آخرین اخبار

شبکه اجتهاد: بیانیه‌ آیت‌الله خامنه‌ای درباره‌ «حوزه‌ سرآمد و پیشرو» تصویری روشن و کل‌نگر از نهاد حوزه‌ علمیه به دست می‌دهد، اما نکته‌ تأمل‌برانگیز در این بیانیه، غیبت کلیدواژه‌ «علوم انسانی اسلامی» است و به‌جای آن، «فقه و فقاهت» و نظام فکری برآمده از فقه به‌عنوان اصلی‌ترین منبع تولید علم و سامان‌بخش نظامات اجتماعی در جامعه‌ اسلامی، همانند سال‌های ابتدایی …

استاد محمدجواد فاضل لنکرانی با تأکید بر ضرورت احیای جایگاه فقه اجتماعی در درس‌های خارج حوزه، تصریح کرد که فهم صحیح فقه بدون توجه به ابعاد اجتماعی آن ممکن نیست. رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) فقه اجتماعی را فقه اصیل اهل‌بیت(ع) دانست که در صورت تحقق، می‌تواند ساختار سیاست‌گذاری کشور را دگرگون سازد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیین رونمایی از …

جلسه حلقه علمی «اصول فقه مقارن» به همت انجمن اصول فقه حوزه علمیه قم برگزار شد. در این نشست، علاوه بر تصویب کلیات طرح جامع حلقه، اختصاص یک شماره از مجله «اصول» به مباحث اصول مقارن در سال ۱۴۰۴، آسیب‌شناسی وضعیت آموزشی اصول مقارن در حوزه‌های شیعه و اهل‌سنت، واکاوی منابع معاصر اصول در نشست‌های علمی و برگزاری گفت‌وگوهای مشترک …

اختصاصی شبکه اجتهاد: متن زیر گزارشی از کتاب اقتصاد محیط‌زیست و منابع طبیعی (همراه با ملاحظات اسلامی) تألیف آقایان سعید فراهانی فرد و رحمن بایزیدی است. این کتاب ۲۳۶ صفحه‌ای به زبان فارسی و در یک جلد، توسط انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) در سال ۱۳۹۹ به چاپ رسیده است. کتاب مذکور برای دانشجویان رشته …

استاد عزیزالله فهیمی، پیش‌گام فقه محیط‌زیست، معتقد است با تکیه بر قواعدی مانند «ضمان» و «لاضرر»، می‌توان فتاوای الزام‌آور برای حفظ طبیعت صادر کرد. او منابع طبیعی را «مال عمومی» می‌داند که تخریب آن، ضامن به‌بار می‌آورد؛ چنان‌که شهید صدر نیز تخریب مسجد را موجب ضمان دانسته است. فهیمی بر لزوم مردمی‌سازی فقه محیط‌زیست و ورود جدی فقها به این …

گاهی در نوشته‌های مربوط به مسائلی مثل محیط‌زیست – که ذهنیت عقلاً در آن شکل‌گرفته است – مبلغین دینی و مذهبی آموزه‌هایی را از متون دینی استخراج و برای مردم بازگو می‌کنند که از بدیهیات دریافت‌های مخاطب است؛ از همان دست گزاره‌هایی که به ارزش‌های کلی و اصیل اشاره دارند. در بلاغ و معرفی دین نمی‌توان به چنین گزاره‌هایی اکتفا …

در میانه هیاهوی تحلیل‌های سیاسی از «تنبیه‌الامه» و خوانش‌های جزئی‌نگر از میراث مشروطه‌خواهی، شماره جدید «کتاب شیعه» با نگاهی راهبردی و چندلایه، میرزا محمدحسین نائینی را نه در سایۀ یک متن، بلکه در قامت یک منظومه فکری و سلوکی بازخوانی کرده است. این ویژه‌نامه که حاصل سال‌ها تتبع در اسناد خطی، اجازات، نامه‌ها و یادمان‌های محقق نائینی است، زنگ هشداری …

شبکه اجتهاد: مسئله افتاء، استفتاء و شرایط آن، از دیرباز در فقه شیعه مورد بحث و بررسی بوده است. در دوران صفویه و با اوج‌گیری منازعات میان اخباریون و فقها، مباحث تقلید و اجتهاد وارد مرحله‌ای جدید شد و نظرات گوناگونی در این زمینه مطرح گردید. در این میان، حیدر حب‌الله، متفکر معاصر شیعی، با ارائه دیدگاهی نوین در باب …

وقتی نجف سخن می‌گوید، صدایش از گلوی مردی برمی‌خیزد که هم فقیه است و هم مبارز؛ هم سنت را می‌فهمد و هم زمانه را. «صدای نجف؛ زندگی و اندیشه علامه سید محمد بحرالعلوم» تازه‌ترین اثر دکتر عبدالوهاب فراتی، روایتی است از عالمی که تاریخ نجف در قرن اخیر را نه‌فقط زیسته، که ساخته است. این کتاب، شرح یک زندگی نیست؛ …

شبکه اجتهاد: یکی از مهمترین راه‌های اصلاح اندیشه و فهم ما از دین و مذهب شناخت دین و منابع دینی در بستر تاریخی آن است. این شناخت درک ما را از تحول تاریخی فهم‌های دینی ارتقا می‌دهد. اگر خواهان اجتهاد در اصول و فروعیم و اگر می‌خواهیم درک درستی از دیالکتیک “نص” و “تاریخ” و سهم مقتضیات زمان و مکان …

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید علیرضا صدر حسینی، مدیر مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی، پنج مأموریت کلان حوزه علمیه را در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب تشریح کرد؛ مأموریت‌هایی که سه محور آن مستقیماً با فقه و فقاهت گره خورده است. حوزه در این چارچوب، هم جایگاه مرجعیت علمی با محوریت فقه را دارد، هم کانون تربیت نیروی کارآمد برای تبلیغ …

با آغاز موسم حج تمتع ۱۴۴۶، بعثه‌های مراجع معظم تقلید شیعه با استقرار در مدینه منوره و مکه مکرمه، فعالیت‌های تبلیغی، فقهی و معرفتی خود را آغاز کردند. هیئت‌های اعزامی آیات عظام مکارم شیرازی، نوری همدانی، جوادی آملی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی، سبحانی و دیگر مراجع تقلید، ضمن حضور میدانی در مناطق تعیین‌شده، به ارشاد، پاسخ به سؤالات شرعی و …

آیت‌الله جوادی آملی در نخستین جلسه درس پس از بازگشت از سفر معنوی به عتبات عالیات، با اشاره به زیارت بارگاه‌های اهل‌بیت علیهم‌السلام و دیدار با حضرت آیت‌الله سیستانی، به نقش بی‌بدیل مرجعیت نجف در هدایت مؤمنین و صیانت از استقلال عراق پرداخت. وی ضمن تقدیم «تفسیر تسنیم» به آیت‌الله سیستانی، از تأکید ایشان بر عرضه روایات به قرآن برای …

انجمن علمی حدیث حوزه علمیه قم در آستانه دور جدید فعالیت‌های خود، با رونمایی از پایگاه اطلاع‌رسانی اختصاصی به نشانی hngo.ir، گامی نو در مسیر عمومی‌سازی و بین‌المللی‌سازی دانش حدیثی برداشته است؛ پایگاهی که قرار است به تریبونی تخصصی برای اهل حدیث و بستری برای اطلاع‌رسانی، گفت‌وگوی علمی و ترویج معارف حدیثی در سطح حوزه و فراتر از آن تبدیل …

شبکه اجتهاد: «ایران رو به تباهی و فساد می‌رود و باید در ایران برای مبارزه با فساد، حوزه‌ای به وجود آید.»[۱] این جمله شیخ عبدالکریم حائری، موسس حوزه علمیه قم است. او در پاسخ دعوتی که شیخ محمدتقی شیرازی از او برای رفتن به عتبات به‌عمل آورد، و در توضیح چرایی ماندنش در ایران، این جمله را نوشته بود. سال‌ها …

شبکه اجتهاد: مسجد اعظم قم یکی از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای مذهبی و علمی در جهان تشیع به‌شمار می‌رود که به دستور مرحوم آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی(ره)، زعیم حوزه علمیه قم، در سال ۱۳۷۴ هجری قمری (۱۳۳۴ هجری شمسی) در جوار بارگاه نورانی کریمه اهلبیت حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها) بنیان نهاده شد و طی چند سال، با نظارت مستقیم …

استاد ابوالقاسم علیدوست در واکنشی تحلیلی به پیام رهبر معظم انقلاب پیرامون یکصدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم، با طرح سه‌گانه‌ی جریان‌های فقهی در حوزه، از غلبه‌ی قرائت‌های سطحی و تحجرگرایانه بر گفتمان اجتهادی انتقاد کرد و خواستار احیای عقلانیت، نشاط علمی و اجتهاد منضبط شد. او با تأکید بر ضرورت پیوند میان هویت فقه جواهری و مواجهه‌ی نو با …

استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار در دیدار با مسئولان دفتر تدوین متون درسی حوزه‌های علمیه، با تأکید بر نوسازی متون و روش‌های آموزشی، خواستار بازگشت هوشمندانه به تجارب موفق گذشته و استفاده از منابع اصیل مانند کتاب وسائل‌الشیعه در برنامه درسی طلاب شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار در دیدار با مسئولان دفتر تدوین متون درسی حوزه‌های علمیه به تشریح …

حجت‌الاسلام والمسلمین سید علیرضا سبزواری با تمرکز بر نسبت امامت با اصول فقه و دانش فقه، بر ضرورت بهره‌گیری از رهیافت‌های میان‌رشته‌ای در تحلیل مسائل بنیادین تأکید کرد؛ رویکردی که با عبور از قالب‌های صرفاً کلامی، تلاش دارد ابعاد معرفتی و فقهی امامت را در نسبت با نیازهای امروز و در چارچوبی تمدنی و مسئله‌محور بازخوانی کند. او همچنین با …

استاد مهدی هادوی تهرانی، با تأکید بر اهمیت بازنگری قانون مدنی در پرتو دستاوردهای نوین فقهی، خواستار توجه نهاد وکالت به مبانی شرعی و مسئولیت الهی شد و ضمن هشدار نسبت به وکالت‌هایی که آگاهانه بر ادعای باطل استوارند، استقلال وکیل و عدالت اثباتی در نظام قضایی را از ارکان سلامت حقوقی کشور برشمرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد مهدی …

کتاب تازه‌منتشرشده‌ی «التحلیل الفهرستی» به قلم محمدباقر ملکیان، تلاشی نو در تبیین روش علمی قدمای امامیه در مواجهه با اخبار (روایات) است که در ۳۸۶ صفحه از سوی نشر معارف اهل بیت(ع) روانه بازار کتاب شده است. نویسنده در این اثر، با نگاهی تحلیلی، رویکرد «فهرستی» را به‌عنوان بدیلی علمی برای سنجش اعتبار احادیث، بررسی و ارزیابی کرده و آن …

اثر حاضر حاصل دروس خارج فقه حجت‌الاسلام والمسلمین سید مجتبی نورمفیدی که به واکاوی مبانی، مفاد، قلمرو، و آثار فقهی و اجتماعی قاعده «لاضرر» پرداخته و با ساختاری منسجم و تحلیلی، جایگاهی تازه از این قاعده بنیادین را در نظام فقه سیاسی و اجتماعی تبیین کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، «قاعده لاضرر» از مهم‌ترین قواعد فقهی است که در …

این کتاب به بررسی پدیده‌ی افزوده‌نویسی در منابع حدیثی متقدم شیعه می‌پردازد و می‌کوشد تا راه‌های شناسایی، انگیزه‌ها و پیامدهای این پدیده را تحلیل و واکاوی کند. این افزوده‌ها ممکن است توسط مؤلفان، نسخه‌برداران یا دیگر افراد به متن اصلی اضافه شده باشند و در برخی موارد باعث بروز ابهام در اعتبار و انتساب کتاب‌ها و روایات شده‌اند. به گزارش …

آیت‌الله جوادی آملی در بخش مهمی از سخنان خود، بر لزوم تربیت مجتهدان واقعی تأکید کرد و گفت: تقلید مشکل جامعه را حل نمی‌کند. کسی که توانمند است، باید مجتهد شود، مسائل را از منابع استخراج کند، فروع را به اصول ارجاع دهد و بتواند پاسخ‌گوی نیاز زمان باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جوادی آملی، مرجع عالی‌قدر جهان تشیع، …

شبکه اجتهاد: صدسال از آن روز فرخنده می‌گذرد که مشعل دانش در سینه قم افروخته شد؛ صدفی گشوده بر گوهر فقه و خرمنی پر زر و زیور از حکمت و اصالت. حوزه، این میراث‌دار قرون، در آفرینش اندیشه، در پاسبانی سنت و در باروری معرفت، صدها برگ زرین به دفتر تاریخ افشانده است. در کنار این شکوه شکوفنده، ندایی به …

شبکه اجتهاد: درباره دیدار آیت‌الله العظمی سیستانی و آیت‌الله العظمی جوادی آملی در شهر نجف اشرف در عراق، چند نکته قابل تأمل وجود دارد. نخستین نکته یا اولین اهمیت به خود این دیدار باز می‌گردد. به این دلیل که اساساً آیت‌الله سیستانی برای دیدارهای خود قواعد خاصی را رعایت می‌کنند. به این معنی که ایشان در دهه اول مرجعیت خود، …

مؤسسه الاجتهاد للبحوث و الدراسات اقدام به انتشار تقریرات علمی، حضرت آیت‌الله سید علی سیستانی، به قلم استاد برجسته حوزه علمیه مشهد آیت‌الله شیخ مهدی مروارید نموده است. این تقریرات ارزشمند، در قالب موسوعه «المنهج فی علم الأصول» منتشر شده که نخستین مجموعه این موسوعه، کتاب «تعارض الأدله و اختلاف الحدیث» است که در قالب دو جلد، و مشتمل بر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در عصر مواجهه حوزه‌های علمیه با بحران‌های فکری، تغییرات نسلی و چالش‌های تمدنی؛ گاه یک دیدار به ظاهر ساده، بدل به واقعه‌ای پُرمعنا و تأمل‌برانگیز می‌شود که عبور خاموش از کنار آن، نه ممکن است و نه روا. دیدار اخیر آیت‌الله جوادی آملی با آیت‌الله سیستانی در نجف اشرف، بی‌شک از همین دست وقایع است. اتفاقی که …

اگر فقه را گوهری گران‌سنگ در سنت علمی شیعه بدانیم، «دُرّ نجف» بی‌شک یکی از جلوه‌های آن است که این‌بار در قالبی فارسی و قابل فهم، پیش‌روی علاقه‌مندان قرار گرفته است. ترجمه‌ای از گزیده آثار فقهی استاد سید محمدرضا سیستانی که در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه شده و فرصت کم‌نظیری را برای طلاب و دانشجویان به مباحث فقهی …

آیت‌الله سید حسن مرتضوی شاهرودی، استاد خارج حوزه علمیه خراسان، با تأکید بر تقدم فقه بر قانون، به مسئولیت شرعی سنگین قانون‌گذاران در نظام اسلامی، اشاره کرد و گفت: پیش از نگارش هر قانون، باید نظر شرع احراز شده باشد؛ زیرا تقنین بدون پشتوانه اجتهادی، در معرض رد شورای نگهبان و لغزش‌های فقهی خواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله …