شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
کتاب‌های «بررسی فقهی و حقوقی اصل حسن نیت در قراردادها» نوشته علی جعفری، «بررسی فقهی و حقوقی میراث فرهنگی» به قلم سید محسن فتاحی، «اعاده حیثیت و جبران خسارت معنوی ناشی از دعاوی کیفری» به کوشش جواد فخارطوسی و کتاب «درآمدی برمسأله روابط زن و مرد در جامعه اسلامی» به تحقیق علیرضا فجری رونمایی شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از آثار جدید پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پیش از ظهر امروز در سالن همایش‌های این پژوهشگاه برگزار شد. سخنران ویژه این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد درس خارج و رئیس انجمن فقه و حقوق حوزه بود. همچنین در این همایش حجج‌اسلام والمسلمین نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و سیف‌الله صرامی رئیس پژوهشکده فقه و حقوق و حجت الاسلام محمد صالحی‌مازندرانی پژوهشگر پژوهشکده فقه و حقوق به ارائه گزارشی از فعالیت‌های پژوهشکده فقه و حقوق و روند تحقیق و نگارش کتاب‌ها پرداختند.
در این همایش از کتاب‌های جدید پژوهشکده فقه و حقوق با عناوین «بررسی فقهی و حقوقی اصل حسن نیت در قراردادها» نوشته علی جعفری، «بررسی فقهی و حقوقی میراث فرهنگی» به قلم سید محسن فتاحی، «اعاده حیثیت و جبران خسارت معنوی ناشی از دعاوی کیفری» به کوشش جواد فخارطوسی و کتاب «درآمدی برمسأله روابط زن و مرد در جامعه اسلامی» به تحقیق علیرضا فجری رونمایی شد.
سخنان حجت‌الاسلام علیدوست
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست در این مراسم با بیان اینکه اسلام برای پیشرفت علم و دانش سه حرکت از خود نشان داده است، اظهار داشت: حرکت نخست آن است که اسلام در سطح وسیع به تعظیم مقام علم و عالم پرداخته و در مرحله دوم آموزش را واجب کرد و سوم لزوم روی آوردن به پژوهش و تحقیق را یادآوری کرد.
استاد درس خارج حوزه ادامه داد: ارزش پژوهش تا آنجا است که در روایتی از امام صادق(ع) وارد شده است که خطاب به مفضل فرمودند: «هرچه یاد می‌گیری بنویس و به دیگران منتقل کن چرا که روزگاری خواهد آمد که همین کتاب‌ها مایه انس محافل علمی خواهد بود»؛ این روایت و امثال آن در روزگاری وارد شده که قلم و کاغذی نبوده و احادیث به سختی ثبت می‌شدند.
به خاطر کج سلیقگی‌ها برخی تراث را از دست داده‌ایم
وی با بیان اینکه آثار علمی و پژوهشی در تاریخ باقی می‌ماند، تأکید کرد: البته مسلمان‌ها نسبت به این دو مسأله یعنی آموزش و پژوهش نمره نسبتا خوب گرفته‌اند و ما تاریخ افتخارآمیزی از این موضوع را پیش رو داریم هر چند به خاطر برخی کج سلیقگی‌ها برخی از این تراث را از دست داده‌ایم.
علیدوست تصریح کرد: بدون شک هیچ مقطعی از تاریخ مثل حال حاضر زمینه کار علمی و پژوهش وجود نداشته است که بخشی از آن مدیون انقلاب و نظام اسلامی، بخشی به خاطر حوزه و بخشی از هم به دلیل پیشرفت تکنولوژی است؛ به خاطر داریم در روزگاری برای پیدا کردن یک کتاب چقدر سختی می‌کشیدیم، آن هم کتابی که فهرست و شماره صفحه‌ای نداشت ولی امروز با زدن یک دکمه دنیایی از مطالب علمی برای انسان فراهم می‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به یک پیش فرض در کارهای پژوهشی، ابراز داشت: یک پژوهشگر هیچگاه نباید فکر کند دیر به دنیا آمده و امروز همه کارها انجام شده است، همچنان که شهاب الدین سهروردی می‌گوید: «من در هیچ کتاب و سندی ندیدم که خداوند علم را وقف گروه خاصی کرده باشد» و بحث دیگر گفتمان پژوهشی است که انسان باید همواره به دنبال کارهای متقن باشد.
حوزویان در بحث پژوهش خودزنی نکنند
استاد درس خارج حوزه ابراز داشت: مسأله مهم دیگر آن است که ما حوزویان نباید خودزنی کنیم، بله امثال شهید مطهری و آثار او روی سر ما جا دارند ولی اینکه بگوییم هیچ کتابی در حد آثار شهید مطهری نیامده اشتباه است، چرا که امروز نیز آثار گرانقدری یافت می‌شود که در گذشته نبوده است.
وی در بخش پایانی سخنان خود به بایسته‌های تحقیق و پژوهش اشاره کرد و عنوان داشت: کارهای پژوهشی حوزه باید رو به جلو، همراه با اخلاص، مورد نیاز جامعه علمی و در بستر زمان باشد؛ البته در این مسأله از توازن تحقیق و تتبع از سوی خود محقق و دوری از ایجاز مخل و اطناب ممل غافل بود.
علیدوست افزود: نظم منطقی بحث، رعایت ادب و انصاف و ایمان به کار، نگاه تمدنی به مباحث و نقد کردن مطالب دیگران نه نقد خودشان از مباحث مهم دیگر در ارتقای سطح پژوهش در حوزه است و به عقیده بنده این چهار اثری که امروز رونمایی می‌شود غالب این بایسته‌ها را دارد و برای جامعه علمی و حوزوی مفید خواهد بود.
سخنان حجت‌الاسلام لک زایی
حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک زایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این مراسم با بیان این که پژوهشکده فقه و حقوق از جمله مراکز موفق در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به شمار می‌رود، ابراز داشت: بسیاری از آثار این پژوهشکده در جشنواره‌های مختلف حائز رتبه‌های برتر شده و اعضای این پژوهشکده در ارتقای فعالیت‌های علمی نقش برجسته‌ای دارند.
پژوهش‌های فقهی باید حیات انسان را تنظیم کنند
وی افزود: آیت‌الله شهید صدر در تعریف حکم شرعی آن را قضیه‌ای می‌داند که حیات انسان را تنظیم می‌کند، بنابراین ما در پژوهش‌های فقهی باید همین رویکرد را داشته باشیم و در این صورت است که می‌فهمیم هنوز بسیاری از مباحث روی زمین مانده است، حال اگر حیات جامعه بشری در حکومت اسلامی در نظر گرفته شود کار حساس تر می‌شود.
لک زایی در ادامه با اشاره به کتاب «روابط زن و مرد» نوشته حجت‌الاسلام علیرضا فجری، عنوان کرد: این کتاب یکی از آثاری است که امروز رونمایی می‌شود و در همین اثر که در گفت‌وگوی با اساتید حوزوی و دانشگاهی تدوین شده است همین رویکرد توجه به حیات انسان دیده می‌شود.
وی با بیان این که فقه اهل بیت(ع) پیشتاز و دارای قابلیت‌های زیادی است، تأکید کرد: یکی دیگر از آثاری که امروز رونمایی می‌شود «بررسی فقهی و حقوقی میراث فرهنگی» است که در این کتاب به زیبایی موضوع شناسی و مفهوم شناسی میراث فرهنگی صورت می‌گیرد و بیان می‌شود کارهای ضدعقلانی داعش در تخریب میراث فرهنگی اسلامی با هیچ منطق و مفهومی از فقه شیعه و حتی اهل سنت سازگاری ندارد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: با توجه به جامعیت این کتاب ان شاءالله به زودی ترجمه آن به زبان عربی نیز به پایان خواهد رسید و پس از چاپ در یکی از مراکز فرهنگی بیروت به کشورهای منطقه درگیر با داعش نیز معرفی و ارسال خواهد شد.
وی در پایان گفت: مسأله قابل توجه در این آثار این است که پژوهشگران ما با یک نگاه بین رشته‌ای وارد مباحث شده‌اند و نگاه خود را به صورت راهبردی و تخصصی تعریف کرده‌اند و به همین جهت ابعاد گوناگون یک موضوع مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
سخنان حجت‌الاسلام صرّامی
حجت‌الاسلام والمسلمین سیف الله صرّامی رئیس پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این مراسم با اشاره به فلسفه برگزاری این چنین همایش‌هایی اظهار داشت: در حقیقت یکی از رسالت‌های دفتر تبلیغات اسلامی و همچنین پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ارتباط بخشی بین مسائل جدید و حوزه علمیه است.
وی افزود: هر روزه سؤالات به روزی در جامعه مطرح می‌شود که نظام مقدس اسلامی و البته حوزه علمیه با آنها رو به رو است که حوزه علمیه می‌خواهد با فقه جواهری محکم و با استفاده از اصول مسلم دین در این مسائل وارد شده و پاسخ‌های روشن و مستدل بدهد.
رئیس پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اطلاع رسانی را یکی از پیش نیازهای اصلی ارتباط حوزه با مسائل روز جامعه دانست و عنوان کرد: امروز پژوهشگران زیادی در حوزه داریم که هم با متون فقهی و هم حقوقی آشنایی خوبی پیدا کرده و آثار خوب و قابل توجهی نیز دارند که تعدادی از این افراد در پژوهشکده فقه و حقوق مشغول فعالیت هستند و ما رسالت خودمان می‌دانیم که این آثار را به جامعه علمی کشور معرفی کنیم.
وی تأکید کرد: اگر این گونه آثار در مراسمات مختلف رونمایی شود همان مسأله مهم یعنی ارتبط دانش پژوهان با مسائل روز نیز محقق می‌شود به علاوه اینکه ما از این راه می‌توانیم استعدادهای موجود در این مسائل را نیز شکوفا کنیم و گامی در جهت ارتقای سطح پژوهشی حوزویان برداریم.
صرّامی به معرفی گروه‌های پژوهشکده فقه و حقوق پرداخت و عنوان کرد: ما در این پژوهشکده سه گروه علمی «مسائل فقهی و حقوقی»، «دانش‌های وابسته به فقه» و «فلسفه فقه و حقوق» داریم که بنا بر این است هرسال آثار یکی از این گروه‌ها را معرفی کنیم که در سال گذشته سه اثر از گروه دانش‌های وابسته به فقه رونمایی شد و در این همایش ۴ مورد از آثار گروه مسائل فقهی و حقوقی معرفی می‌شود.
وی در پایان عنوان کرد: ان شاءالله سال آینده آثاری که از گروه فلسفه فقه و حقوق منتشر شده و یا در دست انتشار است رونمایی می‌شود و ما اطمینان داریم این گروه نیز با مدیریت حجت‌الاسلام حسنعلی اکبریان آثار فاخر و قابل توجهی را نیز همچون دو گروه دیگر تحویل جامعه علمی خواهد داد.
سخنان حجت‌الاسلام صالحی
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد صالحی مازندرانی پژوهشگر پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این مراسم با بیان اینکه جنس فعالیت‌های پژوهشکده فقه و حقوق مسأله محوری است، اظهار داشت: مسأله محوری به معنای تعارض میان عمل و نظر است، به عنوان نمونه قاعده کلی این است که اختلاط زن و مرد حرام است ولی در خارج بسیاری از اوقات این موضوع اتفاق می‌افتد که خود باعث طرح مسأله‌ای می‌شود.
وی با اشاره به سیر کارهای پژوهشی پژوهشکده فقه و حقوق تصریح کرد: بعد از مطرح شدن یک مسأله فقهی و حقوقی از سوی گروه در شورای علمی مورد بحث و بررسی و در نهایت در صورت لزوم تصویب می‌شود و در طول مسیر پژوهش نیز نظارت به صورت کامل بر کار وجود دارد، هرچند ما در این پژوهشکده از پژوهشگران خوبی بهره مند هستیم.
صالحی مازندرانی در ادامه به معرفی خلاصه‌ای از کتاب «اصل حسن نیت در قرار دادها» پرداخت و عنوان کرد: اصل حسن نیت در حقیقت برگرفته شده از حقوق غرب به‌ویژه فرانسه است و به معنای جهل به یک مسأله است که به این معنا در فقه شیعه وجود ندارد.
وی ادامه داد: این مسأله در فقه به گونه‌ای دیگر مطرح شده که این کتاب در صدد پاسخ دادن به همین مطلب است و نویسنده حسن نیت در قرار دادها را اعم از انعقاد قرار داد، مذاکرات ابتدایی، نحوه اجرا و تکمیل قرار دادها به صورت کامل مورد بحث و بررسی فقهی و حقوقی قرار داده است.
همکار پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به کتاب «بررسی فقهی و حقوقی میراث فرهنگی» نیز یادآور شد: میراث فرهنگی امروزه بخش مهمی از تاریخ جوامع بشری است که از طریق همین میراث فرهنگی است که مردم جهان با آداب و رسوم و فرهنگ و عقاید ملل دیگر آشنا می‌شوند که البته امروز در بین تکفیری‌ها مایه فسق و کفر شمرده می‌شود.
وی افزود: نویسنده این کتاب در صدد است با آیات قرآن، روایات و البته عقل لزوم توجه به میراث فرهنگی را ثابت کرده و در ادامه مسائل مهمی از جمله لزوم حفظ، ترویج و مجازات تخریب آن را در فقه شیعه و اهل تسنن بحث و بررسی کند و درنهایت دو کتاب دیگر با عناوین «اعاده حیثیت» و «روابط زن و مرد» نیز رونمایی می‌شود.
صالحی مازندرانی در خاتمه سخنان خود عنوان کرد: در کتاب نخست که مربوط به حقوق کیفری است مسأله اعاده حیثیت و جبران خسارت معنوی در صورت اشتباه قاضی و البته مسائل دیگر با توجه به دو اصل تناسب جرم و مجازات و اصل شخصی بودن مجازات‌ها در حقوق ایران مورد بررسی قرار گرفته است و کتاب دوم نیز نوعی نوشته گفتاری است و می‌خواهد از ابعاد مختلف مسأله رابطه زن و مرد را به چالش و بحث بکشاند.
گفتنی است، در این مراسم که به همت اداره همکاری‌های علمی و پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، جمع زیادی از پژوهشگران، اعضای شورای پژوهشی، اعضای هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و همچنین جمعی از اساتید و طلاب حوزه علمیه حضور داشتند.
علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه نخسه الکترونیکی کتاب‌های مذکور با تخفیف ۸۰ درصدی به سایت پژوهان و یا به نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی واقع در ابتدای خیابان آیت الله مرعشی نجفی مراجعه کنند.
