این طرح در هشت مرحله به انجام میرسد، اکنون که در میانه راه و در مرحله چهارم طرح قرار داریم میتوان از برخی از دستاوردهای آن رونمایی نموده تا جامعه علمی حوزوی و دانشگاهی و مسئولان نظام در عرصههای مختلف در جریان اینگونه طرحها قرار گیرند و متوجه باشند که باید در گام دوم انقلاب با رویکرد دیگری به حوزههای علمی و فقهی توجه داشته باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام مجید رجبی در گفتگویی ضمن بیان این مطلب که پژوهشگاه فقه نظام در راستای ارتباط حداکثری میان حوزه و فقه حکومتی با حاکمیت و مسائل حکومتی چند سالی است …
توضیحات بیشتر »رابطه بانکها با مراجع تقلید بسیار ضعیف است/ در بانکداری اسلامی، سیستم نظارتی حرف اول را میزند
مستخدمینحسینی اظهار کرد: رابطه نظام بانکی با مراجع و حوزههای علمیه بسیار ضعیف است. وقتی آنها سؤالی مطرح میکنند بانکها برخی مدارک را نشان میدهند و میگویند مردم وکالت داده و امضا کردهاند. لذا باید منافع آنها را تأمین و در جایی سرمایهگذاری کنیم که بیشترین بازدهی را داشته باشد. اینها اطلاعاتی است که به مراجع میدهند. به گزارش شبکه اجتهاد، چهار دهه از اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا میگذرد؛ قانونی که بنا بود زمینههای حرکت به سمت بانکداری اسلامی در ایران را فراهم کند، اما به اذعان کارشناسان اقتصاد و بانکداری اسلامی و مراجع تقلید هنوز حتی بانکداری …
توضیحات بیشتر »بانکداری بدون ربا، شاید وقتی دیگر
بسیاری از کشورهای پیشرفته اسلامی نظام بانکداری بدون ربا اجرا شده و نتیجه گرفتهاند. در ایران هم اشکالی به مدل قانون بانکداری بدون ربا وارد نیست بلکه مشکل از جای دیگر است. این شیوه بانکداری در کشورهای غیرمسلمان مانند انگلستان، چین، فرانسه و روسیه اجرا میشود پس چگونه چنین قانونی در کشورهای غیرمسلمان اجرایی شده اما در کشور مسلمان نخواستهایم که عملیاتی کنیم. شبکه اجتهاد: بانکداری اسلامی و به طور خاص عدم وجود ربا در عملیات بانکی در ایران نه تنها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی که حتی قبل از آن نیز دغدغه جامعه بوده است. ایده بانکداری اسلامی بعد …
توضیحات بیشتر »برخی مخالفان شورای فقهی از شریعت هم محتاطترند/ کارمان درست کردن «کلاه شرعی» نیست
عضو شورای فقهی بانک مرکزی با بیان اینکه برخی مخالفان این شورا از شریعت هم محتاطترند، اظهار کرد: به هیچ وجه دنبال توجیه اقدامات بانکی و حتی بانک مرکزی نیستیم. البته وقتیکه نیازی به وجود میآید، شورای فقهی احساس مسئولیت میکند که راهحلی شرعی برای آن پیدا کند ولی این به هیچ وجه به معنای درست کردن «کلاه شرعی» نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، شورای فقهی بانک مرکزی از زمانیکه تشکیل شده، چه در هیبت یک مجموعه مشورتی و چه جایگاه قانونی، خدمات مهمی در زمینه رعایت عملکرد شرعی در نظام بانکی و مقابله با تخلفات داشته است. البته این …
توضیحات بیشتر »ﻧﻘﺶ ﺷﻮرای تخصصی فقهی در ارﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ و ﻛﺎرایی ﺑﺎنکﻫﺎی اﺳﻼمی
پژوهش ﭘﻴﺶرو ﺑﺎ روش توصیفی و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺤﺘﻮا ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮرای فقهی، ﺳﻄﺢ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ و ﻛﺎرایی ﺑﺎﻧکﻫﺎی اﺳﻼمی را ارﺗﻘﺎ میدﻫﺪ. ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻬﺎدی ﺑﺎ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻧﻄﺒﺎق ﻗـﻮاﻧﻴﻦ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎﻧکﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻮازﻳﻦ اﺳﻼمی، ﻓﻀﺎی اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ را ﺑـﺮای ﻛـﺎرﮔﺰاران و ﻓـﻀﺎی اﻃﻤﻴﻨـﺎن را ﺑﺮای ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺑﺎﻧک ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ، رﻳﺴک ﺷﺮﻳﻌﺖ را ﻛﺎﻫﺶ میدﻫﺪ، از ﺳﻮی دﻳﮕﺮ ﺑﺎ روزآﻣﺪ ﻛﺮدن ﻗﺎﻧﻮن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎنکی و ﻃﺮاحی اﺑﺰارﻫﺎی ﻣﺎلی ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮ ﻛﺎرایی ﺑﺎﻧﻜﺪاری اﺳﻼمی میاﻓﺰاﻳﺪ. شبکه اجتهاد: ﻃﺮاﺣﺎن ﺑﺎﻧﻚﻫﺎی اﺳﻼمی ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺣﺬف ﺑﻬﺮه از روشﻫﺎی ﺗﺠﻬﻴﺰ و ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻘﺪﻫﺎی ﺷﺮعی، ﺑﺎﻧﻜﺪاری …
توضیحات بیشتر »مهمترین ایرادات طرح جدید بانکی مجلس/ شورای فقهی بانک مرکزی تضعیف شده است
عضو شورای سیاستگذاری مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه گفت: وقتی مصوبهای از سوی شورای فقهی صادر شود مجری رئیس بانک مرکزی است که اگر نخواهد اجرا کند کسی نمیتواند به او بگوید چرا اجرا نکردهای و این در حالیست که سایر مفاد بانکداری اسلامی به وضوح در خصوص تعدی از مصوبات قانونی و تخلف از آنان قانونگذار به شدت برخورد میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین جواد عبادی پیرامون طرح جدید بانکی مجلس شورای اسلامی اظهارکرد: انتظار جامعه نخبگانی اقتصادی حوزه و دانشگاه این بود که بعد از ۳۶ سال عملیات بانکی موسوم به بدون ربا که در سال …
توضیحات بیشتر »هشدار اقتصاددانان و اساتید بانکداری اسلامی به مجلس درباره طرح جدید بانکداری
۲۱ تن از اقتصاددانان و اساتید بانکداری اسلامی در نامهای خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نسبت به ایرادات فاحش طرح بانکداری جدید هشدار دادند. به گزارش شبکه اجتهاد، این اقتصاددانان حوزوی و دانشگاهی با اشاره به سخنان الیاس حضرتی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره بررسی طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران در این کمیسیون، ایرادات این طرح را موارد زیر عنوان کردهاند: عدم بهرهگیری از ظرفیت جامعه نخبگانی در تدوین طرح، تقابل و اختلاف در میان تدوینکنندگان طرح، عدم توجه به مشکلات ساختاری، عدم حل مشکل صوریسازی، قانونی کردن اخذ جریمه تأخیر، عدم ارائه راهکار قابل قبول برای حل معضل …
توضیحات بیشتر »ویژهنامه اینترنتی «بانکداری اسلامی»
به همت پژوهشگران مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، ویژهنامه اینترنتی بانکداری اسلامی در ۱۴ محور اصلی همچون “بانکداری اسلامی از منظر اندیشمندان”، “آسیب شناسی بانکداری اسلامی”، “بانک و اقتصاد ربوی”، “بهره و سود تسهیلات بانکی”، “جریمه دیر کرد”، “کارت اعتباری و خدمات الکترونیکی”، “حقیقت و ماهیت بیت کوین” و … در اختیار کاربران قرار گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی از مهم ترین اهداف جوامع بشری است. بانکداری اسلامی در دهههای اخیر، ضرورت تدوین شاخصهای ارزیابی میزان تحقق آرمانهای آن را دو چندان کرده است. رعایت موازین فقهی اسلام و تحقق اهداف شریعت، …
توضیحات بیشتر »انتشار قانون بانکهای اسلامی در فیلیپین
این قانون مربوط به مقرراتگذاری و سازماندهی بانکهای اسلامی در فیلپین است و از هفدهم آگوست ۲۰۱۹ در این کشور به اجرا در آمده است. به گزارش شبکه اجتهاد، در تاریخ دوم آگوست ۲۰۱۹ در فیلیپین قانونی درباره بانکهای اسلامی منتشر شده که به «قانون جمهوری شماره ۱۱۴۳۹» مشهور است. این قانون که در تاریخ بیست و سوم ژوئیه ۲۰۱۸ در مجلس این کشور به تصویب رسیده، درباره مقرراتگذاری و سازماندهی بانکهای اسلامی در این کشور است؛ بانکهایی که بر خلاف بانکهای متعارف، بهره دریافت نمیکنند و تراکنشهای خود را براساس شریعت اسلامی انجام میدهند. قانون مذکور به شورای پول …
توضیحات بیشتر »فرهنگ خردجمعی، حلقه گمشده بانکداری اسلامی/ مهدی سلحشور
اختصاصی شبکه اجتهاد: چند سالی است دهم شهریور سالروز تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا و آغاز هفته بانکداری اسلامی است. در جهان امروزی اساس بانکداری بیشتر بر پایه ربا نهاده شده است و یکی از منابع سرشار درآمد حکومتها و بخش خصوصی بشمار میآید، اما در ایران (به برکت پیروزی انقلاب) سالهاست تلاش شده و میشود تا نظام بانکی کاملاً به نظام بانکداری اسلامی تبدیل شود. لذا پس از فراز و نشیبهای فراوان و قوانین مصوّب و مدوّن قبل؛ با عنایت به فقه پربار و پویای اسلام، قوانین بانکداری اسلامی توسط متخصصان آگاه به مسائل شرعی تقدیم مجلس شد …
توضیحات بیشتر »مشکل اساسی بانکداری اسلامی، صوری بودنِ عقود است/ باید امکان ایجاد بانکهای مختلف بر اساس نظرات مراجع فراهم شود/ بانکداری اسلامی در اروپا هم وجود دارد
ما باید دو عنصر را کاملاً رعایت کنیم. یکی عنصر صوری بودن را حذف کنیم. صوری بودن یعنی در ضمن عقدهای اسلامی، روال غیر اسلامی را دنبال کنیم. آنچه الآن بهعنوان یک پدیده مشکلزا در بانکداری اسلامی انجام میشود، عقود صوری است؛ یعنی افرادی که نیاز به سرمایهدارند بر اساس عرضههای واقعی این کار انجام نمیشود. مثلاً بهعنوان مرابحه عمل میکنند ولی شرایط مرابحه را رعایت نمیکنند و بر اساس مضاربه و چیزهای دیگر عمل میکنند اما شرایط مضاربه را رعایت نمیکنند. باید محتوای عمل با محتوای عقد، تطبیق داشته باشد که متأسفانه این یکی از مشکلات اساسی بانکداری روزگار …
توضیحات بیشتر »آسیبهای جدی در طرح بانکداری جدید مجلس/ شورای فقهی بانک مرکزی خاصیت خود را از دست داده است/ مجلس به سازوکار جامعی در تعامل با حوزه برسد
مجلس و حوزه باید به یک سازوکار تعامل جامعی برسند که از همه ظرفیت حوزه برای قانون گذاری استفاده شود نه اینکه چند نفر را به عنوان حوزه در نظر بگیرند و سپس به اهداف خود برسند و بعد بگویند که حوزه پشت این طرح بود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست خبری تحلیلی، اساتید اقتصاد اسلامی حوزههای علمیه، با حضور حجتالاسلام والمسلمین احمدعلی یوسفی رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزههای علمیه، حجتالاسلام والمسلمین غلامعلی معصومی نیا عضو هیئت شورای پولی مالی حوزههای علمیه و به همت مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه و با همکاری بنیاد فرهنگ و اندیشه انقلاب اسلامی …
توضیحات بیشتر »تعزیر مالی جایگزین جریمه دیرکرد بانکها شود/ تشریح دیدگاه مراجع درباره «وجه التزام»
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ضمن تبیین طرحهای جایگزین هزینه دیرکرد در بانکداری بدون ربا گفت: بانکی که بدهی خود را به موقع دریافت نکرده خسارت دیده است؛ در این شرایط میتوان قانون دیگری گذاشت که بخشی از جرایم دریافتی جهت جبران خسارتهای وارده به این بانکها پرداخت شود؛ یعنی نهاد حاکمیت جهت جبران بخشی از آن جرایم را بدهد؛ مانند اینکه بخشی از جرایمی که برای کشف مواد مخدر میگیرند را به عنوان حق کشف به پلیس منطقه میدهند. اگر مجلس همت کنند و این طرح تصویب شود، مشکل جریمه دیرکرد برطرف میشود. به گزارش …
توضیحات بیشتر »عملیات بانکی: حلالهای قانونی، حرامهای اجرایی/ جواد عبادی
مقام معظم رهبری ضمن چندین استفتاء میفرمایند: کلیه عملیات بانکی که بر اساس قانون عملیات بانکی مصوب مجلس شورای اسلامی و موردتایید نگهبان باشد محکوم به صحت است. از طرفی مراجع عظام تقلید نسبت به وضعیت شرعی عملکرد نظام بانکی هشدارهای تند و تیزی داده اند. این دوگانگی موجب ابهاماتی شده است که در این نوشته به تبیین این موضوع پرداخته میشود. شبکه اجتهاد: با گذشت حدود ۳۵ سال از اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا که در سال ۱۳۶۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان رسیده است، متاسفانه امروزه کمتر کسی را میتوان یافت که عملکرد …
توضیحات بیشتر »پیشنهاد محققان بانکداری اسلامی درباره جریمه تأخیر
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی (ره) اظهار کرد: پیشنهادی که محققان بانکداری اسلامی در مورد جریمه تأخیر ارائه دادهاند این است که اولاً این جریمه تبدیل به تعزیر شود و دوم اینکه عایدی آن هم به بانک برنگردد، بلکه وارد صندوق خیریهای شود که برای بدهکاران مُعسِر یا هر کار خیر دیگری استفاده شود و برای بانک درآمد ایجاد نکند. به گزارش شبکه اجتهاد، مجلس شورای اسلامی، روز گذشته ۲۵ تیرماه، دوفوریت «حذف سود و جرایم مضاعف بانکی» را به تصویب رساند. با تصویب دوفوریتی طرح الزام بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی به حذف سود و جرایم مضاعف از بدهی …
توضیحات بیشتر »باید تکملههایی به مکاسب بزنیم نه آن را حذف کنیم/ فقه ظرفیت پاسخگویی به همه معاملات جدید را دارد/ چرا در زمان امام نمیگفتند این عقود ربا است!
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: ما باید اثبات کنیم این کتاب مکاسب امروز ظرفیت پاسخگویی به این موضوعات جدید را دارد، بعضیها در ذهن طلبهها کردند که کجای مکاسب تعریف پول شده؟ کجای مکاسب تعریف بورس شده؟ درحالیکه اینها از عمق مکاسب خبر ندارند، حق هم دارند این اشکالات بیربط را ذکر کنند! به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی در جمع مسئولان مؤسسه اقتصادی طیبات با اشاره به فعالیتهای این موسسه اظهار داشت: یکی از آرزوهایم این بود که در مرکز فقهی طلاب و دانشآموختگانی که در فقه و اصول خیلی قوی هستند در زمینهٔ اصطلاحات …
توضیحات بیشتر »تفاوتهای الگوی بانکداری اسلامی در ایران با سایر کشورها
در بانکهای اسلامی سایر کشورها، معمولا جریمه تأخیر از مشتریان بدحساب دریافت شده و به فعالیتهای خیریه اختصاص مییابد؛ لذا جرائم دریافتی جزو درآمدهای بانک محسوب نمیشود. شبکه اجتهاد: بانکداری اسلامی یکی از رشتههای علمیتفاوتهای الگوی بانکداری اسلامی در ایران با سایر کشورها نوظهور در حوزه اقتصاد اسلامی است که تلاش میکند جایگاه بانک در نظام اقتصادی و روابط این نهاد با ذینفعان (شامل سپردهگذاران و تسهیلاتگیرندگان) را به نحوی تنظیم کند تا ضوابط و اصول شریعت تامین شود. در دو دهه اخیر صنعت بانکداری اسلامی به لحاظ عملیاتی و اجرایی شاهد رشد قابل توجهی بوده است. به نحوی که در …
توضیحات بیشتر »شهید صدر در الگوی پیشنهادی به جزئیات صنعت بانکداری نپرداخته است/ لزوم دقت بیشتر در طراحی الگوی بانکداری بدون ربا
در الگوی پیشنهادی شهید صدر به اهداف، انگیزهها و سلیقههای مشتریان بانک چه سپرده گذاران و چه گیرندگان تسهیلات توجهی نشده، این در حالی است که تفاوت اهداف و سلیقههای مشتریان بانک که برخی به دنبال معاملات با سودهای معین و برخی در پی سود و انتظاری بالاتر با پذیرش ریسک هستند، اقتضای دقت بیشتر در طراحی الگوی بانکداری بدون ربا را دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان در نشست «چالش بانکداری اسلامی در ایران»، در مشهد به بررسی دغدغههای مراجع تقلید پیرامون شبه ربوی بودن قراردادهای بانکی، صوری بودن قراردادها و جریمه تاخیر پرداخت و با …
توضیحات بیشتر »تفاوت روش محاسباتی «رِبح مرکب» و «رِبح ساده»/ قضاوتی درباره اختلاف مجلس و شورای نگهبان
عضو شورای فقهی بانک مرکزی ضمن تشریح تفاوت روش محاسباتی «رِبح مرکب» و «رِبح ساده»، اظهار کرد: اشکال شورای نگهبان بر مصوبه مجلس مبنی بر خلاف شرع بودن «رِبح مرکب» وارد است و مجمع تشخیص مصلحت نظام هم به خوبی حق را به شورای نگهبان داده است. شبکه اجتهاد: مجلس شورای اسلامی در روزهای پایانی سال ۹۷ با پیشنهاد حجتالاسلام والمسلمین محمدحسین حسینزاده بحرینی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، درخواست حذف «رِبح مرکب» از نظام بانکی را داشت که البته با مخالفت شورای نگهبان روبهرو شد و در نهایت به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع داده شد تا در این مورد …
توضیحات بیشتر »اقدامی جدی برای کشف الگوی اقتصاد اسلامی نشد/ بانکداری اسلامی در کشور نداریم/ نهادهای اجرایی به تحقیقات حوزه بیاعتنا هستند/ ناکارآمدی اسلامی سازی اقتصاد سرمایهداری
مدعی هستم که مکتب اقتصاد اسلامی داریم و میتوان ارائه کرد؛ کتاب مکتب و نظام اقتصادی بنده که بیش از ده سال قبل منتشر شده و کتاب ساختار کلی اقتصاد اسلامی در قرآن بنده مؤیدی بر این ادعاست و میتوانیم الگوهای اقتصاد اسلامی را ارائه کنیم؛ به شرط آن که در مقام اجرا جدی گرفته شود، نه اینکه اقتصاد سرمایهداری را مبنا قرار دهیم و برخی عناصر و ابزار آن را اسلامی کنیم. شبکه اجتهاد: در حالی دهه چهارم انقلاب اسلامی را پشت سر گذاشتیم که علیرغم دستاوردهای علمی در حوزه علمیه، گفتمانهای متفاوتی از درون حوزه شنیده میشود؛ مانند …
توضیحات بیشتر »