امام حسین(ع) در شرایطی بودند که بیعت ایشان با یزید به معنای تأیید حکومت یزید بود و به نام دین، تمام میشد. لذا بین بیعت امام حسین(ع) و بیعت مردم عادی باید تفاوت قائل شد. اگر یزید تنها با مردم عدهای بیعت کند، نمیتوانست رفتار و سلطنت خود را به دین منتسب کند؛ چرا که تأیید آنان، تأییدی نبود که به نام دین نوشته شود.
توضیحات بیشتر »اربعین حرکت تقریبی و تجلی چند وجهی ارتباطی
حرکت اربعین باید به یک حرکت شیعی- اسلامی- انسانی تبدیل شود و به تناسب آن، آرمانها، تبلیغات، مفاهیم و معانی مشترک میان این سه حوزهی مهم، تولید و تبلیغ شود. حرکتهای مقطعی و یا جزیرهای در مورد هر یک از رویکردهای سه گانه میتواند به اصل حرکت آسیب وارد سازد. بنابراین، باید به این مسأله توجه بیشتری کرد که هدفِ حرکت اربعین، رساندن پیام حسینی (ع) در عصر جدید به جهانیان است. اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر حسن بشیر دکتری جامعه شناسی ارتباطات بینالملل از دانشگاه لیستر انگلستان و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) است. ایشان استادی است که …
توضیحات بیشتر »به جریان اربعین نگاه تقویتی داشته باشیم نه تشکیکی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در ارتباط با زیارت اربعین تأکیدات فراوانی شده است؛ امام حسن عسکری علیهالسلام میفرمایند: «من علامات المؤمن خمس»؛ «پنج چیز از علامات مؤمن است» یا «صلاۀ الخمسین و زیارت الاربعین»؛ «بعد از نماز واجب و مستحب، زیارت اربعین آمده است» یا در روایت دیگری از امام صادق علیهالسلام آمده است که ایشان شیوۀ خواندن زیارت اربعین را آموزش دادهاند.
توضیحات بیشتر »اربعین؛ ضرورت تعریف مناسک در ساحت فقه
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری پژوهشگر برجستۀ حوزه و دانشگاه و دارای دکترای تخصصی رشته تاریخ و تمدن ملل مسلمان از دانشگاه تهران است. از او که فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود را در دو حوزه تاریخ و فرهنگ متمرکز نموده، تاکنون پنج جلد کتاب و بیش از ۱۷۰ مقاله و حدود ۱۵۰ مصاحبه منتشرشده است. دکتر الویری در حال حاضر عضو هیأت علمی و مدیر گروه تاریخ دانشگاه باقر العلوم (علیهالسلام) و سردبیر«فصلنامه علمی ـ پژوهشی تاریخ اسلام» این دانشگاه و رییس کارگروه تخصصی تاریخ شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی و نیز رییس میز تمدن …
توضیحات بیشتر »راهبردهای سوگواری در حدیث عاشورایی امام رضا(ع)
اختصاصی شبکه اجتهاد: رَیّان بن شَبیب، از محدثان مورد وثوق شیعه و از اصحاب امام رضا(ع) و امام جواد(ع) است. او به گفته نجاشی دایی معتصم خلیفه بنی عباس بوده که خواهرش مارده از کنیزان هارون و مادر معتصم بوده است[۱] اما برخی مانند مسعودی در اثبات الوصیه وی را دایی مأمون ذکر کردهاند[۲] ابن شبیب، در شهر قم اقامت کرد و محدثان آن شهر از او روایت کردهاند. او از حضرت رضا(ع) روایاتی نقل کرده و مسائل صباح بن نصر هندی از امام رضا(ع) را جمع نموده است.[۳] در منابع روایی، روایاتی از امام رضا، امام صادق و امام …
توضیحات بیشتر »هنوز تلقی دقیقی از فقه حکومتی شکل نگرفته است/ فقه حکومتی علم بینارشتهای نیست
فقه حکومت هنوز یک علم مستقل نیست؛ برخی نیز با این تلقی بحث کرده و فلسفه فقه حکومت مینویسند؛ نکته دیگر اینکه این فقه یک علم بینا رشتهای نیست و دو رشته در آن دخیل باشند. بلکه این علم فقه است و تنها در موضوع، مضاف به حکومت شده است. حکومت تنها موضوع فقه واقع میشود و از لحاظ خصوصیات علمی، فقه حکومتی تنها ذیل دانش فقه تقسیم بندی میشود، بنابراین نباید بین دانشهای مضاف به دانش دیگر، با دانشهایی که ماهیتاً بینا رشتهای هستند نباید خلط شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین نشست «هماندیشی فقه حکومتی» با حضور اساتید …
توضیحات بیشتر »نباید برای تمام اهل سنت نسخهای واحد پیچید/ شیعه اعتدالی را به جهانیان عرضه کنیم
رئیس دانشکده مذاهب اسلامی قم تصریح کرد: نباید برای تمام اهل سنت نسخهای واحد پیچید، اهل سنتی که محب اهل بیت(ع) است را نباید در خط تکفیریها و سلفیها و وهابیها بدانیم؛ امروز وهابیت با اداره ۶۰ شبکه ماهوارهای در صدد این است که از شیعه چهرهای افراطی نشان دهد اما ما میتوانیم این تهدیدات را تبدیل به فرصت کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش «افراطگرایی و تکفیر در جهان اسلام» به همت ادارهکل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، با حضور اساتید کشوری، ۱۱ آبانماه در سالن همایش مجتمع فرهنگی آفتاب ولایت مشهد برگزار شد. در این همایش که …
توضیحات بیشتر »یکی از حقوق شهروندی، مخالفت در برابر قوانین خلاف شرع است
استاد حوزه و دانشگاه با طرح اینکه آیا در دولت مشروع، اعتراض، مقاومت و نافرمانی مدنی مجاز است، گفت: اعتراض، مقاومت و نافرمانی در سه مورد برای مردم به رسمیت شناخت میشود.
توضیحات بیشتر »فرآیند اجتهاد منظومهای در نظامسازیِ شبکه موضوعات شهرسازی
رکن اساسی هر تمدنی، «شهر» است و در چشمانداز رسیدن به تمدن نوین اسلامی، داشتن «فقه شهر» و پرداختن بدان با رویکرد فقه اجتماعی ضروری است. از این رو پژوهشگر حوزه علمیه مشهد در نشستی به تبیین چیستی، ابعاد، ساختار «فقه شهر» و قواعد حاکم در این عرصه پرداخته است.
توضیحات بیشتر »تعریف مشهور از فقه، فقه نظام را برنمیتابد
در نگاه به فقه هم دو تعریف وجود دارد تعریف مشهور این است که «العلم باحکام الشرعیه من ادلتها التفصیلیه» در این صورت چندان نمیتوان از فقه نظام صحبت کرد؛ این همان تعریف مشهور از فقها است که خیلی با رویکرد فقه نظام سازگار نیست، اما اگر تعریف شهید صدر را مطرح کنیم میتوان یک مجموعه نظاممند را برای فقه داشته باشیم.
توضیحات بیشتر »کندوکاوی در روش شناسی «فقه مقاصدی»
از جمله مبانی مهم در فقه مقاصدی اعتقاد به این قاعده کلی است که احکام الهی تابع مصالح و مفاسد میباشند؛ و در رابطه با تبیین و تفسیر نصوصی که در شریعت وارد شده است نیز رویکرد مقاصدی معتقد است که صاحب نص یا شارع، دارای مقاصد معین و اهداف مشخصی است که شارع خواسته است این اهداف را به مخاطب بفهماند و به آنها به دیده اعتبار بنگرد؛
توضیحات بیشتر »متون آموزشی حوزه انگیزشی و خروجیمحور نیست
درصدی از طلاب سطوح عالی که در قم مشغول تحصیل هستند اعتقادی به این کتب درسی و خروجی آن ندارند. این یک آسیب بزرگی را ایجاد کرده و میکند. برخی از طلبهها و حتی اساتید میگویند آنچه ما میخوانیم کهنه است و کارایی ندارد. این آسیب وجود دارد، حال باید چه کار کرد؟ آیا از اساتید کاری بر میآید؟
توضیحات بیشتر »تحلیل امکان توافق بر دریافت خسارت تاخیر تادیه مازاد بر نرخ تورم
هرچند بسیاری از فقها دریافت مبلغی بیش از اصل طلب را، به سبب شبهه ربا، حرام دانستهاند؛ اما برخی نیز شرط دریافت مبلغی به عنوان جریمه تاخیر در پرداخت دین را مجاز دانسته و منصرف از ادله ربا تلقی نمودهاند، اما...
توضیحات بیشتر »بررسی فقهی-جامعهشناختی «عزاداری»
عضو هیئت علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه فردوسی معتقد است: جامعه در حال گسست اجتماعی است، در این بستر شبهات دینی و فرقهها شکل میگیرند، برای حفظ جامعه باید همبستگی اجتماعی و پیوندهای عاطفی را گسترش داد تا شبهات دینی و مشکلات اجتماعی حل شود.
توضیحات بیشتر »پاسخ به شبهات فقهی-کلامی عزاداری
دکتر محسن الویری میگوید: شبهه به عزاداری و گریستن بر امام حسین علیهالسلام از سوی یک گرایش خشک مغز وهابی مطرح میشود نه بدنه اهل سنت، گریستن بر اباعبدالله از مشترکات ما و اهل سنت است که هیچ تفاوت اعتقادی در این زمینه نداریم.
توضیحات بیشتر »آقامصطفی در مباحث علمی کوتاه نمیآمد/ آثار علمی ایشان مفقود شد/ او گعدهای با شهید صدر نداشت
اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت سالروز شهادت آیتالله سید مصطفی خمینی، با حجتالاسلام حسن پویا، معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) نمایندگی قم، گفتگو کردیم.
توضیحات بیشتر »سیره پیامبر اکرم(ص) در مقابله با تهدیدهای اقتصادی
اختصاصی شبکه اجتهاد: سومین نشست از سلسله نشستهای «اقتصادنا» از سوی «هیأت اندیشهورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی» حوزه علمیه خراسان،(ویژه اساتید سطوح عالی حوزه) با عنوان «بررسی سیره پیامبر اکرم(ص) در مقابله با تهدیدهای اقتصادی و دلالتهای آن برای اقتصاد مقاومتی»، و با ارائه دکتر سعید سید حسینزاده یزدی، پژوهشگر مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع) در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد برگزار شد.
توضیحات بیشتر »عاشورا هم فقهی، هم فرافقهی
اختصاصی شبکه اجتهاد: عاشورا را از هزار زاویه باید خواند و هزار درس باید گرفت. این شکرانه نهضتی است که حضرت سیدالشهدا (ع) برای نجات بشریت، طراحی کرد. هر خوانش نیز متناسب با خواننده و خواهنده، سویهای از ماجرا را باز خواهد گشود و در این گفت و گوی، کوشش شده است تا عاشورا را در ساحت فقه ببینیم و پرسشهای گفته شده و حتی در تقدیر را هم، پاسخی فقهی بیابیم.
توضیحات بیشتر »کتابشناسی «درسنامه زیر ساختهای اقتصاد اسلامی»
کتاب حاضر، روش پژوهش از نوع تحقیقات اسنادی است و دادههای این پژوهش از طریق جمعآوری اسناد از لابهلای کتابها و آثار فقهی، تفسیری و حدیثی و با تحلیل محتوایی آنها، تنظیم شده است. مباحث کتاب در دو بخش سامان یافته است. بخش اول که مشتمل بر شش فصل است، برخی مبانی فقهی را بحث و بررسی کرده است.
توضیحات بیشتر »کتابهای سیره، در حقیقت «سِیَر» هستند!/ سیرهپژوهی بخشی از امامپژوهی است
سیره نگاری تاریخی مردود است. آنها که «سیره» نوشتهاند رفتار پیغمبر را نوشتهاند؛ یعنی نفس عمل را نوشتهاند اما سبک عمل را ننوشتهاند. کتابهایی که به نام سیره داریم، «سِیر» است نه «سیره».
توضیحات بیشتر »مجلس بدون مبانی فقهی مسلم نمیتواند قانونگذاری کند/ تغییر ماهیت پول، نیازمند بررسیهای فقهی جدید است
دقت کنید مجلس بما هو مجلس بدون مبانی فقهی مسلم و بدون فتاوای مشهور نمیتواند قانون وضع کند. اگر بدون این هماهنگی قانونی وضع شود بعد فقیه بزرگواری در درس خارج این قانون را حرام اعلام کند، قانون به سرانجام نخواهد رسید.
توضیحات بیشتر »فقه مقارن، راه فهم دین و وحدت جامعه
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین سید منیرالدین الخباز القطیفی، اگرچه در محافل علمی، به جهت نگارش تنها تقریر اصولی آیتالله سیستانی شهره است، امّا او علاوه بر آن تقریر ناتمام یکجلدی، سالهاست که به تدریس خارج فقه و اصول در حوزه علمیّه قم پرداخته و از اساتید تراز اوّل این حوزه به شمار میآید.
توضیحات بیشتر »نقل مقاتل، ربطی به مبانی حجیت خبر واحد ندارد/ در ذکر «زبان حال»، بحث حجیت مطرح نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی خادمی کوشا، مدیر گروه «دانشهای وابسته به فقه»، در پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است.
توضیحات بیشتر »روش شیخ انصاری حوزه را درونگرا کرد!/ حوزه در آینده دو طیف میشود
در دورهای که بابیت و بهائیت در ایران شکل میگیرد چرا مرحوم شیخ باید ذهن حوزه نجف و به تبع آن ذهن مابقی حوزهها را صرف مثلا مقدمه واجبی کند که خود ایشان در اول بحث مقدمه الواجب ثابت میکند که هیچ فایدهای ندارد؟ این یک اشتباه است و همین میشود که حوزه نجف درونگرا میشود.
توضیحات بیشتر »فقه القلوب مرز مشترک بین معنویت و فقه است/ تأثیرات و کمک دانش معنویت بر فقه
معنویت فقه را از خشکی درمیآورد و به آن جذابیت داده و بر طراوت آن میافزاید. چرا در جامعه نسبت به تقیدات مذهبی سستی دیده میشود؟ چون جنبه باطنی و شیرینی که بوده الآن در فقه وجود ندارد و خشک است، لذا جاذبهاش را از دست میدهد.
توضیحات بیشتر »انطوان بارا: حسین(ع) را شهیدی برای همه ادیان الهی میدانم
اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر آنطوان بارا نویسنده، روزنامهنگار و اندیشمند مسیحی در بخش دوم گفتوگوی اختصاصی با «اجتهاد»، به برخی نوشتارهای غربی در خصوص حماسه کربلا اشاره کرده و برای اولین بار بخشهایی از واقعۀ عاشورا را از زبان نویسندگان غربی به خوانندگان ارائه میدهد، علاوه بر آن با نگرشی به تفسیر بر بخشهایی از کتاب مقدس معتقد است که در کتب آسمانی به وضوح کربلا و عاشورا پیشبینی شده و انبیاء بزرگ الهی «حسین بن علی» (علیهالسلام) را احیاگر دین نیای خود؛ یعنی محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) دانستهاند.
توضیحات بیشتر »سلیمیان: بسیاری از روایات علائم ظهور، جعلی است/ جعفری: شیخ مفید، نقطه عطف روایات علائم ظهور نیست/ آیتی: نه استدلالات مقاله مناسب است و نه نتایجش!
با توجه به بررسی منابع روایی در دورههای گوناگون بهروشنی میتوان گفت نقل روایات نشانهها، فرازوفرودهای پردامنهای را پشت سرنهاده است. برخی بر پایهی انگیزههایی، به نقل این روایات اقدام و برخی روایات را نقل نکردهاند. تفاوت در شمار روایات نقلشده در این آثار، گویای این مدعاست.
توضیحات بیشتر »۳۰ اصل بنیادین فقه را استخراج کردیم
اختصاصی شبکه اجتهاد: مرکز الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، در سال ۱۳۹۰، با دستور رهبری آغاز به فعالیت نمود. این مرکز که باهدف پیریزی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی و گامی آغازین برای طرحریزی تمدن اسلامی، تأسیسشده است، دارای گروههای علمی و اندیشکدههای مختلفی است.
توضیحات بیشتر »نقد دکتر ستوده بر نظریه دکترین امنیت از منظر آیتالله جوادی آملی
این نظریه خیلی آرمانی است!/ برخی معتقدند دین، موجب بیثباتی است، حال چگونه میتواند منشأ وحدت باشد؟!/ باید متاتئوری از تئوری جدا شود.
توضیحات بیشتر »فقه سیاسی شیعه و امنیت بینالملل
ما میتوانیم در حوزه علوم انسانی و علوم سیاسی و در نتیجه علوم و مکاتب امنیتی از دو الگوی کلان فکری استفاده کنیم. یکی الگوی متعالیه و یکی الگوی متدانیه. الگوی متعالیه یعنی برای انسان محتوا و ابعاد روحانی قائل است و غیر از عالم ماده قائل به عالم مثال و عوالم بالاتر هم هست اما الگوی متدانیه دنیاگرا هستند و انسان را منحصر در وجه مادی میدانند.
توضیحات بیشتر »