بایگانی برچسب: فقه تمدنی

محمدهادی همایون گفت: اگر به قرآن مراجعه کنیم، می‌بینیم در آیات ۱۵۱ تا ۱۵۳ سوره انعام، ۱۰ دستور صادر می‌شود که به نظر می‌رسد مبانی و اصول فقه تمدنی است و اگر براساس مبانی دینی جامعه را بچینیم، جامعه هم همراه با آن پیش می‌رود و می‌توان فقه تمدنی را بر این بنیان‌ها، بنا کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محمدهادی همایون، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی در شانزدهمین نشست تخصصی همایش فقه سیاست خارجی در جمع دانش‌پژوهان مؤسسه دین و تمدن گفت: بعد از انقلاب اسلامی ضرورت فقه تمدنی بعد از فقه فردی، فقه اجتماعی و …

حجت‌الاسلام رضا غلامی ضمن اشاره به اهمیت و ضرورت ایجاد تحول در فقه تصریح کرد: امروز همچنان فقهایی در حوزه‌های علمیه زیست می‌کنند که عقل در فقه را همچون اکل میته تلقی می‌کنند و تا می‌توانند از خیزش آن در فقه جلوگیری می‌کنند. به نظر می‌رسد مخالفان توسعه محدوده عقل در فقه تمدنی نگرانی‌هایی دارند که جا دارد به آن‌ها توجه نمود و نگرانی‌های منطقی را رفع کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «گستره عقل در فقه تمدنی» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانیِ اسلامی صدرا و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات …

شبکه اجتهاد: لفظ فقه چه به معنای عملیات استنباط و اجتهاد و چه به معنای دانش فقه، با شریعت تفاوت دارد؛ فقه داعیه‌دار کشف شریعت است. شریعت، الهی و معصوم است و در آن خطا و اختلاف نیست ولی ممکن است حاصل فقه، خطا داشته باشد زیرا عصمت ندارد. بنابراین فقه، دانشی بشری است، خواه فقه فردی باشد یا تمدنی و تعابیر دیگر. و اما سه تعریف از فقه فردی؛ فقه فردی، فقهی است که مسائل مورد اجتهاد آن موضوعات فردی است؛ مثلا در کتاب البیع شیخ انصاری، برای هر معامله، یک فروشنده، یک خریدار و یک کالا را فرض …

اختصاصی شبکه اجتهاد: تمدن بالاترین سطح پیشرفت و تعالی یک جامعه است، از این‌رو می‌توان رویکرد تمدنی هر دانش را به معنای قرار گرفتن آن دانش در مسیر تحقق تمدن دانست. در نتیجه مقصود از فقه تمدنی صرفاً تأثیر فقه بر تمدن نیست بلکه فقه تمدنی به معنای ایجاد یک تمدن بر محور فقه است. فقه با رویکرد تمدنی، یعنی «مباحث و مسائل فقهی به‌گونه‌ای فهم و تبیین شود که گویی فقیه نه فقط مسئول برآوردن نیازهای مقلدان خود، بلکه همه پیروان مکتب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و بالاتر از آن همه مسلمانان و بلکه همه مردمان و همه حاضران و آیندگان …

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: فقه باید به فقه تمدنی تبدیل شود تا بتواند به ایجاد دولت اسلامی کمک کند و تحقق عدالت که مهمترین شاخصه کارآمدی یک دولت است تسهیل شود. یبه گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، در کرسی «حکمرانی عادلانه»، گفت: از نظر سیدمرتضی، دولت اگر عادل باشد کارآمد است و اگر نباشد کارآمد نیست؛ وی در رساله مع السلطان به این سؤال جواب داده است که آیا در دولت ظالم و جائر کسی حق دارد مسئولیت بپذیرید ؟پاسخ وی این است که اگر چهار کار را بتواند انجام داد و اگر نپذیرد بر …

 این که گفته می شود فقه اهل سنت انسدادی محض است و فقه شیعی انفتاحی است و پویا است، به نظرم صحیح نیست، اتفاقاً اهل سنت با ادله ای چون قیاس مستنبط العله، استصلاح، استحسان و عرف نیز اجازه اجتهاد و ورود به مباحث حکومتی و مباحث فقه تمدنی و فقه تمدن ساز را دارند. بی شک برای تحقق تمدن نوین اسلامی، دو بال آن فقه شیعه و اهل سنت است؛ که باید از ظرفیت‌های فقه همه مذاهب استفاده شود. اعتقاد دارم که برای پی‌ریزی تمدن نوین اسلامی وحدت و تقریب پیش‌شرط بوده و جز باهم زیستی فقهی و مسالمت‌آمیز …

این که گفته می شود فقه اهل سنت انسدادی محض است و فقه شیعی انفتاحی است و پویا است، به نظرم صحیح نیست، اتفاقاً اهل سنت با ادله ای چون قیاس مستنبط العله، استصلاح، استحسان و عرف نیز اجازه اجتهاد و ورود به مباحث حکومتی و مباحث فقه تمدنی و فقه تمدن ساز را دارند. بی شک برای تحقق تمدن نوین اسلامی، دو بال آن فقه شیعه و اهل سنت است؛ که باید از ظرفیت های فقه همه مذاهب استفاده شود. اعتقاد دارم که برای پی‌ریزی تمدن نوین اسلامی وحدت و تقریب پیش‌شرط بوده و جز باهم زیستی فقهی و …

مرکز تخصصی فقهی امام رضا(ع) مشهد در رشته «فقه و اصول» از طلاب سطح ۲ و ۳ با مجوز رسمی از مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان از طلاب مستعد پذیرش به‌عمل می‌آورد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مرکز تخصصی فقهی امام رضا (علیه السلام) با رویکرد فقه تمدنی (وابسته به موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام) با مجوز رسمی حوز‌‌‌ه علمیه خراسان به‌تازگی تأسیس گردیده است تا طلاب خوش استعداد، انقلابی و دغدغه‌مند که خود را نسبت به حل مسائل و مشکلات کلان اجتماعی متعهد می‌دانند و معتقدند حوزه علمیه باید جامعه دینی را مدیریت کند و برای تشکیل دولت …

‌حجت‌الاسلام دعایی با تاکید بر ضرورت فعال سازی گرایش فقه تمدنی در حوزه‌های علمیه، گفت: اگر اسلام را دین جامعی برای پشتیبانی از یک حکومت تمام عیار می‌دانیم و اسلام و را دین تمدن ساز می‌دانیم، باچه روشی می‌توانیم منابع اسلام را فراوری کنیم که از آن خروجی تمدنی اسلامی بگیریم؛ به عبارت بهتر، «روش فقه تمدنی چگونه است؟» به گزارش شبکه اجتهاد، موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، از سال ۱۳۸۱ فعالیت محتوایی خود را شروع کرد؛ در سال ۱۳۸۶ به طور رسمی به عنوان یک سازمان مردم نهاد (NGO) از استانداری خراسان پروانه‌ فعالیت گرفت و در …

رئیس مؤسسه فتوح اندیشه با اشاره به ضرورت توجه به فقه بین‌الملل به منظور اسلامی‌ سازی علم روابط بین‌الملل، گفت: اگر بتوانیم یک فقه بین‌الملل خوب و پویا طراحی کنیم می‌توانیم در عرصه بین‌المللی یک الگوی روابط بین‌الملل داشته باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر احمد رهدار رئیس مؤسسه فتوح اندیشه در ادامه سلسله نشست‌های «فقه مضاف» که از سوی مؤسسه فتوح اندیشه اصفهان و با همکاری دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار می‌شود، در همایشی با عنوان «فقه روابط بین الملل» به تبیین مباحث مربوط به این حوزه پرداخت. در ادامه مشروح مطالب ارائه شده در این نشست برای بهره …

عضو هیات علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم با بیان این که برخی فقها اعتقاد به فقه نظامات داشته اما عده دیگر می‌گویند با همان منطق موضوعات جدید می‌توان پاسخ گرفت، گفت: این ادعاها نشان می‌دهد فقه شیعه در آستانه تحول نوین قرار دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، در نشست فقه تمدنی در مدرسه علمیه عالی نواب مشهد با بیان این که هدف اسلام هدایت فردی و اجتماعی بوده که این هدایت اجتماعی موضوع فقه تمدنی است، گفت: فقه تمدنی به دنبال سرپرستی جامعه می‌باشد. وی با اشاره به مساله فقه مبتنی بر مصلحت، به احکام برگرفته …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مقارن با ورود به چهل و یکمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، سی و هفت نفر از پژوهشگران حوزه تمدن نوین اسلامی با رهبر معظم انقلاب دیدار کردند. متن زیر چکیده سخنان ارائه شده در این جلسه با موضوع « فقه تمدنی، چیستی و چگونگی» است که مورد توجه و عنایت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای قرار گرفت. فقه تمدنی، چیستی و چگونگی بحث در سه محور ارائه می‌شود: ۱- توضیح مساله، ۲- مدعا و فرضیه، ۳-استدلال در ضمن یک مثال ۱- توضیح مساله: (در عنوان، دو مفهوم اصلی داریم) تمدن و فقه مفهوم اول، تمدن هویت تمدن، زندگی در سیستم‌هاست، سیستم‌های کلانِ …

شبکه اجتهاد: با اظهارات اخیر یکی از اساتید حوزه درباره فقدان نظام سازی در فقه، دوباره بحث فقه نظام ساز در محافل حوزوی مطرح شده است. بالاخره فقه نظام ساز است یا خیر؟ اولین نکته مهم این است که اساسا مساله و معضله عدم کفایت فقه سنتی و موجود برای اداره جامعه مربوط به یک قرن اخیر است و در قرون گذشته چنین موضوعی تقریبا مطرح نبوده است و مردم مسلمانی که مقید به دینی و فقهی زندگی کردن بوده‌اند بر اساس همین فقه همه امور زندگی خود را انجام و سامان می‌داده اند؛ و اگر در آن دوران، حکومتی …

در اصول فقه، قواعدی داریم که به دویست اصل و قاعده می‌رسد. اگر بنا بود اصول فقه موجود، ما را به فقه تمدنی برساند تا حال باید می‌رساند. مستحبات در تشخیص موضوعات یک امر فردی است. لذا متدینین در مساجد به ائمه‌ی جماعات می‌گویند: دلم نمی‌خواهد این مستحب را انجام دهم. لذا اصول فقه موجود، فقه تمدنی را تأمین نکرده است. حتی فقه حکومتی ما هم بااین‌همه ضوابط حکومتی، نتوانسته ساختار تمدنی را سروسامان دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی با موضوع «مبانی نظری استنباط احکام معماری و شهرسازی» مرکز مطالعات راهبردی فقه حکومتی، واقع در شهر مقدس قم، …

در فقه تمدنی، لازم است به همه مسائل توجه داشت، نه صرف یک مسئله خاص. مشکل اصلی ما، نداشتن یک نگاه جامع در عرصه فقه تمدنی می‌باشد.به‌علاوه،بسیاری از سندها،سیاسی بوده و به مسائل دیگر توجه نشده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشستی با عنوان «پیشرفت و عدالت در حرکت تمدنی جمهوری اسلامی ایران» در سالن همایش‌های غدیر قم برگزار شد. در این نشست، دکتر مهدی مولایی و دکتر سید سعید هاشمی نسب به ارائه مطالب خود پرداختند. در ابتدای نشست، دکتر مولایی، عضو هیئت‌علمی گروه مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: جمهوری اسلامی ایران که مدعی ارائه الگوی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به باور برخی، تمدن در ذات خود، همسانی با شرایط روز را در بردارد، بنابراین با صرف تمسک به نصوص شرعی که متعلق به زمانی دور از زمان فعلی هستند، نمی‌توان تمدنی را برای امروز طرح‌ریزی کرد. این موضوع را با حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی، رئیس مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفتر تبلیغات اسلامی مشهد در میان گذاشتیم. او اما پیش‌فرض بحث، یعنی وجود رویکرد نص رایانه در فقه را به چالش کشید. استاد حوزه علمیه مشهد، فقه را دارای ادوار و تطورات مختلفی می‌داند که نص‌گرایی تنها یکی از آن ادوار است. اجتهاد: آیا با رویکرد نص‌گرایانه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمد باقری شاهرودی، می‌توانست به‌سان هم‌دوره‌ای‌های خود، سال‌ها پیش تدریس خارج فقه و اصول را آغاز کند، اما تقویت دوره سطح حوزه علمیه را مهم‌تر دید، لذا در این سال‌ها، هیچ‌گاه تدریس در دوره سطح را رها نکرد. از این استاد قدیمی حوزه علمیه قم، در مورد امکان نیل به تمدن اسلامی با رویکرد نص‌گرایانه موجود در فقه فعلی سخن گفتیم. این سؤال ازاین‌رو مطرح می‌شود که بسیاری معتقدند با رویکرد نص‌گرایانه به فقه و بدون توجه جدی به سیره فعلی عقلا، نیل به تمدن اسلامی ممکن نبوده و فقه موجود نمی‌تواند، تمدنی متناسب با نیازهای …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد مبلغی، استاد خارج فقه و رئیس مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در این گفتگو از جایگاه فقه تمدنی در تقریب مذاهب سخن گفته است. به باور رئیس پیشین دانشگاه مذاهب، فقه تمدنی، مهم‌ترین ظرفیت را در تقریب بین مذاهب دارد. عضو مجلس خبرگان رهبری معتقد است: هنوز به فقه تمدنی و جایگاه آن در تقریب، آن‌چنان‌که شایسته است، پرداخته نشده است.

نقش فقه در پی‌ریزی تمدن اسلامی، موضوعی است که نظرات متفاوتی درباره آن وجود دارد که هرکدام در جای خود، ارزشمند و قابل تأمل است. این مجله، تلاش می‌کند تا فضایی برای نگریستن به این نگاه‌ها در کنار یکدیگر فراهم آورد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده، زاده ۱۳۴۰ تهران است. نبوغ او وقتی بیشتر نمایان شد که در ۱۶ سالگی به دانشگاه وارد شد و در رشته فیزیک مشغول به تحصیل گردید. وی پس از وقوع انقلاب فرهنگی، وارد حوزه علمیه قم شد و تاکنون نیز در آن ماندگار شده است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیا پی ریزی تمدن اسلامی با نگاه فردگرایانه موجود به فقه ممکن است؟ رابطه جهان بینی و تمدن سازی چگونه تعریف می شود؟ علوم اسلامی موجود چه سهمی در ارائهٔ بُعد نرم‌افزاری برای تمدن اسلامی دارند؟ ...

اختصاصی شبکه اجتهاد: اشکال مهمی که در باب فقه تمدن ساز، مطرح است، این است که آیا فقهی که تمام هم‌وغم خود را بر تنجیز و تعذیر گذاشته است، می‌تواند جامعه مسلمانان را به‌سوی تمدن و پیشرفت که از امور واقعی و غیرتعبدی هستند، برساند یا نه. حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، از مدافعان فقه سنتی است. به باور وی، همین فقه موجود با همین رویکرد تنجیزی، تمدن پیشین مسلمانان را ساخته و بعدازاین هم خواهد ساخت.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الإسلام محمدعلی خادمی کوشا، مدیر گروه «دانش‌های وابسته به فقه» در پژوهشکده فقه و حقوقِ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است. این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم تا به حال، موفق به نگارش ده‌ها مقاله و کتاب پژوهشی شده است.

ما می‌توانیم تمدن اسلامی را مجددا احیا کنیم باید همت‌ها را جذب کرد و اهل عمل بود؛ باید از عصر حاشیه و انزوا و ناکارآمدی معرفتی و عملی بیرون بیاییم تا برسیم به دوره تعیین کنندگی و ایفای نقش.

متأسفانه امروز ضعف بزرگی را در حوزه‌های علمیه شاهد هستیم. اینکه حوزه‌ها از جامعه عقب مانده‌اند و به مسائل مستحدثه ورودی اثرگذار ندارند. مسائلی همچون امربه معروف و عدالت اجتماعی، از بحران خیزترین مسائل امروز جامعه و تمدّن اسلامی پیش روی ماست که مورد غفلت شدید نهاد متوّلی امر فرهنگ دینی و فقه و شریعت است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: بسیاری از اصولیون درگذشته و حال، باب انفتاح علم را مسدود دانسته و نظریه انسداد را اختیار کرده‌اند. از طرفی، طرح‌ریزی تمدن اسلامی، مستلزم فهم بایسته‌های آن از منابع دینی است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: مدیریت پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان، ابتدای سال ۱۳۹۵، با اخذ مجوز رسمی از وزارت علوم، به پژوهشکده اسلام تمدّنی، ارتقا یافت و به یکی از معدود مراکزی تبدیل شد که تخصّصا به مباحث علمی حول محور «اسلامی تمدّنی» می‌پردازد. با دکتر سید علیرضا واسعی، مدیر پژوهشکده و پژوهشگر قدیمی علوم اسلامی، از توفیقات و کاستی‌های پژوهشکده و برنامه‌های آن برای آینده سخن گفتیم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: معنا و گستره فقه تمدنی به عنوانی اصطلاحی نوپدید، هنوز در میان متفکرین اسلامی، به‌روشنی تبیین نشده است. یکی از نکات ابهام در مفهوم این واژه، تفاوت آن با فقه حکومتی و نسبتش با این فقه است.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسینعلی سعدی، عضو هیئت ‌علمی دانشگاه امام صادق(ع)، در مقاله‌ای که در شماره ۳۴ فصلنامه مشرق موعود منتشر گردیده است، به بررسی نقش فقها در عصر غیبت و لزوم اقدام ایشان برای طرح‌ریزی فقه تمدنی و فقه نظام‌ساز در این عصر پرداخته است. در زیر، به بخش‌هایی از این مقاله مفصل اشاره می‌شود.

یک پژوهشگر حوزوی گفت: برای دستیابی به نقشه تمدن اسلامی ابتدا پارادایم شبکه دین را تولید کنیم و مبانی علم دینی را بدست آوریم و پارادایم علم دینی را ارائه دهیم