شبکه اجتهاد: سال ۱۳۷۹ بود که زمزمه سخنرانی مرحوم آیتالله سید محمدحسین فضلالله در قم غوغایی بهپا کرد. روحانی برجسته ضداسرائیلی لبنان در خطبه نماز جمعهاش در بیروت با لحن طعنهآمیزی امکان عقلی «ضرب و جرح» و «شهادت» را درباره حضرت فاطمه زهرا(س) اینگونه زیر سؤال برده بود: «مردم از شخصیت حضرت زهرا(س) غافل شده و به مسأله شکستن پهلو مشغول شدهاند. این چیزی است که در عقل ما نمیگنجد. برخی از مردم میگویند سید به شکسته شدن پهلو ی زهرا اعتقاد ندارد و این از اصول دین است. بیاید کمی فکر کنیم. اگر به حضرت زهرا حمله کردند، نقش …
توضیحات بیشتر »نقل زبان حال، با دو شرط، صحیح است/ زبان حال، از زبان قال، به واقعیت نزدیکتر است/ برخی به بهانه زبانحال، دروغ میگویند
اختصاصی شبکه اجتهاد: در ایام عزاداری معصومین (ع) بهخصوص فاطمیه، یکی از دغدغههای کارشناسان دینی، نقلهای نادرستی است که در روضهخوانیها از آنها استفاده میشود. در این میان برخی مداحان، با ابداع واژهای به نام زبان حال، بهصراحت، مطالبی که در مقاتل نقل نشده است را نیز بهعنوان روضه و ذکر مصیبت مطرح میکنند. در رابطه با اعتبار کتب مقاتل و چگونگی احراز درستی استناد روضهها به منابع معتبر حدیثی و تاریخی، با حجتالاسلام امیر بنیعصّار، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و کارشناس مقاتل معصومین (ع)، گفتگو کردیم. استاد مدرسه عالی فقه و اصول قم معتقد است زبان حال …
توضیحات بیشتر »اسناد سابقه ۱۴۰۰ ساله عزاداری حضرت زهرا (س)/ محمدباقر پوسانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از شبهاتی که وهابیت در سالهای اخیر در رابطه با شهادت حضرت زهرا سلامالله علیها مطرح میکنند، این است که عزاداری برای حضرت زهرا سلامالله علیها مختص به چند سال اخیر بوده و سابقهای از عزاداری ایشان در قرون گذشته یافت نمیشود. بااینکه این شبهه از اساس، غلط است و در طول تاریخ، شواهد زیادی از عزاداری اهلبیت و علمای شیعه برای شهادت صدیقه کبری سلامالله علیها داریم، این مسئله واضح است که به علت تقیه شدید شیعه در زمینه فاطمیه و خلفا، این عزاداری به اندازه عزاداری محرم بزرگ و علنی نبوده است و شدت …
توضیحات بیشتر »دهههای عزاداری را به مردم تحمیل نکنیم/ افراط در عزاداریها به تفریط میانجامد
آیتالله شبیری زنجانی نسبت به ترویج دهههای پیاپی عزاداری هشدار داد و گفت: افراط در عزاداریها به تفریط میانجامد. از آنجا که جامعه نمیتواند نسبت به همه عزاداریهای پیاپی مراقبت داشته باشد سرانجام به انکار مجموع عزاداری روی میاورد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله سید موسی شبیری زنجانی، در جمع تعدادی از روحانیون و طلبههای حوزه علمیه قم که در دفتر ایشان حضور داشتند، ترویج دهههای پیاپی عزاداری را زمینه ساز رویگردانی جامعه از عزای اهل بیت علیهم السلام دانست و گفت: همین طور پشت سر هم دهه درست کردن، توسط جامعه قابل پذیرش نیست و به مرور زمان زمینه …
توضیحات بیشتر »«مدارا و آسایش» دو اصل امنیت و سلامت روانی جامعه
جامعه ما اکنون زخمخورده از تفریطها و دینستیزیهایی است که معلول افراطها و اجبارهاست. باید بپذیریم که همه مردم در یک سطح ایمانی و فکری نیستند و نخواهند بود و نمیتوان از همه انتظار داشت که یکسان و یکنواخت به دینداری اهتمام ورزند. شبکه اجتهاد: آستانه تحمل و تحریکپذیری عصبی در جامعه به قدری پایین آمده که کوچکترین موضوعی منجر به یک جدال تنشآلود و خصومتبار میشود. وضعیت شبکههای اجتماعی و پیامرسانها، بیشباهت به دعواهای بیادبانه استادیومی نیست. کم اهمیتترین موضوعات و رخدادها، بهانهای برای خطکشی و جبههگیریهای تند میشود و جدال دامنهداری را رقم میزند. در این میان موضوعات …
توضیحات بیشتر »مناسبت سازی، تنازع شیعیان در زمان/ زهره سروشفر
شبکه اجتهاد: شکلگیری مناسبتهای شیعی جدیدی مانند «ایام محسنیه» و «ایام مسلمیه» و یا ایجاد تغییراتی در برخی مناسبتها مانند دهه فاطمیه[۱] چند مدتی است که شدت گرفته است. چنین تحولاتی را میتوان هم ارز و موازی با تغییراتی دانست که در سالهای پس از پیروزی انقلاب از سوی حکومت بر مناسبتهای مذهبی اعمال شده است. تغییرات تقویمی شامل افزایش چشمگیر تعداد مناسبتها، تغییر عنوان آنها، تبدیل برخی از آنها به دهه یا چند روز متوالی و … است. از جمله مهم ترین تحولات ذکر شده، فرایند «مناسبت سازی» است. این فرایند از خلال رجوع به روایتهای متفاوت در مورد …
توضیحات بیشتر »«دینداری خیابانی» از فیضیّه و عالمان دین راه نمیجوید و فرمان نمیبرد/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: این سالها با پایان یافتن ماه صفر جامعهی مذهبی ما چالش تازهای را تجربه میکند و آن این که سوگواری را به کناری نهاده و زندگی عادی خود را از سر بگیرد و یا به بهانهی دههی نوظهورِ محسنیّه و یا عسکریّه جلسههای عزاداری را تا پایان روز هشتم ربیع ادامه دهد. این کِش و قوس قدری هم سیاسی شده است. هیئتهای رسمیتر و یا در چارچوب نظام، ترجیح میدهند با پایان ماه صفر، عزاداریهای محرم را خاتمه دهند. آنان معتقدند که برپایی سوگواری برای “حضرت محسن” یک بدعت نوپدید و کارِ تشیّع انگلیسی است و میتواند اختلافات …
توضیحات بیشتر »اربعین، از نمایی نزدیک/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: امسال این امکان را داشتم که قدمزنان از نجف تا کربلا بروم. مثل همهی راهپیمایان، از نذری شیعیانِ مهربانِ عراقی استفاده کردم، در موکبهایشان و در میان جمعیّت سوگوار خوابیدم، با آنها همکلام شدم، با غیر ایرانیها سخن گفته و احوالشان را پرسیدم، و مثل دیگر زیارتکنندگان، تنِ خسته خود را به کرامت بینالحرمین سپردم. در همهی این لحظهها چیزهایی دیدم که نمایشهای تلویزیونی امکان و یا تمایل نشان دادنشان را نداشت. معتقدم عاطفهگراییِ ناشیانه و سیاستاندیشیِ آزاردهندهی تلویزیون و برخی روزنامهها اجازه نمیدهد ماهیّت این رخداد آنگونه که هست خود را نمایش دهد. در این یادداشت کوتاه، …
توضیحات بیشتر »سنت حسنهٔ متشرعه اگر بهنام دین نباشد، بدعت نیست
شبکه اجتهاد: در میان نویسندگان و پژوهشگران حوزوی و دینی، افراد معدودی وجود دارند که بخش عمدهای از فعالیت علمی خود را صرف عاشوراپژوهی کرده باشند. حجتالاسلام والمسلمین محمد صحتی سردرودی از جمله افرادی است که بیش از ۲۰ سال از فعالیت علمی خود را متمرکز بر این موضوع کرده است. دهها کتاب و مقاله وی گویای این امر است. مباحثات با وی درباره تفاوت خرافه و بدعت با سنت در عزاداری حسینی گفتوگو کرده است. محور سؤالاتم سنت، بدعت و خرافه است؛ اگر ممکن تعاریفی از این سه مفهوم ارائه بفرمایید. صحتی سردرودی: سنت، بدعت و خرافه تفاوتهایی باهم …
توضیحات بیشتر »نگاهی به استفاده از برخی قواعد فقهی در توجیه بعضی بدعتها در عزاداری اباعبدالله(ع)
شبکه اجتهاد: در زمان کنونی عزاداری گستردگی کمی و کیفی فراوانی در جامعه شیعه به خود گرفته است؛ آنگونه که میتوان آن را مهمترین منسک اجتماعی شیعه به حساب آورد. این موضوع موجب شده تا بحث درباره حدود خرافه و بدعت با شعائر و سنت در عزاداری بسیار گرم و پرحرارت باشد. علمای شیعه با توجه روایات فراوان توصیهکننده به عزاداری امام حسین(ع)، تردیدی درباره سنتبودن این عمل ندارند؛ ولی درباره مصادیق عزاداری، اختلافات میان آنها بسیار پرحاشیه و جنجالآفرین بوده است و مواردی که عدهای آنها را بدعت و خرافه به حساب آوردهاند، توسط دیگران به عنوان سنت و …
توضیحات بیشتر »مجالس امام حسین(ع) باید افشاکننده ظلم باشد/ اگر اهداف دینی با اغراض غیردینی به هم بپیچد، باعث زدگی مردم از عزاداری خواهد شد
شبکه اجتهاد: آیتالله محمدعلی گرامی قمی استاد باسابقه حوزه علمیه قم درگفت وگویی به انتقاد از روند برخی از عزاداریهای در کشور پرداخت و از مسئولان هیئتها خواست با دعوت از منبریهای محبوب مردم، به دنبال ترویج دین در ایام محرم باشند. او معتقد است که قیام امام حسین(ع) به دنیا آموخت که اصلاح فساد، قیام میخواهد. در ادامه متن گفتوگوی شفقنا با آیتالله گرامی درباره ویژگیهای عزاداریهای مورد قبول حضرات ائمه را میخوانید: اصلیترین شاخصه یک عزاداری مقبول چیست؟ گرامی قمی: جملهای در نهج البلاغه از زبان مولی امیرالمومنین آمده که راهگشای ما و جامعه در همه مسائل است. …
توضیحات بیشتر »دینی که در تضاد با عقلانیت و منطق انسانی باشد، کارکردش مخدوش خواهد شد/ قمهزنی به اصل تاثیرگذاری و اهداف عزاداری حسینی لطمه میزند
استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه نباید عاشورا وسیلهای برای زنده کردن اختلافات و شکافهاى مذهبی شود، گفت: وحدت به معنای قبرستانی و یکدست کردن جامعه نیست بلکه معنای آن حفظ تکثر و تنوع در عین برادری و مداراست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر رحیم نوبهار در نشست «عاشورا و امروز ما» که از سوی بنیاد اندیشه و احسان توحید، انجمن اندیشه و قلم و خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، ضمن تاکید بر اهمیت آیینهای عزاداری به آسیب شناسی این مراسمها پرداخت. او با اشاره به اینکه اسلام از منظر عقلانیت و معرفت و درک …
توضیحات بیشتر »تسرع در تکذیب جزئیات واقعه عاشورا صحیح نیست/ بررسی فقهی شعائر دینی ضابطه دارد
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله سید علی حسینی میلانی، شاگرد مطرح آیتالله وحید خراسانی و استاد قدیمی دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم است. به مناسبت ایام عزاداری سیدالشهدا، از وی در رابطه با ابعاد فقهی واقعه عاشورا و عزاداری اباعبدالله (ع) پرسیدیم. رویکرد فقهی او به مسائل در کنار تسلط وی بر مباحث امامت، گفتگوی جالبی را رقم زد. اجتهاد: آیا راه علم به وقایع عاشورا منسد است یا منفتح؟ و اگر منفتح است چگونه باید دسترسی پیدا کرد؟ و اگر منسد است وظیفه چیست؟ میلانی: وقایع عاشورا مثل سایر وقایع در تاریخ اسلام است. علم به مقداری …
توضیحات بیشتر »سلوک علمای سلف باید «معیار عزاداری» باشد
اختصاصی شبکه اجتهاد: شعایر دینی و بهخصوص شعایر حسینی، از موضوعاتی است که کمتر بهصورت فقهی و دقیق، مورد بررسی قرار گرفته است. به همبن جهت، حجتالاسلام حسن قیومی از اساتید حوزه علمیه و دانشگاه قم، در گفتگوی اختصاصی با «شبکه اجتهاد»، به بررسی فقهی مسئله شعائر دینی پرداخت. او در این گفتگو، به زوایای کمتر پرداختهشدهای از این موضوع مهم پرداخت.
توضیحات بیشتر »توهین به شعائر حسینی، بیتردید حرام است/ تفاوتی میان ابزار توهین وجود ندارد
اختصاصی شبکه اجتهاد: توهین به عزاداری و شعائر حسینی بیتردید حرام است. در این حرمت تفاوتی میان ابزار توهین وجود ندارد. البته توهین به مجالس عزا بهتنهایی سبب ارتداد نمیگردد؛ اما اگر به انکار ضروری دین بازگشت نماید، ارتداد محقق میشود
توضیحات بیشتر »عاشورا برای ما یک اصل و عزاداری ما عبادت است
آیتالله جوادی آملی با بیان اینکه ما عزاداری میکنیم هم برای ثواب و هم برای اینکه خونبهای حسین بن علی را بگیریم، گفت: عاشورا برای ما یک اصل و عزاداری ما یک عبادت است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله عبدالله جوادی آملی در درس اخلاق خود در حسینیه احمدآباد شهرستان دماوند با تسلیت این ایام بیان داشت: شعار رسمی ما شیعهها برای همیشه، مخصوصاً این ایام این دو اصل کلی است؛ به ما فرمودند وقتی به یکدیگر رسیدید بگویید: «أَعْظَمَ اللَّهُ أُجُورَنَا [و اجورکم] بِمُصَابِنَا بِالْحُسَینِ(علیه السلام) وَ جَعَلَنَا وَ إِیاکُمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ(علیه الصلاه و علیه السلام)»، اصل اول …
توضیحات بیشتر »دشمن به دنبال حذف بیان مسائل سیاسی در منابر است/ روحانیت برای در دفاع از مردم و انقلاب باید فریاد بکشد
آیتالله نوری همدانی اظهارداشت: نمیشود گفت در منابر از سیاست اسلامی سخن نگوییم؛ اتفاقا دشمن دنبال همین است که بی سر و صدا مجلسی گرفته شود و تمام. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله حسین نوری همدانی در دیدار جمعی ازمبلغان اعزامی از سوی دفتر معظم له برای تبلیغ در ماه محرم، محرم و صفر را بهترین فرصت تبلیغی دانست و افزود: باید افکار و هدف امام حسین علیه السلام را با شرایط روز برای مردم معرفی کرد. ایشان بیان داشت: امام حسین علیه السلام برای برداشتن ظلم و ستم و مبارزه با فساد و برای برقراری عدالت و اجرایی کردن …
توضیحات بیشتر »تبیین احکام شریعت، سنت پیشینیان در استفاده از فرصت محرم و صفر
آیتالله شبیری زنجانی محرم و صفر را خصیصه ممتاز مذهب تشیع دانست و از جوانان هیئتی خواست از این فرصت برای افزایش معلومات دینی خود استفاده کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله سید موسی شبیری زنجانی در دیدار گروهی از جوانان مذهبی، قیام امام حسین علیه السلام را احیاکننده دین پیامبر اکرم(ص) و مسیر آزادگی خواند و تأکید کرد: باید از فرصت عزاداری برای زنده نگهداشتن راه شهدای کربلا بهره برد. او خاطرنشان کرد: همه افراد باید تلاش کنند از محرم و صفر استفاده کنند و خیال نشود که این برنامهها و این مجالس همه جا پیدا میشود. در همین …
توضیحات بیشتر »هشدار نسبت به وقوع برخی انحرافات در عزاداریها/ نباید به نام مداحی، کارهای سیاسی و جناحی کرد
امروزه مداحی نسبت به سابق گسترده تر شده است؛ به همین دلیل باید مراقبتهای ویژهای در این خصوص صورت گیرد؛ نباید به نام مداحی کارهای سیاسی و جناحی کرد؛ خطبای محترم نیز باید مراقبتهای لازم را داشته باشند به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله مکارم شیرازی امروز در دیدار مدیران رادیو معارف و رادیو محرم، محرم و عاشورا را از سرمایههای مهم شیعه دانسته و تاکید کرد: دشمنان به دنبال ضربه زدن به مرجعیت و عاشورا هستند و به این مساله اذعان میکنند و برای تحقق آن سرمایه گذاری عظیمی را صورت داده اند. ایشان انقلاب اسلامی ایران را نشات گرفته …
توضیحات بیشتر »تشرف دسته عزای علمای مشهد به حرم مطهر رضوی
شبکه اجتهاد: همزمان با سالروز شهادت امیرمؤمنان علی(ع) و طبق سالهای گذشته، دسته باشکوه عزاداری مولای متقیان علی(ع)، به دعوت حضرت آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی، با حضور علمای اعلام، فضلا، هیئات عزاداری و عاشقان خاندان عصمت و طهارت(ع) در مشهد برگزار شد. این مراسم در مدرسه آیتالله خویی(ره) آغاز و سپس عزاداران برای عرض تسلیت به محضر مبارک حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا(ع) مشرف شدند.
توضیحات بیشتر »