اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه حقوق شهروندی، اگرچه موضوعی جدید و به منزله یک باب فقهی نوپیدا است؛ لکن همین تعداد کم نگاشتههای موجود در آن نیز بیشتر به رویکرد واکنشی و منفعلانه پیرامون حقوق نوپیدای شهروندی پرداختهاند. این در حالی است که میتوان از الآن، به پیشبینی و آیندهپژوهی پیرامون موضوعات آینده حقوق شهروندی پرداخت و آنها را از منظر فقهی بررسی کرد. حجتالاسلام والمسلمین علی شریفی، در این یادداشت اختصاصی تلاش دارد تا به آیندهپژوهی فقه حقوق شهروندی بپردازد. حقوق شهروندی بهمثابه هویتی جدید مسئله اساسی حقوق شهروندی این است که باید هویت جدیدی برای اتباع یک کشور تعریف …
توضیحات بیشتر »فقه شیعه و حقوق شهروندی جهانی: ایدهآل یا امکانپذیر؟
فقه حقوق شهروندی اسلامی، از منبع وحی و الهی گرفته شده است درحالیکه سایر نظامات حقوق جهان، عمدتاً سکولار هستند؛ زیرا این نظامات بر خلاف نظام اسلامی، اساساً به دنبال مدیریت جامعه نیستند لذا نسخه و بیانی هم برای شیوه مدیریت اجتماع ندارند، درحالیکه کارویژه مهم نظام اسلامی، اداره جامعه بر اساس اندیشه توحیدی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه حقوق شهروندی، بابی نوپدید در فقه اسلامی است. از طرفی، فقه اسلامی تنها برای اداره جوامع اسلامی و زندگی مسلمانان ایجاد نشده است بلکه به باور متعاطیان آن، توانایی اداره تمام جوامع را دارد. تحقق این امر، نیازمند حضور این باب …
توضیحات بیشتر »لویاتان «فقه حقوق شهروندی»/ مصطفی دُرّی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مفهوم «شهروندی»، اساساً سابقه چندانی ندارد، بنابراین اینکه فقه اسلامی نیز تا سالهای اخیر هیچگاه بهصورت جدی بدان نپرداخته است، اشکالی را متوجه آن نمیسازد. مراد از شهروند در این نوشتار، «تابعیت» یک کشور است؛ بنابراین عنوان «شهر» که در این ترکیب بهکاررفته، عنوانی رهزن است و نباید موجب اختصاص آن به شهرنشینان و حذف روستانشینان و عشایر و بیابانگردان شود. باری، ازآنجاکه مفهوم شهروند، مفهومی جدید و نوپیداست، طبیعی است که حقوق شهروندی نیز از سابقه چندانی برخوردار نباشد. همین امر موجب شده تا تراث فقهی موجود در مورد آن نیز بسیار ناچیز باشد. نوپدید بودنِ …
توضیحات بیشتر »چالش فقه حقوق شهروندی، مسائل غیرمسلمانان، غیرشیعیان و زنان است/ در فقه حقوق شهروندی، نباید نگاه حداکثری داشت
استاد مهریزی معتقد است با درنظرگرفتن فقه حداقلی، روشن میشود بسیاری از مسائل حقوق شهروندی، مسائلی عقلایی است؛ چون لازم نیست آنها را از منظر یک فقیه و با مبانی خاص در نظر بگیریم، اینها مسائلی است که عقلای عالم هر چه به آن رسیدند ما هم میتوانیم آن را مبنای عمل قرار دهیم. نهایتاً ما در حوزه فقه شهروندی که یک امر کاملاً عقلایی است یک ایدههایی را میتوانیم از دین بگیریم که عمدتاً این ایدهها جنبههای سلبی و نه ایجابی دارد. ولی بقیه آن، خود آن چیزی است که عقلا به آن رسیدند. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین …
توضیحات بیشتر »تأثیر باور به کرامت ذاتی انسان در استنباط فقهی
حجتالاسلام سیدجواد ورعی ضمن اشاره به سابقه مفاهیمی چون حقوق شهروندی و حقوق بشر در دین اسلام، گفت: اگر انسان دارای کرامت ذاتی باشد، قهراً این کرامت آثاری را در پی دارد و موجب میشود که همه انسانها از حقوقی مساوی برخوردار باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «چالشهای فقهی حقوق شهروندی» با سخنرانی حجتالاسلام سیدجواد ورعی، استاد خارج فقه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در روزهای پایانی آذرماه از سوی پژوهشگاه فقه معاصر برگزار شد که در ادامه گزیده متن سخنان استاد ورعی را به نقل از «ایکنا» میخوانید؛ موضوع بحث ما چالشهای فقهی حقوق شهروندی …
توضیحات بیشتر »واکاوی شبکه موضوعات فقه حقوق شهروندی
قائم مقام پژوهشگاه فقه معاصر گفت: در دانش حقوق معمولا حقوق شهروندی را ذیل حقوق اساسی قرار میدهند و در قانون اساسی نیز در مورد روابط شهروندان صحبت میشود، اما در دانش فقه ما نمیتوانیم جایگاه روشنی برای این امر تصویر کنیم. این در حالی است که شاید بتوانیم در ذیل فقه حقوق عمومی و به عبارتی فقه سیاسی؛ فقه حقوق شهروندی را جای دهیم، چرا که این حقوق در ذیل تکالیفی است که حکومت دارد و به رابطه حکومت و مردم میپردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام مصطفی دُرّی، قائم مقام و معاون پژوهش پژوهشگاه فقه معاصر، شامگاه ۲۹ …
توضیحات بیشتر »جانش برای حقوق انسانها میتپد!/ علی الهی خراسانی
شبکه اجتهاد: از محاصره مخالفانش در حرم حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) تا مظلومیت مردان و زنان فرقهای که در مسلمانی آنها تردیدهایی جدی است، برای او یک چیز اهمیت دارد: جان انسانها! پس از سقوط صدام، طرفداران مقتدی صدر در نجف، توسط آمریکاییها محاصره شده بودند و هر لحظه احتمال میرفت جوانان شیعهای که مخالف او نیز بودند قتل عام شوند. تازه چشمش را عمل کرده بود اما از جان جوانان مخالف خود نگرانی داشت! تلاش کرد، به رایزنی پرداخت، نامه نوشت، نماینده فرستاد، و به مذاکره نشست. رایزنیها جواب داد و محاصره شکست و جان جوانان شیعه نجات پیدا کرد. …
توضیحات بیشتر »شیخ الازهر خواستار تشکیل کارگروه «فقه شهروندی» در جامعههای چند ملیّتی شد
شیخ الازهر با اشاره به لزوم تقویت فرهنگ همزیستی مسالمت آمیز بر لزوم تشکیل کارگروه فقه شهروندی با هدف بررسی احکام فقهی موضوعات شهروندی تاکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، احمد طیب شیخ الازهر مصر در جلسه افتتاحیه ۵۰مین سالگرد تاسیس جمعیت اسلامی لیسبون پرتغال از آمادگی الازهر برای راه اندازی بخش زبان پرتغالی در این دانشگاه اسلامی خبر داد. طیب در این همایش با اشاره به جایگاه تاریخی، ادبی و فرهنگی لیسبون پرتغال در میان امت اسلامی تاکید کرد که بسیاری از علمای اسلام در پرتغال رشد و نمو کرده و جهان اسلام از معلومات علمی و فکری آنان …
توضیحات بیشتر »کار فقهی متقنی در عرصه حقوق بشر انجام نشده است/ لزوم پاسخگویی فقها به ابهامات حقوق شهروندی
استادیار گروه حقوق بشر پردیس فارابی دانشگاه تهران با بیان این که اصطلاح مقاصد شریعت در فقه ما بکار نرفته است، خاطرنشان کرد: اگرچه اسم این مطلب در فقه ما نیامده است، لکن رسمش در کلام فقها دیده میشود و در موارد متعددی به محتوای مقاصد شریعت استناد کردهاند. اصل کرامت انسانی، یکی از مقاصد شریعت بوده و به صورت مشخص جزء اصول راهنما است که در بحث حقوق بشر به ما کمک بسیاری میکند.
توضیحات بیشتر »یکی از حقوق شهروندی، مخالفت در برابر قوانین خلاف شرع است
استاد حوزه و دانشگاه با طرح اینکه آیا در دولت مشروع، اعتراض، مقاومت و نافرمانی مدنی مجاز است، گفت: اعتراض، مقاومت و نافرمانی در سه مورد برای مردم به رسمیت شناخت میشود.
توضیحات بیشتر »استخراج ۷۵ مصداق حقوق شهروندی بر مبنای فقه شیعه
در این پژوهش سعی شده است قواعد فقهی لازم را جهت اثبات حقوق شهروندی و مصادیق آن در فقه شیعه جمع آوری و استخراج شود؛ و با ذکر تک تک مصادیق ارتباط آن با منابع و قواعد فقهی تبیین گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلسه دفاعیه پایان نامه سطح ۳ حوزه علمیه خراسان با موضوع «بررسی جایگاه حقوق شهروندی در فقه شیعه» توسط حجتالاسلام علی برجی تدوین و با حضور اساتید داور، راهنما و مشاور در سالن جلسات مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان برگزار شد. حجتالاسلام برجی در ابتدای جلسه با بیان اینکه دین مبین اسلام جامع و کامل است …
توضیحات بیشتر »برگزاری نشست «فقه و حقوق شهروندی» در مشهد
به همت گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی، سومین نشست تخصصی فقه شهر و شهرنشیتی با موضوع «فقه و حقوق شهروندی» با سخنرانی حجتالاسلام سروش محلاتی در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار میگردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از راههای تبیین ماهیت، قلمرو و سرفصلهای موضوعات و دغدغههای نوپیدا، بهرهگیری از آراء و نظریههای متخصصان است. برگزاری نشستهای علمی میتواند مسیر سریع و آسانی جهت دستیابی به این نظریهها باشد. فقه شهر و شهرنشینی ماهیتی گسترده دارد و از فقه شهر که شامل معماری اسلامی، بهداشت محیط و … میشود تا فقه شهرنشینی که شامل حقوق شهروندی و …
توضیحات بیشتر »