اختصاصی شبکه اجتهاد: درست و غلط و خوبی و بدی، اغلب اوقات نسبی هستند و معیار و محور مشخصی ندارند. ما خوبی را با معیارهای آن در اندیشه و عقیده خودمان میسنجیم. اما اگر ریز نشویم، کلیت خوبی و بدی و آدمهای خوب و بد بر همگان و در همه جا و زمانی، قابل تشخیص بوده و تقریباً یکی است.
Read More »یادداشت فقهی و اصولی
ادبِ نقد یا هیجانِ تحریف/ محمد صادقیان هرات
اختصاصی شبکه اجتهاد: یادداشت عاشورا، عدالت و حکومت دینی، نوشته آقای سید محمد عیسینژاد در نقد برخی دیدگاههای استاد محمدرضا حکیمی، یکی از بسیار نوشتجاتی است که در بررسی دیدگاههای این اندیشمند مطرح شده است و این بار کتاب قیام جاودانه ایشان بهانۀ این نوشتار گردیده است.
Read More »پیاده روی اربعین، خروش پرصلابت است در امتداد راه امامت/ ناصر رفیعی
اختصاصی شبکه اجتهاد: امام حسن عسکری علیهالسلام در حدیث معروف خود به پنج نشانۀ مهم مؤمن اشاره میفرماید که از آن جمله خواندن زیارت اربعین است. اساساً زیارت حضرت سیدالشهدا علیهالسلام به ویژه در روز اربعین در کلام ائمۀ اطهار علیهمالسلام از جایگاه بسیار ویژهای برخوردار است. در حدیث داریم که خدای تبارک و تعالی براى زیارت کربلاى امام حسین علیهالسلام، پاداش هزار حج و عمره قرار داده است.
Read More »اربعین؛ رسانه پرقدرت شیعه در عرصه جهانی/ محمدحسن قدیری ابیانه
اختصاصی شبکه اجتهاد: راهپیمایی چند ده کیلومتری شیعیان از کشورهای مختلف در آستانۀ اربعین حسینی به سمت کربلای معلی دارای ویژگیها و خصوصیات منحصر به فردی است که هر کدام از زوایای آن، نیاز به تحلیل مبسوطی دارد. با این همه، آثار فردی، اجتماعی، سیاسی و به ویژه بینالمللی این رویداد، آنچنان مهم و تأثیرگذار است که نباید به سادگی از کنار آن عبور کرد؛ بنابراین باید رسانههای مکتوب، مجازی و تصویریِ جهان شیعه، توجه بیش از پیشی به این مقوله داشته باشند.
Read More »رازمندی چهل و مکانت آن در تراث دینی/ محمد حسین صالح آبادی
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیین بزرگداشت اربعین حسینی از طریق سوگواری و زیارت مزار سیدالشهدا علیهالسلام از باشکوهترین یادمانهای حادثه عاشوراست. در این میان شبهاتی درباره مستند نبودن این آیین به معارف دینی طرح شده است. در این نوشتار، نویسنده نخست به دو کاربرد عمده عدد چهل در روایات اشاره میکند؛
Read More »اربعین، جهاد نرم و ظرفیتهای عظیم…/ حمزه واقعی
اختصاصی شبکه اجتهاد: اربعین، نه یک روز در شمار دیگر روزها که یک روز ویژه و سترگ با ظرفیتهای عظیم در ساحتهای مختلف است که علیرغم حرکت بزرگ و بشکوه سالهای اخیر، هنوز ظرفیتهای مستور آن برایمان نمایان نشده است از جمله ظرفیتهای کار نشده این قلمرو، اربعین و فقه سیاسی است؛
Read More »قدرت متراکم و پرطپش «اربعین»، تجلی اقتدار دینی در سپهر جهانی/ نسیم کاهیرده
اختصاصی شبکه اجتهاد: نقش دین عبارت است از واداشتن ما به عمل و کمک کردن به ما برای زیستن. مؤمنی که به حقایق تازهای دست یافته که نامومن از آنها بی خبر است، نیست؛
Read More »از عاشورا تا اربعین برمدار فقه ولایت/ غلامرضا بنی اسدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: میان حج و حجت خدا، پیوندی نا گسستنی است چنانکه پیش از این، عاشورا را میان دو حج دیدیم و گفتیم، ماناترین قیام و اثر بخش ترین حماسه بشری میان دو حج اتفاق میافتد؛ حجی ناتمام در ذی حجه سال ۶۰ هجری قمری، که امام حسین(ع) از عرفات به کربلا پل زد و مناسک منا را در کربلا به جا آورد.
Read More »شرح آفتاب در آینه ستارهها/ شهاب
اختصاصی شبکه اجتهاد: سلوک و رفتار فقها، برای ما تراز زندگی مومنانه است. ما که دستی به دامن معصومان نداریم. تاریخ ما را با قرنها فاصله میبیند اما این دوری، نمیتواند دوری معنوی را هم به دنبال داشته باشد چه خود حضرات ائمه معصومین(ع)، با برگماری فقها به ادامه راه و اشارتهای روشن به آنها و این تکلیف که «وللعوام ان یقلدوا» راه را نشان داده اند.
Read More »حضرت نگار و این همه انگاره!/ رضا نظرزاده
اختصاصی شبکه اجتهاد: حسین، علیهالسلام، آینه گردان خداست، جل جلاله، لذا هر یک از “بندگان خدا” که در او مینگرند، نشان از حضرت رب الارباب میبینند. به هر زبا و نژاد و حتی هر دین و آیین که باشند، در او به “ایمان” میرسند. چه پر شکوه گفت آن فرهیخته که؛ تمام حجت من در مسلمانی، حسین است. و این …
Read More »سوگواری به مثابه روش مبارزه در ساحت فقه/ عبدالله ابراهیمی احمدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: عزاداری در نهضت حسینی یک حرکت تاثیرگذار در تداوم نهضت، اندیشه و معارف اسلامی است. مسلما تعزیه در نهضت عاشورا، ویژه و خاص است. نمیتوان آنرا با هیچ سوگواری و عزایی مقایسه کرد. از اینرو، در منابع و متون اسلامی، قداست بسیار زیادی برای آن ذکر شده است، به گونهای که این قداست به مصداق تعبیر «کل …
Read More »همزیستی با مذاهب در آیینهی آثار/ رضا میهندوست
اختصاصی شبکه اجتهاد: آثار فراوانی در عرصهی وحدت اسلامی، تقریب مذاهب و همکاری مسلمانان، از سوی مجمع تقریب مذاهب یا سایر نهادها نگاشته و رونمایی شده است؛ اما «همزیستی» عنوانی است که تنها ناظر به پذیرش زیست یکدیگر و تحمل حقوق مذاهب دیگر است.
Read More »گفتمان سازی در برابر گفتمان رهبری جرم حقوقی است/ عباس کعبی
شبکه اجتهاد: نام یک حقوقدان با مفاهیمی همانند عدالت، امنیت و نظم در پرتوی قانون گره خورده است. حقوقدانان اقتدار نظام اسلامی و حاکمیت و دفاع از ملت را بر عهده دارند و در واقع جامعه حقوقی در تحکیم پایههای نظام اسلامی از طریق توسعه و گسترش عدل در چهارچوب حاکمیت قانون نقش مهمی بر عهده دارند. یک حقوقدان باید مظهر عدالت، ابداع و خلاقیت در راستای تحقق اهداف بلند حقوقی باشد و در این مسیر باید مدام طرح و ایده ارائه کند.
Read More »آزادی بیان و ترویج افکار از نگاه حیدر حبالله/ مهدی جلالیان
اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد حبالله در سال ۱۳۵۱ شمسی در شهر صور لبنان دیده به جهان گشود. در پانزدهسالگی وارد حوزه علمیه شد و در سال ۱۳۷۳ شمسی به ایران آمد. ازجملهی اساتید او در دروس خارج آیات عظام وحید خراسانی، هاشمی شاهرودی و باقر ایروانی هستند.
Read More »نگاهی به باورهای کلامی و فقهی فرقه زیدیه/ مهرداد غلامی
اختصاصی شبکه اجتهاد: شیعه نام عمومى تمامى فرقههائى است که قائل به امامت و خلافت بلافصل حضرت امام على علیهالسلام پس از پیامبر صلیاللهعلیهوآله بوده و اعتقاد دارند که امامت از اولاد وى خارج نمیشود. تمام فرقههاى شیعى معتقد به وجوب تعیین و تنصیص امام از جانب خدا و پیامبر صلیاللهعلیهوآله بوده و انبیاء و امامان را از گناهان مبرى و معصوم میدانند و به تولى و تبرى اعتقاد دارند. و تنها در برخی باورهای دیگر از جمله شمار امامان معصوم با یکدیگر اختلاف دارند.
Read More »شیخ صفار و دغدغههایش/ محمد مروارید
اختصاصی شبکه اجتهاد: میتوان تا حد زیادی از موضوع کتابها و عناوینی که برای آنها انتخاب میشود به دغدغهی هر اندیشمندی پی برد. نگارش بیش از ده کتاب و مقاله در زمینهی همزیستی و تسالم میان مذاهب از پانزده سال پیش، گواه بر دغدغههای بزرگ فقیه قطیفی شصت ساله است. اگر شیخ حسن صفار را به لحاظ مکتوباتش، پدر فقه التعایش شیعه یا از مؤسسان آن بنامیم اغراق نکرده ایم.
Read More »ابعاد فقه الاقتصادی تأسیس بانک توسط آستان قدس رضوی/ علی نعمتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش مطلبی در باب تأسیس بانک توسط آستان قدس رضوی در سایت «شبکه اجتهاد» با عنوان "از بانک ربوی تا بانک آستان قدس؛ یک بستر و دو رویا" به قلم یکی از اساتید بزرگوار علوم سیاسی دانشگاه تهران که پژوهشهایی در حوزه قومیتهایی ایرانی، ورزش و ... دارند، منتشر شد که متأسفانه فاقد دقتهای تخصصی بود. لازم دانستم از منظری تخصصی نکاتی نسبت به این تصمیم مهم در عرصه اقتصاد کشور عنوان گردد.
Read More »سه دیدگاه در نسبت فقه و تمدن/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: عباسعلی مشکانی سبزواری، از پژوهشگران حوزه علمیه قم، در مقالهای در شماره ۷۲ مجله فقه، به واکاوی نسبت فقه و تمدن میپردازد. در زیر، برشی از این مقاله ذکر میگردد. اصل این مقاله که با راهنمایی حجتالاسلام محسن الویری نگاشته شده، در شماره سوم فصلنامه پژوهشی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی (تابستان ۱۳۹۰) منتشر گردیده است.
Read More »محرم و صفر؛ غیبت فقیهان و بازیگری نابخردان/ مصطفی دُرّی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان اعتقادات و احکام اسلام، هرگاه فقها به میدان آمدهاند، مسئله، صورتی علمی به خود گرفته و از سلیقه و ذوق، عاری شده است. در مقابل اما، هرگاه فقها میدان را خالی کرده و آن را به دیگران سپردهاند، بازار خرافه و حرف بیربط و سخن گزاف رونق گرفته است.
Read More »مرزبانی عزاداری با طراحی فقه/ حسن حسینییار
اختصاصی شبکه اجتهاد: در زمینه اعمال نامتعارف در عزاداری اهلبیت(ع) به ویژه امام حسین(ع) اختلاف نظر و افراط و تفریطهای بسیاری به چشم میخورد. برخی هر عملی را که به قصد عزاداری اهلبیت(ع) انجام گیرد، مشروع میدانند اگر چه کوبیدن شمشیر و کاردهای بزرگ به نام قمه بر فرق سر باشد(دفتر فرهنگی فخرالائمه، ۱۳ و ۱۵)
Read More »تقیه بهمثابۀ رفتاری اجتماعی ـ شبکهای/ سیدامید مؤذنی
اختصاصی شبکه اجتهاد: آنچه معمولاً از حکم تقیه در اسلام به ذهن شیعیان متبادر میشود، رفتاری فردی است که یکی از امامان علیهمالسلام یا پیروان ایشان برای حفظ جان خویش و ادامه مأموریتهای الهی انجام داده و با کتمان حقیقتی، بهانه قتل خود را از دست دشمنان گرفته است.
Read More »رازگشایی امام خمینی از چرایی تأکید بر اقامه عزای سید الشهدا/ حسین یاراحمدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مرثیه و گریه و عزاداری بر مصائب حسینی از عناصر غیرقابل تباین و جدایی از انقلاب اسلامی ایران میباشد. تجربه عینی دوران مختلف و مراحل پرفراز و نشیب این نهضت الهی از سال ۱۳۴۲ تا انتهای آن که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رسید، به وضوح نشان میدهد که این انقلاب با پرچمهای برافراشته حسینی و عزاداریهای فشرده مردم مسلمان همراه بوده است.
Read More »عاشورا، عدالت و حکومت دینی/ سیدمحمد عیسینژاد
اختصاصی شبکه اجتهاد: در این نوشته، محور بحث و گفتوگوی علمی با این شخصیت، کتاب قیام جاودانه است.[۱] کتاب حکومت دینی یا عاشورا مظلومیت مضاعف، مورد استناد این نوشته قرار نگرفته است. اجمالا بگویم که در آن دو اثر دیگر، سخنان تندتر و گزندهتر از آنچه در این اثر مورد بحث آمده، زیاد دیده میشود.
Read More »عاشورا میان دو حج!/ غلامرضا بنی اسدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: عاشورا، هزاران راز دارد که به روزگاران، شکوفا میشود و چون چراغی فرا راه انسان قرار میگیرد تا معنای «ان الحسین مصباح الهدی» را بهتر بشناسیم و در پرتو انوارش راه بیابیم و بپیماییم و به مقصد رسیم که حضرت حسین (ع) را «سفینه النجاه» هم میخوانند. برای من جالب توجه است که عاشورا را میان دو حج میبینم؛
Read More »عزاداری و حقوق شهروندی اقلیتهای دینی/ حسین ادبی
اختصاصی شبکه اجتهاد: جامعه ایرانی متشکل از پیروان ادیان مختلفی است که در کنار هم به صورت مسالمتآمیز و در تحت لوای حکومت اسلامی به زندگی میپردازند. پیروان مسیحی آشوری و ارمنی، یهودیان، سیکها و البته مذاهب مختلف اسلامی از فرق مختلف شیعه تا اهل سنت، همه و همه در کنار هم در این کشور زندگی میکنند. بدیهی است که در ساختار جمهوری اسلامی به دلیل اینکه حکومت، یک حکومت اسلامی با گرایش مذهبی شیعه است، دین و مذهب رسمی کشور، دین اسلام و مذهب شیعه باشد. از طرفی مذهب شیعه یکی از پرمناسکترین مذاهب دنیاست.
Read More »وجوه سهگانه عقلانیت فقه شیعی/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: فقه شیعی، عقلانیتی چند وجهی دارد که سه وجه آن به نظر میآید از اهمیت بیشتری برخوردار است. این سه -که در گذر زمان بالیدهاند- از نظر اجتهادی، قابل برنامه ریزی، برجسته سازی، فعال سازی و تکامل پذیری میباشند.
Read More »همزیستی فقهی مذاهب و ادیان؛ قاعده الزام و قاعده التزام/ محمدمهدی آصفی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در معاملات، به معنای اعم، بسیار اتفاق میافتد که مکلّف، با ضرورت همزیستی فقهی رو به رو میشود. این حالت، ناشی از حضور بیش از یک مذهب فقهی در زندگی اجتماعی است.
Read More »برداشتی نو از فقه امر به معروف و نهی از منکر/ محمدرضا ملایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: امر به معروف نهی از منکر از جمله مسائلی است که در حال حاضر دچار پیچیدگیهای فراوان شده، به گونهای که نظرها و دیدگاههای گوناگون و گاه متعارضی دربارهی آن ارائه شده است. گروهی معتقدند باید پروندهی آن بسته شود و گروه دیگر بر این باورند که باید به شدت آن را اجرا و مراقبت کرد.
Read More »امام سجاد و جامعهسازی بر مدار فقه/ حمزه واقعی
اختصاصی شبکه اجتهاد: نهضت حسینی از ابتدا تا همیشهاش در ساختار فقه امامیه تعریف میشود. اگر چه برخی کربلا را، عاشورا را، ابتلائات آن را نهضتی فرافقهی میدانند اما برخی نیز بر این عقیده استوارند که عاشورا به تمامه در ساحت فقه مینشیند و دارای احکامی است که جز با تراز فقه نمیتوان سنجید.
Read More »عاشورا، رفع بیعت یا اثبات تکلیف/ غلامرضا بنیاسدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: کلمههای بیعت و تکلیف، قطعا دو کلیدواژه فقهی هستند که مومنان در طول زندگی خود تمام ساحتی با آن مواجهاند. این دوکلمه در کربلا هم رفتارها را مهندسی میکرد؛ «این جماعت با من کار دارند، پس من بیعت خویش را از شما برداشتم تا هرکس میخواهد برود، برخیزد و برود چون هرکس بماند فردا کشته خواهد شد.»
Read More »