اجتهاد و اصول فقه

مخاطب «موسوعه احادیث فقهیه» افراد عادی و عموم مکلفین نیستند. بلکه مخاطب این موسوعه فقیهان و محدثان متبحر و ذی الفن هستند که خود توان تفکیک احادیث صحیح از احادیث ضعیف را دارند. در جمع نگاری‌ نمی‌توان مطابق یک نظر یا یک مبنا پیشرفت و این مانع از غرض موسوعه در ساخت تصویر جامع از داشته‌های مذاهب اسلامی در حوزه …

ششمین شماره دوفصلنامه «گفتمان فقه حکومتی» با آثاری از ابوالقاسم علیدوست، سید صمصام‌الدین قوامی، محمد عشایری منفرد، علی رحمانی سبزواری و یعقوب علی برجی و دیگر پژوهشگران حوزه فقه حکومتی همراه با چکیده مقالات به زبان عربی چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره ششم دوفصلنامه گفتمان فقه حکومتی (بهار و تابستان ۱۳۹۹)، به صاحب امتیازی و مدیر …

فقه در وضعیت موجود خود، دچار پراکندگی موضوعات و مسائل است و ما نیازمند این هستیم که تبویب نوینی در فقه، ناظر به نیازهای زمانی و مکانی ایجاد کنیم و مسائل و مباحث مرتبط با یکدیگر در فقه را در یکجا گردآوری و تنظیم کنیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: اولین نشست از سلسله نشست‌های علمی ـ تخصصی گروه فقه سیاسی مرکز …

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالمجید دیانی، استاد اخلاق، امام جماعت حرم مطهر رضوی، مؤسس و مدیر حوزه علمیه امام محمدباقر(علیه السلام) و مؤسس چند مسجد، کتابخانه و خیریه؛ همزمان با سالروز ارتحال رسول گرامی اسلام(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) در سن ۸۰ سالگی دعوت حق را لبیک گفت و در بارگاه ملکوتی حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) به خاک سپرده شد. به …

اختصاصی شبکه اجتهاد: روشن است ساحت علم، ساحت مدارا و میانه روی نیست. رواداری، مدارا و صفاتی از این قبیل به حوزه‌ی میدانی و عملیاتی مربوط می‌شوند. در عرصه‌ی علم و اندیشه باید تابع دلیل بود، تا هر جا دلیل کشش داشت باید حرکت کرد. ممکن است دلیل علمی تو را تا آن‌جا ببرد که مهر افراط یا تفریط بر …

در مباحث فقهی چرا از عللی که امام گفته است روی‌گردان می‌شویم، در حالی که سایر طهورات مورد توجه است. اینکه طهورات را در استنباطهای فقهی به عنوان حکمت بیان کنیم توجیه ندارد، مگر دلیلی برخلاف آن باشد؛ بسیاری از مشکلات فقه با همین مسئله یعنی اخذ علل حل می‌شود، از جمله در بحث هشت فرسخ و نماز مسافر بحث …

مرکز تراث کربلا وابسته به بخش امور معارف اسلامی و انسانی آستان قدس عباسی رویکرد شیخ یوسف آل عصفور البحرانی در تعامل با مفهوم حدیث، ساز و کارهای آگاهی از آن و نیز اصول صادره آن را در اثر فقهی مهم وی تحت عنوان (الحدائق الناضره) مورد بررسی قرار داد. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تراث کربلا وابسته به بخش …

شبکه اجتهاد: نهضت امام خمینی در آغاز ناصحانه و خیرخواهانه بود و ایشان به اتفاق دیگر مراجع و با حمایت مردمی رژیم شاه را از مصوبات و رفتار غیراسلامی و مخالف مصالح ملت و کشور، نهی می‌‌کردند که متأسفانه این صدای خیرخواهانه شنیده نشد، تا اینکه درگام بعدی صدای امام اعتراض و انتقاد شدید بود و البته مقابله رژیم سرکوبگر …

در فقه رایج می‌گوییم شأن و رسالت فقها این است که برای موضوعات مفروض، احکام را استنباط کنند؛ حاکم فقیه، عمّال و کارگزاران و زیردست‌هایی دارد که اقدامات عینی بیرونی محسوب می‌شود و این اقدامات نیازمند تدبیر است از این رو باید رفت و برگشت جدی میان فقه و عالم تدبیر بیرونی وجود داشته باشد تا نظام مسائل سیاسی براساس …

پروژه الگوریتم اجتهاد در چهار مرحله تعریف شده است؛ ۱- الگوریتم «مسأله شناسی، دلیل یابی و قرینه یابی» ۲- الگوریتم استظهار مدلول انفرادی ادله ۳- الگوریتم جمع ادله ۴- الگوریتم اجرای اصول عملیه.  به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی با موضوع «روش‌شناسی استظهار از ادله (کشف مدلول انفرادی ادله نقلی)»، به همت گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و …

صدودومین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی فقه به همت اداره نشریات و پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد و مقالات این شماره بر روی سامانه این نشریه به آدرس http:jf.isca.ac.ir نمایه گردید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در تازه‌ترین شماره فصلنامه فقه، هفت مقاله علمی – پژوهشی از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول …

خسروپناه ضمن تبیین مفهوم نظامات اجتماعی و سیر تطور فقه، تصریح کرد: وقتی می‌خواهیم فقه ساختاری بسازیم و نهاد، ساختار و سازمان ایجاد کنیم، به فقه استکشافی نیاز داریم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «جایگاه دانش فقه در شکل‌گیری نظامات اجتماعی» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی به صورت مجازی …

رساله دکتری «تأثیرات نظامات اجتماعی بر فرایند شکل‌گیری فقه اسلامی تا قرن سوم هجری؛ مطالعه موردی: نکاح، برده‌داری، جهاد و دیات» در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران توسط حجت‌الاسلام ‌روح‌الله توحیدی‌نیا، به‌صورت حضوری و مجازی مورد دفاع قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین‌ دکتر رسول جعفریان به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: نوشتار حاضر در صدد تبیین دیدگاه‌های استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در زمینه اندیشه و نظام سیاسی اسلام، انقلاب اسلامی و گفتمان فقه حکومتی است و ضمن آن، به برخی از شبهاتی که در این زمینه توسط برخی مطرح شده، پاسخ داده خواهد شد. ۱- فقه حکومتی؛ ماهیت، نقاط اشتراک و اختلاف مباحثات و گفتگوهای علمی پیرامون نرم …

شبکه اجتهاد: نخستین نشست زندۀ اینستاگرامی صفحۀ رسمی پژوهشگاه شهید صدر، با عنوان «صحبت صدر»، با موضوع «روحانیت چنان‌که صدر می‌گفت» با حضور حجج‌الاسلام محمدمهدی رفیع‌پور و محمدرضا زائری پنجشنبه گذشته برگزار شد. حجت‌الاسلام رفیع‌پور در ابتدا سخنان خود بیان کرد: پیش‌فرض مرحوم صدر بدون آنکه از واژه فلسفه فقه استفاده کرده باشد، مسائلی است که امروز با این عنوان …

اگر حکومت عرفی مخالف با فقه و فقها باشد و به آنها فرصت اظهار نظر هیچ ندهد، روشن است که فقه حکومتی، هیچ رویکردی در این حکومت‌های عرفی در زندگی مردم نیز پیدا نخواهد کرد، و اگر هم وجود داشته باشد، تنها در بحث‌های علمی و در لابلای صفحات  کتب است. اگر حکومت عرفی به فقه و فقها میدان و …

شبکه اجتهاد: نظریه مرجعیت انسانی یکی از مهمترین نظریات در پاسخ به سوال ثابت و متغیر است در ادامه با تقریر شهید سید محمدباقر صدر از این نظریه یا همان نظریه «منطقه الفراغ» آشنا خواهیم شد. [۱] تقریر شهیدصدر و طرح نظریه‌‌ی منطقه الفراغ سید محمد باقر‌ صدر (۱۴۰۰ هـ.ق) تلاش کرده، طرحی ارائه کند تا بتواند انعطاف لازم برای …

یک استاد حوزه گفت: بررسی گسترهٔ رسالت پیامبر اسلام بحث عمیق نظری و علمی است و نباید انتظار داشته باشیم با بهره‌گیری از عقل و نص به نتیجه یکسان برسیم و در مواقعی در برداشت از نصوص، یا برداشت از ادله اختلاف‌نظر به وجود می‌آید که امری طبیعی است. به گزارش شبکه اجتهاد، برنامه تلویزیونی سوره، فصل محمد رسول‌الله (ص) …

مهدی نصیری در نشست نقد و بررسی کتاب «عصر حیرت» بیان کرد: یکی از نتایج غیبت معصوم در میان مردم و همچنین نداشتن بسط ید، منجر شده تا حتی با تشکیل حکومت اسلامی، امکان تحقق تمدن اسلامی به صورت کامل وجود نداشته باشد و در خوش‌بینانه‌ترین حال تحقق ۳۰ درصدی داشته باشیم. حجت‌الاسلام پیروزمند اما معتقد است که این نظریه، …

آیت‌ﷲ سید محمد طالقانی نیز از طرف آیت‌ﷲ بروجردی دو سال به مدینه آمد و در خدمت شیعیان بود تا اینکه مرحوم شد. وقتی پس از ارتحال سید ابو الحسن اصفهانی، مرجعیت نجف به آقای حکیم رسید، آیت‌ﷲ حکیم، پدرم را مکلف کرد تا برای تولی امور شیعیان، به وطن بازگردد و در مدینه به مؤمنان خدمت کند. شبکه اجتهاد: …

ویژه‌نامه «چالش‌های فقهی کرونا» حاوی نوشتار و آثاری از اساتید حوزه و دانشگاه است که با نگاهی فقهی به مباحث و چالش‌های متأثر از ویروس کرونا به طبع رسیده است. در این ویژه‌نامه مسائلی همچون تعارض اقتصاد و سلامت، قاعده لاضرر، قاعده احسان، ضمان حاکمیت و … مورد بررسی قرار گرفته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، زیست کرونایی و آثار …

شبکه اجتهاد: مطلبی از یک نویسنده درباره فربه شدن فقه و مهارت اندک حوزویان در رشته‌ها‌ی دیگر منتشر شده و شبهه‌ها‌یی را به وجود آورده است، لذا نکاتی در این خصوص عرض می‌کنم. ۱- حوزه علمیه در دهه‌ها‌ی اخیر با حوزه علمیه قبل از انقلاب اسلامی بسیار متفاوت است و ظاهراً جناب مستشکل از وضعیت کنونی حوزه علمیه اطلاع ندارد. …

استاد برجسته حوزه علمیه خراسان گفت: اگر طلاب دروس «فقه و اصول» را بفهمند، درس‌ها‌ی تخصصی را متوجه می‌‌شوند و رشد می‌‌کنند و اگر این درس‌ها‌ رو درک نکنند، در واقع هیچ تخصصی ندارند و کارآیی لازم را نخواهند داشت و از این رو باید نسبت به این دو درس اهتمام شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله رجبعلی رضازاده، استاد …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی در درس خارج اصول فقه خود مورخ  ۹۷/۱۰/۲۸ درباره اعتماد به کلام ابن غضائری در جرح و تعدیل روات حدیث می‌گوید: برخی معتقدند اینکه معمولاً کلام دیگران بر تضعیف ابن غضائری مقدم می‌شود به این دلیل است که ایشان از حالت متعارف خارج است و به دلیل سوء ظن، بسیار جرّاح بوده‌اند. برخی …

نوشتار حاضر، صرفاً متمرکز بر وجه فلسفی هرمنوتیک حقوقی است و از آن جا که هرمنوتیک حقوقی در سیمای فلسفی آن، بخشی از فلسفه حقوق است، این اثر ذیل «فلسفه حقوق» قرار می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «هرمنوتیک حقوقی» اثر جدید حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در پنج فصل و ۳۲۰ صفحه، …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسین الخِشِن مدیر وقت حوزه‌های علمیه و مؤسسات حوزوی علامه سید محمدحسین فضل الله در دومین کنفرانس بین‌المللی فقه، اخلاق و قانون با رویکردی فقهی حقوقی مقاله‌‌ای با عنوان «النزعه الأخلاقیه والإنسانیه فی الفقه الإسلامی» را ارائه داد و بر همین اساس، مناظره‌‌ای میان ایشان و برخی محققان حوزوی و دانشگاهی صورت گرفت. از آنجا …

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در مورد خروجی‌های حوزه علمیه قم به عنوان مجتهدین در آینده گفت: من موافق هستم که حوزه علمیه علیرغم امکانات زیادی که امروز نسبت به گذشته در اختیار دارد، نتوانسته در زمینه مجتهدپروری، نقش تاریخی خود را بازی کند چون حاشیه و متغیّر مزاحم برای درس خواندن طلبه‌ها خیلی زیاد است و سبب …

گزارش بررسی دیدگاه‌ها و مبانی فقهی علامّه در المیزان و سایر نگاشته‌های ایشان نشان می‌دهد که حرکت علمی او در زمینه تفسیر آیات الاحکام، همواره براساس دیدگاه‌های مشهور امامیّه بوده و برداشت‌های او در نهایت، تفاوت چندانی با دیدگاه فقهی مشهور شیعه نداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاعیه رساله سطح ۴ حجت‌الاسلام جواد معین با موضوع «مبانی فقهی …

شبکه اجتهاد: همزمان با آغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه، میزگرد تخصصی با عنوان «حوزه از آنچه هست تا آنچه باید» با موضوع بررسی روند تحول حوزه‌های علمیه با تکیه بر نظرات شهید صدر، با سخنرانی حجج اسلام والمسلمین احمد رهدار (رئیس مؤسسۀ تحقیقات و مطالعات فتوح اندیشه)، سید سجاد ایزدهی (عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی)، و مهدی امیدی …

سومین شماره ویژه‌نامه علمی «اندیشه‌های فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی مدرسه علمیه آیت‌الله خویی (ره) مشهد منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سومین شماره ویژه نامه علمی «اندیشه‌های فقهی و اصولی» حاصل تلاش مدرسه علمیه آیت‌الله خویی (ره) و با همکاری معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان منتشر شد. این شماره که حاوی مقالاتی چون: «تفسیر صحیح فقه جواهری از …