همه مطالب

در درس تنها مطلب کتاب را نمی‌گفت، صفای روح را نیز می‌گفت. اگر مطلب درس در نظرشان مشکل می‌آمد، هرگز سعی نمی‌کردند ژست فهمیده را بگیرند و اینکه در حضور شاگردان، کتابی را که درس می‌گوید مطالعه کند، برایشان بهتر بود از اینکه مطلبی را که روشن نشده، روشن‌شده قلمداد کنند و از آن بگذرد. شبکه اجتهاد: در شهرهای خراسان، نیشابور بعد از مشهد می‌درخشد. نیشابور، داستان سلسله الذهب دارد. خاطره‌ی عبور حضرت رضا علیه‌السلام بر این شهر که در آن دوران، مجتمع محدثین بود و در خواست آنان از آن بزرگوار که سخنی گویند و حدیث معروف «کلمه لا …

غایبانه به نوّاب صفوى عشق می‌ورزیدم و محبّت او دلم را گرفته بود/ اگر عملى خداپسندانه داشته باشم تربیت همان طلّاب می‌باشد و بس/ سیّدى جلیل‌القدر با قامتى بلند و استوار از آن سر بازار به طرف مسجد گوهرشاد می‌آمد، هر کسى او را می‌دید، می‌ایستاد و به او نگاه می‌کرد، نگاهش هر دلى را تسخیر و دل دیوانه را زنجیر می‌‏کرد. شبکه اجتهاد: دوم دی‌ماه ۹۵ اولین سالگرد رحلت آیت‌الله عبدالجواد غرویان امام‌جمعه فقید نیشابور است. مؤسس مدرسه علمیه بعثت مشهد که از شاگردان شیخ‌هاشم قزوینی، میرزا جوادآقا تهرانى، آیت‌الله مروارید و آیت‌الله میلانی به شمار می‌رفت، سالیانی به …

اجلاسیه عمومی نشست دوره‌ای اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم با موضوع «جایگاه تراث در تحول حوزه» در دفتر حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی برگزار شد. در این نشست که قریب بر هزار نفر از اساتید حوزه حضور داشتند، آیت‌‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه و حجج‌اسلام محبی و صرفی به سخنرانی پرداختند. به گزارش شبکه اجتهاد، در ابتدای نشست، متنی از بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با اساتید و فضلای حوزه علمیه قم قرائت شد: یکی از سنت‌های رایج حوزه علمیه احترام و تواضع شاگردان در برابر استاد بود، گعده‌های علمی و نشست تحقیقی، سوال و جواب این …

شبکه اجتهاد: اجلاسیه عمومی نشست دوره‌ای اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم با موضوع «جایگاه تراث در تحول حوزه» در دفتر حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی برگزار شد. در این نشست که قریب بر هزار نفر از اساتید حوزه حضور داشتند، آیت‌‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه و دیگر اساتید به سخنرانی پرداختند.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: برنامه تقریب توسط نخبگان دنبال می‌شود و این در حالی است که اختلافات و تشتات مذهبی در سطح توده مردم هست؛ همچنین ابهام در معنای تقریب در مواضع خود می‌تواند یک مانع بسیار بزرگی برای پیدایش تقریب در میان جهان اسلام باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام مهراب صادق‌نیا عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، در مورد ضرورت پرداختن به تقریب گفت: مسئله تقریب شاید دریک دوره‌‌ای به عنوان یک شعار زیبا و یا به عنوان یک موضوع یا نظریه جالب توجه ویترینی هست و باعث تزیین می‌شود مورد توجه بوده …

فراموش نکنیم که حوزه مانند دانشگاه نیست که درخواست‌های صنفی از طریق «تجمعات سلف‌سرویسی» به نتیجه برسد؛ بلکه ساختاری کاملاً سنتی و حساب‌شده دارد. اگر تحول‌خواهان بخواهند به نتیجه‌ی مطلوبی برسند، باید بزرگان حوزه را اقناع کنند؛ آنان هستند که باید به نیازها و ضرورت‌های جدید رضایت دهند. شبکه اجتهاد: در ماه‌های اخیر جلساتی با عنوان «بررسی زوائد علم اصول» از سوی «مؤسسه فقاهت و تمدن‌سازی اسلامی» در قم و برخی از شهرستان‌ها برگزار شده‌ است. برگزاری جلسات مختلف علمی در قم امری طبیعی است و در هفته ده‌ها جلسه مناظره و نقد و سخنرانی‌های علمی برگزار می‌شود؛ اما به …

الویری، عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم گفت: واکنش سریع، صریح و قاطع در برابر رفتارهای خام تفرقه انگیز و برخورد با عوامل آن می‌تواند به تحقق راهکار وحدت اسلامی کمک کند. به گزارش شبکه اجتهاد، هفته وحدت و برگزاری اجلاس سالانه وحدت اسلامی بهانه‌ای است که به بازخوانی موضوع وحدت و بررسی موانع ایجاد وحدت اسلامی بپردازیم. در این مجال با حجت‌الاسلام والمسلمین محسن الویری عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم به گفتگو نشستیم. متن زیر مشروح گفتگوی مهر با این استاد دانشگاه است. با توجه به اینکه ما در جوامع اسلامی هویت‌های مختلفی داریم ایجاد وحدت چگونه امکان می‌یابد؟ یک …

آیا شیخ فضل الله در اسناد، لوایح و مکتوباتش، سخنی در تأیید ولایت فقیه و مطلبی علیه سلاطین صاحب قدرت و غیر معصوم دارد؟ و نظر وی در این مسأله چیست؟ آیا سندی وجود دارد؟ این مقاله، نظر ایشان را درباره‌ «ولایت فقیه»، «سلطنت اسلامیه»، «صاحبان امر غیر معصوم و سلاطین صاحب قدرت»، «میزان اعتبار رأی اکثریت»، «منشأ قدرت» تبیین نموده و ضرورت بحث را روشن می‌سازد. شبکه اجتهاد: شیخ فضل‌الله نوری قائل به «ولایت فقیهان» بود، نه معتقد به «ظل‌اللهیِ» شاه. به عبارتی، مجتهد نوری، حکومت را از آن فقهای مبسوط‌الید می‌دانست، نه سلطان صاحب قدرت؛ چون به اعتقاد …

علما و فقهای بزرگ شیعه به پیروی از قرآن و سیره‌ی ائمه‌ی اطهار در همه‌ی اعصار، برخوردهای علمی و شایسته با برادران سایر مذاهب اسلامی و آراء و اقوالشان داشته‌اند و این امر با مروری اجمالی در کتب تفسیر و حدیث و فقه و کلام و سایر علوم اسلامی، قابل اثبات است. شبکه اجتهاد: به پیروی از سیره پیامبر و ائمه (در مورد شیعه)، اصحاب آنها، علما و اهل فکر پیرو آن‌ها نیز، در راه تفاهم و همبستگی گام نهاده‌اند. اصحاب ائمه، همانند ائمه بزرگوار شیعه، با مخالفان عقیده و نظر خود، رفتاری نیکو و پسندیده داشتند و در شرح …

می‌توان کمیته‌ای از دانشمندان آواز و فقهای آشنا به فقه موسیقی را تشکیل داد که بتوانند با آن معیارهای فقهی را تنظیم کرده و از سوی دیگر دانشمندان هنر موسیقی با فرمول‌های صحیح، تعیین‌کننده آواز پاک در عرصه موسیقی باشند که اگر این اتفاق بیفتد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ محسن اراکی در اختتامیه دومین جشنواره موسیقی «پیامبر مهربانی» به تعریف سه دانش اسلامی درباره موسیقی پرداخت و گفت: اولین دانش از سه دانش اسلامی، جهان‌بینی موسیقی و آواز است که در این عرصه حرف برای گفتن زیاد داریم؛ چرا که رابطه جهان آفرینش و معاد، مساله‌ بسیار جدی …

بر اساس قانون صدور فتوا که برای اولین بار در مصر تصویب شد فقط دارالفتاء و هیئت علمای بزرگ الازهر حق صدور فتوا دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، قانون ساماندهی به فتوا، به عنوان اولین قانونی که در زمینه ساماندهی فتوا به پارلمان ارائه می‌شود، دیروز توسط ۶۰ نماینده به رئیس پارلمان مصر تقدیم شد و رئیس پارلمان نیز بررسی آن را به کمیته امور دینی واگذار کرد. دکتر عمر حمروش دبیر کمیته امور دینی پارلمان گفت: با نگاهی به واقعیت‌های مصر و برخی کشورهای عربی و اسلامی می‌بینیم که یکی از خطرناک ترین چالش‌های پیش روی این جوامع سوء …

از الازهر می‌خواهم کنفرانسی درباره ایمان و کفر برگزار کند و از علمای جهان اسلام دعوت نماید تا در این کنفرانس «حدود ایمان و کفر» را مشخص نمایند، چون در این روزها هر انسانی گمان می‌کند پیامبر است و حدود ایمان و کفر را بیان می‌کند و مسلمانان را کافر خطاب می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از علما و مبلغان و فعالان اسلامی ساکن اروپا به ویژه انگلستان که برای شرکت در کنفرانس وحدت به ایران آمده اند، با آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی دیدار و گفتگو کردند. آیت‌الله سبحانی در سخنانی با اشاره به آیه «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا …

چهار تن از مراجع تقلید و علمای عظام قم چهارشنبه گذشته نسبت به نظام بانکی ربوی ابراز نظر صریح داشتند. به گزارش شبکه اجتهاد، انتهای هفته گذشته بیت چند تن از مراجع عظام تقلید، میزبان اعضاء کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بود که برای گرفتن نظر علمای اعلام درخصوص طرح در دست بررسی «بانکداری جمهوری اسلامی» به قم مشرف شده بودند. در این دیدارها، مراجع و علمای بزرگوار درباره لزوم اصلاح نظام ربوی بانک‌ها هشدارهای کم‌سابقه‌ای دادند؛ حضرت آیات مکارم شیرازی، جوادی آملی، علوی گرگانی و سبحانی در این مورد اظهارنظر داشتند. مصادف شدن این اظهارنظرها با تعطیلات پایان هفته …

مقاله پیش رو می‌کوشد روش مطمئنی برای استنباط مسائل فقه اقتصادی ارائه کند؛ در این روش که اجتهاد چندمرحله‌ای نامیده می‌شود، بعد از تحلیل تفصیلی موضوع، بُعدهای فقهی مسئله به‌وسیله پژوهشگر بررسی می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی با صاحب امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مدیر مسئولی علی اکبر رشاد و سردبیری عباس عرب مازار به شماره شصت و سوم (پائیز ۱۳۹۵) خود رسید. این نشریه سعی دارد تا در باب اقتصاد به معنی‌ عام آن و نسبتش با دین اسلام در مرحله اول به نظریه پردازی‌ و تعیین ساختار بپردازد و در مرحله دوم …

انتخاب عنوان «جایگاه تراث در تحول» برای این دوره از نشست اساتید، مایه امید و مسرت است. مطمئن نیستم اما شاید این اولین نشستی باشد که با یک عنوان تحولی برگزار می‌شود؛ بنابراین آن را باید به فال نیک گرفت اگر… به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمد تقی اکبرنژاد رئیس مؤسسه فقاهت و تمدن سازی اسلامی طی یادداشتی به مناسبت برگزاری نشست عمومی اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم، در اول دیماه سال جاری آورد: انتخاب عنوان «جایگاه تراث در تحول» برای این دوره از نشست اساتید، مایه امید و مسرت است. مطمئن نیستم اما شاید این اولین نشستی باشد …

قالیباف از دیدن هفت جلد کتاب فقهی در عرصه‌ای نوپا از فقه‌های مضاف، به وجد آمده بود. چمران، درِگوشی، از نگرانی‌اش از بازخورد کتاب در محافل سنّتی حوزوی سخن می‌گفت و اسماعیلی به دنبال نسخه چاپ شده کتاب می‌گشت. شبکه اجتهاد: از ابتدای ورودی برج میلاد، بنرهای همایش دو روزه «نهمین جشنواره بین‌المللی برترین‌های پژوهش ونوآوری» شهرداری تهران و «سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت شهری (جایزه جهانی تهران)» به چشم می‌خورد. جشنواره‌ای که تعداد مقالاتش، طی ‌این سال‌ها به ۸۶۰۰ مقاله رسیده بود و کشورهای شرکت کننده‌اش نیز به ۳۷ کشور. روز اختتامیّه امّا به زنان نیز اختصاص داشت. مرکز زنان …

بنا به اجازه آیات عظام خامنه‌ای، سیستانی، وحیدخراسانی، شبیری‌زنجانی صافی‌گلپایگانی و  مکارم‌شیرازی مومنین می‌توانند سهم امام (ع) را تا پایان ربیع‌الاول به محکومان غیرعمد اختصاص دهند. به گزارش شبکه اجتهاد از روابط عمومی ستاد دیه کشور، با عنایت به استفتای به عمل آمده از سوی مراجع عظام تقلید حضرات آیات مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی و سیستانی اجازه فرمودند مؤمنین تا ابتدای ماه ربیع‌الثانی (۱۱ دی ماه) بخشی از خمس خود را تا سقف یک میلیون تومان به نیت سهم امام عصر(عج) در زمان غیبت، برای آزادی زندانیان آبرومند و متدین محکوم به جرایم غیرعمد و غیرکلاهبرداری …

باید اندیشید ما چگونه باید با اهل سنت تعایش علمی داشته باشیم تا خود را به آنها معرفی کرده و در این اوضاع وانفسا که غول سیاست سایه بر تاریخ تمدن شیعی انداخته و اهل سنت ما را به عنوان شیعهٔ صفوی و حزب سیاسی می‌شناسند. شبکه اجتهاد: مدتی قبل در محضر حضرت آیت‌الله سیستانی ـ دام ظلّه ـ صحبت از ارتباط میان ما با اهل سنت شد، ایشان کلامی فرمودند که نص فرمایششان چنین است: «اگر ما از اهل سنت دوری کنیم و بینمان شکاف شود، بیشتر از آنها ما متضرر خواهیم شد». این کلام ناظر بر چند مسأله …

مراسم تشییع مرحوم آیت‌الله شیخ محمد واعظ‌ زاده خراسانی، اولین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و موسس دانشگاه مذاهب اسلامی در مشهد با حضور علما، اساتید و دانشگاهیان برگزار و پیکر این عالم برجسته پیش از ظهر در خاک آرام گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پیکر آیت‌الله واعظ‌زاده خراسانی صبح امروز از مقابل مهدیه مشهد به سمت حرم رضوی تشییع شد و پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی، در دارالعباده حرم مطهر امام هشتم(ع) به خاک سپرده شد. در این مراسم حضرات آیات و حجج‌اسلام سید احمد علم‌الهدی نماینده ولی فقیه و امام جمعه مشهد، رضازاده …

استاد خارج فقه حوزه علمیه مشهد با تأکید بر تحقیق و پژوهش در زمینه‌های گوناگون خواستار تلاش علمی به صورت مقارن و تطبیقی شد و گفت: در پژوهش‌ها به مسائل حقوق بین‌الملل و مسائل بین الادیانی بپردازید و تولیدات ارزشمند و قابل اعتنا خود را به زبان عربی تدوین کنید. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله اشرفی شاهرودی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد، در دیدار اعضای پژوهشکده اسلام تمدنی، با اشاره به آثار علمی به جا مانده از علمای قدیم، رمز موفقیت، ماندگاری و پویایی پژوهش‌ را در دلسوزی برای دین و مذهب و جهد و تلاش در …

حجت الاسلام وحدتی شبیری با اشاره به این که برخی احکام فقهی در سطح کلان به ضرر جامعه است، گفت: نیازی نیست هر چیزی که در فقه است را تبدیل به قانون کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن وحدتی شبیری، عضو هیأت علمی دانشگاه قم، در مراسم تجلیل از پژوهشگران برتر مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم برگزار شد، با بیان این که پژوهش باید بایسته‌هایی داشته باشد، گفت: انصاف علمی از مهم‌ترین مسائل در پژوهش است به این معنی که پژوهشگر تابع مقدمات و نتایج باشد و بی طرفانه به …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با بیان این که امروز سرنوشت دین در جامعه بر اساس قانون و چگونگی اجرای آن رقم می‌خورد، گفت: بدون قانون سخن گفتن از کاکرد دین در حوزه سیاست گذاری جامعه بی معنا است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، در مراسم تجلیل از پژوهشگران برتر مرکز تحقیقات اسلامی و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم برگزار شد، اظهار داشت: مرکز تحقیقات مجلس از زمانی که بروز پیدا کرده به عنوان یک عامل واسط میان فضلا و مجتهدان …

طراحی و پیشنهاد راه‌حل برای معضلات پیچیده جهان اسلام تنها از رهگذر گفتگوهای اسلامی در چنین کنفرانس‌هایی مقدور و نافذ است اما به‌شرط التزام تام به تمام ضوابط علمی وگرنه دائماً شاهد خروجی‌های کم بهاء و غیرمؤثر خواهیم بود که ممکن است به‌مرور اعتماد خود شرکت‌کنندگان و علاقه‌مندان به آن را از دست بدهد شبکه اجتهاد: بهمن دهستانی پژوهشگر فقه مقارن و دانش‌آموخته حوزه علمیه خراسان، در یادداشتی با عنوان «سه دهه کنفرانس وحدت اسلامی؛ کاستی‌ها و بایسته‌ها» به آسیب‌شناسی این مسئله پرداخته است که در ادامه می‌خوانید: ۱- کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی در حالی سی‌امین دوره خود را در …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله شیخ محمد واعظ ‌زاده خراسانی، محقق و متفکر اسلامی معاصر، استاد دانشگاه فردوسی مشهد، مؤسس دانشگاه مذاهب اسلامی و نخستین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بود در سن ۹۱ سالگی دار فانی را وداع گفت.   عکس: محمد آریا

شبکه اجتهاد: آیت‌ الله محمد واعظ‌ زاده خراسانی در سال ۱۳۰۴ در مشهد متولد شد. او پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی برای کسب علوم دینی در سال ۱۳۱۸ به نجف مهاجرت کرد و در سال ۱۳۲۱ به مشهد بازگشت و پس از گذراندن تحصیلات در محضر اساتید مشهد، در سال ۱۳۲۸ به قصد تکمیل آموزه‌های علمی این بار عازم قم شد و به مدت یازده سال از استادان معروف این حوزه نیز کسب فیض کرد. ایشان در مشهد از محضر اساتیدی همچون: میرزا احمد مدرس یزدی، میرزا هاشم قزوینی، شیخ سیف الله ایسی میانجی، کاظم دامغانی، حسین بجستانی، شیخ مجتبی قزوینی، سید یونس …

حجت‌الاسلام رشاد با تأکید براینکه تولید علوم انسانی اسلامی رسالت مجتهدان متخصص است، گفت: با این وجود در قلمرو تفقه و اجتهاد و تعلیم و تعلم فقه و اصول دچار کاستی‌های بسیاری هستیم که اجازه نمی‌دهد هر که وارد آنها می‌شود مولد علم شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی پنجشنبه گذشته در همایش «بایسته‌های تولید علوم انسانی اسلامی» در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر تولید علوم انسانی اسلامی طی دو دهه اخیر گفت: علوم انسانی به مجموعه دانشهای حاوی سه دسته …

این کتاب در شانزده درس به بررسی ویژگی‌های مکتب فقهی اهل‌بیت(ع) می‌پردازد و اشاراتی نیز به ویژگی‌های فقهی مکتب اهل سنت دارد تا در سایه این بحث‌ها امتیاز فقه شیعه از دیگر مذاهب و فرقه‌های اسلامی شناخته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) وابسته به جامعه المصطفی العالمیه(ص) کتاب درسنامه اختصاصات فقهی شیعه را به قلم احمد احمدی تبار (احمدی قمی) منتشر و راهی بازار نشر کرد. در بخشی از پیش گفتار این اثر به قلم نویسنده آن آمده است: این کتاب به بررسی ویژگی‌های مکتب فقهی اهل‌بیت علیهم‌السلام می‌پردازد و اشاراتی نیز به ویژگی‌های …

حجت‌الاسلام الهی خراسانی در درس خارج فقه خود به طرح و بررسی شش رویکرد‌ «کلان نگر یا نظام واره»، «مقارن»، «قواعدی»، «استظهاری لغوی»، «تحلیل ماهوی سیره» و «رویکرد ماهوی در مقابل استظهاری، لغوی» در استنباط فقهی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در ششمین‌ جلسه درس‌ خارج ‌فقه ‌ امر به معروف و نهی‌ از منکر با‌‌ رویکرد تربیتی، حکومتی به تبیین بحث «رویکردهای لازم در استنباط فقهی» پرداخت. حجت‌الاسلام الهی خراسانی در این جلسه به طرح و بررسی شش رویکرد «کلان نگر یا نظام واره»، «مقارن»، «قواعدی»، …

نشست علمی «ضرورت و ادله جرم انگاری توهین به مذاهب و ادیان رسمی کشور» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین محسن ملک افضلی اردکانی مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه بین المللی المصطفی (ص) در حاشیه نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام ملک افضلی در این نشست ضمن اشاره به اصل دوازدهم قانونی اساسی اظهار داشت: مبنی بر اینکه: «دین‏ رسمی‏ ایران‏، اسلام‏ و مذهب‏ جعفری‏ اثنی‏ عشری‏ است‏ و این‏ اصل‏ الی‏ الابد غیر قابل‏ تغییر است‏ و مذاهب‏ دیگر اسلامی‏ اعم‏ از حنفی‏، شافعی‏، مالکی‏، حنبلی‏ و زیدی‏ دارای‏ احترام‏ کامل‏ می‏‌باشند و …

فقه حکومتی علاوه بر نظارت بر فرد یک کل مستقل به عنوان جامعه را نیز در نظر دارد و علاوه بر توجه به شرایط فرد به آثار فتوا در جامعه نیز توجه دارد. همچنین فقه حکومتی برای نظامات و سازمان‌ها و قوه مجریه، قضاییه و مقننه نیز به استنباط می‌پردازد و علاوه بر مشروعیت وجود نهادها به تبیین الزامات و دستورالعمل‌های لازم برای این نهادها می‌پردازد و سپس نظارت بر حسن اجرای آن نیز دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی با عنوان «فقه فردی و فقه حکومتی؛ شباهت‌ها و تفاوت‌ها» به همت مرکز مطالعات راهبردی فقه تمدن ساز وهمکاری …