بایگانی برچسب: روش شناسی

استاد احمد مبلغی معتقد است اگر روش‌شناسی در حوزه‌ها شکل بگیرد، یک انقلاب آموزشی و پژوهشی در فقه رخ می‌دهد و ما تحولات مثبت بر پایه سنت را می‌توانیم رقم بزنیم، نه تحولاتی که به خروج از چارچوب‌های فقه و مسیر تاریخی فقه بیانجامد. این انقلاب فقهی، سنت را باروَر می‌کند و توسعه می‌دهد و به‌روز می‌کند و یکی از فوایدش این است که فقه ما می‌تواند به‌طور کامل پاسخ‌گو بشود، نه اینکه از حجم مسایل عقب بماند و نتواند مسایل را پوشش دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم …

یکی از مهم‌ترین بحث‌هایی که حاکمان باید به آن بپردازند و جایگاه ویژه‌ای در فقه الحکومه دارد، جهاد است؛ لذا وقتی حاکمان می‌خواهند شاهد بیاورند بر اینکه قرآن به شدّت سیاسی و حکومتی است استدلال می‌کنند بر اینکه چند صد آیه در قرآن در رابطه با جنگ و صلح است که جنبه حکومی دارند. خوب ما می‌بینیم همین امر جهاد اگر با نگاه غیرحکومتی به آن نگریسته شود مانند شیخ انصاری از آن بحث می‌کند و اگر با نگاه حکومتی به آن نگریسته شود مانند رهبر معظم انقلاب از آن بحث می‌شود و آثار خودش را دارد. به گزارش شبکه …

رهبری از معدود متفکّرانی هستند که در کلام دغدغه‌هایی را مطرح کردند و به کلام سیاسی اهتمام ورزیدند و صراحتاً دست روی شاخه کلام سیاسی گذاشتند و گفتند که کلام روش استنباط ندارد و لازم است یک دستگاه روشی داشته باشد. ایشان بارها گفته‌اند که همین سبک و سیاق فقه را باید در کلام هم ببریم و گزاره‌های کلام را استنباط کنیم و لذا رویکردهای جدیدی پیرو این اهتمام در حال مطرح شدن است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ـ ترویجی «روش‌شناسی کلام سیاسی با تأکید بر کلام سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای»، سه‌شنبه گذشته به همّت گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های …

الآن حداکثر کاری که استاد در درس خارج می‌کند این است که نظریات خودش را مستندا و مستدلاً بیان می‌کند. این روش، البته باارزش است، اما کارایی‌اش در تعلیم، به این مقدار است که بعد ۱۵ سال از ۱۰۰۰ نفر که در درس خارج شرکت کردند، تنها ۵، ۶، ۱۰ نفر به‌عنوان آدم توانمند بیرون می‌آید درحالی‌که اگر روشمندتر و اصولی‌تر در این دروس خارج عمل کنیم، از ۱۰۰۰ نفر، اگر حداقل ۸۰۰ نفر، یعنی چهارپنجم به درجه اجتهاد می‌رسند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید منذر حکیم، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، در نشستی در موسسه الهادی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: پیرامون «روش‏‌شناسی و متدولوژی نظام‏‌سازی قرآنی»  دو معنا محتمل است: اول) معنای اول این است که قرآن کریم برای نظام‏‌سازی چه روش‌‏هایی را پیشنهاد داده و یا از چه روش‏‌هایی بهره برده است؟ آیا از روش‏‌های عقلایی و موجود بهره برده و به اصطلاح در این حوزه به صورت امضائی و پذیرش یک یا چند روش‏ از روش‌‏های موجود اقدام کرده، یا روشی ابداعی و تاسیسی ارائه کرده است؟ در صورت امضای روش‌‏های موجود، از کدام روش بهره برده و در صورت تاسیس روش جدید، معنا و ساختار آن روش چیست؟ دوم) معنای دوم اینکه برای فهم …

به نظرم پژوهش کلاً رکود دارد و مختص حدیث و حوزه نیست؛ در دانشگاه هم علاقه بیشتر اساتید به تدریس است تا تحقیق. شاید علتش این باشد که ادبیات ایران ادبیاتی شفاهی است و دست به قلم نبوده‌ایم. ما بیشتر حرف می‌زنیم تا بنویسیم. ما از استناد یک شیء به خودمان می‌پرهیزیم. شاید هم به دلیل سختی پژوهش باشد. اگر برخی از مراجع ما درس حدیث بگذارندو یا پژوهش‌‌های حدیثی را به شاگردانشان یاد بدهند، مسلّماً حدیث پژوهی رشد‌ می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشریه علمی- فرهنگی «رهنامه پژوهش» به تولید، جمع آوری و انتشار مطالب اختصاصی طلاب و فضلا‌ …

حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در سلسله جلسات «گفتمان معرفت» مرکز تحقیقات اسلامی (وابسته به آیت‌الله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد، به بررسی ایده «الگوریتم اجتهاد» پرداخت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه در این نشست علمی اظهار کرد: اصرار بر الگوریتمی کردن اجتهاد باعث‌‌ می‌شود رقابت متعارف بین مکاتب و سبک‌‌‌های اجتهادی، دگرگون شود و موازنه به هم بخورد و کسانی که الگوریتم را مبنای آموزش یا تحقیق قرار‌‌ می‌دهند، خواسته یا ناخواسته …

به نظر می‌رسد بحث‌های اندیشه اقتصاد اسلامی و اندیشه اقتصادی متفکران شیعه یک روند رو به رشدی داشته است منتها شاید یک سری از دغدغه‌های معرفت شناسی داریم شاید هنوز مرزهای فقه اقتصادی یا حقوق اقتصادی با نظریه اقتصاد اسلامی خیلی شفاف نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، محمد جواد توکلی استاد گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ۲۰ اردیبهشت ۹۷ در کمسیون علوم انسانی، کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی به ارائه مقاله خود با عنوان«شخصیت‌ها و آثار عالمان شیعه در علم اقتصاد» پرداخت. آنچه در پی می‌آید مشروح سخنان وی در …

شبکه اجتهاد: چیستی مکتب قم و مکتب نجف و ویژگی‌های روش‌شناختی این دو مکتب در دانش فقه و اصول موضوع گفت‌وگو با استاد علیدوست است. او آیت‌الله بروجردی را به‌عنوان نماد مکتب قم و آیت‌الله خویی را به‌عنوان نماد مکتب نجف در نظر می‌گیرد و بحث خود را حول نگرش‌های اجتهادی آن‌ها مطرح می‌کند. علیدوست البته خود تمایل به مکتب قم دارد و گاهی هم از منظر مدافع قمی‌ها سخن می‌گوید و نگرانی‌هایی در این باره دارد که در گفتگو با مباحثات مطرح می‌کند. عضو جامعه مدرسین قم و استاد درس خارج حوزه از نبود ارتباط‌های علمی بین حوزه قم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: دوران حیات امام هشتم شیعیان، ‌حضرت رضا(ع) دورانی است که افکار و اندیشه‌های مختلف فلسفی و کلامی بسیاری در معرض برخورد و تعاطی با یکدیگر قرار داشتند و خلیفه وقت مامون نیز به ظاهر به ترجمه و بحث و گفت وگو میان این اندیشه رغبت نشان می‌داد.

سیره نگاری تاریخی مردود است. آن‌ها که «سیره» نوشته‌اند رفتار پیغمبر را نوشته‌اند؛ یعنی نفس عمل را نوشته‌اند اما سبک عمل را ننوشته‌اند. کتاب‌هایی که به نام سیره داریم، «سِیر» است نه «سیره».

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: اگر استاد روش مند باشد و روش فقاهت را یاد بدهد، قطعاً طلاب و شاگردان او زودتر فقیه می‌شوند، ولی اگر بحث‌ها روش مند نبود قطعاً طلاب مسیر سخت‌تری برای رسیدن به حل مسائل خواهند داشت.

در اندیشه صدر این که علم اقتصاد چه وضعیتی پیدا می‌کند تا مرحله‌ای که جهان اقتصادی بر طبق مکتب شکل بگیرد به تعویق افتاده است و در عین حال محقق اقتصاد اسلامی با یک نظام منسجم و از قبل وضع‌شده مواجه است که باید اصول و قواعد آن را کشف کند. بر این اساس است که شهید صدر کتاب و سنت را مفروض می‌گیرد تا بر مبنای آن از امکان مکتب و بازسازی آن به روشی متفاوت از علوم طبیعی صحبت کند.

سبحانی با اشاره به چهار رویکرد در مطالعات اقتصاد اسلامی گفت: رویکرد فقهی، رویکرد نئوکلاسیک، رویکرد تلفیقی و رویکرد سیستمی، چهار رویکرد موجود در مطالعات اقتصاد اسلامی را تشکیل می‌دهند.

فقیه کارش تایید و رد و نقض است، نه این که روش‌های متنوع تولید را بیان کند اما اگر روش تولیدی بیان کرد می‌تواند تشخیص بدهد حق بر چه اساس می‌تواند باشد. ما ظرفیت فقه را باید بدانیم و مسولیتش را هم باید بدانیم. نه از فقه انتظار مدیریت داشته باشیم. نه از فقه انتظار تربیت داشته باشیم. بین این‌ها باید تفاوت قائل شد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: روش‌هایی که در این رساله به‌صورت بسته‌های روشی، عرضه شده است، تلاشی برای دقیق‌سازی و شاخص‌سازی در فرآیندهای استنباط در سه محورِ «مسئله شناسی، دلیل‌یابی و قرینه‌یابی» است که در ۱۴ بستۀ روشی که حاوی ۱۲۰ دستورالعمل علمی برای رسیدن به استنباط روشمند می‌باشد، ارائه شده است.

روش‌های فقاهتی و عناصر دیگری در تحول و فقه و اجتهاد داریم که یکی مهمترین این راهکارها تحول موضوعی است؛ و این موضوع یابی و موضوع شناسی راز اصلی رشد و تحول فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی در دیدار مدیران مرکز موضوع شناسی احکام فقهی گفت: اولین موضوعی که مدیران این مرکز باید به آن توجه کنند، موضوعات کهن، نو نیازمند تنقیح مبانی و روش شناسی، فلسفه و بنیان کار هستند. وی افزود: موضوع روش شناسی و نظریات مبنایی و شناسایی موضوعات فقهی، دارای سابقه است، ولی تنقیح نشده است؛ حال عرصه‌های جدیدی وجود دارد که …

از آنجا که فقه هنر و مطالعه‌ فقهی هنر مبتنی بر فلسفه و مبانی هنر است، تا در این بخش کار علمی درخوری انجام نشده و ادبیات علمی لازم تولید نگردد، پرداختن به فقه هنر نتیجه ‌بخش و میسر نخواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیش رو یادداشت حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران است که در ادامه از نظر می گذرد؛ مطلب محوری این مبحث، بایسته‌های فقه قلمرو هنر است؛ بایسته‌های فقه هنر، برخی حیث نرم‌افزاری، یعنی معرفتی و نظری دارد، و برخی دیگر جنبه‌ سخت‌افزاری، یعنی …

قبلاً می‌گفتیم که موضوع شناسی را دیگری انجام دهد و حکمش را فقیه بدهد، الان توجه می‌کنیم که نگرش فقیهانه در موضوع شناسی مؤثر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، قائم‌مقام فرهنگستان علوم اسلامی در قسمت اول گفتگوی خود تصریح کرد: بخش عمده‌ای از فقه سلف صالح ناظر به اجتماعیات است؛ این حرف یعنی چه که فقه موجود فقه فردی است و ناظر به فقه اجتماعی نیست و ما باید فقه اجتماعی یا فقه حکومتی داشته باشیم؟ مگر حکومتی که از آن یاد می‌کنید نیازی غیر از این‌ها دارد که می‌خواهد امنیت و عدالت برقرار کند، می‌خواهد …

بخش عمده‌ای از فقه سلف صالح ناظر به اجتماعیات است و موضوعاتی که در فقه اجتماعی درباره آن صحبت می‌کنیم وصل به جامعه است، در مواردی، محصول جامعه است همانند بانک، فنآوری‌های نو یا رسانه و در مواردی همانند سیاست و امنیت، وصف جامعه است. شبکه اجتهاد: بـر هـیچ یک از فقیهان اسلامى‌ پوشیده نیست که شریعت اسلام به جز احکام فـردى، دربردارنده آیین‌ها و قانون‌هاى فقهى براى جامعه نیز هست، وحى اسـلام نیاز انسان به رهنمودهاى دینى و آسمانى در ساحت زندگى اجتماعى را نـادیـده نـیـنگاشته و درباره آن بى‌تفاوت و ساکت نمانده است. در فقه حکومتی و فقه‌الاجتماع، …