شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مهم‌ترین منابع و مآخذ مذهب امامیه
منابع و مراجع فقه شیعه ۴ دسته هستند:
منابع آیات الاحکام
منابع احادیث الاحکام
منابع فقه
– منابع فتاوی و فقه استدلالی
– منابع فقه خلاف
– منابع قواعد فقهی
– منابع آموزشی فقه
منابع اصول فقه
۱٫ منابع آیات الاحکام
– فقه القرآن؛ قطب الدین راوندی (سعید بن عبدالله م ۵۷۳ ق)
– کنزالعرفان، الفاضل المقداد (المقداد بن عبدالله سیوری حلّی م ۸۲۶ ق)
– زبده البیان فی أحکام القرآن، مقدس اردبیلی (مولی أحمد بن محمدم ۹۹۳ ق)
– دروس تمهیدیه فی آیات الأحکام؛ شیخ باقر ایروانی
– مسالک الأفهام فی شرح آیات الأحکام؛ فاضل جواد، شیخ جواد بن‌سعیدبن‌جواد کاظمی (م ۱۰۲۹ ق)
– آیات الأحکام؛ کاظم مدیر شانه‌چی
– آیات الأحکام؛ عباسعلی عمید زنجانی
۲٫ منابع احادیث الاحکام
– الکافی: الکلینی (محمد بن یعقوب کلینیم ۳۲۹ ق)
– من لایحضره الفقیه، الصدوق (محمد بن علی بن بابویه م ۳۸۱ ق)
– تهذیب الاحکام، الطوسی (محمد بن الحسن م ۴۶۰ ق)
– الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، الطوسی (محمد بن الحسن م ۴۶۰ ق)
– الوافی، کاشانی (محمد محسنم ۱۰۹۱ ق)
– وسائل الشیعه إلی احکام الشریعه، الحر العاملی (محمد بن حسنم ۱۱۰۴ ق)
– مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، النوری (حسین بن محمدم ۱۳۲۰ ق)
– جامع احادیث الشیعه، به اشراف آیت الله بروجردی و کوشش عده‌ای از شاگردان از جمله: شیخ اسماعیل ملایری
۳٫ منابع فقه
۳٫۱٫ منابع فروع فقهی (فتوایی)
– المقنعه، مفید (محمد بن نعمان حارثی بغدادی م ۴۱۳ ق)
– جمل العلم و العمل، شریف مرتضی (علی بن حسین موسوی م ۴۳۶)
– الانتصار، الشریف المرتضی (علی بن الحسین الموسوی م ۴۳۶)
– کافی، ابوالصلاح (تقی‌الدین بن نجم‌الدین عبدالله حلبی م ۴۴۷ ق)
– مراسم العلویه، سلار (حمزه بن عبدالعزیز دیلمی م ۴۳۳ ق)
– مهذّب، ابن برّاج (القاضی عبدالعزیز طرابلسی)
– غنیه النزوح الی علم الأصول و الفروع، ابن زهره (ابوالمکارم حمزه بن علی حسینی حلبی م ۵۸۵ ق)
– الوسیله الی نیل الفضیله، ابن حمزه (محمد بن علی بن حمزه مشهدی)
– شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، المحقق الحلّی (جعفر بن الحسن الهذلی م ۶۷۶ ق)
برخی از شروح شرایع:
– مسالک الافهام، شهید ثانی (زین‌الدین بن علی عاملیم ۹۶۶ ق)
– مدارک الاحکام، سید عاملی
– مصباح الفقیه (شرح شرایع الاسلام)، الهمدانی (رضا بن محمد ۱۳۲۲ ق)
– مختصر النافع، محقق حلی (جعفر بن الحسن الهذلی م ۶۷۶ ق)
شروح مختصر:
– المعتبر فی شرح مختصر النافع، محقق حلی (جعفر بن الحسن الهذلی م ۶۷۶ ق)
– التنقیح الرائع لمختصر النافع، مقداد سیوری
– قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، علامه حلی (ابومنصور حسن بن یوسفم ۷۲۶ ق)
– تبصره المتعلمین فی احکام الدین، علامه حلی
– إرشاد الأذهان الی احکام الایمان، علامه حلی
– تحریر الأحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، علامه حلی
– نهایه الاحکام فی معرفه الاحکام، علامه حلی
– اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه، شهید اول (محمد بن مکی عاملیم ۷۸۶ ق)
– الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، الشهید الثانی (زین‌الدین علی العاملی م ۹۶۶ ق)
– الدروس شرعیه فی فقه الامامیه، شهید اول
– ذکری الشیعه فی احکام الشریعه، شهید اول
– مفاتیح الشرایع، کاشانی (محمدبن مرتضی م ۱۰۹۱) دارای ۲۷ شرح
– نجاه العباد فی یوم المعاد، صاحب جواهر (شیخ محمدحسن نجفیم ۱۲۶۶ ق)
– العروه الوثقی فیما تعم به البلوی، یزدی (محمدکاظم بن عبدالعظیم طباطبائی م ۱۳۳۷ ق)
۳٫۲٫ منابع فروع فقهی (استدلالی/ نیمه‌استدلالی)
– من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق
– الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، طوسی (محمد بن الحسن م ۴۶۰ ق)
– المبسوط، الطوسی (محمد بن الحسن م ۴۶۰ ق)
– السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ابن ادریس الحلّی (احمد بن ادریس الحلی م ۵۹۸ ق)
– المعتبر فی شرح مختصر النافع، محقق حلی (جعفر بن الحسن الهذلی م ۶۷۶ ق)
– ایضاح القواعد فی شرح القوائد، فخرالمحققین (محمد بن حسن حلیم ۷۷۱ ق)
– قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، العلامه الحلی (ابومنصور الحسن بن یوسفم ۷۲۶ ق)
– غایه المراد فی شرح نکت الارشاد (الارشاد الاذهان)، شهید اول
– مسالک الافهام (شرح شرایع الاسلام)، شهید ثانی
– الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، الشهید الثانی (زین‌الدین علی العاملی م ۹۶۶ ق)
– مجمع الفائده و البرهان، الأردبیلی (احمد بن محمدم ۹۹۳)
– جامع المقاصد فی شرح القواعد، المحقق الکرکی (علی بن حسین بن عبدالعالی عاملی کرکیم ۹۴۰)
– مدارک الاحکام (شرح شرایع الاسلام)، العاملی (محمد بن علی الموسوی م ۱۰۰۹)
– الحدائق الناضره فی فقه العتره الطاهره، البحرانی (یوسف بن أحمد آل عصفورم ۱۱۸۶)
– ریاض المسائل فی بیان احکام الشرع بالدلائل، طباطبایی (علی بن محمدم ۱۲۳۱ ق)
– مستند الشیعه إلی احکام الشریعه، النراقی (أحمد بن محمد مهدی م ۱۲۴۵)
– کشف الغطاء، شیخ جعفر کبیر (جعفر بن خضر جناجی نجفیم ۱۲۲۸ ق)
– جواهر الکلام فی شرایع الاسلام، النجفی (محمدحسن بن محمدباقرم. ۱۲۶۶ ق)
– المکاسب، الانصاری (مرتضی بن محمد امین التستری م. ۱۲۸۱)
– مصباح الفقیه (شرح شرایع الاسلام)، الهمدانی (رضا بن محمدم ۱۳۲۲ ق)
– تحریر المجله (مجله الاحکام الثمانیه للاحوال الشخصیّه)، محمدحسین آل کاشف الغطاء (م ۱۳۷۴ ق)
– مستمسک العروه الوثقی، الحکیم (سید محسن طباطبائی حکیمم ۱۳۹۰ ق)
– بحوث فقهیه، شیخ حسین حلی به قلم سیدعزالدین بحرالعلوم
– بحوث فی شرح العروه الوثقی، الشهید السید محمدباقر الصدر (۱۴۰۰)
– المکاسب المحرمه (الإمام الخمینی السید روح الله ۱۴۰۹)
– البیع، الإمام الخمینی
– مبانی تکمله المنهاج، الخوئی (ابوالقاسم الخوئی ۱۴۱۳ ق)
– مصباح الفقاهه، التوحیدی (تقریرات الخوئی)
– المستند، عده من تلامذه السید الخوئی (تقریرات الخوئی)
– التنقیح (شرح عروه الوثقی)، خویی به قلم شیخ علی غروی
– مهذب الاحکام، السبزواری (سید عبدالاعلی موسوی سبزواری م ۱۴۱۲ ق)
– تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله، محمد فاضل لنکرانی (۱۴۳۰)
– فقه سیاسی؛ عباسعلی عمید زنجانی (۱۰ جلد)/ ۲۰ جلد
۳٫۳٫ منابع فقه خلاف (۸)
– الانتصار؛ علم الهدی، علی‌بن‌الحسین (سید مرتضی)؛ قم، منشورات الشریف‌الرضی، بی‌تا، ۳۲۰+۶۳ ص، وزیری (۹)
– کتاب الخلاف، الطوسی (محمد بن حسن طوسی، م ۴۶۰ ق)(۱۰)
– منتهی المطلب فی تحقیق المذهب (معروف به المنتهی) العلامه الحلی (ابومنصور الحسن بن یوسف ۷۲۶ ق) (۱۱)
– مختلف الشیعه فی احکام الشریعه (معروف به المختلف)، العلامه الحلی، علامه حلی کتاب دیگری نیز دارد به نام تذکره الشیعه
– تذکره‌الفقهاء، العلامه الحلی (ابومنصور الحسن بن یوسف ۷۲۶ ق)(۱۲)
– المختلف مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، علامه حلی
– الموتلف من المختلف، شیخ طبرسی
– الانصاف فی تحقیق مسائل الخلاف، (شیخ محمد طه م ۱۳۲۳ ق)
– الفقه‌علی‌المذاهب‌الخمسه، محمدجواد مغنیه (م؟). (۱۳)
ملاحظه: چند منبع فقه مقارن از اهل سنت:
– الجزیری، عبدالرحمن. کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه، چاپ اول: بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۹ ق/ ۱۹۸۸ م. ۵ ج، رحلی (۱۴)
– الحصری، احمد محمد، اختلاف الفقهاء و القضایا المتعلقه به فی الفقه الاسلامی‌المقارن، چاپ اول: مصر، مکتبه الکلی‌ات الازهریه، ۱۴۰۹ ه/ ۱۹۸۹ م. ۵۴۲ ص، وزیری (۱۵)
– الخطیب، حسن احمد، الفقه المقارن. چاپ اول: مصر، الهیئه المصریه العامه الکتاب، ۱۹۹۱ م. ۴۱۲ ص، وزیری (۱۶)
– الزحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و أدلته، چاپ سوم: دمشق، دارالفکر، ۱۴۰۹ ق/ ۱۹۸۹ م. ۸ ج، وزیری (۱۷)
– المجلس الأعلی للشئون الإسلامیه، موسوعه الفقه الإسلامی، چاپ اول: قاهره، وزاره‌الاوقاف، ۱۴۱۰ ه/۱۲۸۹ م، ۲۰ ج، رحلی (۱۸)
۳٫۴٫ منابع قواعد فقهی (۱۹)
– القواعد و الفوائد نگاشته شهید اول (م ۷۸۴ ه.ق.): مشتمل بر سیصد و سه قاعده و صد فائده فقهی (۲۲)
– نضد القواعد الفقهیه، فاضل مقداد (م ۸۲۶ ه.ق.): تهذیب و ترتیب القواعد و الفوائد
– تمهید القواعد، شهید ثانی (م ۹۷۶ ه.ق.)؛
– عوائد الأیام، ملأ احمد نراقی (م ۱۲۰۹ ه.ق.) مشتمل بر هشتاد و هشت عائده؛
– العناوین، سیدعبدالفتاح مراغی (م ۱۲۷۴ ه.ق.) حاوی نود و سه قاعده؛
– بلغه الفقیه، سیدمحمد بحرالعلوم (م ۱۳۲۶ ه.ق.).
– تحریر المجله، علامه محمدحسین آل کاشف الغطاء (م ۱۳۷۳ ه.ق.)؛
– القواعد الفقهیه، آیت الله میرزا حسن بجنوردی (م ۱۳۹۵ ه.ق.) مشتمل بر هفتاد قاعده؛
– القواعد الفقهیه، حضرت آیت الله ناصر مکارم شیرازی؛
– القواعد الفقهیه، حضرت آیت الله محمد فاضل لنکرانی (م ۱۴۲۸ ه.ق.)؛
– دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه، آیت الله شیخ باقر ایروانی؛ (۲ جلدی و ۱ جلدی)
– القواعد الفقهیه و الأصولیه علی مذهب الإمامیه، لجنه تحقیق در مجمع تقریب بین مذاهب اسلامی؛
– القواعد، استاد سیدکاظم مصطفوی؛
– قواعد فقه، استاد سیدمصطفی محقق داماد؛ (بخش مدنی در ۲ مجلد، بخش جزایی در ۲ مجلد)
– قواعد فقه، استاد عباسعلی عمید زنجانی؛ (در ۳ مجلد: بخش حقوق عمومی، بخش حقوق خصوصی، بخش حقوق جزا)
– قواعد فقهیه، استاد سیدمحمد موسوی بجنوردی (۲ جلد)
– قواعد فقه، عیسی ولایی و …
آثار دوره متأخر، کم و بیش در برنامه‌های آموزشی رشته‌های فقه و حقوق اسلامی در حوزه و دانشگاه به عنوان متن درسی مورد اقبال قرار گرفته‌اند.
۳٫۵٫ منابع آموزشی
۳٫۵٫۱٫ متون آموزشی رسمی و متداول فقهی:
– شرایع الاسلام، المحقق الحلّی
– مختصر النافع، المحقق الحلّی
– تبصره المتعلمین، فخرالمحققین الحلّی (محمد بن علامه حلّی ۷۷۱)
– اللمعه الدمشقیه، الشهید الاول
– الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، الشهید الثانی.
– [العروه الوثقی، الیزدی)
– [تحریر الوسیله، الإمام الخمینی)
– المکاسب، شیخ الانصاری
۳٫۵٫۲٫ متون جدید آموزشی فروع فقه (فتوایی و استدلالی):
[ترتیب مذکور در ذیل از آسان به مشکل نوشته شده است).– آموزش فقه، فلاح‌زاده
– معرفه ابواب الفقه، محسن فقیهی
– تحریر تحریر الوسیله، علی مشکینی (م ۱۳۸۶ ش)
– تحریر الروضه، علیرضا امینی و محمدرضا آیتی
– منتخبات من المباحث الفقهیه، حسین مهرپور
– مبادی علم الفقه، عبدالهادی الفضلی
– دروس تمهیدیه فی الفقه الاستدلالی، باقر الایروانی
– دروس فی الفقه الاستدلالی/ الطهاره، البیع، باقر الایروانی
– دروس فی فقه الامامیه، عبدالهادی الفضلی.
۲٫۲٫۷٫۳٫ متون جدید آموزشی قواعد فقهی:
– دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه (الحلقه الاولی) باقر الایروانی
– دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه (الحلقه الثانیه) باقر الایروانی
– القواعد، السیدکاظم المصطفوی (۱۴۱۷)
– قواعد فقه، عیسی میرزایی
۳٫۵٫۳٫ متون جدید آموزشی کلیات و ادوار فقه:
– فقه (از مجموعه آشنایی با علوم اسلامی) مطهری (مرتضی ۱۳۹۸)
– درآمدی بر فقه اسلامی، رضا اسلامی
– مبادی فقه و اصول، علیرضا فیض
– مدخل علم فقه، رضا اسلامی
– تاریخ فقه و فقهاء، ابوالقاسم گرجی
– أدوار علم الفقه و أطواره، شیخ حسن کاشف الغطاء (م ۱۲۶۲)
– تاریخ التشریع الاسلامی، عبدالهادی الفضلی
۴٫ منابع اصول فقه:
۴٫۱٫ مؤلفات مستقل
– التذکره بأصول الفقه، شیخ مفید
– الذریعه إلی أصول الشریعه، سیدمرتضی (علی بن حسین موسوی)
– الخلاف فی اصول الفقه، سیدمرتضی (علی بن حسین موسوی)
– عده الأصول، شیخ طوسی (ابوجعفر محمد بن حسن)
– غنیه النزوع الی علمی الأصول و الفروع، ابن زهره (سیدابوالمکارم حمزه بن علی حلبی)
– معارج الأصول، محقق حلی (ابوالقاسم، جعفر بن حسن هذلی)
– نهایه الوصول الی علم الأصول، علامه حلی (جمال‌الدین حسن بن یوسف اسدی)
– تمهید القواعد الأصولیه و العربیه لتفریح الاحکام الشرعیه، شهید ثانی (زین‌الدین علی عاملی)
– معالم الأصول شیخ محمدحسن بن شهید ثانی
– زبده الأصول، شیخ بهایی (محمدبن حسین عبدالصمد عاملی)
– طریق استنباط الأحکام، محقق کرکی (شیخ علی بن حسن عاملی)
– الفوائد المدنیه، محدث استرآبادی (میرزامحمد امین)
– الوافیه فی الأصول؛ فاضل تونی
– شرح الوافیه سیدصدرالدین قمی
– الفصول فی علم الأصول شیخ محمدحسین بن عبدالرحیم
– الفوائد الحائریه، وحید بهبهانی (محمدباقر بن محمد اکمل)
– فرائد الأصول، شیخ مرتضی انصاری
– مفاتیح الأصول، سیدمحمدباقر قزوینی
– کفایه الأصول، آخوند شیخ محمدکاظم خراسانی
– بدائع الافکار؛ میرزا حبیب‌الله رشتی
– درر الفوائد، شیخ عبدالکریم حائری یزدی
– مقالات الأصول، آقا ضیا عراقی
– الأصول الاصلیه و القواعد الشرعیه؛ سید عبدالله شبّر
– وقایه الأذهان، شیخ محمدرضا مسجدشاهی اصفهانی (آقا ابوالمجد)
– مناهج الوصول الی علم الأصول؛ امام خمینی
– الرسائل؛ امام خمینی
– غایه الفکر؛ سیدمحمدباقر صدر
– اصول فقه، شیخ محمدرضا مظفر
– الأصول العامه للفقه المقارن؛ سید محمد تقی حکیم
– المحکم فی اصول الفقه، سیدمحمد سعید بن محمدعلی طباطبایی حکیم
۴٫۲٫ تقریرات اساتید
– مطارح الانظار؛ سیدابوالقاسم کلانتر نوری
– لوامع، سیدحسن صدر کاظمی
– فوائد الأصول، شیخ محمدعلی کاظمی خراسانی
– اجور التقریرات، سیدابوالقاسم خویی
– نهایه الافکار، شیخ محمدتقی بروجردی
– مناهج الأصول، شیخ ابراهیم کرباسی
– بدائع الافکار، شیخ هاشم آملی
– تهذیب الأصول، شیخ جعفر سبحانی/ تقریرات امام خمینی
– دراسات فی اصول الفقه، سیدعلی شاهرودی/ تقریرات آیت الله خوئی
– محاضرات فی اصول الفقه، شیخ محمد اسحاق فیاض/ تقریرات آیت الله خوئی
– مصباح الأصول، سیدمحمد سرور واعظ حسینی بهسودی/ تقریرات آیت الله خوئی
– مباحث الأصول؛ سید محمد کاظم حائری / تقریرات شهید صدر
– بحوث فی علم الأصول؛ سید محمود هاشمی شاهرودی/ تقریرات شهید صدر
– منتقی الأصول؛ شهید سیدعبدالصاحب حکیم/ تقریرات سید محمد روحانی
۴٫۳٫ کتاب‌های مناظره‌ای
– محاکات الأصول بین صاحلی القوانین و الفصول، شیخ احمد بن حسینی تفریشی
– محکات بین صاحبی الکفایه و الاعلام الثلاثه (نائینی، ضیائی، کمپانی)، شیخ محمدطاهر آل شبیرخاقانی
۴٫۴٫ کتب آموزشی سنتی اصول فقه
– اصول فقه، ابی عبدالله محمد بن نعمان حارثی بغدادی معروف به ابن معلم و ملقب به مفیدم ۴۱۳ هـ
– الذریعه الی اصول الشیعه، سیدمرتضی (علم الهدی ابی قاسم علی بن حسین موسوی)
– معارج الأصول، نجم‌الدین جعفر بن الحسن هذلی حلی، معروف به محقق
– معالم الدین = معالم الأصول، شیخ حسن بن زین‌الدین عاملی
شروح معالم:
§ هدایه المسترشدین فی شرح معالم الدین، سیدمحمدتقی بن محمد رحیم تهرانی اصفهانی
– قوانین الأصول، میرزا ابوالقاسم جیلانی قمی
شروح رسائل:
§ اوثق الوسایل فی شرح الرسائل، میرزا موسی تبریزی
§ بحرالفوائد فی شرح الفرائد، میرزا محمدحسن آشتیانی
§ درر الفوائد، شیخ محمدکاظم خراسانی صاحب کفایه
§ حاشیه فتاح، شیخ فتاح تبریزی
§ شرح رسائل، شیخ مصطفی اعتمادی
§ الوصائل الی الرسائل، محمدبن مهدی شیرازی
§ شرح رسائل علی محمدی
– فرائد الأصول = الرسائل، شیخ مرتضی انصاری
– کفایه الأصول، شیخ محمدکاظم خراسانی
شروح کفایه:
§ نهایه النهایه فی شرح الکفایه، شیخ علی ایروانی
§ شرح کفایه الأصول، میرزا ابوالحسن مشکینی
§ نهایه الدرایه فی شرح کفایه، شیخ محمدحسین کمپانی اصفهانی
§ حقایق الأصول، سیدمحسن طباطبایی حکیم
§ عنایه الأصول؛ سید مرتضی فیروزآبادی
§ منتهی الأصول، سیدحسن بجنوردی
§ منتهی الدرایه، شیخ محمدجعفر مروج جزائری
§ الوصول الی کفایه الأصول، سیدمحمدمهدی شیرازی
§ إیضاح الکفایه؛ شیخ محمد فاضل لنکرانی
§ کفایه الأصول فی أسلوبها الثانی
§ کفایه الأصول مع تعلیقه، شیخ عباسعلی زارعی
۴٫۵٫ کتب آموزشی جدید اصول فقه:
– اصول فقه (شهید مطهری) (فارسی)
– اصول فقه/ دفتر اول تا سوم (محقق داماد) (فارسی)
– مبادی فقه و اصول (علیرضا فیض) (فارسی)
– مبادی استنباط (ابوالحسن محمدی) (فارسی)
– اصول فقه (عیسی ولایی) (فارسی)
– مبادئ أصول الفقه (عبدالهادی فضلی)
– تحریر المعالم (مشکینی)
– المعالم الجدیده (علامه شهید صدر)
– اصول الاستنباط (حیدری)
– اصول الفقه فی ثوبه الجدید (مغنیّه)
– اصول الفقه (علامه محمدرضامظفر)
شروح اصول فقه:
§ شرح اصول فقه، محمدهادی بن محمدرضا خراسانی
§ شرح اصول فقه، علی محمدی
– تحریر اصول الفقه (امینی و آیتی)
– دروس فی علم الأصول (الحلقه الاولی و الثانیه و الثالثه) (شهیدمحمدباقر صدر)
شروح دروس فی علم الأصول (حلقات):
§ الحلقه الثالثه فی اسلوب‌ها الثانی؛ شیخ باقر ایروانی
§ مبانی استنباط (شرح حلقه یک و دو)، رضا اسلامی
§ شرح حلقه دوم، عبدالجبار رفاعی
– دروس فی أصول فقه الإمامیه (عبدالهادی فضلی) (عربی)
– الرسائل الجدیده (مشکینی) الأصول العامه للفقه المقارن (سیدمحمدتقی حکیم)
– الموجز فی اصول الفقه (سبحانی)
– الوسیط فی اصول الفقه (سبحانی)
۴٫۶٫ فرهنگ‌های اصولی:
– اصطلاحات الأصول (مشکینی)
– فرهنگ تشریحی اصطلاحات علم اصول (عیسی ولائی)
– المعجم الأصولی (محمد صنقور)
– الموسوعه الفقهیه المیسره، الملحق الأصولی (محمد علی اراکی)
۲٫۲٫۸٫۷٫ کتب تاریخ و ادوار اصول فقه
– تاریخ علم اصول، مهدی علی‌پور
– دانشنامه اصولیان
