گفتگوی مفصل با وی در اینباره، در مجله الکترونیکی «نسبت فقه و تمدن اسلامی» منتشر خواهد گردید. او در آن گفتگو، دلایل تفصیلی مدعیات خود را مطرح میکند.[/
توضیحات بیشتر »بیعت با سیّد کامل!
اختصاصی شبکه اجتهاد: بازخوانی دیدار آیتالله حاج شیخ مجتبی قزوینی با امام خمینی رحمهالله علیهما، پس از آزادی امام از زندان قزل حصار ۱۳۳۹:
توضیحات بیشتر »