اختصاصی شبکه اجنتهاد: حجت‌الاسلام‌ والمسلمین رضا اسلامی، عضو هیئت‌علمی پژوهشکده حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و پژوهشگر قدیمی فقه و اصول در حوزه علمیه قم است

این را که ایشان قبل از سن بلوغ در تمام ابواب فقهی به اجتهاد رسیده باشد نمی‌دانم، اما قطعا از ابتدای بلوغ از هیچ کسی تقلید نکرده بود و از زمان بلوغ در هر مسئله‌ای، به فتوای خودش عمل می‌کرد و یقینا از کسی تقلید نمی‌کرد. اما در مورد نبوغ ایشان، این موضوع بدیهی‌تر از آن است که کسی بتواند کتمان کند. شبکه اجتهاد: روزهایی که بر ما می‌گذرد، تداعی‌گر سالروز شهادت فقیه و فیلسوف والاقدر جهان اسلام و تشیع، آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر است. به همین مناسبت آیت‌الله سیدکاظم حائری به بیان خاطرات خود از سیره نظری و عملی استاد …

شبکه اجتهاد: این که چگونه ما طلبه را تربیت می‌کنیم؟ اسلام جامع و کلان‌نگر را به او نشان می‌دهیم یا اسلام مثله شده را، مهم‌ترین اولویت در حوزه های علمیه، آموزش و پرداختن به فقه نظام است؛ یعنی فقه را نظام‌مند ببینیم و در آموزش‌های حوزه از مقدمات تا سطوح تا خارج، بحث نظام، مطرح و ارائه شود. تعلیم و تربیت انسان‌ها در دین اسلام، مقوله‌ بسیار مهم و حیاتی است؛ زیرا از جنبه فردی، مقدمه‌ای برای رسیدن به معنویت و خداباوری است و در بُعد اجتماعی، مقدمه تکامل و پیشرفت جامعه و نظام‌سازی محسوب می‌شود؛ مبلغان دین در عصری …

شبکه اجتهاد: وقتی فقه در حکومت جریان پیدا نمی‌کند و مردم اثر آن را ملموس نمی‌بینند، در احکام فردی خود نیز دچار تزلزل می‌شوند و مرجعیت و حوزه جایگاه خود را از دست می‌‌دهد؛ حرکت جدیدی در حوزه علمیه شروع شده و آن بحث جدی کردن مباحث فقه‌های مضاف است که اگر زمینه مناسبی فراهم شود و مراجع معظم نسبت به این مسائل قانع شوند، می‌توان حدس زد که به تدریج حوزه علمیه وارد این فضا می‌شود، به ویژه اگر بخشی از اعاظم حوزه بحث‌های خود را به سمت فقه‌های مضاف ببرند و این‌که حوزه علمیه به صورت سازماندهی شده …

شبکه اجتهاد: مردم می‌گویند: حکومت آخوندی؛ اما در حقیقت در این چهل سال، فقه در سیستم نبوده است! جای آخوندها در سیستم تعلیم و تربیت، در سیستم انرژی، در سیستم صنعت کجا است؟ ورود حوزه و روحانیت در این سیستم‌ها کجا است؟‌ نه کارشناس، نه گزارش و نه اصل مراجعه‌اش نیست، فقیه تازه متوجه شده که خودش باید دستی در کارشناسی داشته باشد؛ لازمه‌اش این است که وارد سیستم شود؛ علاوه بر عللی بیرونی که الآن در بستر جمهوری اسلامی آماده شده، یک شرایطی هم درونی است که فقه حداکثری‌ها می‌گویند: نگاه به فقه باید عوض شود؛ چند بستر در …

اعتراض‌ از عملکرد دولتمردان باید در یک جایی به تثبیت برسد و مکانیزمی طراحی کنیم تا ضمانت اجرا پیدا کند و نظرات اثر هم داشته باشد؛ از این جهت اعتراض به معنای نصیحت خیرخواهانه، همیشه موجب پیشرفت و صلاح است و اصلا تقابل میدانی با حقیقت نصح سازگار نیست؛ چون اصل نظام را به اختلال و هرج و مرج دچار می‌کند. اسلام «نقد و انتقاد» بلکه «اعتراض» را حق شهروندان در برابر دولتمردان می‌داند؛ اعمال این حق می‌تواند در قالب‌های گوناگون صورت گیرد، در آموزه‌های دینی، کلید واژگانی مثل مشورت، امر به معروف و نهی از منکر، نصیحت ائمه مسلمین، …

شبکه اجتهاد: پرونده مباحث «فقه حکومتی» در حوزه به اقتضای نوپدید بودن آن، شامل مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها و رویکردهای متنوع است که تحت عناوینی همچون «فقه حکومتی»، «فقه اجتماعی»، «فقه ولائی»، «فقه تمدنی» و «فقه نظامات»، «فقه سرپرستی» از آنها یاد می‌شود، پیش برد وضعیت موجود به منظور تنقیح دیدگاه‌ها و رسیدن به ذهنیت مشترک و کاستن از اختلاف‌ها و گسست‌ها نیازمند شکل‌گیری فضای گفتگو و نقد و ارزیابی نخبگانی است، چنانچه میراث گران‌بهای فقاهت موجود نیز از بستر نقد و تضارب آراء، مستحکم گردیده است؛ مباحث پیرامون «فقه نظامات» با نقدهای آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی، شور و …

با توجه به سهم مهم دو کتاب ذریعه و عده در اصول فقه شیعی بدون مطالعه و تدریس دقیق این کتاب‌ها برخی از پیش زمینه‌ها و مبانی مباحث اصولی و از آن جمله آنچه از اصول معتزله و اهل سنت وارد اصول فقه شیعی شده به خوبی شناخته نخواهد بود. شبکه اجتهاد: در قدیم مرسوم این بود که یکی از دو کتاب عده شیخ و یا در سطح محدودتری ذریعه مرتضی را در آموزش‌های اصولی در نظر‌ می‌گرفتند. البته عده شیخ مورد اقبال بیشتری بود خاصه برای قائلان به حجیت اخبار آحاد؛ به همین دلیل هم هست که در حوزه‌های …

برای امام خمینی(ره) حس حضور معصوم اتفاق افتاد؛ یعنی همواره خود را در بحث‌های فقهی، در این مقام نگاه می‌کرد که اگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله الآن بودند؛ چگونه با مسائل برخورد می‌کردند، اگر معصوم و ائمه(علیهم السلام) بودند با مسائل فقهی چگونه برخورد می‌کردند، این حس باید در ما ایجاد شود، متأسفانه این حس در خیلی از فقها نیست؛ تصور فقهای ما این بوده که ما احکام تکلیفی و وضعی افراد را مشخص ‌کنیم، ولی اصلا دلیلی وجود ندارد که بگوییم مکلف فقط فرد است،دولت هم یکی از مصادیق مکلف است و در فقه سیاسی بحث …

مرحوم حائری شیرازی در بحث اهمیت علوم انسانی می‌گفت: حواستان باشد مسأله علوم انسانی حکایت بحث حکمیت است؛ به ما گفتند هر دو کنار بگذاریم، شما علی را کنار بگذارید و ما هم معاویه را؛ آن وقت چه کار کردند؟ آن‌ها بایدها و مطالب سکولار خود را در جامعه جهانی نهادینه می‌کنند و از ارزش‌هایشان براساس علوم انسانی دفاع می‌کنند. به گزارش خبرنگار شبکه اجتهاد، بیست و دوم اسفند ماه، نشست علمی «نقش علوم انسانی اسلامی در گام دوم انقلاب» با ارائه حجت الاسلام والمسلمین دکتر قاسم ترخان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه و به همت مؤسسه حیات …

دین مجموعه‌ای نظام واره است که باید جامعه را به هدف مشخصی هدایت کند؛ در عین حال تعبیر نظام، نظام‌مندی و نظام‌وارگی تعبیری است که در ادبیات ما به چشم می‌خورد و حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) به آن اشاره جدی دارند؛ رهبر معظم انقلاب نیز در این راستا بحث فقه حکومتی، فقه نظام، نظام‌وارگی فقه، رویکرد اجتماعی به فقه، رویکرد حکومتی به آموزه‌های دینی را مدنظر قرار می‌دهند و بر این باور هستند که تحقق نظام معرفتی دین در جامعه مبتنی بر رویکرد نظام‌وارگی و تمدنی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: دین اسلام دین جامع و خاتم است؛ یعنی اینکه …

می‌شود اصول را پنج سال گفت، می‌شود شش سال گفت. متوسّط که پانزده سال است، یعنی مثلاً تا بیست سال هم دارد! چقدر بخوانند؟ چرا بخوانند؟ به چه دردشان می‌خورد؟ کجای فقه استفاده می‌شود از این اصول؟ نه، به نظر من یک مقداری در مورد اصول بایستی جمع و جورتر و به‌اصطلاح مُضیَّق‌ترحرکت کرد، مواظبت کرد؛ غیر از فقه است؛ فقه باز است، هر چه می‌توانید در زمینه‌های فقهی کار کنید، به نظر ما خیلی خوب است. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، پیش از ظهر دوشنبه (۹۷/۱۲/۱۳) با اعضای مؤسسه عالی فقه و علوم …

رهبر انقلاب در دیدار مدیران و طلاب ‌مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی با توجه به اینکه درس خارج اصول در حوزه به‌طور متوسط  ۱۵ سال طول می‌کشد، تصریح کردند: این اصلاً خبر خوبی نیست. بنده شنیده‌ام که خارج اصول آیت‌الله خویی ۵ سال طول می‌کشید. اصولی‌تر از آیت‌الله خویی کیست؟ این فقیه اصولی کجای اصول را در درس خود از قلم می‌انداختند؟ بنابراین اصول را باید مضیق‌تر خواند. البته این مساله درباره فقه مطرح نیست و عرصه کار در آن باز است. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از مدیران، اساتید و طلاب ‌مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی با …

یک وقتی محضر رهبری رسیدیم، ایشان در بحث مدل‌های متصور برای نظام اسلامی فرمودند: به این مدل موجود اکتفا نکنید، مدل‌های بدیل کنار این را هم لحاظ کنید و بگویید؛ ما نمی‌گوییم این است و لاغیر، امکان دارد در مورد بعضی از کشورهای اسلامی ساختاری غیر از ساختار نظام اسلامی ایران راهگشا باشد؛ چه بسا خود این هم امکان دستکاری دارد، شما نظام‌های بدیل را لحاظ کنید. به گزارش خبرنگار شبکه اجتهاد، چندی پیش، «نشست حاکمیت دینی و عرفان اسلامی (نقش عرفان در حکومت اسلامی) با ارائه حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی گرجیان و با حضور ناقدان حجت الاسلام والمسلمین …

راهبرد تولیدی از مسؤولیت‌های امروز حوزه علمیه است، ما در بخش تولید در همه بخش‌ها، بخش نظریه، علوم انسانی، اخلاق، رفتار، فضایل و آموزش، تولید نداریم، حوزه ما امروز ادبیات، آموزه‌ها و معارف دین را متناسب با نیاز جامعه تولید نمی‌کند، حتی فقه ما امروز تولید انبوهی ندارد که مشکلات ما را حل کند، از این‌رو باید راهبرد تولیدی در پیش بگیریم؛ اکثر نظریه‌ها امروز به بن بست رسیده‌اند یا کهنه شده‌اند و چهل سال کار کرده‌اند، نظریات ما نوسازی نشده‌اند؛ لذا نیاز شدید به نظریات جانشین و نو است. به گزارش خبرنگار شبکه اجتهاد، نشست «نقش حوزه علمیه در …

نشست علمی «کاربرد استصحاب تعلیقی در احکام فقهی» روز چهارشنبه، اول اسفند ۱۳۹۷، در سالن همایشهای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برگزار شد. در این جلسه که به همت انجمن اصول فقه حوزه علمیه قم برگزار شد، حجج‌اسلام قدیرعلی شمس و محمد تعظیمی‌فر، به ارائه پرداختند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ابتدای جلسه، حجت‌الاسلام سید صادق محمدی ریاست انجمن اصول فقه، ضمن خیرمقدم به حاضرین، گزارشی کوتاه از فعالیت‌های انجمن اصول ارائه کرد و گفت: این انجمن در اواخر سال ۱۳۹۰ تاسیس شده و تاکنون برنامه‌های مفیدی انجام داده که یکی از آن­ها برگزاری جلسات کاربردی اصول فقه است. این …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: در اصول فقه قدیمی شیعه، روش‌های کشف ملاک در علم اصول بررسی می‌شد اما با هجمه اخباری‌ها و متهم کردن شیعه به سنی‌گری در اصول فقه این بحث به تدریج از اصول فقه شیعه حذف شد و پس از اخباری‌ها هم به آن پرداخته نشد به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسنعلی علی‌اکبریان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پنجمین کارگاه آموزشی پژوهشی فلسفه علم اصول گفت: به موضوع ملاکات احکام از دو منظر پرداخته می‌شود، گاهی از منظر فلسفه فقه و گاهی از نگاه علم اصول. در …

بعد از انقلاب وقتی اقتضائات حکومت به میدان آمد، یک مقدار افکار و اندیشه‌های مرحوم امام با بعضی از افکار دیگر در تقابل قرار گرفت تا جایی که شاگردهای بسیار شاخص ایشان از منظر فقهی در تقابل با مرحوم امام برآمدند؛ مثل بحث شطرنج و نامه‌نگاری آیت‌الله قدیری و ابراز تأسف امام از شیوه ایشان در استنباط و برداشت از اخبار و احکام الهی. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست تخصصی «انقلاب اسلامی و نقش آن در فراوانی مسائل نوپیدای فقهی» از سلسله نشست‌های چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی، با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین سیدمحسن حسینی فقیه، استاد درس خارج فقه و …

جلسه دفاع سطح ۴ با عنوان «اعتباری بودن قضایای فقهی و اصولی» با ارائه حجت‌الاسلام حسین فرزانه در محل مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این جلسه حجت‌الاسلام حسین فرزانه در دفاع از رساله خود با بیان اینکه از جمله موضوعاتِ شایستۀ طرح در دانش نوپای فلسفۀ اصول فقه، «چیستی شناسی قضایای فقهی و اصولی» است، ابراز کرد: مقصود از آن، تحقیق در مورد «اعتباری یا حقیقی بودن» اینگونه قضایاست. وی با اشاره اینکه پرسشِ محوری آن است که یک گزارۀ فقهی یا اصولی، از چه چیز حکایت‌ می‌کند؟ و آیا حاکی از یک …

شبکه اجتهاد: امروزه در حوزه‌های علمیه، اجتهاد در یکی از قلل رفیع ودست نایافتنی مرجعیت قرار دارد. اوحدی از علما هم شاید به سختی بتواند به این قله صعود نماید، البته بگذریم از کسانی که به سبب جهت گیری‌های سیاسیشان، آنان را آیت‌الله می‌نامند (به نظر می‌رسد این عنوان مشیر به مجتهد بودن آن شخص باشد) یا به راحتی در مراکزی نفوذ می‌کنند که شرط ورود به آن جا، اجتهاد می‌باشد. اما در موارد دیگر یعنی بین بزرگان وصاحب نظران حوزه، به سختی موصوفی به این صفت متصف می‌گردد و کسی به راحتی نمی‌تواند یا نمی‌خواهد یا نمی‌گذارند که به …

شبکه اجتهاد: استاد محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) چندی قبل در نامه‌ای برای حضرت‌ آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی، نظر ایشان را درباره «توحید در تشریع» در کتاب «پژوهشی در دیه انسان» جویا شد و نکاتی را بازگو کرد، سپس معظم‌له پاسخی را مرقوم داشت که در ادامه می‌خوانید. بسم الله الرحمن الرحیم حضرت مستطاب آیت‌الله العظمی آقای حاج شیخ جعفر سبحانی(دامت برکاته) بعد السلام والتحیه و مسئلت توفیق و طول عمر برای حضرتعالی از خداوند متعال و اعلام وصول دو جلد کتاب که محصول قلم و بنان آنجناب است یعنی کتاب «مسائل فقهیه مهمّه فی حیاتنا المعاصره» …

پنجمین کارگاه آموزشی و پژوهشی«فلسفه علم اصول» ویژه اساتید و طلاب سطح سه و چهار حوزه و اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه، در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار خواهد شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پنجمین کارگاه آموزشی و پژوهشی«فلسفه علم اصول» ویژه اساتید و طلاب سطح سه و چهار حوزه علمیه و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه به همّت مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) و گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی برگزار می‌گردد. در این کارگاه دو روزه، حجت‌الاسلام والمسلمین حسنعلی علی‌اکبریان، استاد سطح خارج حوزه علمیه قم و مدیرگروه فلسفه و حقوق اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سیستم یا شبکه، مجموعه‌ای از عناصر است که با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و برای تحقق یک هدف در تلاش‌اند. در هر شبکه، تغییر هر جزء بر دیگر اجزاء و بر کل تاثیر دارد و هیچ یک از عناصر، اثری مستقل و جدا از مجموعه نمی‌گذارند و نمی‌پذیرند. مولفه‌ها یا پارامترهای اصلی سیستم یا شبکه عبارتند از: ۱) اجزاء و عناصر (متغیّرها) ۲) روابط بین اجزاء ۳) هدف ۴) مرز سیستم و محیط سیستم (تفکیک بین عوامل خارج از سیستم و عوامل داخلی آن) ۵) جریان سیستم (چگونگی پویایی متغیّرهای داخلی و خارجی برای رسیدن به هدف …

مدیر گروه فلسفه و کلام مرکز تخصصی آخوند خراسانی با بیان این‌که تا جنبش علمی ایجاد نشود، حتی اگر یک پژوهشگر حدیث تمام همت و توان خود را نیز به کار گیرد، نمی‌تواند کار زیادی را از پیش ببرد، اظهار کرد: تا زمانی که جنبش حدیث پژوهی در کنار جنبش تاریخ پژوهی نباشد، کاری از پیش نمی‌رود و تا دانشمندان مشغول به کار نشوند هیچکس نمی‌تواند به تنهایی این‌‌ها را بداند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر سیدعلی طالقانی، در دومین نشست حدیث پژوهی که به همت گروه رجال پژوهی با موضوع «جایگاه و منزلت معرفتی حدیث و علوم حدیث» …

الآن حداکثر کاری که استاد در درس خارج می‌کند این است که نظریات خودش را مستندا و مستدلاً بیان می‌کند. این روش، البته باارزش است، اما کارایی‌اش در تعلیم، به این مقدار است که بعد ۱۵ سال از ۱۰۰۰ نفر که در درس خارج شرکت کردند، تنها ۵، ۶، ۱۰ نفر به‌عنوان آدم توانمند بیرون می‌آید درحالی‌که اگر روشمندتر و اصولی‌تر در این دروس خارج عمل کنیم، از ۱۰۰۰ نفر، اگر حداقل ۸۰۰ نفر، یعنی چهارپنجم به درجه اجتهاد می‌رسند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید منذر حکیم، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، در نشستی در موسسه الهادی …

استاد واسطی معتقد است براساس الگوریتم اجتهاد می‌توان عملکرد استنباطی هر فقیه را اعتبار سنجی کرد؛ یعنی اگر اجتهاد به صورت الگوریتمی اکتشاف شود؛ از عملکرد میدانی فقها به اضافه دقیق سازی منطق استنباط در اصول فقه، فقیه‌یار و ابزاری برای جلوگیری از خطای فقیه حاصل می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کرسی علمی ترویجی «الگوریتم اجتهاد» به همت گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحمید واسطی و با حضور ناقدان حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی و دکتر مسعود فیاضی و با دبیری حجت‌الاسلام دکتر محمد علی سوادی، ۲۵ دی ماه ۹۷ …

سردبیر نشریه فقه اهل بیت(ع) با بیان اینکه مصلحت، عرف و مقاصد الشریعه می‌توانند به منزله منابع جدید فقهی در استنباط مطرح شوند، اظهار کرد: با به کارگیری سیره متشرعه و توجه بیشتر به قرآن کریم می‌توانیم تحول فقهی روزآمد ایجاد کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین خالد الغفوری، سردبیر مجله فقه اهل بیت(ع) در گفتگویی با بیان اینکه دیدگاه رائج فقه امامیه در بطن و ذات خود ظرفیت زیادی برای پاسخ‌گویی به نیازهای فرد و جامعه دارد که از دو زاویه قابل بحث و بررسی است؛ گفت: جهت نخست بُعد اعتقادی است، زیرا معتقدیم که شریعت خداوند کامل‌ترین …

مدیر گروه فلسفه فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان این که تحول و تقویت علوم اسلامی جز با مباحث فلسفه فقه میسر نیست، اظهار داشت: گروه فلسفه فقه پژوهشکده فقه و حقوق اولین گروهی است که در ایران به فلسفه فقه به صورت رسمی پرداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی نشست بیان دستاوردهای پژوهشی و فناوری پژوهشکده فقه و حقوق اسلامی در سومین روز از چهارمین نمایشگاه دستاودرهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیف‌الله صرامی رییس این پژوهشکده در مرکز همایش‌‌‌های غدیر برگزار شد. در …

شبکه اجتهاد: استاد سیدمیرتقی حسینی گرگانی، از مدرسین خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم و همچنین عضو انجمن اصول فقه قم می‌باشد. کتاب «نبراس الأذهان فی اصول الفقه المقارن» -پنج جلد- در اصول فقه مقارن از جمله تالیفات ایشان است. آخرین کتاب حسینی گرگانی با عنوان «چگونگی تدریس دروس خارج»، توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است. به بهانه انتشار این کتاب، «مباحثات» گفتگویی با ایشان داشته و پیرامون بایسته‌های تحصیل در حوزه علمیه و لوازم اجتهاد پرسش‌هایی را مطرح کرده است. در ابتدا از سوابق علمی خودتان بفرمایید. حسینی گرگانی: بنده در سال ۱۳۴۵، …

بعضی‌ها استیحاش دارند که بگویند فقه نظام، خب نگویید فقه نظام و بگویید فقه حکومتی؛ استیحاش دارید بگویید فقه حکومتی و‌ می‌ترسید پرده‌‌ی سیاست پای شما را بگیرد بگویید فقه اجتماعی. بعضی‌ها استیحاش از بعضی از واژه‌ها دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و رئیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در درس اخلاق خود در مرکز جامع علوم اسلامی ولی امر در خصوص «فقه نظام» به سخنرانی پرداخت که مشروح آن از منظرتان می‌گذرد. ۱- مفهوم‌شناسی فقه نظام بحث‌هایی در رابطه با فقه نظام مطرح شده و ابهاماتی که …