بایگانی برچسب: فقه حکومتی

عضو هیأت علمی پژوهشگاه تقریب مذاهب اسلامی با اشاره به جایگاه قاعده مصلحت در فقه حکومتی گفت: تأکید اصلی فقه حکومتی بر مدار استنباط ضابطه‌مند مصالح و استنباط و ارائه شاخصه‌هایی برای ترجیح مصالح و مفاسد در مقام تزاحم است که باید آنها را در سیاست‌ورزی داخلی و خارجی و حیطه‌های مختلف سیاست‌ورزی در اختیار کارگزاران قرار داد. شبکه اجتهاد: قاعده مصلحت در فقه شیعه، مبتنی بر نظریه فقهی احکام حکومتی است که بسیاری از فقها آن را در اجرای امامت نیابی در زمان غیبت پذیرفته اند و به تعبیری دقیق‌تر، اسلام مبانی، اصول، ارزش‌ها و چارچوب‌های ضابطه‌مندی برای سامان …

این کرسی بحث در مسجد خاتم الانبیاء(ص) پردیسان با موضوع «قاعده حفظ نظام، قاعده وجوب حق الناس، قاعده لاضرر، قاعده نفی سبیل، قاعده تسلط و قاعده الزام» برگزار خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد خاتمی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم از برگزاری درس قواعد حکومتی فقه در آینده نزدیک خبر داد. عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه با بیان این‌که این کرسی بحث در رابطه با قواعدی است که در عرصه حکومت به کار می‌آید، ابراز داشت: قاعده حفظ نظام، قاعده وجوب حق الناس، قاعده لاضرر، قاعده نفی سبیل، قاعده تسلط و قاعده الزام …

شماره نخست دوفصلنامه «گفتمان فقه حکومتی» از سوی موسسه معارف و اندیشه تمدنی اسلام، با آثار و گفتاری از اساتید مطرح حوزه علمیه و پژوهشگران حوزه فقه حکومتی روانه بازار مطبوعات شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اولین شماره دوفصلنامه گفتمان فقه حکومتی(بهار و تابستان ۱۳۹۵)، با گفتار و آثاری آیات و حجج‌اسلام سید احمد مددی، ابوالقاسم علیدوست، سیدمحمدمهدی میرباقری، سعید ضیائی‌فر، یحیی عبداللهی، عباسعلی مشکانی و حسین عندلیب منتشر گردید. «نظام قانونی ولائی(۱): ادبیات قانونی» به قلم سید احمد مددی، «فقه حکومتی، موضوع شناسی، نظام‌سازی و راهبردهای نهادینه‌سازی آن» اثر ابوالقاسم علیدوست، «مبانی فقه حکومتی(۱)» نوشته سید محمدمهدی میرباقری و …

حجت‌الاسلام حسن معلمی با اشاره به همگام‌سازی اصول فقه با فقه حکومتی می‌گوید از آنجایی که فقه حکومتی به لوازم حکومت باید توجه داشته باشد لذا نگاهی که به احکام دارد باید جامع باشد و در صورت تزاحم با احکام فقه فردی، حاکمیت با احکام فقه حکومتی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‎الاسلام والمسلمین حسن معلمی، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در این گفتار به «تعریف و ضرورت فقه حکومتی»، «مقایسه‌ بین فقه حکومتی با فقه فردی»، «نقش فقه حکومتی در ایجاد تمدن اسلامی» می‌پردازد و به «ضرورت همگام سازی اصول فقه موجود با فقه حکومتی» تاکید می‌کند. تعریف فقه …

آیت‌الله احمدی فقیه یزدی، تدوین اصول فقه مناسب با فقه حکومتی را از لوازم کار در این حوزه دانست و بیان داشت: لازم است یک اصول جداگانه‌ای، جدای از اصول فقه معاملات و عبادات تدوین شود. البته می‌توان پایه‌های اصول فقه حکومتی را در علوم انسانی هم جستجو کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدحسین احمدی فقیه یزدی، استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم، با اشاره به مبانی فقه حکومتی به «وسائل» گفت: یکی از مبانی فقه حکومتی که بقیه مباحث مطروحه در این زمینه به آن ارجاع داده می‌شود، اصل حاکمیت داشتن حکم حکومتی بر سائر احکام است. …

شماره اول نشریه علمی پژوهشی و خبری ندای جعفریه در اولین شماره خود، موضوع فقه حکومتی را بررسی کرده است، این نشریه توسط مدرسه علمیه جعفریه (ع) حوزه علمیه مشهد منتشر می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد؛ شماره اول نشریه علمی پژوهشی و خبری ندای جعفریه از سوی مدرسه علمیه جعفریه (ع) مشهد مقدس چاپ و منتشر شد. این نشریه با هدف پاسخگویی نسبت به انجام وظایف محوله و سعی در بازگو نمودن فعالیت‌های پژوهشی مدرسه جعفریه و هم چنین ارائه مطالبی علمی که بتواند مفید محققین و پژوهشگران حوزه در ورود به مسائل مستحدثه مانند فقه حکومتی باشد، انتشار یافته …

نظارت بر قدرت سیاسی در اندیشه غربی و دینی وجود دارد؛ اما در تفکر غربی، نگاه تک‌بعدی و بیرونی است؛ اما در اندیشه اسلامی، نظارت درونی و بیرونی اعم از نظارت الهی، نظارت فرد بر اعمال خودش یا نظارت درونی، نظارت عمومی یا همگانی و نظارت سازمانی یا ساختاری وجود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، مفهوم «نظارت» از جمله مهم‌ترین و پیچیده‌ترین مسائل در هر نهاد و سازمان و به صورت کلی در هر نظام سیاسی و اجتماعی است و با مسئولیت اجتماعی پیوندی ناگسستنی دارد. نظارت در فقه و قوانین اسلامی دارای مبنا است، تحقق توحید و اجرای شریعت، …

تاریخ علم فقه، گواه این نکته است که فقه شیعه و ادله استنباط احکام شرعی در زمان شیخ طوسی دستخوش تحول عظیمی شد و ایشان برای نخستین بار فقه شیعه را با تألیف کتاب «مبسوط» و گنجاندن فروع فقهی و ارائه نظریات دقیق، وارد مرحله جدیدی کرد، از این جهت ایشان را مهذّب مذهب شیعه در اصول و فروع نامیدند. شبکه اجتهاد: فقه شیعه با غنای منابع، قابلیت رشد و پویایی و بالندگی بدون وفقه در هر عصر و زمانی را دارد و پویایی و تطور فقه، رابطه عمیقی با شیوه و منهج ارائه مباحث فقهی دارد، به همین دلیل …

الگوی برگزاری «حلقه فقه حکومتی» علاوه بر ارزش آموزشی و به فعلیت رساندن بخشی از استعدادهای تخصصی حوزه و تأمین منابع انسانی برای نظریه‌پردازی، محصولات و نتایج ارزشمند علمی و پژوهشی خواهد داشت و یافته‌های آن به سرمایه محتوایی فقه حکومتی خواهد افزود. به گزاش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی مدیرکل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدرس سطوح عالی و خارج حوزه علمیه مشهد، در یادداشتی اختصاصی، پیرامون ضرورت توسعه فقه‌های‌ مضاف در حوزه‌های علمیه و الگویی موفق در مشهد، نگاشته است: فقه شیعه در دهه‌های اخیر ـ به ویژه پس از انقلاب اسلامی ـ شاهد …

پژوهشگر حوزه گفت: اگر فقه ما متناسب با جامعه امروز و تمدن نباشد، هیچ موقع تمدن اسلامی شکل نخواهد گرفت؛ لذا تأکیدی که علما و امام(ره) بر فقه حکومتی دارند، از همین مسئله نشأت خواهد گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سیدعلی خمینی در همایش ملی اندیشه‌های خمینی(ره) که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم برگزار شد، به موضوع «جایگاه فقه در قلمرو تمدن اسلامی پرداخت» و گفت: معمولاً سبک زندگی گروهی از انسان‌ها که در زمان و مکان خاص زندگی می‌‌کردند، تمدن اطلاق می‌‌شد و امروز نیز در کتاب‌های جامعه شناسی از تمدن این‌گونه معنا می‌‌کنند. وی اظهار داشت: …

در حکومت های قرون اولیه اسلامی، تشکیلاتی به نام «دیوان مظالم» عهده دار رسیدگی به شکایات و تظلمات مردم از کارگزاران حکومتی و صاحبان قدرت بوده است و با توجه به ویژگی هایی همچون ارتباط با بالاترین مقام حکومتی و بهرمندی از قضات و متولیان اجرایی مقتدر و صالح و ترکیبی از مشاوران شایسته، تصویری مؤثر و مقتدر از استیفای حقوق مظلومان و رفع و دفع مظالم بر جای نهاده است. در مقاله حاضر ضمن تبیین ماهیت این نهاد ، به اهداف تشکیل آن که عبارتند از رعایت حقوق مردم و جلب رضایت آنان از حکومت و کنترل کارگزاران حکومتی و صاحب منصبان اشاره شده است و در ادامه با توجه به مبانی ذکرشده به اثبات ضرورت تشکیل آن در حکومت اسلامی پرداخته شده است.

دو فصلنامه «فقه حکومتی» با رویکرد پژوهش‌های فقهی و حقوقی و آسیب شناختی در موضوع «مردم سالاری دینی و حکومت اسلامی» اعلام فراخوان داد. به گزارش شبکه اجتهاد، دو فصلنامه «فقه حکومتی» از اساتید دانشگاه و حوزه، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران جهت ارائه مقالات خود دعوت به‌عمل ‌آورد. گفته شده است، مقالات به شرط پذیرش داوران فصلنامه، منتشر خواهند شد و ملاک دیگری اعم از مشارکت با اعضای هیأت علمی، ارجاع به مقالات گذشته فصلنامه و … اعمال نخواهد شد. همچنین تا زمان اخذ درجه علمی معتبر توسط فصلنامه، به مقالات منتشره حق التحریر تعلق می‌گیرد. بنابراین گزارش، شورای علمی …

شبکه اجتهاد: محققان و پژوهشگران می‌توانند فهرستی از مهم‌ترین مقالات و کتبی که در سال ۹۴ به موضوع فقه و حقوق جزا پرداخته بودند را در این پست مشاهده کرده و توضیحات تکمیلی هر کدام را با کلیک بر روی عنوان آن مشاهده نمایند. علاقه‌مندان می‌توانند با کلیک بر روی هر یک از این عناوین، توضیحات تکمیلی، لینک دانلود و همچنین منبع خرید آنها را مشاهده کنند.

آن‌هایی که اجازه می‎دادند علماء شیعه در بستر اجتماع عرض اندام کنند اگر مطلع و مواجه می‎شدند با فقهی که داعیه اداره اجتماع را دارد، قاعدتاً اصلاً مجال بحث علمی را به او نمی‎دادند، چه برسد به اینکه بخواهند در عرصه اجتماع دخالت کنند، این سابقه را باید بدانیم. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیش‌روی گفتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین رضائیان استاد درس «مبادی فقه سیاسی» می‌باشد که در جمع طلاب به تبیین «ضرورت و پیشینه فقه سیاسی» پرداخته است. اهمیت فقه سیاسی حوزه فقه سیاسی عملاً چارچوبه خاصی دارد، گرچه از حیث ساختار خیلی به آن پرداخته نشده است، امّا …

امام خمینی(ره) در تعیین حاکم، قائل به نصب است و سنهوری قائل به انتخاب. با وجود اختلاف شدید میان دو نظریه نصب و انتخاب به عنوان مبنای تعیین حاکم اسلامی، پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی، در گستره فرآیند تعیین، روحی دموکراتیک را حاکم بر دو نظریه خلافت راشده سنهوری و ولایت مطلقه فقیه امام خمینی می یابد که از طریق سازوکارهایی؛ نظیر انتخاب شورایی و دودرجه ای تبلور می یابد و نتیجه آنکه با تمرکز بر زمینه های مورد وفاق انتخابی بودن انتخاب کنندگان (انتخابات)، شرط دانستن عدالت و تقوا و علم در ناخبین و ماهیت شورایی تصمیم گیری آنان، می توان نسبت به تشکیل مجمع یا شورایی متشکل از خبرگان در فرآیند تعیین حاکم اسلامی مبادرت ورزید. اگر چه نمی توان از پاره ای از تفاوت ها در آثار و نتایج منبعث از مبانی چشم پوشید، اما به هر صورت، تمهید چنین سازوکاری به تضمین ویژگی دموکراتیک فرآیند تعیین حاکم می انجامد. بدون اینکه تفاوت های این نوع رویکرد دموکراتیک با الگوی غربی دموکراسی نادیده گرفته شود.

سومین نشست تخصصی فقه حکومتی با عنوان «روش‌شناسی فقه حکومتی» با حضور اساتید و فضلای حوزه علمیه قم در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با هدف بررسی نیازهای کنونی در عرصه فقه حکومتی، نشست علمی «روش‌شناسی فقه حکومتی» به همت موسسه معارف و اندیشه تمدنی اسلام برگزار می‌گردد. بنابراین گزارش، قرار است در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر نجف لک‌زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به سخنرانی بپردازد. یادآور می‌شود، زمان و مکان برگزاری این جلسه علمی روز دوشنبه ۳۰ اردیبهشت ۹۵ ساعت ۱۶ در سالن همایش‌های دانشگاه باقرالعلوم(علیه‌السلام) واقع در پردیسان خواهد بود.  

حجت‌الاسلام پیروزمند با اشاره به اندیشه امام خمینی(ره) در فقه، گفت: امام نگاه فراکلان به فقه داشتند و بالاتر از نگاه اجتماعی و فراتر از نگاه حسبه و توجه به فقه حکومتی برای اداره جامعه اسلامی، حکومت را شعبه‌ای از ولایت رسول‌الله(ص) محسوب می‌کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی قم، عصر در نشست علمی «فقه حکومتی و موضوع شناسی علوم انسانی» که در سالن اجتماعات مؤسسه امام رضا(ع) برگزار شد، با اشاره به اهمیت موضوع شناسی در فقه و تأثیر آن در فتاوا اظهار داشت: برای بررسی هر موضوع به‌ ویژه موضوعات …

در عصر حاضر، فقه حکومتی از اهمیت بسیار و روشنی برخوردار است. فقه و قوانین اسلامی در زمینه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و دفاعی ذاتاً خواهان تشکیل حکومتند. ماهیت حکومتی قوانین فوق، بیان می‌دارد که برای پیاده شدن این قوانین باید حکومتی منطبق بر قوانین اسلامی تشکیل شود و چون حق حاکمیت مطلقه برای برپایی قوانین فوق حق انحصاری خداوند است و هیچ فردی به عنوان اولی حق ولایت و حاکمیت ندارد، خداوند این حق را با نصب خلیفه و جانشین به برگزیده‌ای از انسان‌ها واگذار می‌کند. این برگزیدگان به تناسب در هر دوره‌ای هستند و طبق فقه شیعه، در دوران حضور، معصومان هستند و در دوران غیبت، منصوب از جانب آنان که همان فقهای شیعه اند. امام خمینی$ بنیان گذار انقلاب اسلامی ایران، در مقام نظریه و عمل، ابعاد گسترده‌ای از آن را تبیین کرده اند. از آنجا که امام خمینی$ یکی از فقهای ارجمند شیعه است و فقه او بر اساس ادله اربعه یعنی قرآن، سنت، عقل و اجماع بنیان نهاده می شود و از آنجا که قرآن در میان مسلمانان و نیز ادله اربعه اهمیت خاص خود را دارد در این رساله، مبانی قرآنی حکومت اسلامی، با تکیه بر دیدگاه های امام خمینی مورد پژوهش قرار گرفته است. رجوع به آثار امام خمینی$ و تتبع گسترده در آیات قرآن، نشان می دهد که ایشان در مسائلی از قبیل ضرورت حکومت اسلامی، ولایت فقیه، احکام حکومتی، لزوم اطاعت از ولی امر، سیاست خارجی و مبانی آن، اهداف حکومت اسلامی و انواع ولایت معصومان، از آیات قرآن، مطالب مهمی را استنباط کرده است.

فقه حکومتی همان فقهی است که برای تنظیم روابط جمعی از جانب حاکم اسلامی وضع می‌شود. فقه حکومتی نه تنها در حقوق کاربرد دارد، بلکه اصلاً عین حقوق است. به عبارتی رابطه‌ای که بین فقه حکومتی با حقوق برقرار است، رابطه تساوی می باشد، با این تفاوت که مصدر این حقوق حاکم اسلامی است. شبکه اجتهاد: در یادداشت پیش‌رو دکتر علیرضا عالی‌پناه عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، به تبیین «قلمرو کاربرد فقه در حقوق» می‌پردازد. وی ابتدا به واکاوی مفهوم حقوق، مفهوم فقه و تفاوت‌های بین فقه و حقوق می‌پردازد و معتقد است که فقهی که در حقوق تأثیرگذار …

عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تأکید بر اینکه فقه حکومتی مترادف با فقه سیاسی نیست، گفت: منظور از فقه حکومتی نگرشی محسوب می‌شود که فقیه بر اساس آن حاکمیت سیاسی شیعه را مدنظر قرار می‌دهد.

کتاب «حقوق اسلامی و دولت» پژوهشی پیرامون آموزه های مرتبط با حقوق اساسی ذیل گفتمان حقوق اسلامی است

نویسنده: عطاء حق‌شناس ناشر: اعتدال تاریخ نشر: ۹۴/۰۹/۰۳ موضوع: حقوق بین‌الملل، فقه سیاسی، فقه حکومتی، تعهد

در پانزدهمین نشست علمی دبیرخانه دین‌پژوهان انتخابات از نگاه فقه با حضور کارشناسان دینی بررسی خواهد شد.

فقه حکومتی با توجه به قلمرویی که آن‌را در بر می‌گیرد و کارکردهای متنوع و مهمی که در خود دارد، از جهات مختلف می‌تواند تأثیرگذار باشد و در اقتضائات مختلف دنیای اسلام به ایفای نقش بپردازد.

در عصر غیبت رسالتی که وجود دارد این است که از فقه موجود به سمت تولید فقه مطلوب حرکت کنیم که نیازمند به سازی و کار و نقشۀ راه و یک سری لوازم می‌باشد. ویژگی فقه مطلوب این است که دست عصر نوین به سوی آن بلند است و از حیث اسلوب و برنامه و گستره مطابق فقه موجود است.

در گزیده صوت پیش‌رو آیت‌الله عباس کعبی استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، به تبیین «سه نوع ساختار متناسب با محتوای نظام اسلامی» می‌پردازد.

حجت‌الاسلام واعظی با بیان این‌که پذیرش ولایت برای فقیه از ضروریات فقه شیعه است، گفت: در تاریخ تشیع یک فقیه پیدا نمی‌کنید که برای فقیه عادل جامع‌الشرایط ولایت را قبول نداشته باشد.

آخوند خراسانی از جمله رهبران مشروطه‌خواه است که فصل نویی برای فقه سیاسی شیعه از دیدگاه دگرگونی پارادایمی گشود و فقه سیاسی جدیدی تاسیس کرد.

نگاه همزمان دین اسلام به دین‌مداری و مردم‌‌سالاری موجب شده است علاوه بر اینکه معایب و کاستی‌‌های برشمرده شده دو نظام دموکراسی و تئوکراسی، از ساحتِ نظام مردم‌سالاری دینی مبرا باشد، مزایا و امتیازات آن دو نظام عملاً در این نظام مطلوب، حضور پررنگی داشته باشند؛ بلکه سر موفقیت و کارآمدی این نظام در سال‌های تحقق آن در قالب جمهوری ‌اسلامی در کشور ایران را نیز باید در این قضیه جست‌وجو کرد.

حجت‌الاسلام داود فیرحی، پژوهشگر علوم سیاسی و اندیشه سیاسی اسلام از شرح رساله «تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله» محمدحسین نائینی در کتابی مستقل با عنوان «آستانه تجدد» خبر داد.