حکومت در یک فرآیند میتواند، احتیاط خودش را تقسیم کند. در جایی اگر احتیاط مستلزم به هم خوردن نظم جامعه و آسیب به حکومت شود، احتیاط در سهل گیری است در اینجا ولیامر اهمّ و مهمّ میکند. رتبه احتیاط، رتبه علم اجمالی است و علم اجمالی منجز است و رتبه برائت در زمان شک و عدم دلیل است، آنجا که …
Read More »Tag Archives: فقه و اخلاق
در شرایط کنونی، نپذیرفتن مقام مرجعیت، اخلاقیتر از پذیرفتن آن است
نفس نپذیرفتن مرجعیت در روزگار ما، در شرایطی که برای مؤمنین و متدینین در اثر کثرت رسالههای عملیه و تعدد به لحاظ تاریخی مشکلاتی را به وجود آورده است و تاکنون سابقه نداشته تا به این اندازه ما تعدد مراجع داشته باشیم و این به انسجام مؤمنین و به وحدت رفتاری که میتواند یک جامعه متدین داشته باشد صدمه زده …
Read More »فقه ناچار است برای بقا و توسعه به حوزههای دیگر بپردازد
مؤلف کتاب «درآمدی به فقه الاخلاق» میگوید: فقه ما ناچار است برای بقا و توسعه به حوزههای دیگر بپردازد و خودش را گستردهتر از حوزه احکام ببیند. پس از حیث روشی اعتقاد داشتم باید فقه را به وادیهای دیگر بکشانیم. همچنین از حیث نوع کار هم اعتقاد داشتم ما قبل از انقلاب و پس از انقلاب اسلامی ایران، مرتب شعاری …
Read More »اخلاق یک پیوند ناگسستنی با فقه دارد/ آنچه آموزش و پرورش به آن مبتلاست توسعه تعلیم است نه تربیت
آیتالله جوادی آملی با بیان اینکه توسعه درس و علم، توسعه اخلاق نیست، گفت: آنچه در آموزش و پرورش مطرح است این است که ما تعلیم را توسعه دادیم نه اینکه در کنار تعلیم، تربیت پیدا کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله عبدالله جوادی آملی چندی قبل در جلسه درس اخلاق خود در نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء …
Read More »توضیحالمسائلها نیازمند بازنگری است؛ تبیین ضابطههای اخلاقی به جای احکام کمکاربرد
عضو مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر ضرورت بازنگری مجدد در رسالههای عملیه، اظهار کرد: باید مسائلی را که کاربرد کمتری دارند جدا و در رسالههای سطح بالاتری بیاوریم و به جای آن ضابطههای اخلاقی را به صورت شفاف به مردم آموزش دهیم. همچنین مسائل مستحدثی را که روزمره به آن نیازمندیم باید در رسالههای عملیه بگنجانیم. به گزارش شبکه …
Read More »برخی در دایره شریعت جایی برای تعریف اخلاق باقی نمیگذارند/ مسائل اخلاقی باید به پشتوانه شریعت وارد قانون شود
ما اگر معتقدیم که پیرو مکتب اهل بیت(ع) هستیم و از نظر کلامی اشعری نیستیم، هم در کلام و هم در فقه باید چنین بگوییم؛ حال با این تعاریف، مشخص میشود که ما هم فقه و هم اخلاق را داریم و اخلاق مقدم بر فقه است چرا که اخلاق خوب و بد را به صورت درونی به ما میگوید و …
Read More »مدل اخلاقی آیتالله مصباح، نسبت به سایر مدلها کاملتر است/ در اخلاق اسلامی، رابطه ولایی فراموش شده است/ دستگاه جامع و منسجم اخلاقی نداریم
در کتابهای اخلاقی، ساختارهایی پیشنهادشده است. بعضیها به نحو الفبایی فضائل و رذایل را مطرح کردند؛ البته بعضی از کتابها هستند که مباحث اخلاقی را به نحو کاملاً درهم و آشفته و بدون انسجام مطرح کردهاند که با آنها اصلاً کاری نداریم؛ مثل موسوعه اخلاق القرآن احمد شرباسی، کتاب خیلی خوبی است ولی هیچ نظم و ترتیبی ندارد. بعضیها به …
Read More »ناکارآمدی «امر به معروف» بدون ملاحظات اخلاقی/ منطقی که پند و بند ندارد
مدیر گروه فلسفه اخلاق دانشگاه ادیان و مذاهب با انتقاد از محدود کردن دایره معروف و منکر به چند موضوع خاص از جمله مسئله حجاب، تصریح کرد: منطق امر به معروف منطق پند و بند نیست، بلکه منطق تربیت و عقلانیت است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام سیدحسن اسلامی اردکانی، استاد تمام و مدیر گروه فلسفه اخلاق دانشگاه ادیان و …
Read More »فهم ما از کتاب و سنت ناقص و زمینگیر است/ عقلانیت دینی چیست؟
حجتالاسلام هدایتی گفت: من در نظریه عقلانیت دینی خود معتقدم که ما از عقلی استفاده کردیم که عقل معیوبی است و تابش آن بر کتاب و سنت ناقص و در نتیجه فهم ما از کتاب و سنت ناقص و زمینگیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه نقد کتاب «مناسبات فقه و اخلاق» با حضور حجتالاسلام و المسلمین محمد هدایتی، عضوهیئت …
Read More »پیش اجلاسیه نظریه پردازی «روش استنباط حکم اخلاقی از منابع نقلی/ اصول لفظی فقه الاخلاق»
پیش اجلاسیه نظریه پردازی «روش استنباط حکم اخلاقی از منابع نقلی/ اصول لفظی فقه الاخلاق»، با حضور اساتید و اعضای علمی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار و با استقبال گستردهای مواجه شد. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش اجلاسیۀ نظریهپردازی «روش استنباط حکم اخلاقی از منابع نقلی/ اصول لفظی فقهالاخلاق» با حضور اعضای کمیته ناقدان، هیئت داوران و علاقه …
Read More »فقه پویا باید به جنبههای اخلاقی و عقلانی بیشتر توجه کند/ اخلاق و عدالت در سلسله علل احکام قرار گیرد
یک استاد حوزه و دانشگاه گفت: گزارهها و قضایای اخلاقی عقلایی هستند اما قضایای فقهی ظنی و حداکثر ظنآورند؛ با این حساب اگر فقه بخواهد پویا باشد باید به جنبههای عقلانی و اخلاقی بیشتر توجه داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، فقه و اخلاق دو دانش در تعلیمات اسلامی هستند که یکی از آنها به عنوان علم اخلاق ناظر بر …
Read More »فقه و اخلاق در تضاد و تعارض با هم نیستند/ امروز شاهد تعارض بین اخلاق و قانون هستیم/ ساز وکار قانونگذاری ما، نه از فقه مدد میگیرد و نه از اخلاق
کسانی که در مقام قانونگذاری هستند، فقهشناس و فقیه نیستند. آنچه در بحث تدوین قانون اساسی اتفاق افتاد این بود که برای تدوین آن همه فقها حضور موثر داشتند و برهمین اساس روح قانون اساسی در همه بخشها با فقه سازگار است. ولی اکنون کسانی که در کرسی مجلس به عنوان قانونگذار نشستهاند، تمام تلاششان این است که آن قوانین …
Read More »برخی افراد در قالب فقه پویا از چارچوب اسلام خارج میشوند/ کاربردی و کارآمد بودن فقه در گرو اخلاقی بودن آن است
یک استاد حوزه علمیه گفت: گاهی از فقه پویا سوءاستفاده میشود و بعضی افراد در قالب فقه پویا از چارچوب اسلام خارج میشوند. یعنی قوانین روز و قوانین غربی را به اسلام مرتبط میکنند که این روش نادرست است. ما نباید از اول خودمان نتیجه گیری کنیم و آن نتیجهگیری را به اسلام ربط دهیم. بلکه باید با رجوع به …
Read More »احتکار در روایات اسلامی از دزدی بدتر است/ سهم اخلاق در اقتصاد
محقق نیا، رئیس انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه گفت: در روایتی از امام کاظم(ع) نقل شده است که فرمودند: احتکار از دزدی بدتر است چون دزد از یک نفر دزدی میکند، اما محتکر از کل جامعه دزدی میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، احتکار از ماده حکر به معنای ذخیره کردن آذوقه مردم به امید افزایش قیمت آن در آینده است. …
Read More »کارآمدی فقه مستلزم اخلاقی بودن آن است
یک استاد حوزه علمیه گفت: اگر فقه مبتنی بر آیات و روایات بوده و با اخلاق مطابقت داشته باشد، میتواند پاسخگوی مسایل زمان باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد عابدینی در خصوص رابطه اخلاق و فقه، اظهار کرد: فقه در گذشته، اخلاقی بود، ولی بعد از ماشینی شدن امور، به نوعی از اخلاق فاصله گرفت؛ بنابراین امکان دارد …
Read More »تفاوت ماهوی «بیمه» در سه رویکردِ «سکولار»، «فقهی» و «اخلاقی»/ محمدحسین کمالی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بیگمان انسانها به دلیل ضعفهایی که در مقام «علم» و «عمل» دارند نیازمند تأمین اشخاصی حقیقی یا حقوقیاند که نسبت به آنها از قوّت بیشتری برخوردار بوده و میتوانند «عدم وقوع» مخاطرات یا «توانایی علاج» آنها را در هنگام مواجهه تضمین کنند. اصل این معنی حتّی نسبت به أنبیاء عظام، علی نبینا و آله و علیهم السّلام …
Read More »عرضه شریعت بدون معیارهای اخلاقی بیفایده است/ آن مقدار که در مورد حجاب صحبت کردیم در مورد عفت مردان هم گفتیم؟!
نویسنده و پژوهشگر دینی اهمیت و ارزش حجاب را در دو بُعد انسانی و معنوی مورد بررسی قرار داد و گفت: حجاب عامل صلاح، سعادت و رشد معنوی انسان است و از سوی دیگر سبب حفظ زن در مقابل انسانهای هوسران و هنجارشکن اخلاقی خواهد شد، اما در جامعهای که تهمت، حرمت شکنی و اختلاس وجود دارد تأکید و تأیید …
Read More »رابطه احکام حقوقی و مکارم اخلاق/ محمد صادقیان
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از خصوصیات بارز دین اسلام توجه به جنبههای حقوقی و گسترش عدالت اجتماعی در جامعه است. از نگاه اسلام، حفظ حقوق تمامی انسانها در جامعه از بزرگترین وظایف انسانی و دینی یک حکومت میباشد که پیامبر به عنوان اولین حاکم اسلامی میبایست بیش از دیگران در نشر و گسترش آن تمامی تلاش خود را معطوف نماید. …
Read More »فقه؛ از فردمحوری تا جامعهمحوری/ محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: احکام شرعی، قوانین دینی هستند که خواست و اراده خداوند را نشان داده و وظیفه عملی انسان را مشخص میکنند و فقه، علم به احکام شرعی از رهگذر ادله تفصیلی است. این تعریف به آنچه (عملیه الاستنباط) نامیده شده، نظر دارد. عملیات استنباط، به دست فقیه برای دستیابی به حکم شرعی انجام میگیرد؛ عملیاتی که در آن با …
Read More »توصیه مشفقانه به مجریان فقه و قانون
یکی از عواملی که زمینهساز اینگونه رفتارهاست، کمرنگشدن رابطه فقه و اخلاق، هم در دستگاه فقاهت و هم در مجریان خروجی فقه است به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام علی شفیعی؛ پژوهشگر دینی در نوشتاری با عنوان «توصیه مشفقانه به مجریان فقه و قانون» در روزنامه شرق نوشت: کلیپی از برخورد عوامل نیروی انتظامی با خانم محترمی که به گمان برخوردکنندگان …
Read More »نباید وارد تفاوت گزارههای فقهی و اخلاقی میشدید/ کاش کمی هم به آیات و روایات مراجعه میکردید!
اختصاصی شبکه اجتهاد: کرسی ترویجی عرضه و نقد ایده علمی با موضوع «ماهیت تشکیکی گزارهها و مفاهیم اخلاقی»، روز چهارشنبه ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی واقع در شهر مقدس قم برگزار شد. در این نشست، حجتالاسلام والمسلمین محمد عالم زاده نوری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، بهعنوان ارائهکننده و حجتالاسلاموالمسلمین رضا حبیبی، پژوهشگر حوزه …
Read More »مهم ترین تفاوت فقه و اخلاق، تشکیکی بودن گزارههای اخلاقی است
اختصاصی شبکه اجتهاد: کرسی ترویجی عرضه و نقد ایده علمی با موضوع «ماهیت تشکیکی گزارهها و مفاهیم اخلاقی»، روز چهارشنبه ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی واقع در شهر مقدس قم، برگزار شد. در این نشست، حجتالاسلام محمد عالم زاده نوری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه به عنوان ارائه کننده و حجتالاسلام والمسلمین رضا حبیبی …
Read More »انتقاد امام(ره) از رسالههای موجود/ ایشان عنایت فراوانی به موضوع شناسی داشت و مطالب را توأم با اخلاق مطرح میکرد
برخیها طعنه به مرحوم فیض و دیگران طعنه میزنند که چرا موسیقی را جایز میدانند. ایشان میفرمودند به جای اینکه به اینها طعنه بزنیم بهتر است که ما دلایل آنها را بنگریم که اینها به چه دلیل جایز میدانند. بیان میکردند که مواظب کلماتتان باشید مبادا به آراء و نظریات دیگر مجتهدین توهین کنید.
Read More »نگاهی اجمالی به هنجارهای اخلاقی در نهجالبلاغه/ علی مهجور
اختصاصی شبکه اجتهاد: مهمترین هدف مؤلف از جمعآوری سخنان امیرالمؤمنین در نهجالبلاغه، چنانکه از عنوان این کتاب شریف پیداست، نشان دادن بلاغت در سخن آن امام همام بوده است؛اما ازآنجاکه بلاغت و فصاحت سخن معمولاً سبب مانایی کلام در تاریخ شده است، به نظر میرسد در ورای این هدف، سید رضی، حفظ محتوای سخنانی را که در این کتاب آمده است، نیز مدنظر داشته است. این محتوا که تقریباًبهتمامی جنبههای اسلام از کلام و الهیات گرفته تا بیان صفات خداوند پرداخته،دربردارنده اصول اخلاقی و بیان چندوچون فضائل انسانی نیز هست.
Read More »فقه منهای اخلاق هرگز گوارا نیست/ فقه و اخلاق مکمل یکدیگرند
اخلاق از درون و باطن انسان کار میکند و فقه از بیرون، انسان را به خیرات و خوبیها فرا میخواند. جامعهای که بخواهد فقهی باشد اما برخوردار از اخلاق نباشد آن جامعه هرگز یک جامعه پایدار و ثابتی و مستقری نیست. ما این دو را باید همزمان و با مقدم داشتن اخلاق نسبت به فقه حرکت کنیم.
Read More »مبانی اخلاقی و فقهی ممنوعیت مطلق شکنجه
این پژوهش در حوزه فقه، با تکیه بر عمومات برخی از محکم ترین ادله فقهی همچون ادله احترام انسان، ادله ممنوعیت تنبیه و آزار و شکنجه، اصل برائت و قواعد اقرار، و نقد مبانی ادعایی تجویز شکنجه، ناتوانی این مبانی، بر تخصیص و نقض عمومات فوقانی حاکم در حیثیت و تمامیت جسمانی و روانی شهروندان را اثبات میکند.
Read More »فرآیند تحقق فقه عمران و شهرسازی
صرامی به فرآیند تحقق فقه نظام عمران شهری اشاره کرد و گفت: مرحله نخست موضوع شناسی است و مرحله بعد اشتراکی متخصصین فقه، حوزوی و دانشگاهی است که استنباط احکام اولیه کار حوزهها است و استباط احکام ثانویه، حوزه مشترک دانشگاه و حوزه است و مرحله آخر مدل سازی است که حوزه تخصصی دانشگاه است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام …
Read More »عدم تمایز احکام اخلاقی و فقهی اسلام از حیث الزام
الزام در گزارههای اخلاقی قرآن، مبتنی بر فطریاتی است که با کمک عقل کشف و با اراده الهی اعتبار میشوند و از این نظر هیچ تفاوتی با منشا الزام در گزارههای فقهی قرآن ندارند. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی ترویجی «عدم تمایز احکام اخلاقی و فقهی اسلام از حیث الزام» با ارائه صدیقه مهدوی کنی، با حضور محمود حکمت نیا …
Read More »بازشناسی مناسبات «فقه و اخلاق»
نویسنده که سالها به تحقیق و تدریس علوم حوزوی و دانشگاهی اشتغال داشته، با نگاهی متفاوت و تحقیقی جامع، دیدگاه نویی را در باب مسأله فقه مطرح کرده است و تلاش نموده با ارجاع به منابع متعدد، خواننده را برای رسیدن به رأی صواب در این مسأله یاری کند. به گزارش شبکه اجتهاد، اگرچه خاستگاه بحث از نسبت دین و …
Read More »ارزیابی اخلاقی «فقه» و «حقوق خانواده»/ در فضای خانواده قواعد حقوقی باید به حداقل برسد
هرچند میان حقوق و اخلاق اسلامی تلازمی نیست، ولی تنافی میان این دو نیز دور از انتظار است. شریعتی که صاحب آن برای تکمیل مکارم اخلاق مبعوث شده است، چگونه ممکن است احکام و قواعد غیراخلاقی تشریع کند؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی نقد و بررسی «ارزیابی اخلاقی فقه و حقوق خانواده» از سوی حلقه تخصصی مطالعات زن و …
Read More »