شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
آیت‌الله مکارم شیرازی در همایش کتاب سال حوزه از هفت آسیبی سخن گفت که می‌تواند گریبان پژوهش‌های حوزوی را بگیرد و تاکید کرد که حاکمیت فرهنگ غربی در نوشته‌های حوزویان صحیح نیست.
به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله ناص مکارم شیرازی در هجدهمین همایش کتاب سال حوزه که در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد، با اشاره به این که همایش کتب سال حوزه علمیه بسیار پربار و فعال و بالنده است و حوزه برای آثار فرزندان خودش ارزش و قیمت قائل است، اظهار داشت: برخی می‌گویند طلاب در حوزه چه می‌کنند که وقتی ببیند در سال بیش از ۸۰۰ عنوان کتاب برای شرکت در همایش کتاب سال ارائه می‌شود و در نهایت حدود ۴۰ کتاب انتخاب می‌شود که در آن به نیازهای تمدن اسلامی توجه شده است متوجه می‌شوند ما حوزه بالنده‌ای داریم و طلاب خط علمای گذشته را در پیشرفت اسلام و مکتب اهل بیت(ع) ادامه می‌دهند و یکی از مصارف وجوهات نیز برای همین مسأله است.
ایشان با بیان این که امروز باید کارهای حوزوی مثبت عرضه شود و سؤالات نیز پاسخ داده شود، یکی از فعالیت‌های مهم در این عرصه را برنامه کتاب سال حوزه دانست و تأکید کرد: یکی از مسائل عجیب آن است که اسلام در محیطی ظهور کرد که محیطی جاهلانه و خرافی بود ولی در همین فضا قرآن و سنت پیامبر و اهل بیت(ع) اهمیت فوق العاده‌ای به علم و دانش و قلم داده خود معجزه است.
آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان این که قرآن به قلم قسم یاد کرده است، ابراز داشت: قلم سابقا یک تکه چوب نی بوده است ولی همین قلم به قدری مقام پیدا می‌کند که خداوند در سوره قلم به آن قسم یاد می‌کند و نون هم اشاره به دواتی است که رنگ را از آن می‌گرفتند و بعد خداوند بحث عقلانیت را به دنبال این قسم ذکر می‌کند که نشان می‌دهد قلم و پژوهش با عقل رابطه مستقیم دارد.
ایشان تصریح کرد: قرآن کریم برای کتابت ارزش زیادی قائل است، تا جایی که می‌گوید ملائک الهی اعمال شما را می‌نویسند و یا اینکه می‌دانیم انبیاء الهی اولوالعزم کتاب داشته‌اند و طولانی ترین آیه قرآن نیز در مورد نوشتن است و در کلمات معصومان نیز احادیث زیادی در مورد این مسأله مهم وارده شده است.
استاد برجسته درس خارج ادامه داد: از جمله آن روایتی از امام علی(ع) است که می‌فرماید «همانگونه که باغ جسم و روح انسان را سیراب می‌کند کتاب‌ها هم بستان‌های علما هستند» و یا امام صادق(ع) می‌فرماید: «یکی از منت‌ها و نعمت‌های بزرگ خداوند به همه انسان نوشتن و حساب است و اگر این کتابت نبود دچار اشتباهات و غلط‌ها می‌شدند».
ایشان با اشاره به توجه بیش از حد دین اسلام به قلم و کتابت و پژوهش عنوان کرد: در حوزه‌های علمیه از گذشته بزرگان و علما دست به قلم بوده‌اند و کتاب‌های زیادی نوشته‌اند و ما هم باید بنویسیم و بر آثار گذشتگان بیافزاییم و به آیندگان تحویل بدهیم تا این حرکت متوقف نشود؛ حوزه‌های علمیه نباید تنها مصرف کننده باشند بلکه باید به فکر تولید نیز بیافتند و این استعدادهای خوبی که در حوزه هست باید در تولید علم برای آیندگان استفاده شود.
آیت‌الله مکارم شیرازی با تصریح بر این که علم و دانش پایانی ندارد، ابراز داشت: شما می‌بینید هرچه تفسیر برای قرآن نوشته می‌شود بازهم مطالب تازه‌ای از آن یافت می‌شود، بنابراین علم و دانش ادامه دارد و این همایش کتاب سال نیز حوزه علمیه را پربار و فعال نشان می‌دهد، چراکه کتاب‌هایی معرفی می‌شوند که همگی در جهت مبارزه با خرافات و جهل و ظلم نوشته شده‌اند.
ایشان با تأکید بر این که در کنار هر نعمتی آسیب‌هایی هم هست، به بیان هفت مشکل در برخی از پژوهش‌های حوزوی اشاره کرد و عنوان داشت: یکی از مسائلی که می‌تواند دامن نویسندگان را بگیرد آسیب‌های ادبی است؛ مغلق نوشتن افتخار نیست چراکه ما در مورد قرآن می‌گوییم به زبان عربی فصیح است، به همین دلیل باید از ادبیات مغلق و تطویل پرملامت و مختصر نویسی مخلّ پرهیز شود و نسبت به مذاهب و ادیان دیگر نیز با دشمنی و عداوت برخورد نشود و ادب و احترام رعایت شود.
این مرجع تقلید افزود: مسأله دوم آن که باید از نوشتن آثار تکراری پرهیز شود و دلیل این مسأله آن است که امروز حلقه اتصالی بین پژوهشگران و مراکز علمی برای جلوگیری از تکرار نویسی نیست و عیب بزرگ آن است است که مراکزی علمی نیروها را جذب می‌کند ولی کارهای آنها بازدهی کمی دارد و سوم آنکه باید از سرقت‌های ادبی و غیرادبی پرهیز شود و اگر مطلبی از دیگری گرفته می‌شود منبع آن بیان شود، چراکه باید در نوشتن آثار صادقانه کار کرد و حق زحمت هرکس پرداخت شود.
وی با اشاره به مشکل چهارم از توجه به بحث‌های دور از محل ابتلا و نیاز نام برد و ابراز داشت: امروز آن قدر مسائل مهم اقتصادی و اجتماعی مورد نیاز وجود دارد ولی برخی این مسائل مهم را رها می‌کنند و مسأله‌ای که هیچ ابتلایی ندارد کتاب هزار صفحه‌ای نوشته می‌شود و پنجم آنکه برای حجیم شدن کتاب نباید از محل موضوع خارج شد و نباید از هر مبحث و مطلبی برای تبدیل ۳۰ صفحه به ۳۰۰ صفحه استفاده کرد.
آیت‌الله مکارم شیرازی در تبیین ششمین نکته در پژوهش، با بیان این که در نوشتن کتاب و مقاله عجله و شتاب اشتباه است، خاطرنشان کرد: نوشته وقتی از دست انسان خارج شد دیگر برنمی‌گردد و تیری است که پرتاب شده است و به همین دلیل در نوشتن اثر خیلی باید مشورت کرد و ضعف و قوت‌ها نیز به صورت جدی مورد توجه قرار بگیرد و به همین جهت اگر کتابی به صورت جمعی نوشته شود آسیب و خطای کمتری دارد و پخته تر و جامع تر می‌شود که این مسأله تجربه زندگی علمی و پژوهشی خود من است.
وی خاطرنشان کرد: آخرین تذکری که لازم است بیان شود، آن است که حاکمیت فرهنگ غربی و دانشگاهی بر نوشته‌های حوزوی کار صحیحی نیست، چراکه برخی حوزویان از روش‌های غربی و دانشگاه‌های غربی استفاده می‌کنند که کار درستی نیست، به عنوان نمونه فهرست منابع و مأخذ که باید در پاورقی ذکر شود در آخر کتاب نوشته می‌شود که به نظر درست نمی‌آید، چراکه باید به فکر رساندن خواننده باشیم و باید کتاب‌هایی در حوزه نوشته شود که نگاه به دردهای مردم داشته باشد و تولید علم قوی تری در آنها دیده شود.
