بایگانی برچسب: فقه و تاریخ

شبکه اجتهاد: فقه با تاریخ در هم تنیده و رابطه‌ای دوسویه میان این‌دو وجود دارد، لذا تاریخ جزئی اجتناب‌ناپذیر از فقه مذاهب اسلامی است. فهم درست و تفسیر دقیق گزاره‌های فقهی شریعت بدون درنگ ژرف در پس زمینه‌های تاریخی (به مفهوم کلان تاریخ) این گزاره‌ها از زمینه تا مقاصد آنها میسور نیست. فروکاست ادله نقلی فقه به مثابه متون ادبی و بسنده نمودن به تحلیل معناشناختی متن‌گرای محض آن‌ها رهزن نظریه اصیل شریعت در عرصه‌های متنوع فقه اسلامی است و به نص‌گرایی در پژوهش فقهی می‌انجامد که فقط به دنبال تبیین مدلول ادبی و معانی ادله فقهی بدون توجه به …

استاد تاریخ اسلام حوزه معتقد است چون عمدتا فقها سر و کار چندانی با مسائل تاریخی نداشته‌اند، لذا نسبت به مسائل تاریخی کم لطف هستد و باور ندارند که برخی از مسائل تاریخی قرائن صدق در حد قوت قابل قبولی ایجاد می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدهادی یوسفی غروی، در نشست علمی «ظرفیت‌های احادیث شیعی برای پژوهش‌های تاریخی» که چندی قبل از سوی مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام حوزه علمیه برگزار شد، در مورد اینکه آیا ما سیره‌نگار در بین علما داشته‌ایم، گفت: مرحوم علامه مجلسی تلاش کرده است تا در برخی آثار از جمله در بیان تاریخ پیامبر و …

شبکه اجتهاد: از گذشته تا کنون، برخی از پژوهشگران فقه و تاریخ تلاش نمودند که نشان دهند شلاق یا تازیانه رایج در فقه اسلامی ریشه در قرآن و سنّت دارد و برای این منظور به آیات و متون فقهی استناد جسته‌‌اند؛ اخیراً با استناد به ظاهر مفاد شماری از آیات قرآن کریم تلاش شده است که شلاق و تازیانه شناخته شده در فرهنگ کیفری رایج را همان دیدگاه قرآن معرفی نمایند. این یادداشت درنگی کوتاه بر این نگره و نظره است.(۱) مبنای تاریخ‌مندی تشریع حد زنا بر این مهم تاکید دارد که هر گونه استدلال یا استشهاد به اجرای حد …

استاد جامعه المصطفی العامیه ضمن اشاره به اهمیت پرداختن به تاریخ در علم فقه تصریح کرد: فقه بیش از آنکه وابسته به علوم دیگر از جمله اصول باشد وابسته به تاریخ است یعنی اگر کسی می‌خواهد در آینده مجتهد باشد باید تاریخ بداند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست معرفی و نقد کتاب بهره مندی فقه از تاریخ با ارائه حجت‌الاسلام صادقی و نقد استاد صفری فروشانی و حجت الاسلام الویری و به همت مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی و در سالن جلسات مجتمع جامع امام خمینی(ره) برگزار شد. در ابتدای نشست حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی صادقی؛ عضو هیئت …

کتاب «بهره‌مندی فقه از تاریخ» اثر مصطفی صادقی کاشانی از سوی مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)‏‫ روانه بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانش فقه به دلیل ارتباط مستقیم با زندگی انسان و نقش و تأثیر آن بر روابط فردی و اجتماعی، نسبت به علوم دیگر کاربردی‌تر است. از این رو تعامل آن با دیگر علوم نیازمند بررسی است. کتاب حاضر که رساله دکتری رشته تاریخ اهل‌بیت(ع)‌ در مجتمع آموزش عالی تاریخ و سیره و تمدن اسلامی (جامعه المصطفی) به راهنمایی استاد رسول جعفریان بوده و از سوی انتشارات بین المللی المصطفی منتشر شده است، این اثر …

کاوشِ سهم نقش‌آفرینی مولدانه داده‌های تاریخی در دانش فقه و البته در ساحت استنباطی آن، از موضوعات نظری است که افق‌های تازه‌ای در برابر پژوهشگران فقه می‌گشاید. اثر پیش‌رو بدون آن‌که به بایسته‌های نقش‌آفرینی تاریخ در فرایند استنباط فقهی نظری داشته باشد، به توصیف راه‌یابی داده‌های تاریخی در فرایند پاره‌ای استنباط‌های فقهی مکتب معاصر نجف پرداخته و در راستای ارائه ضابطه‌مند آن کوشیده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «داده‌‌های تاریخی در فرآیند استنباط‌‌های فقهی» تألیف حجت‌الاسلام محمد کرمانی کجور، استادیار دانشگاه معارف اسلامی به همت دانشگاه باقرالعلوم(ع) در ۳۶۰ صفحه به زیور طبع آراسته شد. براساس این گزارش، ارائه …

شبکه اجتهاد: فقه، برخلاف آن چه ممکن است در نگاه نخست به نظر آید، دانشی است به جد معطوف به عمل و جهان بیرون. چه‌بسا این دانش، بیش و پیش از هر دانش دیگری در تاریخ اسلام، با واقعیات بیرونی آغشته و در ارتباط با آن پرورده است. در واقع بافتار نظری و ساختار روش شناختی فقه در پیوند با عرصه واقعیت شکل گرفته است؛ حتی، در نگاهی تبارشناسانه، می‌توان ادعا کرد وجوه متافیزیکال فقه (چونان یک اپیستمه تاریخی از جنس آگاهی کلاسیک در ادیان ابراهیمی)، در تعاقب سرشت عمل محور این دانش گسترده است و از منطق فیزیکالی تاثیر …

استاد رسول جعفریان معتقد است ما برای استقرار نظام‌ اسلامی در دراز مدت به فقه و حقوق نیاز داریم نه به تاریخ. این که ما اراده کرده‌ایم برای شرعی نشان دادن کارها به نقل‌های تاریخی استناد کنیم، یک ضرر مهمش آن است که به ازای آن، فقه را از دایره عمل بیرون کرده‌ایم. فقه اهل احتیاط و دقت است، اما سپردن این کارها به دست برخی منبری‌ها و قصه خوان‌ها، سبب می‌شود تا فقه عقب نشینی کند. وقتی فقه عقب نشینی کرد، جامعه از داشتن یک نظام استوار بی‌بهره می‌ماند، از داشتن یک علم حقوق ثابت و استوار که می‌تواند …

شبکه اجتهاد: یکی از مهم‌ترین راه‌های اصلاح اندیشه و فهم ما از دین و مذهب شناخت دین و منابع دینی در بستر تاریخی آن است. این شناخت درک ما را از تحول تاریخی فهم‌های دینی ارتقا‌ می‌دهد. اگر خواهان اجتهاد در اصول و فروعیم و اگر‌ می‌خواهیم درک درستی از دیالکتیک “نص” و “تاریخ” و سهم مقتضیات زمان و مکان در فهم فقیهان و متکلمان از دین و منابع دینی داشته باشیم چاره‌ای نداریم الا اینکه به تاریخ مراجعه کنیم. قرآن را در بستر تاریخی عصر نزول و سیره پیامبر اکرم (ص) ببینیم و تعامل صحابه و تابعین و نسل‌های …

فقه مبانى تاریخى دارد و فقیه باید از این مبانى آگاه باشد. تاریخ دو معنا دارد: الف) یک‌ وقت مى‌خواهیم تکامل فقه بعداز پیامبر اکرم‌ صلی الله علیه و اله و سلم را قرن به قرن مطالعه کنیم که نام این علم، «ادوار فقه» است. ادوار جمع دوره است و اهل‌سنت مى‌گویند: فقه شش دوره دارد، اما شیعه معتقد به هفت دوره است… به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی در مقاله‌‌‌ای به تبیین نقش تاریخ در استنباط احکام پرداخته‌اند که به این شرح است: فقه مبانى تاریخى دارد و فقیه باید از این مبانى آگاه باشد. تاریخ دو …

اطلاع بر تاریخ است که مجتهد را در موردی وادار به صدور فتوا، و در موردی دیگر وادار به سکوت و استنکاف از إصدار حکم و فتوا می‌نماید. اطلاع بر تاریخ است که مجتهد، شرایط موجود را منطبق بر شرایط زمان سیدالشهدا(ع) ارزیابی می‌‌کند یا شرایط غصب خلافت و سکوت مولای متقیان و یا شرایط زمان امام مجتبی و صلح با معاویه و متوکل و امثال او. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «فقاهت در تشیع؛ نگرشی در مبانی اجتهاد و شرایط افتاء» توسط سید محمدمحسن حسینی‌طهرانی نگاشته و توسط انتشارات مکتب وحی منتشر شد. مولف این اثر (فرزند علامه طهرانی) …

نقش تاریخ در فقه و اصول، قطعا نقش بسیار مؤثری است؛ البته در نجف، هیچ‌گاه عنصر تاریخ در فقه لحاظ نمی‌شد؛ بیشتر در اصول و تجربیات، ذهنیات و احتمالات بود. اما در حوزه علمیه قم که متأثر از آیت‌الله بروجردی است، یکی از همت‌های ایشان این بود که عنصر تاریخی را در فقه و حتی در اصول جاری کنند. ورود عنصر تاریخی در تفکرات ما بسیار کارگشا است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد مددی از استادان قدیمی خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از شاگردان آیت‌الله خوئی(ره) در گفتگو با خط به سابقه و ثمرات نگرش …