بایگانی برچسب: انتخاب سردبیر

معرفی جامع و دقیق همهٔ آثار، اعم از کتاب‌ها، مقاله‌ها، نامه‌ها، اجازه‌ها، تقریظ‌ها، تصحیح‌ها و تعلیقه‌ها، نیز نسخه‌ها، چاپ‌ها و ترجمه‌های آثار و سالشمار تفصیلی  زندگی علامه محمّدحسین کاشف الغطاء از ویژگی‌های این کتاب است و تاکنون کتابی با این شرح و تفصیل در سرگذشت این بزرگوار منتشر نشده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از طرح‌های گسترده مؤسسهٔ کتاب‌شناسی شیعه به ریاست حجت‌الاسلام استاد رضا مختاری، طرح «بزرگان شیعه» به فارسی و «أعلام الشیعه» به عربی، در بیش از یکصد جلد است. کتاب «احوال، افکار، آثار علامه شیخ محمّدحسین کاشف الغطاء» (م۱۳۷۳)، یکصدویکمین عنوان از سلسلهٔ «بزرگان شیعه» است …

آیت‌الله سید احمد خاتمی با تاکید بر اینکه «حوزه باید حامی ناصح و نظام باشد»، گفت: حوزه علمیه باید خوبی‌ها را ببینید و تجلیل کند و نسبت به نارسایی‌ها تذکر دهد. ما در شورای عالی حوزه به شدت مراقب این مطلب هستیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: در طول تاریخ حیات حوزه‌های علمیه شیعی «استقلال» و عدم وابستگی به دولت‌ها، موضوعی حیاتی برای حوزویان بوده است. امتیاز استقلال حوزه‌های علمیه شیعه برگ درخشانی است که حوزه به خود می‌بالد. امروز این موضوع با نظرات مختلفی مواجه شده و بعضاً با هجمه و اتهاماتی روبرو شده است و به بهانه‌های مختلف به این …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در مطالعات تاریخ حدیث، بحثی تحت عنوان «مکاتب و حوزه‌های حدیثی» مطرح شده است. برای مقدمه باید گفت حدیث، تولید شده امروز و دیروز نیست که بتوان به سادگی جوانب آن را رهگیری کرد. عمر حدیث به حدود ۱۴۰۰ سال می‌رسد و در این مدت از نقاط جغرافیایی مختلفی عبور کرده است؛ مناطقی با شرایط خاص خویش. ما باید این گذرگاه‌ها را بشناسیم. هدف از شناخت گذرگاه‌های حدیث ۱- شناخت نزدیکی یا دوری حوزه حدیثی مورد کاوش با عصر معصوم. برای نمونه، حوزه  حدیثی کوفه در ابتدای شکل‌گیری، با توجه مستقیم معصوم شکل گرفته است. این بعد …

فقه نظام اقتصادی در سه حوزه اهداف و غایات، قواعد و سیاست‌ها، ساختارها و سامانه‌های اقتصادی در رونق تولید نقش منحصر به فردی دارد. اختصاصی شبکه اجتهاد: از سال ۱۳۷۳ که با ابتکار رهبر معظم انقلاب اسلامی اولین شعار سال اعلام شد تا امسال که شعار «رونق تولید» توسط ایشان به‌عنوان شعار سال برگزیده شد، با توجه به شرایطی که کشور در آن قرار داشته، بخش عمده این شعارها به مباحث اقتصادی کشور و بهبود شرایط معیشتی مردم اختصاص یافته است. رونق تولید تنها با تعیین شعار سالانه محقق نخواهد شد، بلکه این‌کار مستلزم تعیین راهبردها و راه‌کارهایی است که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: عقد بیمه به طور عموم و بیمۀ تأمین اجتماعی به طور خصوص علاوه بر جنبه‌های فقهی از جنبه‌های اخلاقی و کلامی نیز قابل بحث و بررسی هستند. جهت روشن شدن این جنبه‌ها گفتگویی با استاد شیخ مهدی زمانی فرد از اساتید خارج فقه، اصول، تفسیر و فلسفه در حوزۀ علمیّه مشهد مقدّس داشتیم که تقدیم‌ می‌شود: اجتهاد: بعنوان سؤال اوّل بفرمایید از جهت کبروی اصولاً آیا‌ می‌توان قائل به الزامی بودن فی الجملۀ مسائل اخلاقی نسبت به بعضی اقشار و اصناف مثل قشر روحانیّت شد؟ زمانی فرد: مسائل اخلاقی همانطور که اشاره کردید نیاز به یک طبقه …

استاد سید منذر حکیم در یکی دیگر از سلسله نشست‌های «گفتمان معرفت» بحث «فقه و نظام‌مندی» را ارائه نمود و فقه فتوایی رساله‌های عملیه را فقه فردی خواند و نبود فقه اجتماعی نظام‌مند را از چالش‌های معاصر و حکومت اسلامی دانست. او جامعیت دین اسلام را نشانه وجود نظام‌های مختلف زندگی انسان در دین معرفی نمود و بر لزوم استنباط و استنطاق این نظام‌ها در فقه تأکید کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد حکیم در ابتدای سخنان خود منظور خود را از نظام و فقه اجتماعی روشن کرد و گفت: منظور ما از نظام در فقه، فقط فقه نظام سیاسی …

الان ما حوزه‌هایی در مشهد داریم که اینها اصلا اجازه حضور زن را جلوی استاد مرد یا ورود زن به جامعه را نمی‌دهند. یعنی همیشه می‌خواهند در عین اینکه درس می‌خواند، عقب باشد و یک چشمش بیشتر دیده نشود و زیر پوشیه باشد و حرف زیاد نزند و هنوز می‌بینیم که طرفدار پرده‌نشینی هستند و نتیجه‌اش این می‌شود که آقایان می‌گویند زن‌ها در اجتماع حضور ندارند. این خانمی که این‌طور در حوزه رشد می‌کند و وقتی می‌خواهد حضور اجتماعی پیدا کند، آدم‌ها را نمی‌شناسد و آداب اجتماعی اصلا بلد نیست و نمی‌تواند ارتباط موثر با جامعه خودش برقرار کند. اختصاصی …

باید گفت شرعی بودن سیره وابسته به تقریر شارع است. تقریر غیر از سکوت است و باید در زمان حضور امام باشد؛ بنابراین سیره نمی‌تواند دلیل بر حجیت سیره عقلاء بر احکام نوپیدای کنونی باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در یکی دیگر از نشست‌های «گفتمان معرفت»، استاد محمد قائینی بحث «فقه و مالکیت معنوی» را مطرح نمود. وی بحث خود را در چهار محور ارائه کرد و در ابتدا مالکیت معنوی و معنای مستحدث بودن آن را تعریف کرده و در ادامه به بررسی ادله رد و ادله قبول مالکیت معنوی پرداخت. ۱- تعریف مالکیت معنوی به گفته استاد قائینی، …

در مرحله بعدی وارد مصادیق شده که خود به چند بخش قابل‌تقسیم است؛ بخش آلودگی‌ها، بخش جنگل‌ها و مراتع، بخش آب‌ها و انفال، بخش حیوانات و تنوع زیستی و همین‌طور. برای دستیابی به ریز موضوعات مباحث فقهی محیط‌زیست نیز باید از ابتدای فقه تا انتهای آن تفحص کرده، در کنار آن مباحث جدید را نیز برشمرده و مجموع آن‌ها را در هرکدام از این بخش‌ها جای داد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در هیاهوی رخدادهای نیمه خرداد؛ رحلت بنیان‌گذار عظیم‌الشأن انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) و قیام خونین ۱۵ خرداد، از طرفی و از طرف دیگر تقارن این ایام با اتمام ماه …

آیت‌الله شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی استاد مدعو یکی دیگر از نشست‌های «گفتمان معرفت» بود. وی بحث خود را با عنوان «بررسی حجیت ظن در موضوعات» ارائه نمود و در آن موارد بسیاری از عمل به ظن در موضوعات را بیان کرد. رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) با طرح چهار دلیل از جمله بناء عملی عقلاء، حجیت عمل به ظن در مطلق موضوعات را تقویت نمود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد فاضل لنکرانی، در ابتدا به‌ضرورت طرح و تدوین این مسأله در مباحث و منابع علمی اشاره کرد و گفت: حجیت ظن در موضوعات، در موارد مختلف فقه آمده و …

در مجموعه فقه سنتی، مسائل خوبی در مورد محیط‌زیست مطرح شده است؛ مانند برخی مسائل بیع، برخی مسائل جهاد، احیاء موات، انفال که در ذیل خمس آمده است، حتی مسائلی که در غسل و وضو آمده است؛ مانند اسراف در آب. من معتقدم ابتدا باید خانه‌تکانی کنیم؛ ببینیم در فقه چه داریم؛ در هر یک از ابواب فقه سنتی، در مورد فقه محیط‌زیست چه داریم. در قواعد فقهیه موجود، چه قواعدی قابل تطبیق بر مسائل محیط‌زیست است. بعد از خانه‌تکانی، مسائل جدید و مستحدثه درزمینه محیط‌زیست را نیز به آن‌ها اضافه کنیم و مجموعه فقه محیط‌زیست را سامان دهیم. اختصاصی …

نظر فقهای قدیم این بود که این‌ها اختلاف‌نظر دارند و اشتباه زیاد می‌کنند. شیخ در مکاسب داستانی را نقل می‌کند که منجمی به امیرالمؤمنین گفت: اگر اینجا بروی شکست می‌خوری. امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: نه، اتفاقاً پیروزی است. این معنایش این است که این آقایان دقیق نیستند. البته ازنظر ابزار و ادوات زمان ما با سابق خیلی فرق کرده و قابل‌مقایسه نیست، ولی ملاکی که در روایات بیان شده، صُم للرؤیه و افطر للرؤیه است، لذا رؤیت را معیار قرار می‌دهیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: ماجرای رؤیت هلال و اختلافات موجود در آن، هر سال در چند نوبت مطرح می‌شود که مهم‌ترین …

برای بسیاری از مراجع شیعی رؤیت هلال ماه شوال به اثبات رسیده است و فردا چهارشنبه ۱۵ خرداد ماه را عید سعید فطر اعلام کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دفتر مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در اطلاعیه ای اعلام کرد فردا ۱۵ خرداد ماه ۱۳۹۸ روز اول شوال المکرم و عید سعید فطر است. متن اطلاعیه به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم. با آرزوی قبولی طاعات و عبادات ملت عزیز در ماه مبارک رمضان، به اطلاع عموم مردم شریف ایران می رساند، بر اساس گزارشهای راصدان مورد وثوق و خبره که از نقاط مختلف کشور واصل شده …

راهی برای وحدت رؤیت هلال نیست و اختلاف آن ناشی از اختلاف در رؤیت و عدم رؤیت هلال است. با توجه به اینکه مناطقی از کره خاکی اتحاد در افق دارند و مناطقی اختلاف در افق دارند، لذا با وجود اختلاف روزها و شب‌ها و طلوع‌ها و غروب‌ها در منطقه‌ها و کشورهای مختلف نمی‌توان مسئله را ضابطه‌مند کرد. اختصاصی شبکه اجتهاد: ماجرای رؤیت هلال و اختلافات موجود در آن، هر سال در چند نوبت مطرح می‌شود که مهم‌ترین آن، ابتدای ماه رمضان و شوال است. اینکه چگونه می‌توان اختلافات فتاوا را حل کرد یا با روش‌های علمی آن را تقلیل …

برخی وظایف شرعی مقرر در ازمنه براساس ماه قمری است، این‌ها را که نمی‌شود جور دیگری عمل کرد، لذا معیار باید همان عنوان قمری‌اش باشد یعنی ماه‌های عربی معهود مقرر که البته این‌ها هم از ابداعات اسلام نیست. ماه قمری هم ماهی بوده که در جاهلیت وجود داشته است به همین نام. ماه رمضان و ماه رجب و ماه حج و ماه محرم، ماه‌هایی نیست که از ابتکارات اسلام باشد. اسلام در اوقاتی از این ماه‌ها یک وظایفی را مقرر کرده. یک اموری را قرار داده و این‌ها را نمی‌شود از آن مواقعی که در شریعت مقرر شده جابجا کرد. …

از جهت کیفیت، درس امام، مقداری با نجفی‌ها فرق می‌کرد. نظر فقها را زیاد متعرض می‌شدند خود ایشان خیلی در درس مطالعه و کار می‌کرد. نظر فقها را در درس بررسی و نقد می‌کرد این شیوه در نجف خیلی مطرح نبود. تنها درسی که خیلی به اشکال و استشکال اهتمام و مجال می‌داد، درس مرحوم امام بود.

سه جریان در این قسمت به وجود آمد. گروه اول بر خصوص صاحب‌جواهر و نظرات ایشان تکیه کردند. فقیهی است که مثلاً این‌گونه می‌گوید: اگر کسی ختنه نشده بود، باید برویم و او را یافته و ختنه کنیم! گروه دوم بر مشی و مبانی صاحب‌جواهر تکیه داشتند. این‌ها نیز طبعاً مباحثی مانند مصلحت، مناط، تنقیح و ملاک را نمی‌پذیرفتند، بلکه دقیقاً همان حدومرزهای صاحب‌جواهر را در این امور می‌پذیرفتند. گروه سوم اما می‌گفتند: مرحوم امام صحبت از فقه جواهری کرده؛ لکن معنایش تقلید از صاحب‌جواهر و اجتهاد در آن قالب و محدوده روش‌های ایشان نیست. علمای بسیاری آمدند که ادامه‌دهنده …

فقها ۵۰۰ سال می‌گفتند: آب چاه، حکم آب قلیل را دارد و مثلاً در صورت برخورد با نجاست نجس می‌شود. مرحوم علامه حلی با بررسی مجدد ادله، نظر جدیدی ارائه دادند. حال ما فتوای مرحوم حلی را جزو فقه سنتی می‌دانیم. یا مثلاً اکثر فقها هدیه یا فروش قرآن کریم به کافر را حرام دانسته و آن را مصداق سبیل کافر بر مسلمآن‌که حرام است، می‌شمردند. بزرگانی مانند مرحوم امام فرمودند: اگر این کار راه هدایت و ارشاد و شناخت غیرمسلمان به اسلام را باز کند، اشکالی نداشته و حلال است. مثال دیگری عرض کنم؛ مشهور فقها قائل به نجاست …

تأثیری که امام در حوزه گذاشت، هیچ ‌یک از مراجع دیگر این جور تأثیر نگذاشتند. امام با دو خطری که حوزه شیعه را تهدید می‌کرد یکی تفکر اسلام منهای روحانیت و از بین بردن قداست روحانیت شیعه و دیگری تخلیه علمی حوزه‌ها مبارزه کرد و غیر از ایشان کس دیگری نمی‌توانست مقابل این جریان بایستند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی، علاوه بر اینکه یکی از شاگردان بزرگ امام است، خود نیز به تدقیق و پژوهش در آثار امام شهره است. با او درباره روش تدریس امام و مبانی خاص فقهی و اصولی ایشان گفتگو کردیم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله میرزا علی علمی اردبیلی، از شاگردان برجسته آیات عظام امام خمینی، خوئی، میلانی و شهید صدر بود که تالیفات متعددی در زمینه‌های مختلف فقهی، اصولی و فلسفی از او منتشر شده است. ایشان در این گفتگوی منتشر نشده به زوایای شخصیت علمی حضرت امام خمینی(ره) می‌پردازد که فرا رویتان قرار می‌دهیم

اختصاصی شبکه اجتهاد: سالروز رحلت حضرت امام، فرصت مناسبی برای واکاوی یکی از مهم‌ترین اصطلاحات فقهی به‌جامانده از ایشان است: فقه جواهری؛ اصطلاحی که هم نواندیشان دینی با تمسک به آن، به نواندیشی می‌پردازند و هم سنتی با علم کردن آن، به مخالفت با جریان نواندیشی دینی می‌پردازند. استاد سید مجتبی نورمفیدی اما علاوه بر تدریس خارج فقه و اصول در حوزه عملیه قم، از ارادتمندان مکتب فقهی امام نیز به شمار می‌رود. عضو شورای علمی مرکز فقهی ائمه اطهار، در این گفتگو تلاش کرد تا تصویر دقیقی از این اصطلاح کمتر پرداخته شده ارائه کند. اجتهاد: اساساً فقه جواهری …

حجت‌الاسلام درایتی در یکی دیگر از نشست‌های «گفتمان معرفت»، نظریه اصولی«خطابات قانونی» امام خمینی(ره) را توضیح داد و بحث خود را با موضوع «نگاهی نو به خطابات قانونی» ارائه کرد و در آن تکمله‌ای برای حل مسأله انحلال تکلیف مطرح نمود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد درایتی در ابتدای بحث به جایگاه نظریه خطابات قانونیه پرداخت و گفت این نظریه را به نام امام خمینی (ره) می‌شناسند. برخی از میان کلمات گذشتگان هم شواهدی آورده‌اند، اما در اینجا همان نظریه و عبارات امام خمینی (ره) مد نظر است. امام خمینی (ره) در دو جا این مسأله را مطرح کرده‌اند؛ یکی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مبانی فقهی و اصولی امام، همواره تحت مواضع سیاسی و حکومتی وی قرار گرفته است. در این میان، به مبانی غیر فقهی و اصولی، مانند مبانی رجالی امام، بسیار کم پرداخته شده است.

زکات فطریه امسال طبق نظر اکثر مراجع، برابر با ۸ تا ۱۲ هزار تومان معادل ۳ کیلوگرم گندم یا معادل ۳ کیلوگرم برنج اعلام شده است که خانواده‌ها بر اساس قوت غالب خود آن را پرداخت می‌کنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، زمان وجوب زکات فطریه از غروب شب عید فطر است و مراجع تقلید، تأخیر پرداخت آن را بعد از نماز عید جایز نمی‌دانند، اما اگر کسی نماز عید را نخواند، باید فطریه را تا ظهر عید پرداخت کند.(۱) ولی اگر دسترسى به فقیر ندارد، مى‌تواند مقدارى از مال خود را به نیت فطره جدا کرده و براى مستحقى که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ …

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، عضو هیئت علمی موسسه دارالحدیث در یکی دیگر از نشست‌های «گفتمان معرفت»، بحث خود را با عنوان «تأثیر مطالعات نوین حدیثی در استنباط» ارائه کرد و به جریان‌های حدیثی مختلف معاصر و پیش از آن در شیعه و اهل سنت اشاره نمود، سپس انواع مختلف فعالیت‌های حدیثی و تأثیر آن در استنباط فقهی را بیان کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام مهریزی، در ابتدای سخنان خود منظور از مطالعات نوین حدیثی را روشن کرد و گفت: منظور ما مسائلی نیست که اکنون جعل و ایجاد شده باشد، بلکه منظورمان مسائلی است که جرقه‌ها و سرنخ‌هایی در …

اجرای نیمه‌کاره یک قانون (امر به معروف و نهی از منکر) اثر عکس دارد. باید مساحت اجرای قانون را با توان خود بسنجیم؛ مثلاً قانون بستن کمربند ایمنی طرف شاگرد، جدی گرفته نشد. همچنین با بررسی فقهی، می‌شود اعمال زور توسط افراد در قانون ممنوع گردد که این کار آثار اجتماعی فراوانی خواهد داشت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی رئیس میز «توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی» دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در یکی دیگر از نشست‌های «گفتمان معرفت» مراتب امربه‌معروف و نهی از منکر را در فقه شیعه و اهل سنت بیان کرد. وی در …

استاد تبادکانی، در نشست‌ «گفتمان معرفت» که در مرکز تحقیقات اسلامی وابسته به دفتر آیت‌الله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی برگزار شد، معنای مخالفت با کتاب در روایات باب ترجیح را در قالب سه نظریه و سه نکته تبیین و مطرح کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد سیدحسن تبادکانی در ابتدای صحبت‌های خود جایگاه پدیده تعارض را تبیین کرد و گفت: پس از آنکه حجیت خبر واحد را پذیرفتیم و مبنای طریقیت را قبول کردیم، به یک سری از روایات برمی‌خوریم که با هم تعارض دارند. در این هنگام دو اصل به عنوان راه حل ذکر شده است: اصل اولی در …

آیت‌الله رضازاده از علماء و مدرسین عالی حوزه علمیه خراسان در نشستی علمی با عنوان «سلوک و زیّ طلبگی» به بیان مباحث و نقطه نظرات فقهی و اخلاقی پرداخت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله رجبعلی رضازاده در این نشست که در ادامه سلسله نشست‌هایی با عنوان «گفتمان معرفت» در شب‌های ماه مبارک رمضان در مرکز تحقیقات اسلامی حوزه علمیه مشهد وابسته به آیت‌الله اشرفی شاهرودی برگزار شد، مطالب فقهی و اخلاقی خود را در چند محور ارائه نمود. دو قاعده کلی فقهی آیت‌الله رضازاده در ابتدای بیانات خود درباره دو مبحث و قاعده فقهی اشاراتی داشت: ۱- استفاده ضرورت در …