مردمسالاری دینی در مقابل دموکراسی غربی و مخالف با هر چهار مبنای اساسی آن است. اولاً جدایی دین از سیاست در مردمسالاری دینی معنایی ندارد. در مرتبه دوم، اومانیسم است که مردمسالاری دینی انسانمحور نیست بلکه اراده و خواست خداوند مطرح است. در مرحله سوم، عقل محوری است که در نگاه مردمسالاری دینی، عقل در کنار وحی ارزشمند است؛ و در مرحله چهارم، لیبرالیسم است که آن نیز در نگاه مردمسالاری دینی مقبول نیست. نتیجه اینکه مردمسالاری دینی تشکیل حکومت ولایی با مشارکت حداکثری است. اختصاصی شبکه اجتهاد: سلسله نشستهای تخصصی آشنایی با اصول و مبانی نظام اسلامی، باحضور علما …
توضیحات بیشتر »پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه رجب ۱۴۴۲ قمری در ایران
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامههایی تهیّه شدهاند که با محاسبات رایانهای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر میگیرند و الگوهای رؤیتپذیری هلال ماه را پیشبینی و ترسیم میکنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی …
توضیحات بیشتر »طرح حلقههای علمی، از موفقترین طرحهای دفتر تبلیغات بود/ بسیاری از پژوهشگران و اساتید فعلی حوزه، خروجی حلقه افق هستند/ از هویت دادن به طلبه تا ایجاد فضای آزاداندیشی
اختصاصی شبکه اجتهاد: طرح نشستهای هماندیشی مراکز تربیت محقق با عاملیت موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا «ع» از سال ۱۳۹۸ با سفارش میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی و با هدف استفاده از ظرفیت معاونین پژوهش مراکز تخصص سطوح عالی کشور، آغاز به کارکرد و جلساتی هم به بررسی آسیبها و چالشهایی درزمینه تربیت محقق برگزار شد. جلسه حاضر، چهارمین جلسه از مجموعه نشستهای فوق و سومین جلسه از سلسله جلسات معرفی مراکز تربیت محقق است. این جلسه به واکاوی «مرکز آخوند خراسانی» بهعنوان یکی از مراکز ممتازی که سابقه تربیت محقق دارد پرداخته است. ارائه کننده این جلسه، …
توضیحات بیشتر »از کلینی تا خمینی؛ از نگرش فرهنگی تا نگرش سیاسی به دین/ سید محمدحسین متولی امامی
شبکه اجتهاد: همواره تاریخ فقه شیعه از کلینی تا خمینی (ره)، به مسأله ولایت فقیه توجه داشته است. اما چه شد که تنها امام خمینی توانست این ایده را به یک امر سیاسی واقعی تبدیل کند ولی دیگر فقیهان، از چنین قدرت و توانی برخوردار نبودهاند؟ بخشی از جواب، به شرایط سیاسی، تاریخی و ظرفیتهای اجتماعی ارتباط دارد. در برخی مقاطع تاریخی، شرایط سیاسی و یا رشدیافتگی مردم، برای یک انقلاب سیاسی فراهم نبوده و تبعاً فقیهان ناظر به ظرفیت زمانه خود اقدام میکردهاند. اما بخش دیگری از جواب، مربوط به منظر سیاسی حضرت امام (ره) در مطالعات اسلامی است. …
توضیحات بیشتر »فقه حکومتی، فقه آیندهنگر و دورانساز است/ چالشهای موجود به لحاظ تئوریک در برابر فقه الحکومه
حجتالاسلام نوایی با اشاره به نقش فقه حکومتی در ادامه جریان و روند تاریخی حکومت اسلامی، اظهار کرد: فقه حکومتی در مقام اجرای حکومت باید به آینده بیندیشد و لذا فقه حکومتی فقه آیندهنگر است، آیندهساز است، دورانساز است، آینده را میسازد، آینده را تنظیم میکند؛ زیرا که فقیه عادل در دوره غیبت وارث انبیاست که علمش را از نبی یا از جانشین نبی گرفته است کسی که فهم او زیاد است، روشنبین است که از این دو در نزد اصحاب به قوه قدسیه تعبیر میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت دهه فجر سلسله نشستهای علمی با عنوان مبانی …
توضیحات بیشتر »نگاهی به اندیشه امام در سیاست خارجی؛ منافع جهان اسلام بر منافع شیعی مقدم است
تفاوت امام با سایر علما و مراجع در این بود که ایشان ناظر به تحقق میاندیشیدند، حضرت امام علمِ بدون تحقق را اصلا به رسمیت نمیشناسند؛ آرمانهای امام هم وقتی ناظر به تحقق باشند به حقیقت میپیوندند. همچنین ایشان به لوازم تحقق هم پایبند هستند. حضرت امام گفتههای سایر علما را عمل میکردند. شبکه اجتهاد: در سال ۱۳۴۱ ایشان فرمودند ما سه مرحله برای نهضتمان داریم: مرحله اول قیام ملت ایران، مرحله دوم قیام امت اسلامی و مرحله سوم قیام مستضعفین عالم (ایشان در زمانی این تئوری را مطرح کردند که میشود گفت حتی در اوایل راه هم نبودند نه …
توضیحات بیشتر »ارجحیت قانون بر فتوا در حکومت اسلامی!
حجتالاسلام ارسطا گفت: وقتی جامعه با یک حاکمیت دینی شکل میگیرد، باید برای تدوین قانون واحد در آن جامعه راهکاری بیاندیشیم و بدانیم که وجود فتاوی، ما را بینیاز از وجود قانون نمیکند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در نشست علمی با عنوان «ظرفیتهای حقوق اسلامی برای پاسخگویی به مسائل روز» که به همت مرکز مطالعات جهان اسلام دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شد بیان کرد: فقه امامیه ظرفیت پاسخگویی به سوالات مختلف را دارد و ما میخواهیم بابررسی آن به راه حل مستقل و تاثیربخش دست یابیم. و به دنبال جواب مقطعی نیستیم. عضو هیئت علمی دانشگاه …
توضیحات بیشتر »دیدگاه فقهی شیعه و عامه درباره استخراج بیت کوین/ ضرب دراهم و دنانیر در زمان ائمه(ع) از انحصارات حاکمیت نبوده است
اولین بیان در عدم مشروعیت استخراج بیت کوین که جمعی از علمای اهل سنت قائل بودند، این است که میگویند استخراج بیت کوین انتشار پول است و انتشار پول از حقوق مختص حاکمیت است، تعبیر امام المسلمین، لذا استخراج بیت کوین، توسط دیگران صحیح نیست و حرام است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد جواد مروی، در ادامه جلسات درس خارج فقه معاصر به بررسی موضوع «بیت کوین و رمز ارزها» پرداخت که در ادامه متن آن را ملاحظه میکنید؛ بررسی روایت محمد بن مسلم در ضرب دراهم و دنانیر در زمان اهل بیت علیهم السلام اولین بیان در عدم مشروعیت …
توضیحات بیشتر »اجتهاد روشمند یکی از دغدغههای رهبر انقلاب است/ لزوم توجه به روششناسی در کوتاه کردن فرایندهای استنباطی
مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان با تأکید بر این موضوع که نظامات دموکراسی تفاوت جوهری با نظام سیاسی اسلامی دارند، گفت: فقهای حکومت نگر با اجتهاد پاسخگو باید از برداشتهای شخصی خارج شوند و اجتهاد روشمند که یکی از دغدغههای مقام معظم رهبری است را، تدوین کنند. همچنین معاون آموزش حوزه علمیه خراسان، بیان کرد: وجود استعدادهای برتر در حوزه، باید زمینهای باشد تا فرایند استنباطهای فقهی و اصولی را کوتاهتر کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر نوایی به عنوان نخستین سخنران در اجلاسیه سالانه نخبگان و استعدادهای برتر این حوزه، ضمن تبریک ایام …
توضیحات بیشتر »روایات حجاب را باید با توجه به فرهنگ جنسیتی عصر نزول بررسی کرد
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده معتقد است: روایات را باید با توجه به فرهنگ جنسیتی عصر نزول بررسی کرد. مثلا در عصر نزول کسی برای ازدواج به سراغ زنان بالای پنجاه سالگی نمیرفت ولی امروزه ممکن است در این سن هم ازدواج صورت گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام امیر مهاجر میلانی استاد یار گروه فقه و حقوق پژوهشکده زن و خانواده در درس گفتار «بررسی ادله حجاب در روایات» بیان کرد: در باب مساله حجاب و پوشش سه دسته روایات داریم؛ وی افزود: دسته اول روایاتی که نسبت به کل بدن زنان سخن گفته شده مثل اینکه …
توضیحات بیشتر »اجتهاد عقلانی و سنجیده؛ لنگرگاه پشتیبانی فقه سیاسی شیعه
حجتالاسلام سیدباقری معتقد است که اجتهاد عقلانی و سنجیده لنگرگاهی است که میتواند به صورت دقیق فقه سیاسی شیعه و نظام جمهوری اسلامی را پشتیبانی کند و به صورت منظم متحول و فقه شیعه را در یک روند منظم و منطقی متحول کند؛ فقه شیعه بعد از انقلاب نیز با این رویکرد سازوکارهایی مانند حضور مصلحت و عقلانیت و بهرهگیری از دانش اصول فقه را در قالب دستگاه اجتهاد پیگیری میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست کتابخوان تخصصی انقلاب اسلامی، در محل کتابخانه آستان مقدس حضرت معصومه(ره) برگزار و به صورت مجازی برگزار شد. حجتالاسلام سیدکاظم سیدباقری، عضو هیئت علمی …
توضیحات بیشتر »گذار از فقه فردی به فقه نظام، رمز تحقق دولتسازی اسلامی/ درباره موانع نظری تحقق عدالت
ما تاکنون نگاه فردی به مسائل داشتهایم، در حالی که ما امروز باید یک نگاه ساختاری به مسائل داشته باشیم، از موضع حکمرانی به مسائل نگاه کنیم نه از موضع یک تجویز شخصی. متاسفانه باید بگویم ما فعلا در زمینه «فقه نظام» که بتواند از یک موضع فقهی، شاخص تعیین مصادیق عدالت و ناعدالتی باشد، دچار فقر تئوریک هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، استاد حوزه و دانشگاه در گفتوگویی به بررسی موانع نظری تحقق عدالت پرداخت که در ادامه متن آن را ملاحظه میکنید؛ آقای دکتر! قبل از اینکه به موضوع اصلی گفتوگو یعنی جایگاه عدالت …
توضیحات بیشتر »واکاوی پویایی فقه از رهگذر مقاصد شریعت در «پژوهشنامه متین»
هشتاد و ششمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «پژوهشنامه متین» به صاحبامتیازی پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تدوین الگوی توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاهها با تأکید بر دیدگاه امام خمینی(ره)»، «پویایی فقه از رهگذر مقاصد شریعت با نظری بر آرای امام خمینی(ره)»، «قانون حاکم بر وصیت در تعارض داخلی قوانین با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره)»، «بررسی تطبیقی طبقات ارث در فقه شیعه، اهل سنت و حقوق فرانسه با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی(ره)»، ««معانی عامه» از دیدگاه امام خمینی(ره) و مصطفی خمینی»، «بررسی فقهی و حقوقی …
توضیحات بیشتر »برآمدن حوزههای علمیه سلفی؛ دلائل و پیآمدها
با مدرن شدن و زیاد شدن ثروت نفت، نوعی ناسیونالیسم سعودی و ناسیونالیسم دینی شکل میگیرد. از اواخر دهه ۶۰، هم ثروت هست و هم نوعی ناسیونالیسم دینی ایجاد شد برمحور وهابیت نجدی و این وهابیت، نهادها و تشکیلات آموزشی و تبلیغی خود را سامان داد و به کشورهای دیگر رفت. همتای طبیعی آنها سلفیهایی بودند که در کشورهای دیگر بودند و یا کسانی بودند که گرایش سلفی داشتند و شروع به تقویت آنها کرد به لحاظ مالی و هم شکل دادن به سلفیت آنها که پیش از آن وهابی نبود اما آنها را وهابیزه کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، …
توضیحات بیشتر »ظرفیت شناسی علم اصول در تولید علوم انسانی/ علیرضا اعرافی
شبکه اجتهاد: علم اصول یکی از مهمترین علوم اسلامی است که شاید بالندگی و پویایی او در بین علوم اسلامی در قله باشد. در مورد ظرفیتشناسی علم اصول، چند سؤال اساسی مطرح میباشد: ۱- مبانی علم اصول در بحثهای علوم انسانی چه تأثیری میتواند داشته باشد؟ ۲- روش شناسی علم اصول چه دستاوردهایی در مباحث علوم انسانی خواهد داشت؟ ۳- در زمینه مسائل و ابواب علم اصول بیشترین مسائل و ابوابی که میتواند فایدهرسانی بکند کدام مباحث هستند؟ و همچنین ما میتوانیم روی کدام یک از نظریههایی که مطرح بودند اتکاء کنیم؟ قبل از پرداختن به بحث اصلی چند اصل …
توضیحات بیشتر »آیتالله گلپایگانی در فتوا به قول مشهور اهمیت میداد/ خلاف شرع را میدید بازگو میکرد/ بیشترین تأیید را از نظام داشت و بیشترین کمک را به امام (ره) کرد
آنچه در درس آیتالله گلپایگانی نمود داشت، گاهی مسئلهای را دنبال میکرد و پس از بررسی اقوال و ادله، نظرش بهجایی منتهی میشد، منتهی میگفت این قول، خلاف مشهور است. چون رأی خود را خلاف مشهور میدید، خیلی برایش مشکل بود که خلاف آن فتوا بدهد، لذا احتیاط میکرد. از این جهت احتیاطهایی که در حاشیه عروه و وسیله النجاه مرحوم سید میبینید، منشأ آن توجه به قول مشهور است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی، از علمای بزرگ شیعه و از مراجع تقلید در عصر معاصر بود که پس از درگذشت آیتالله بروجردی به مرجعیت رسید. علوم دینی …
توضیحات بیشتر »حاکم و حکومت در نظام سیاسی اسلام
کتاب «حاکم و حکومت در نظام سیاسی اسلام، به ضمیمه کتاب بازجویی در اسلام»، اثر استاد احمد عابدی توسط نشر معارف بهزیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه برنامه زندگی انسان از گهواره تا گورو جوابگوی نیاز بشری در ساحتهای فردی و اجتماعی اعم از فرهگی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی است. با وجود هزار و اندی سال از پویایی این علم با ظهور انقلاب اسلامی فرصتی مغتنم پیش آمد تا مباحثی جدید، با نگاه کلان و همه جانبه به زندگی انسان در فقه بررسی شود. از جمله آن نظریه ولایت فقیه است، ولایت فقیه و نهاد مرجعیت دینی …
توضیحات بیشتر »نقد فرضیه عرفى شدن دین
شبکه اجتهاد: عرفى شدن دین یا فقه، نخستین بار در غرب و نسبت به دین مسیحیت مطرح شد. پس از انقلاب اسلامى ایران و حاکمیت احکام و قوانین اسلامی در جامعه، عدهاى به این فکر افتادند که چگونه مىتوان فقه یا دین را در جامعه عرفى کرد؟ پیش از ورود به بحث ذکر این نکته ضروری است که بررسی سیره فقها از زمان شیخ طوسى؛ بلکه از عصر امام صادق (علیه السلام) تاکنون، نشانگر مراجعه مکرر فقیهان به عرف بوده، به نحوی که هیچ یک از آنان در استنباط احکام دین خود را بىنیاز از عرف نمىدانستهاند. مصادیقی از مراجعه …
توضیحات بیشتر »استمرار سنت فقهی/ولائی آیتالله بروجردی در تراز ملی جمهوری اسلامی
شبکه اجتهاد: به تازگی یادداشتی درباره سیره مرحوم آیتالله بروجردی (ره) در یکی از گروههای مجازی مشاهده کردم و از جهاتی، تحلیل این یادداشت برای من اهمیت پیدا کرد. یک جهت آن اشارهای است به بخشی از سنت فقهی آیتالله بروجردی [۲] به مثابه مرجع عالیقدر و مطلق در دورهای از تاریخ معاصر که مقارن با نهضت امام خمینی (ره) است؛ و دیگر اینکه دادههای تاریخی آن خیلی سودمند و پندآموز است و جهت مهمتر آن، تحریفی است که در این نبشته نسبت به آن مرحوم شده است. از این رو لازم است با ارائه تحلیل درست، آن تحریف زدوده …
توضیحات بیشتر »امام تحول؛ از فهم فقاهتی تا جهان وطنی/ مصباحالهدی باقری
شبکه اجتهاد: امام خمینی (ره)، ذهنی چندلایه داشتند. هم در مسیر سلوک و عرفان نظری و عملی، درسآموخته و مربی شده بودند، هم در فلسفه به غایهالمنتهایی دست یافته بودند، هم فقیهی متبحر و پیشرو بودند، هم ادیبی کارآزموده و هم آشنا به موضوع تشکیلات و تعاملات. همه اینها، امام را در تلاقی بینظیری در تقاطع حکمت و عرفان و فقه قرار میداد که با ذوق سرشار ادبی و شناخت حکمرانی جهانی معاصر همراه بود. آن مبنا و این معرفت، او را به انسانی ذوابعاد و البته ذوفنون تبدیل کرده بود که در هر حادثه و واقعهای، از گنجینه خرد …
توضیحات بیشتر »