الزاما همه نظریات فقهی، خروجی و الزامات ساختاری ندارد. ولی بعضی از نظریات مثل نظریه ولایت فقیه، الزامات و افاده ساختاری دارد؛ این نظریه توزیع قدرت را هرمی تعریف میکند و دولت مدرن هم باید بخشی از حاکمیت باشد و بتواند خود را در نسبتی با ولایت فقیه تعریف کند و مشروعیتش را از او بگیرد؛ و کارآمدی این دولت …
Read More »دیدگاه و گزارش
ظرفیت فقه در تبیین دولت کارآمد و نسبت آن با رویکرد جامعه شناختی
بحث در نبود ظرفیت نیست چرا که قاعدتا این ظرفیت در فقه وجود دارد. بحث در این است که چه ابزاری لازم است تا فقیه بتواند گزارههای فقهی مرتبط با مسئله کارآمدی یا دولت را ملموستر، عینیتر و کاراتر کند تا بتوان از آن در موضوعات سیاسی و به صورت خاص بحث کارآمدی بهره گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست …
Read More »بررسی سه مولفه قانونیت، شرعیت و اجتهاد در انتخاب آیتالله خامنهای
چهاردهم خرداد ۱۳۶۸، آیتالله خامنهای به عنوان رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران توسط مجلس خبرگان انتخاب شد. شرعیتِ انتخاب آیتالله خامنهای با رجوع به آرای امام به دست میآید. در اثبات اجتهاد آیتالله خامنهای ادله متعددی وجود دارد، یکی سوابق تحصیلی ایشان است که بالغ بر بیش از سیزده سال درس خارج فقه و اصول را شامل میشود. دلیل دوم، …
Read More »نهاد دین و حوزه به سمت عمیقتر شدن مباحث بنیادین در عرصه قانونگذاری حرکت میکند/ عملکرد ۱۰ ساله مرکز تحقیقات اسلامی مجلس
مرکز تحقیقات اسلامی مجلس تلاش دارد تا نگاه حوزه علمیه و نهاد دین را به صورت مستقیم در عرصه قانونگذاری کشور وارد کند و بدین وسیله اصل ۴ قانون اساسی و بند اول و دوم سیاستهای کلی قانونگذاری(ابلاغیه مقام معظم رهبری) نیز اجرایی شود. به گزارش شبکه اجتهاد، ایده اصلی تأسیس مرکز تحقیقات اسلامی توسط مجالس قبلی ارائه گردید و …
Read More »نظام مسائل فراروی فقه انتخابات
حجتالاسلام هادی مصباح الهدی، مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه در نظریه سیاسی امام خمینی، فقیه به اعتبار «علم به احکام شرعی» ولایت انتصابی دارد، گفت: این نظریه، بنیان حکومت دینی در ایران کنونی است و بر عنصر مردمی حکومت از طریق «انتخابات» تأکید دارد. البته دیدگاه دیگری هم وجود دارد که همانند مرحوم شیخ فضلالله نوری و سید …
Read More »برخی افراد محملهای مثلاً فقهی درست میکنند، تا مردم از انتخابات دلسرد شوند/ انتخابات مصداق امر جامعی است که قران آنرا تکلیف شرعی دانسته است/ لزوم توجه به مسئله بیعت و نصیحت
استاد رضا اسلامی معتقد است به هر تعبیری که ما مردم را به مشارکت در انتخابات دعوت میکنیم، باید بازگردیم و مبانی دینی آن را هم بازخوانی کنیم. او بهترین نقطهای که میتوان روی آن تکیه کرد بحث «بیعت و نصیحت» میداند. شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین رضا اسلامی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم …
Read More »کسی نمیتواند اصل «مشارکت مردم» را در اندیشه امام انکار کند/ از تحلیل جامعهشناختی نمیتوان نتیجه مشروعیت فلسفی یا فقهی گرفت
حجتالاسلام خسروپناه اظهارکرد: اگر مشارکت بیشتر شود به لحاظ جامعه شناختی حکومت کارآمدتر است و مشارکت کمتر باشد کارآمدی حکومت کمتر است؛ اما میشود از مشارکت بیشتر یا کمتر مردم مشروعیت و یا عدم مشروعیت فلسفی را استنتاج کرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «جایگاه رأی مردم از دیدگاه امام خمینی(ره)» در آستانه سی و دومین سالگرد رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی …
Read More »رسانه ملی قبل از مناظرات، مبانی فقهی و اخلاقی انتخابات و مناظرات را برای مردم بیان کند/ مسئله انتخابات در دایره امانت قرار میگیرد نه وکالت/ لزوم تدوین منشور فقهی ـ اخلاقی انتخابات از سوی حوزه علمیه
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) به رسانه ملی پیشنهاد داد: قبل از مناظرات به مدت ۱۵ دقیقه مبانی فقهی و اخلاقی انتخابات و مناظرات را برای مردم بیان کنید، اینکه در یک نوشتههایی آقایان امضا میدهند که این مبانی را رعایت کنند کافی نیست، وقتی برای مردم بیان شود همین مردم وقتی ببینند که این آقا الآن این مبنا را …
Read More »گزارشی از دومین مدرسه حقوق پارلمانی با موضوع «ظرفیتها و چالشهای استفاده از فقه در قانون»
دومین مدرسه حقوق پارلمانی که از روز پنجشنبه ۳۰ اردیبهشتماه به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با موضوع ظرفیتها و چالشهای حضور فقه در تقنین در قم آغاز شده بود، عصر جمعه به کار خود پایان داد. به گزارش شبکه اجتهاد، در مراسم افتتاحیه این مدرسه استاد محسن اراکی، عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه سخنرانی …
Read More »واکاوی شبکه موضوعات فقه حقوق شهروندی
قائم مقام پژوهشگاه فقه معاصر گفت: در دانش حقوق معمولا حقوق شهروندی را ذیل حقوق اساسی قرار میدهند و در قانون اساسی نیز در مورد روابط شهروندان صحبت میشود، اما در دانش فقه ما نمیتوانیم جایگاه روشنی برای این امر تصویر کنیم. این در حالی است که شاید بتوانیم در ذیل فقه حقوق عمومی و به عبارتی فقه سیاسی؛ فقه …
Read More »آیات خلافت ربطی به مسئله حق حاکمیت و انتخاب ندارد/ رأیگیری در مورد احکام الهی بیمعنا است/ نقش مردم در عصر حضور، تشریفاتی نیست/ توطئه «جدایی مردم از حکومت و علما» خطرناکتر از «توطئه جدایی دین از سیاست»
امام خمینی(ره) در سخنرانی نهم اسفند ۶۲ در جمع مدیران میفرمایند بعضیها میگویند سیاست فقط حق مجتهدین است یعنی در امور سیاسی پانصد نفر دخالت کنند و مردم هم سراغ کارشان بروند و کاری به مسائل اجتماعی نداشته باشند. میفرمایند این توطئه از توطئهی جدایی دین از سیاست بهمراتب بدتر است، یعنی جدایی مردم از علما، جدایی مردم از سیاست، …
Read More »بهکارگیری قضات غیر جامع شرایط و دامنه اختیارات آنان/ سیدضیاء مرتضوی
شبکه اجتهاد: یکی از چالشهای فقهی که از گذشته مورد توجه و اختلافنظر فقها بوده است، عهدهداری قضاوت از سوی قاضی غیر واجد شرایط قضا در فرض نیاز و مصلحت است. ازیکسو قضاوت شرعی دارای شرایطی است و نیاز به نصب دارد و از سوی دیگر با فرض فقدان قاضی واجد شرایط، نظام اجتماعی به دلیل عدمرسیدگی به خصومات و …
Read More »حفظ نظام متوقف بر شرکت در انتخابات است/ ماهیت و حکم شرکت در انتخابات از منظر فقه سیاسی
یکی از مهم ترین ادلهای که برای وجوب شرکت در انتخابات اقامه میشود، وجوب حفظ نظام است. با این بیان که حفظ نظام اسلامی واجب است و اختلال نظام حرام است. وقتی حفظ نظام واجب باشد هر کاری که حفظ نظام متوقف بر آن باشد نیز از باب مقدمه، واجب خواهد بود و شرکت در انتخابات از امور مؤثر در …
Read More »انتخابات، تنها راه ادای امانت به اهل آن در عصر غیبت است/ نسبت میان انتخابات با بیعت و شورا
اینکه گفته شود حفظ نظام واجب است و انتخابات از لوازم و مقدمات حفظ نظام است و سپس مبتنی بر وجوب مقدمه واجب، به اثبات وجود انتخابات استدلال شود، گرچه امر درستی است، اما نتیجه آن وجوب عقلی و نه مولوی انتخابات است. در حالیکه ما برای اثبات اینکه شرکت در انتخابات وظیفه شرعی است نیازمند اثبات مولوی بودن آن …
Read More »مسئله امامت با ترازوهای عرفی قابل اندازهگیری و توزین نیست/ «امامتِ به معنای معنوی» بالاتر و مهمتر از «امامتِ به معنای ریاست دین و دنیا» است/ مسببین تعطیلی کارخانهها مرتکب کار باطل و حرام شدهاند/ تذکر درباره حرفهای بیهوده انتخاباتی و برخی اظهارات مسئولان
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنان زنده تلویزیونی خطاب به ملت بزرگ ایران با تشریح جایگاه مهم معلمان و کارگران در پیشرفت کشور، انتخابات را به معنای واقعی کلمه فرصتی مهم برای ایران عزیز و عاملی بیبدیل برای استحکام پایههای نظام خواندند و با انتقاد از برخی تلاشها برای دلسرد کردن مردم نسبت به انتخابات تأکید کردند: داوطلبان وعدههای فریبنده …
Read More »امکان یا امتناع انتخابات در فقه اسلامی/ عبدالوهاب فراتی
شبکه اجتهاد: انتخابات از جمله مفاهیم جدیدی است که از انقلاب مشروطه فراروی اندیشه دینی قرار گرفته است. از آن زمان تاکنون میان عالمان دینی بحثهای نسبتاً مفصلی درباره جایگاه انتخابات در دانشهای اسلامی مطرح شده و نظر هم میرسد که به وضعیت روشنی رسیده باشد. هنوز ابهامات زیادی در ترجمان مختصات انتخابات به زبان فقه اسلامی وجود دارد که …
Read More »امامی: رأی اکثریت معیار و ضامن نظم اجتماعی است/ اکبرنژاد: هیچ شاهدی بر معیاریت رای اکثریت نداریم
نویسنده کتاب «اعتبار عقلی و شرعی رأی اکثریت» با بیان اینکه هنوز دلیلی برای رأی اکثریت وجود ندارد، معتقد است به همین دلیل رأی اکثریت فصلالخطاب در تمام دنیاست و امام(ره) و رهبری هم بر آن تأکید دارند؛ اما حجتالاسلام اکبرنژاد تأکید دارد در قرآن و سنت هیچ شاهدی بر معیاریت رأی اکثریت نداریم بلکه موارد متعددی در نقض آن …
Read More »شیخ فضلالله نوری انقلابی عصر استبداد، اصلاحگر عصر مشروطه/ خطر شیخ ابراهیم زنجانیها همیشه وجود دارد
پژوهشگر تاریخ شیعه با بیان اینکه شیخ فضلالله نوری خود از پیشگامان انقلاب مشروطه بود، گفت: تفرقهافکنان با دسیسه چینی شیخ را طرفدار استبداد و بیعدالتی معرفی کردند؛ شیخ فضلالله به علمای نجف نامه نوشت که این غائله ختم نمیشود مگر اینکه شما وارد میدان شوید و آنها هم آمدند؛ اما به مرور شیخ را به عنوان طرفدار استبداد جا …
Read More »حوزه علمیه، نظام تقنین و برنامه هفتم توسعه/ مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، نماد ظاهری نباشد
انتظار از مرکز تحقیقات اسلامی مجلس این است که نماد ظاهری نباشد، یعنی اینکه فقط تابلویی را بلند کنیم و بگوییم رابطه بین مجلس و حوزه برقرار است. این کافی نیست. این تابلو باید واقعی باشد و تابلو زمانی واقعی است که همّ و غم مجلس این باشد که حوزه را وارد عرصه قانونگذاری کند و قانونگذاری را بر پایه …
Read More »دموکراسی از دیدگاه امام خمینی
مفهوم دموکراسی در بیانات امام به دو شکل به کار گرفته شده است: نخست دموکراسی مطلوب و مثبت و دیگر، دموکراسی نامطلوب و به تعبیر امام، غیر حقیقی و جعلی که در مغرب زمین بنا نهاده شده و طبق نظر ایشان اساسا دموکراسی نیست. حضرت امام خمینی، با طرح و تبیین دموکراسی مطلوب، اشارههایی نیز به دموکراسی رایج در جهان …
Read More »مجازات اعدام: چشماندازی اسلامی
این پژوهش با تکیه بر برخی از مبانی اصولی و فقهی که پایبندی به آنها بهنوبه خود میتواند شمارگان مجازات اعدام را کاهش دهد، نشان میدهد که دیدگاههای اسلامی از جنبههای گوناگون بر رویکردی کاملاً حدّاقلگرا به مجازات اعدام تأکید دارد. این مقاله، هم به اعدام از باب حد و هم به اعدام از باب قصاص پرداخته و به اعدام …
Read More »مهمترین مطالبات حوزه علمیه از دولت آینده، از نگاه عضو شورای عالی حوزه
عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: حوزه علمیه قم از رئیس دولت آینده میخواهد که پیچیدگیهای موجود در نظام اداری کشور را برطرف نموده و موانع را از سر راه بردارد. مهمترین مطالبه حوزه از دولت آینده، اجرای صد در صد احکام اسلام در تمام زمینههاست؛ ما نیازمند اجرای احکام اسلامی به صورت کامل هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محسن …
Read More »راهبردهای رئیسی برای دیوان عالی کشور
حجتالاسلام والمسلمین رئیسی با اشاره به لزوم ترتیب اثردادن به نقطهنظرات قضات باتجربه و عالم دیوان عالی کشور در خصوص ایجاد ساختار متقن قضایی برای رسیدن به قضای اسلامی، گفت: در هر دورهای در قوه قضاییه تطوراتی در خصوص ساختار دستگاه قضایی برای نیل به قضای اسلامی صورت گرفته است، برای نمونه در دورهای دادسراها حذف شدند و یا در …
Read More »گامی نو در واکاوی موضوعات جزایی؛ درباره زنده شدن اعدامی و اجرای مجدد حکم + چند پیشنهاد به قانونگذار
نخستین رساله دکتری رشته فقه و مبانی حقوق با گرایش فقه جزایی در دانشگاه علوم اسلامی رضوی با عنوان «وضعیت مجازات مجرم در فرض بقاء یا تجدید حیات پس از آغاز مجازات سال حیات از دیدگاه فقه و حقوق ایران» توسط حجتالاسلام محمد عربشاهی از مدرسان سطوح عالی حوزه علمیه خراسان و از نخبگان پژوهشی و آموزشی دانشگاه رضوی و …
Read More »مقبولیت مردمی و مشروعیت الهی انقلاب
حجتالاسلام ایزدهی گفت: در نظریه شیعه حاکمیت از آن خداست و خداوند آن را به شایستگان واگذار میکند تا مردم را به سمت خداوند بکشانند و هدایت کنند، برخلاف نظامات غربی که بحث راهبری و هدایت مطرح نیست. نیابت و خلافت از منظر اسلام به صورت مطلق به مردم واگذار نشده است، بلکه چون حاکمیت خدا حاکمیت شایستگان است پس …
Read More »۱۴۰۰، سال حکمرانی متکی بر استقلال و آرای مردم و مبتنی بر اعتماد به نفس ملی
رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین روز از سال نو در سخنرانی زنده تلویزیونی خطاب به ملت شریف ایران، با تبیین وظایف اساسی دستگاهها و مردم برای تحقق شعار سال و حمایت تولید و رفع موانع آن، سیاست اعلامی در قضیه برجام یعنی لغو تحریمها و راستیآزمایی آن قبل از بازگشت ایران به تعهدات برجامی را تخطیناپذیر خواندند و در …
Read More »ولایت فقیه تنها با رویکرد تمدنی قابلیت ارائه جهانی دارد
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه مردمسالاری تنها راه پایایی نظام و انقلاب است، گفت: نظریه ولایت فقیه با اقتضائات بومی نمیتواند در سطح جهانی ارائه شود؛ بنابراین باید با رویکرد تمدنی یعنی در قالب «مردمسالاری دینی» و حاکمیت شایستگان به ترویج آن بپردازیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، عضو هیئت علمی …
Read More »باید لباس حقوق را بر تن فقه بپوشانیم/ حقوقی کردن فقه، وهن فقه نیست، بلکه نشان از قابلیت آن دارد/ فقه التقنین در راهروها و کمیسیونهای مجلس بهثمر نمیرسد
استاد مبلغی، رئیس شورای دینپژوهان کشور با بیان اینکه فقه التقنین نیازمند اجتهاد منظومهای و نظاممند است، گفت: مادامی که فقها ذهنیت حقوقی پیدا نکنند، نمیتوانند اجتهاد معطوف به قانون را شکل دهند؛ لذا باید لباس حقوق را بر تن فقه بپوشانیم تا بتواند قانونگذاری را پشتیبانی کند و حقوقی کردن فقه، وهن فقه نیست، بلکه نشان دادن قابلیت فقه …
Read More »شیری: اسلام مجازات تاسیسی ندارد/ پیوندی: نظام حقوقی اسلام جهانشمول است
شیری، استاد دانشگاه تهران در نشست «نقش تعزیرات در عرفی کردن نظام کیفری» با بیان اینکه اسلام مجازات تاسیس ندارد، وجود نظام حقوقی جهانشمول برای اسلام را نفی کرد. همچنین پیوندی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: اسلام به تصریح قرآن جهانشمول است بنابراین نظام حقوقی آن هم میتواند جهانشمول باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست …
Read More »عدالت اجتماعی و اقتصادی مهمترین حق مردم بر حاکم است/ لزوم تثبیت حقوق مردم بر مبنای نصوص دینی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه حقوق متقابل مردم و دولت از مباحث مهم قرآنی و روایی است، گفت: عدالت اجتماعی و اقتصادی مهمترین حق مردم بر حاکم است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی ترویجی عرضه و نقد ایده علمی «حقوق متقابل حکومت و مردم» ۲۴ اسفندماه با ارائه حجتالاسلام والمسلمین عباس کوثری، عضو هیئت …
Read More »