استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم بیان کرد: فقها با مردمگرایی، گزارههای فقهی را به هنجار اجتماعی تبدیل کردهاند و تأکید دارم این الگویی برای سنجش نقش اجتماعی فقها در تاریخ است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محسن الویری، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم در نشست علمی «بررسی تاریخ روش فقها در تبدیل گزارههای فقهی به هنجارهای اجتماعی؛ …
Read More »Tag Archives: فقه و تاریخ
روشنفکری دینی، گرفتار بیتاریخی در مواجهه با فقه و کلام/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: یکی از مهمترین راههای اصلاح اندیشه و فهم ما از دین و مذهب شناخت دین و منابع دینی در بستر تاریخی آن است. این شناخت درک ما را از تحول تاریخی فهمهای دینی ارتقا میدهد. اگر خواهان اجتهاد در اصول و فروعیم و اگر میخواهیم درک درستی از دیالکتیک “نص” و “تاریخ” و سهم مقتضیات زمان و مکان …
Read More »لزوم مطالعات تاریخ سیاسی در شناخت فقه مذاهب
شبکه اجتهاد: فقه با تاریخ در هم تنیده و رابطهای دوسویه میان ایندو وجود دارد، لذا تاریخ جزئی اجتنابناپذیر از فقه مذاهب اسلامی است. فهم درست و تفسیر دقیق گزارههای فقهی شریعت بدون درنگ ژرف در پس زمینههای تاریخی (به مفهوم کلان تاریخ) این گزارهها از زمینه تا مقاصد آنها میسور نیست. فروکاست ادله نقلی فقه به مثابه متون ادبی …
Read More »فقها نسبت به تاریخ کم مهر هستند/ اگر بخواهیم طبق نظر فقها در مورد تاریخ داوری کنیم، نمیتوان سنگی بر سنگی گذاشت
استاد تاریخ اسلام حوزه معتقد است چون عمدتا فقها سر و کار چندانی با مسائل تاریخی نداشتهاند، لذا نسبت به مسائل تاریخی کم لطف هستد و باور ندارند که برخی از مسائل تاریخی قرائن صدق در حد قوت قابل قبولی ایجاد میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدهادی یوسفی غروی، در نشست علمی «ظرفیتهای احادیث شیعی برای پژوهشهای تاریخی» که …
Read More »تازیانه/شلاق در قرآن و سنّـت؛ از انگاره تا گفتمان/ علی راد
شبکه اجتهاد: از گذشته تا کنون، برخی از پژوهشگران فقه و تاریخ تلاش نمودند که نشان دهند شلاق یا تازیانه رایج در فقه اسلامی ریشه در قرآن و سنّت دارد و برای این منظور به آیات و متون فقهی استناد جستهاند؛ اخیراً با استناد به ظاهر مفاد شماری از آیات قرآن کریم تلاش شده است که شلاق و تازیانه شناخته …
Read More »کمک «تاریخ» برای فهم مؤثر «فقه»
استاد جامعه المصطفی العامیه ضمن اشاره به اهمیت پرداختن به تاریخ در علم فقه تصریح کرد: فقه بیش از آنکه وابسته به علوم دیگر از جمله اصول باشد وابسته به تاریخ است یعنی اگر کسی میخواهد در آینده مجتهد باشد باید تاریخ بداند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست معرفی و نقد کتاب بهره مندی فقه از تاریخ با ارائه حجتالاسلام …
Read More »بهرهمندی فقه از تاریخ
کتاب «بهرهمندی فقه از تاریخ» اثر مصطفی صادقی کاشانی از سوی مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) روانه بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانش فقه به دلیل ارتباط مستقیم با زندگی انسان و نقش و تأثیر آن بر روابط فردی و اجتماعی، نسبت به علوم دیگر کاربردیتر است. از این رو تعامل آن با دیگر علوم نیازمند …
Read More »دادههای تاریخی در فرآیند استنباطهای فقهی
کاوشِ سهم نقشآفرینی مولدانه دادههای تاریخی در دانش فقه و البته در ساحت استنباطی آن، از موضوعات نظری است که افقهای تازهای در برابر پژوهشگران فقه میگشاید. اثر پیشرو بدون آنکه به بایستههای نقشآفرینی تاریخ در فرایند استنباط فقهی نظری داشته باشد، به توصیف راهیابی دادههای تاریخی در فرایند پارهای استنباطهای فقهی مکتب معاصر نجف پرداخته و در راستای ارائه …
Read More »ضرورت تاریخپژوهی پایهای فقه و دشواریهای سنخشناسانه پیش روی آن/ عبدالمجید مبلغی
شبکه اجتهاد: فقه، برخلاف آن چه ممکن است در نگاه نخست به نظر آید، دانشی است به جد معطوف به عمل و جهان بیرون. چهبسا این دانش، بیش و پیش از هر دانش دیگری در تاریخ اسلام، با واقعیات بیرونی آغشته و در ارتباط با آن پرورده است. در واقع بافتار نظری و ساختار روش شناختی فقه در پیوند با …
Read More »نظام اسلامی با فقه میماند نه با تاریخ/ استناد به نقلهای تاریخی، فقه را از دایره عمل خارج میکند/ تاریخ را با معیارهای اصولی در مسیر استنباط فقهی قرار دهیم
استاد رسول جعفریان معتقد است ما برای استقرار نظام اسلامی در دراز مدت به فقه و حقوق نیاز داریم نه به تاریخ. این که ما اراده کردهایم برای شرعی نشان دادن کارها به نقلهای تاریخی استناد کنیم، یک ضرر مهمش آن است که به ازای آن، فقه را از دایره عمل بیرون کردهایم. فقه اهل احتیاط و دقت است، اما …
Read More »روشنفکری دینی و مقوله تاریخنگاری اندیشه/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: یکی از مهمترین راههای اصلاح اندیشه و فهم ما از دین و مذهب شناخت دین و منابع دینی در بستر تاریخی آن است. این شناخت درک ما را از تحول تاریخی فهمهای دینی ارتقا میدهد. اگر خواهان اجتهاد در اصول و فروعیم و اگر میخواهیم درک درستی از دیالکتیک “نص” و “تاریخ” و سهم مقتضیات زمان و مکان …
Read More »آیا تاریخ در استنباط احکام نقش دارد؟
فقه مبانى تاریخى دارد و فقیه باید از این مبانى آگاه باشد. تاریخ دو معنا دارد: الف) یک وقت مىخواهیم تکامل فقه بعداز پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم را قرن به قرن مطالعه کنیم که نام این علم، «ادوار فقه» است. ادوار جمع دوره است و اهلسنت مىگویند: فقه شش دوره دارد، اما شیعه معتقد به …
Read More »نقش قضایای تاریخی در نگرش و استنباط فقیه
اطلاع بر تاریخ است که مجتهد را در موردی وادار به صدور فتوا، و در موردی دیگر وادار به سکوت و استنکاف از إصدار حکم و فتوا مینماید. اطلاع بر تاریخ است که مجتهد، شرایط موجود را منطبق بر شرایط زمان سیدالشهدا(ع) ارزیابی میکند یا شرایط غصب خلافت و سکوت مولای متقیان و یا شرایط زمان امام مجتبی و صلح …
Read More »سابقه و ثمرات نگرش تاریخی در استنباط فقهی
نقش تاریخ در فقه و اصول، قطعا نقش بسیار مؤثری است؛ البته در نجف، هیچگاه عنصر تاریخ در فقه لحاظ نمیشد؛ بیشتر در اصول و تجربیات، ذهنیات و احتمالات بود. اما در حوزه علمیه قم که متأثر از آیتالله بروجردی است، یکی از همتهای ایشان این بود که عنصر تاریخی را در فقه و حتی در اصول جاری کنند. ورود …
Read More »