Tag Archives: انتخاب سردبیر

هرچند بسیاری از فقها دریافت مبلغی بیش از اصل طلب را، به سبب شبهه ربا، حرام دانسته‌اند؛ اما برخی نیز شرط دریافت مبلغی به عنوان جریمه تاخیر در پرداخت دین را مجاز دانسته و منصرف از ادله ربا تلقی نموده‏‌اند، اما...

عضو هیئت علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه فردوسی معتقد است: جامعه در حال گسست اجتماعی است، در این بستر شبهات دینی و فرقه‌ها شکل می‌گیرند، برای حفظ جامعه باید همبستگی اجتماعی و پیوند‌های عاطفی را گسترش داد تا شبهات دینی و مشکلات اجتماعی حل شود.

دکتر محسن الویری می‌گوید: شبهه به عزاداری و گریستن بر امام حسین علیه‌السلام از سوی یک گرایش خشک مغز وهابی مطرح می‌شود نه بدنه اهل سنت، گریستن بر اباعبدالله از مشترکات ما و اهل سنت است که هیچ تفاوت اعتقادی در این زمینه نداریم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت سالروز شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی، با حجت‌الاسلام حسن پویا، معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) نمایندگی قم، گفتگو کردیم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: سومین نشست از سلسله نشست‌های «اقتصادنا» از سوی «هیأت اندیشه‌ورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی» حوزه علمیه خراسان،(ویژه اساتید سطوح عالی حوزه) با عنوان «بررسی سیره پیامبر اکرم(ص) در مقابله با تهدیدهای اقتصادی و دلالت‌های آن برای اقتصاد مقاومتی»، و با ارائه دکتر سعید سید حسین‌زاده یزدی، پژوهشگر مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع) در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد برگزار شد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: عاشورا را از هزار زاویه باید خواند و هزار درس باید گرفت. این شکرانه نهضتی است که حضرت سیدالشهدا (ع) برای نجات بشریت، طراحی کرد. هر خوانش نیز متناسب با خواننده و خواهنده، سویه‌ای از ماجرا را باز خواهد گشود و در این گفت و گوی، کوشش شده است تا عاشورا را در ساحت فقه ببینیم و پرسش‌های گفته شده و حتی در تقدیر را هم، پاسخی فقهی بیابیم.

کتاب حاضر، روش پژوهش از نوع تحقیقات اسنادی است و داده‌های این پژوهش از طریق جمع‌آوری اسناد از لابه‌لای کتاب‌ها و آثار فقهی، تفسیری و حدیثی و با تحلیل محتوایی آن‌ها، تنظیم شده است. مباحث کتاب در دو بخش سامان یافته است. بخش اول که مشتمل بر شش فصل است، برخی مبانی فقهی را بحث و بررسی کرده است.

سیره نگاری تاریخی مردود است. آن‌ها که «سیره» نوشته‌اند رفتار پیغمبر را نوشته‌اند؛ یعنی نفس عمل را نوشته‌اند اما سبک عمل را ننوشته‌اند. کتاب‌هایی که به نام سیره داریم، «سِیر» است نه «سیره».

دقت کنید مجلس بما هو مجلس بدون مبانی فقهی مسلم و بدون فتاوای مشهور نمی‌تواند قانون وضع کند. اگر بدون این هماهنگی قانونی وضع شود بعد فقیه بزرگواری در درس خارج این قانون را حرام اعلام کند، قانون به سرانجام نخواهد رسید.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید منیرالدین الخباز القطیفی، اگرچه در محافل علمی، به جهت نگارش تنها تقریر اصولی آیت‌الله سیستانی شهره است، امّا او علاوه بر آن تقریر ناتمام یک‌جلدی، سال‌هاست که به تدریس خارج فقه و اصول در حوزه علمیّه قم پرداخته و از اساتید تراز اوّل این حوزه به شمار می‌آید.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام‌ والمسلمین محمدعلی خادمی کوشا، مدیر گروه «دانش‌های وابسته به فقه»، در پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است.

در دوره‌ای که بابیت و بهائیت در ایران شکل می‌گیرد چرا مرحوم شیخ باید ذهن حوزه نجف و به تبع آن ذهن مابقی حوزه‌ها را صرف مثلا مقدمه واجبی کند که خود ایشان در اول بحث مقدمه الواجب ثابت می‌کند که هیچ فایده‌ای ندارد؟ این یک اشتباه است و همین می‌شود که حوزه نجف درون‌گرا می‌شود.

معنویت فقه را از خشکی درمی‌آورد و به آن جذابیت داده و بر طراوت آن می‌افزاید. چرا در جامعه نسبت به تقیدات مذهبی سستی دیده می‌شود؟ چون جنبه باطنی و شیرینی که بوده الآن در فقه وجود ندارد و خشک است، لذا جاذبه‌اش را از دست می‌دهد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر آنطوان بارا نویسنده، روزنامه‌نگار و اندیشمند مسیحی در بخش دوم گفت‌وگوی اختصاصی با «اجتهاد»، به برخی نوشتارهای غربی در خصوص حماسه کربلا اشاره کرده و برای اولین بار بخش‌هایی از واقعۀ عاشورا را از زبان نویسندگان غربی به خوانندگان ارائه می‌دهد، علاوه بر آن با نگرشی به تفسیر بر بخش‌هایی از کتاب مقدس معتقد است که در کتب آسمانی به وضوح کربلا و عاشورا پیش‌بینی شده و انبیاء بزرگ الهی «حسین بن علی» (علیه‌السلام) را احیاگر دین نیای خود؛ یعنی محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) دانسته‌اند.

با توجه به بررسی منابع روایی در دوره‌های گوناگون به‌روشنی می‌توان گفت نقل روایات نشانه‌ها، فرازوفرودهای پردامنه‌ای را پشت سرنهاده است. برخی بر پایه‌ی انگیزه‌هایی، به نقل این روایات اقدام و برخی روایات را نقل نکرده‌اند. تفاوت در شمار روایات نقل‌شده در این آثار، گویای این مدعاست.

اختصاصی شبکه اجتهاد: مرکز الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، در سال ۱۳۹۰، با دستور رهبری آغاز به فعالیت نمود. این مرکز که باهدف پی‌ریزی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی و گامی آغازین برای طرح‌ریزی تمدن اسلامی، تأسیس‌شده است، دارای گروه‌های علمی و اندیشکده‌های مختلفی است.

این نظریه خیلی آرمانی است!/ برخی معتقدند دین، موجب بی‌ثباتی است، حال چگونه می‌تواند منشأ وحدت باشد؟!/ باید متاتئوری از تئوری جدا شود.

ما می‌توانیم در حوزه علوم انسانی و علوم سیاسی و در نتیجه علوم و مکاتب امنیتی از دو الگوی کلان فکری استفاده کنیم. یکی الگوی متعالیه و یکی الگوی متدانیه. الگوی متعالیه یعنی برای انسان محتوا و ابعاد روحانی قائل است و غیر از عالم ماده قائل به عالم مثال و عوالم بالاتر هم هست اما الگوی متدانیه دنیاگرا هستند و انسان را منحصر در وجه مادی می‌دانند.

علمای عامه که به ظنون و استحسانات اخذ می‌کنند مورد تائید ما نیستند. لذا ما در جای خود ذکر کردیم که قول به مصالح‌مرسله در استنباط احکام اگر به مصالحی که در یک دلیل عام ذکر شده ولو در دلیل خاصی ذکر نشود، منتهی بشود اشکالی ندارد، اما اگر به مصالحی ختم شود که نه دلیل عام و نه دلیل خاصی بر آن وجود ندارد نمی‌توان به آن اخذ کرد. چون این کار همان اخذ به ظن است که ما از آن نهی شده‌ایم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: بسیاری از اصولیون درگذشته و حال، باب انفتاح علم را مسدود دانسته و نظریه انسداد را اختیار کرده‌اند. از طرفی، طرح‌ریزی تمدن اسلامی، مستلزم فهم بایسته‌های آن از منابع دینی است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: پیام نهضت حسینی فراتر از جهان اسلام رفته و پیروان ادیان دیگر نیز شیفتۀ مرام آزادگی و آزاده خواهی حسین بن علی (علیه‌‍السلام) بوده و از منظر خود به زیبایی‌های عاشورا نگریسته‌اند.

علم اصول فقه فقط برای استنباط فقهی لازم است یا برای استنباط و اجتهاد در همه معارف لازم است؟ آیا اصول فقه فقط منطق کافی برای فقه است یا برای تمام علوم اسلامی به عنوان منطق کافی استفاده می‌شود؟

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام‌ والمسلمین علی شفیعی، از پژوهشگران و مدرسین حوزه علمیه مشهد و مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی است. با وی از تعارض بین عزاداری امام حسین (ع) و ایذاء مؤمنین سخن گفتیم. او معتقد است نه تنها حرمت ایذاء مؤمن مقدم بر اقامه عزا است، بلکه اموری از این قبیل، نوعی دین زدگی و ایجاد فاصله بین آموزه های دینی و نسل جوان را موجب می گردد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: مدیریت پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان، ابتدای سال ۱۳۹۵، با اخذ مجوز رسمی از وزارت علوم، به پژوهشکده اسلام تمدّنی، ارتقا یافت و به یکی از معدود مراکزی تبدیل شد که تخصّصا به مباحث علمی حول محور «اسلامی تمدّنی» می‌پردازد. با دکتر سید علیرضا واسعی، مدیر پژوهشکده و پژوهشگر قدیمی علوم اسلامی، از توفیقات و کاستی‌های پژوهشکده و برنامه‌های آن برای آینده سخن گفتیم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: معنا و گستره فقه تمدنی به عنوانی اصطلاحی نوپدید، هنوز در میان متفکرین اسلامی، به‌روشنی تبیین نشده است. یکی از نکات ابهام در مفهوم این واژه، تفاوت آن با فقه حکومتی و نسبتش با این فقه است.

ارسطا: رهبر معظم انقلاب در سال ۹۰ در جمع مردم کرمانشاه تأکید کردند که «رهبری در کار قوای سه گانه نه دخالت می‌کند و نه می‌تواند که دخالت بکند» که همین سخن بویژه این که «نمی تواند دخالت کند» نیز دلیلی مستحکم بر ولایت داشتن رییس جمهور است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: محرم و عاشورا که فرا می‌رسد، نزاع قدیمی بین شور و شعور حسینی نیز آغاز می‌گردد؛ اینکه شور بر شعور مقدم است یا بالعکس. حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی اما نظر دیگری دارد. او این نزاع را از منظر عقل و نقل، به قضاوت می‌نشیند. مدیر مؤسسه اسراء، در گفتگو با اجتهاد، از معقولیت و مقبولیت قیام امام حسین (ع) گفت، دو امری که اگر هر یک نبود، این قیام ابتر می‌ماند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حسین علیه السّلام خطاب به برادرش محمد بن علی معروف به محمد حنفیه آخرین وصیت های خود را نگاشت و در آن وصیّت، فرمود: «اِنَّما خَرَجْتَ لِطَلَبِ الاِصْلاحِ فی اُمَّهِ جَدّی مُحَمَّد - ‎صلّی‎الله علیه و آله وسلّم‎- اُریدُ اَنْ آمَرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَنْهی عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اَسیرُ بِسیرَه جَدّی وَ اَبی عَلِی ابْنِ اَبی طالِب...».

چگونه می‌توان فهم اجتهادی نسبت به این واجب الهی را در عصر حاضر بازگرداند و ذهنیت و تصویر منفی‌ای که از آن در اذهان شکل گرفته را تصحیح کرد اصلاح کرد. زیرا این واجب الهی که در روح خود دارای یک ارزش اخلاقی والاست، در اذهان عموم مردم به امری قهری، سلبی و پلیسی تبدیل شده است.

فقه مقارن ما اصول فقه ندارد. فقه مقارن در زمان سید مرتضی و شیخ طوسی بوده و به قدرت هم بوده است. امروزه نه فقه مقارن به معنای تقارن بین فقه شیعه و سنی و نه بین فقه و حقوق به طور شایسته وجود ندارد و البته اصول فقه آن هم وجود ندارد. چرا فقه مقارن ما در برابر فقه سنی قوی نیست، به دلیل اینکه اصول فقه آن منقح نشده است.