اجتهاد و اصول فقه

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم به سه جلد کتاب «فقه عفاف» اشاره کرد و گفت: کتاب فقه عفاف از دو جلد فقه فردی و اجتماعی تشکیل شده است و جلد سوم آن می‌تواند نتیجه مباحث فقهی در بخش‌های قبل باشد و ذیل سیاست‌گذاری اجتماعی تعریف شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ادامه سلسله همایش‌های ملی الگوی زندگی عفیفانه …

شهید صدر به‌عنوان یک دِین به نظام اسلامی، بهترین شاگردشان را خرج می‌کنند؛ اما برخی که از لحاظ نظری یا موارد شخصی با این نظام مشکل دارند می‌خواهند از لحاظ نظری ارتباط پشتوانه نظام با شهید صدر را قطع کنند و بهترین راه را نیز این دیدند که بگویند این نعم الخلف یا بهترین جایگزین، امتداد استادش نیست؛ در حالی …

در این مقاله، ساختار شناسی علم فقه از نگاه نظام سازی اصطلاحات و تاثیر آن در ارائه ساختار منطقی علم فقه، به عنوان راهبردی اساسی، بررسی می‌شود. همچنین، با مروری بر دسته بندی رایج فقه برای تقسیم بندی آن الگویی پیشنهاد می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نود و چهارمین شماره فصلنامه علمی- پژوهشی «کاوشی نو در فقه» (تابستان ۱۳۹۷) به …

در مسأله‌ی مالیات و عوارض. یک مسأله‌ی مهمی آنجا هست که خب اولاً‌ پایه‌های فقهی‌اش چیست؟ چرا حکومت می‌‌تواند مالیات بگیرد؟ چرا عوارض می‌تواند بگیرد؟ بعد حالا بر تقدیر اینکه عوارض می‌تواند بگیرد یا مالیات می‌گیرد آیا این یک تکلیف است و یا اینکه یک حکم وضعی است؟ یعنی بعد از اینکه حکومت اسلامی مصوب کرد که باید مالیات و …

شناسایی رشته‌های آموزشی در نظام آموزشی حوزه علمیه بسیار اهمیت دارد، این‌که چه رشته‌هایی را نیاز داریم و به دنبال آن شاهد چه کاستی‌هایی هستیم که در این راستا می‌توانیم از طریق مهندسی معکوس به نتیجه برسیم؛ یعنی نقاط تماس حوزه با محیط بیرون را شناسایی کرده و پاسخ‌گویی داشته باشیم و متناسب با آن دانش و مهارت فراهم کنیم. …

برای ایجاد ارتباط سالم، باید دیگران را همان‌گونه که هستند بپذیریم و نباید این ذهنیت برای ما به وجود بیاید که آنها را تغییر دهیم. اصلاً در مفهوم ارتباط، به رسمیت شناختن اختلاف‌ها و تفاوت‌ها هم نهفته است؛ اما این ذهنیت در قم وجود ندارد! در قم ارتباط برقرار می‌کنیم تا تغییر سیاسی یا مذهبی ایجاد کنیم و با این …

یکی از مسائل مهمی که محقق حلی در علم اصول مطرح نمود و بعد از ایشان تا زمان ما باقی مانده است، بحث تحول مفهومی اجتهاد است. اجتهاد در عصر روایات و در عصر قدما تا زمان محقق مفهومی مذموم و غیرقابل قبول داشت. مرحوم محقق در مفهوم اجتهاد یک تحولی ایجاد کرد که بر اساس آن تحول، مفهوم اجتهاد …

استاد درس خارج حوزه علمیه قم گفت: آنچه امروز من معتقدم این است که هر چه به شکل قانون درآمد، واجب شرعی و لازم الاتباع است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست در جلسه درس اخلاق هفتگی مدرسه عالی خاتم الاوصیاء(عج) به نکاتی در خصوص مطالبی که چندی قبل در برنامه شوکران از شبکه چهار صدا و سیما …

مرحوم شهید صدر، خوش‌بیان بوده‌اند ولی مطالبش هم در عرصه فقه و هم در عرصه اصول بسیار سنگین بود؛ یعنی شیوه بحث ایشان بسیار آکادمیک ولی مباحث سنگین است. خود درک این مباحث یک استعداد فوق العاده می‌طلبد. مرحوم آیت‌الله هاشمی شاهرودی توانست مبانی شهید صدر را خوب دریافت و تبیین کند. اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت رحلت آیت‌الله‌ سید …

برخی ناخواسته تصویری از امام صدر به عنوان یک مصلح اجتماعی، به عنوان یک روشنفکر ترسیم می‌کنند، یا اینکه او در عرصه اجتماع اهل تساهل و تسامح است، اما هیچ‌کدام از این‌‌ها ممیزه آیت‌الله سید موسی صدر نیست، بلکه او از خاستگاه فقاهت وارد جامعه می‌شود و به عنوان یک فقیه برای مسائل چاره‌اندیشی می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همایش …

علی عباس آبادی گفت: مرحوم علامه امینی در اثر گران سنگ الغدیر، که ثمره زحمت حدود بیست ساله ایشان است، تلاش نموده است تا احادیث را گردآوری و بررسی کرده و فهمی اجتهادی از آنها بیابد. به گزارش شبکه اجتهاد، بیست و هشتم ربیع‌الثانی، روز درگذشت علامه امینی است که معروفترین کتاب ایشان، کتاب الغدیر است، اما اخیراً نسخه خطی …

عضو هیئت علمی دانشگاه مفید با بیان اینکه فقه فردی جوابگوی نیازهای کشور نیست، تصریح کرد: متأسفانه ۴۰ سال است که در مورد فقه اجتماعی بحث می‌شود و همواره هم تضاد میان دو طرف وجود دارد؛ یکی قائل به دور ریختن تجربه بشری و دیگری اکتفا به تجارب بشری است و هنوز در خم یک کوچه هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، …

اینکه ما این مسائل را در بین مردم به نحو سخنرانی یک‌طرفه شایع کنیم بدون اینکه مردم از خیلی از این مسائل اطلاع داشته باشند این روش غلطی است. این مسموم کردن جامعه است مثل کسی جامعه را مسموم کند بعد بگوید این انتقاد است. اختصاصی شبکه اجتهاد: سخنان اخیر و چندباره حسن رحیم‌پور ازغدی در نقد حوزه‌های علمیه، واکنشهای …

آیت‌الله جوادی آملی در درس خارج فقه امروز خود به عظمت جایگاه آخوند خراسانی و مقام علمی او اشاره  و بیان داشت: ما الآن سه نسل در کنار سفره آخوند خراسانی نشسته‌ایم، خود ما در کنار سفره این بزرگوار نشستیم، اساتید ما هم که در کنار سفره ایشان نشستند، اساتید ما که مراجع تقلید بودند مثل مرحوم آقای بروجردی و دیگران، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سخنرانی آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در رونمایی از آخرین نگاشته ایشان «تحریر الاصول»، واکنشهای متفاوتی را در فضای مجازی و حقیقی برانگیخت. عمده واکنشها اما در رابطه با «طلبه افغانی» خواندنِ مرحوم آخوند ملامحمدکاظم خراسانی، نگارنده کتاب ماندگار «کفایۀالاصول» و اطلاق «دلّال علمی» به جای «مبتکر»، به بسیاری از نویسندگان و اساتید دانش اصول و فقه بود. …

برای رسیدن به نظامات اجتماعی و آن ساختارهایی که مجموعه جامعه را اداره می‌کنند، ما نیاز به نظام اقتصادی، نظام تربیتی، نظام اقتصادی و نظام سیاسی داریم و آن نظام از همان فقه اکبر و مجموعه شریعت استفاده می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین نشست از سلسه نشست‌های علمی مؤسسه احیای حیات طیبه با موضوع «فقه نظام» (چیستی و رویکردها) …

استاد علیدوست با اشاره به تحقیقات وسیع خود در زمینه مقاصد شریعت اظهارکرد: باید مواظب باشیم که آیات احکام را تحت بند زمان نکنیم؛ البته نباید مقاصد شریعت را نیز نادیده بگیریم و آنها را نفی کنیم؛ برخی روشنفکران سعی دارند که ما را به سمت مقاصد ظنون ببرند و احکام را زمان‌مند کنند و برخی محرمات را به تبع …

در علم و تقوی، فقاهت و سیاست یک عنصر برجسته و بی‌نظیر بود و می‌توان با قاطعیت و بدون هیچگونه تردیدی باور داشت و اعلام نمود که آیت‌الله سید محمود‌‌‌‌ هاشمی شاهرودی یک نماد و شخصیت نمونه در تراز حکومت اسلامی و یک تربیت‌شده کامل مکتب اسلام و محصولی بی‌همتا از «انقلاب اسلامی» به‌شمار می‌رفت و‌‌‌ای کاش که روش و …

فقه نظامی که امروزه طرح می‌شود، یک نوع عقب‌گرد نسبت به دوره شهید صدر است. شهید صدر ادعا کرد و تمامی تلاشش را هم کرد برای اینکه این مکتب را درست بکند؛ اما این آقایان حتی برنگشتند یک بازخوانی داشته باشند و ایرادات وارده به شهید صدر را پاسخ دهند!. به گزارش شبکه اجتهاد، چهاردهمین نشست علمی پژوهشکده اندیشه دینی …

برای ارائه‌ی الگویی برای تقریب باید بدانیم که قرار است به چه چالشی پاسخ دهیم. به گمان من الگوی تقریب قرار نیست به یک چالش کلامی پاسخ دهد. تقریب، وحدت، اختلاف، و شکاف واقعیّت‌هایی اجتماعی هستند که باید جامعه‌شناختی بررسی شوند. آن‌چه از عالمانی چون ایشان انتظار می‌رود این است که با استفاده از متون دینی امکانی را فراهم آورند …

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه فرد مومن و متعهد به عنوان یک وظیفه و اصل اسلامی قرآنی، نباید در مقابل انحرافات فردی و اجتماعی سکوت کند، اظهار کرد: بی‌تفاوت بودن در مقابل انحرافات، خود یک انحراف در اصل اسلامی است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حاج مهدی مروارید در جلسه اخلاق عمومی از سلسله جلسات «اخلاق و …

بررسی فقهی پیوند اعضا در ابتدای دهه ۸۰ در نشریه‌ای زیر نظر آیت‌الله شاهرودی، شاید به ترویج آسان‌تر این موضوع به اندازه خود کمک قابل توجهی کرده باشد و بسیاری موضوعات کاربردی دیگر، امروز موید نگاه پویای ایشان نسبت به فقه در جامعه امروز است. شبکه اجتهاد: وقتی نام آیت‌الله‌‌‌‌ هاشمی شاهرودی را می‌شنوم یا تصویری از ایشان می‌بینم در ذهنم …

شبکه اجتهاد: یکی از ابعاد اساسی شخصیت علمی شهید صدر، توجه ایشان به فقه نظام‌های اجتماعی است. از دیدگاه این فقیه شهید، فقاهت نباید محدود به سطح فردی افعال مکلفان آن باشد، بلکه لازم است نظام و مکتب اجتماعی اسلام کشف شود و مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد تا درنتیجه آن، از حکمفرمایی مکاتب غربی و شرقی بر تنظیم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: جناب حجت‌الاسلام والمسلمین سروش محلاتی در مصاحبه‌ای به‌تاریخ یازدهم دی‌ماه ۱۳۹۷ با روزنامه شرق (اینجا بخوانید) مطالبی باورنکردنی را به علامه شهید آیت‌الله ‌العظمی سید محمدباقر صدر نسبت داده است. باورنکردنی از آن رو که اگر کسی کمترین آشنایی با اندیشه شهید صدر داشته باشد نیز می‌داند که نسبت دادن چنین مطالبی به آن شهید والامقام ممکن …

در حقوق شهروندی یک‌وقتی من مطلبی از ایشان دیدم که یکی از مشکلات حقوق شهروندی در جمهوری اسلامی را این می‌دانست که این حقوق، هنوز در جامعه اسلامی ما نهادینه نشده است و لذا برخی برخوردهای قوای انتظامی و امنیتی با متخلفان، در حقیقت، نقض حقوق شهروندی ایشان است. اختصاصی شبکه اجتهاد: رحلت آیت‌الله سید محمود هاشمی شاهرودی، شوک بزرگی …

آیت‌الله کعبی با اشاره به شبهه اخیر در ارتباط با مشروبات الکلی، گفت: باید در برابر کسانی که فقه‌زدایی می‌کنند و حکومت را به سمت‌وسوی مدل‌های لیبرال پیش می‌برند، باید ایستاد و روشنگری کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله عباس کعبی از اساتید برجسته حوزه علمیه قم است که سطوح عالی و خارج فقه و اصول را در حوزه علمیه …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی(ره) ۳۰ ساله بود که در سال ۵۸ از نجف به ایران هجرت کرد. در نجف از شاگردان نزدیک شهید صدر بود. در ایران در کنار مسئولیت‌های رسمی در حکومت، فعالیت‌‌های علمی‌اش را ادامه داد و آثار فراوانی در زمینه فقه از او به چاپ رسید. بسیاری از صاحب‌نظران او را تبیین کننده و شارح …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت رحلت آیت‌الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی، با شاگرد وی حجت‌الاسلام والمسلمین سید منذر حکیم به گفت‌وگو نشستیم. رئیس پژوهشکده «الذرّیّۀالنبویّۀ»، خاطرات فراوانی از استاد هم در نجف و هم در قم داشت؛ خاطرات کمترگفته شده‌ای که در گفتگو با اجتهاد، برای اوّلین بار، مطرح می‌شدند. مشروح این گفت‌وگو به‌قرار ذیل است: اجتهاد: حیات علمی مرحوم هاشمی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: از خطرهای بزرگ و آسیب‌های معرفتی ما خلط مقام ثبوت و اثبات است. عادت کرده‌ایم که در مقام دفاع از خود در برابر دیگران به مقام ثبوت پناه می‌بریم و در موقعیت حمله به خصم و مخالفان به مقام اثبات آنان می‌تازیم. در واقع در مقام ترجیح و مقایسه، همواره خود را واندیشه‌های خویش را به خاطر …

شبکه اجتهاد: شبستان بزرگ حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) همان جایی است که سالیانی توفیق شاگردی فقیه انقلابی، مرحوم آیت‌الله‌‌‌‌هاشمی شاهرودی را در مباحث فقهی و اصولی داشتم. به اختصار برخی از ویژگی‌های حوزه درس ایشان را بیان می‌نمایم: ۱- حجم مطالبی که در هر جلسه بیان می‌نمود از عموم درس‌های خارج بیشتر و نسبت به برخی دروس خارج مطرح …