شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
سه پایان‌نامه سطح سه حوزه علمیه خراسان با موضوعات «دیدگاه فقهی اسلام نسبت به وظایف تربیتی والدین با کودک»، «مبانی و اصول حاکم بر تبلیغات تجاری در اسلام» و «بررسی تطبیقی احکام فقهی آبزیان در مذاهب خمسه» در هفته گذشته با حضور اساتید و داوران دفاع شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، پایان نامه سطح سه حجت‌الاسلام مهدی صمیمی‌کلاتی با موضوع «دیدگاه فقهی اسلام نسبت به وظایف تربیتی والدین با کودک» توسط حجت‌الاسلام والمسلمین رضا حق پناه در جلسه دفاعیه مورد بررسی قرار گرفت.
تدوینگر این پایان نامه با بیان اینکه اسلام کامل ترین دین آسمانی است که به پیامبر اسلام(ص) از جانب حضرت حق تعالی وحی شده و برنامه‌های تربیتی اسلام جامع و فراگیر و از طریق اولیای الهی قابل دسترسی می‌باشد، گفت: امروزه بشر با تمام پیشرفت‌های خود در علوم، صنایع و فناوری، گرفتار بحران‌ها‌و نابسامانی‌های فراوان در زمینه تعلیم و تربیت شده است.
وی با اشاره به اینکه قرآن کریم مهمترین منبع اسلام، بر اساس فطرت و طبیعت انسان، برنامه‌ای واقع گرایانه و کامل را ارائه می‌دهد و به صورتی موزون استعدادهای انسان را به سوی رشد و بالندگی سوق می‌دهد، ابرازکرد: اسلام، خانواده را اصلی ترین نهاد تربیتی و مهمترین منشا تربیت دینی که بستر رشد، شکل گیری شخصیت، باورها و اعتقادات، اخلاق و… معرفی کرده و والدین را به عنوان مهمترین رکن خانواده و بهترین مربیان تربیتی فرزندان در برقراری ارتباط و نقش الگویی می‌داند.
صمیمی‌کلاتی با بیان اینکه امروزه، تمسک به آموزه‌های اسلامی در همه جهات انسانی، مخصوصا مساله تعلیم و تربیت، یک ضرورت مهم است که باید بصورت جدی دنبال شود، گفت: در مبحث پیش رو ضمن طرح اجمالی از شناخت حقوق کودکان، وظایف و تکالیف تربیتی والدین در قبال کودکان بر مبنای فقه اسلامی، مطابق با آموزه‌های دینی از قبل از زمان انعقاد نطفه فرزند تا سن بلوغ طرح و بررسی می‌گردد.
وی ادامه داد: فقه، اصلی ترین مجموعه باید و نبایدها و وظایف عملی و اختیاری مکلفان را تشریع می‌نماید و از دیدگاه فقه اسلامی، همه رفتارهای اختیاری انسان بخصوص مکلفان، حکم شرعی بر آن مترتب است، لذا هر فرد می‌تواند با تمسک به آن نسبت به وظایف در قبال خود و ارتباط با دیگران آشنایی پیدا نماید و عمل خود را مطابق با آن انجام دهد.
این طلبه سطح سه حوزه علمیه خراسان، اضافه کرد: با توجه به اینکه اثربخشی و کمال آفرینی هر اقدام تربیتی در گرو تربیت دینی امری بدیهی است و ایفای نقش، در مقطع سنی کودک بسیار حائز اهمیت و ضرورت دارد‌ای این رو هدف این نوشتار بررسی دیدگاه‌های فقه اسلامی نسبت به وظایف تربیتی والدین با کودک، و باید‌ها‌و نبایدهای فقهی در روابط والدین با کودک، تبیین چرایی آنها، مسئولیت‌های والدین در ساحت‌های تربیت اعتقادی، عبادی، عاطفی، اخلاقی و… باکودک از منظر مورد بررسی قرار گرفته است.
تدوینگر این پایان نامه از هدایت و راهنمایی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود مرویان حسینی در مقام استاد راهنما و حجت‌الاسلام والمسلمین حسن خرقانی در مقام استاد مشاور، بهره برده است.
مبانی و اصول حاکم بر تبلیغات تجاری در اسلام
همچنین، جلسه دفاع پایان‌نامه سطح سه حجت‌الاسلام سید مرتضی بکاء با موضوع «مبانی و اصول حاکم بر تبلیغات تجاری در اسلام» با بررسی حجت‌الاسلام والمسلمین صفرعلی فتح اللهی در مقام استاد داور برگزار شد.
تدوینگر این پایان‌نامه با بیان اینکه یکی از مسائل قابل‌توجه در تجارت و اقتصاد، موضوع تبلیغات تجاری و کیفیت اجرای آن در جوامع انسانی، به ویژه در جامعه و حکومت اسلامی است، گفت: دقت و بررسی مبانی و اصول تبلیغات تجاری و اقتصادی در اسلام از مواردی است که سهم ویژه و به سزایی در فراهم‌سازی بهتر و پویاتر این مقوله در کانون تجارت و اقتصاد دارد و به خاطر شتاب و شیوع گسترده آن در دهه‌های اخیر از طریق بسترهای جدید همچون ابزار رسانه‌ای و ابعاد نوین و کم‌نظیر آن، می‌طلبد که به این موضوع در نظام قانونی و حقوقی و اخلاقی ازنظر دینی نگاه عمیق‌تر و جدی‌تر شود و واکاوی جامع و درخوری پیرامون آن صورت بگیرد.
وی بررسی مسائل روز اقتصادی ازجمله تبلیغات تجاری در آیین اسلام را مهم برشمرد و افزود: با اینکه تنوع تبلیغات تجاری و گستردگی آن در دنیای معاصر به چشم می‌آید، ولی می‌توان مبانی و اصول اسلامی حاکم بر آن را در چارچوب مشخصی پیدا نمود.
تدوینگر این پایان‌نامه با اشاره به اینکه پیشینه تبلیغات تجاری به قبل از اسلام و به قدمت آغاز خریدوفروش برمی‌گردد، ادامه داد: با ظهور اسلام بعضی از فعالیت‌های تبلیغی در تجارت مانند فراخوان‌ها برای خریدوفروش مورد تایید پیامبر اکرم(ص) قرارگرفته است ازاین‌رو، نوشتار پیش رو درصدد آن است به‌طور ویژه با استناد به پیشینه تبلیغات تجاری در جهان اسلام و ارزیابی اهداف و روش‌های مرسوم جهان دراین باره، نخست با اشاره به برخی مبانی، به بررسی ادله مشروعیت و عدم مشروعیت بپردازد و به دنبال آن اصول حاکم اعم از قواعد مدنی و فقهی را در این راستا مورد مطالعه و تطبیق قرار دهد.
وی با بیان اینکه دستاورد قابل توجه در این پژوهش، اتقان ادله مشروعیت و اباحه فعل تبلیغ تجاری از منظر اسلامی و ثانوی بودن حکم حرمت آن در مواردی همچون ترویج اسراف و تجمل‌گرایی و مصرف‌گرایی و تشویق بر مصرف بیش‌ازحد و ایجاد نیاز کاذب و غیره است، در پایان گفت: از منظر فقه و اخلاق اسلامی قواعد متعددی همچون قاعده نفی غرر و تدلیس و قاعده لاضرر و قاعده حرمت اعانه بر اثم و اصولی همچون اصل صداقت، اصل اعتدال و عدم وابستگی به بیگانگان در تصحیح و تنقیح حوزه تبلیغات تجاری قابل جریان است.
تدوینگر این پایان‌نامه از هدایت و راهنمایی حجت‌الاسلام والمسلمین جواد ایروانی در مقام استاد راهنما و حجت‌الاسلام والمسلمین صالحی در مقام استاد مشاور، بهره برده است.
بررسی تطبیقی احکام فقهی آبزیان در مذاهب خمسه
جلسه دفاع پایان‌نامه حجت‌الاسلام سید علی سجادی با موضوع «بررسی تطبیقی احکام فقهی آبزیان در مذاهب خمسه» با بررسی حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی نوروزی در مقام استاد داور، برگزار شد.
تدوینگر این پایان‌نامه بابیان اینکه فقیهان و اندیشمندان علوم دینی، از دیرباز به مسائل و احکام خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها اهتمام داشته‌اند و مسائل آنها را به‌صورت دقیق و شفّاف در کتب فقهی مطرح نموده‌اند، گفت: آبزیان دریایی یکی از بزرگ‌ترین مواهب خداوندی به انسان است؛ چراکه خوراک‌های دریایی سهم وافری در تأمین زنجیره غذایی انسان دارند و ازآنجاکه مسلمانان نیز به‌صورت روزمره با این خوراکی‌های متعدّد و متنوّع – چه به‌صورت تأمینات داخلی و چه به‌صورت وارداتی از سایر کشورها مخصوصاً بلاد غیر اسلامی – مواجه هستند، سؤالات زیادی در اذهان آنها وجود دارد که در آیین اسلام، چه شرایط و ضوابطی برای استفاده از این نوع خوراکی‌ها وجود دارد؟
وی افزود: ازآنجاکه دین مبین اسلام در باب اطعمه و مشربه دارای موازین خاصی است و بایدها و نبایدهای فقهی درزمینهٔ آبزیان نیز جاری می‌شود، لذا می‌بایست به مبانی فقهی حلّیت و حرمت مصرف خوراکی آبزیان دست پیدا کرد و این مبانی را به نحو مقایسه تطبیقی در مذاهب خمسه بررسی نمود.
سجادی گفت: با توجه به مسئولیت اینجانب به‌عنوان نماینده ولی‌فقیه در اداره کل شیلات استان سیستان و بلوچستان، به‌طور مستمر با سؤالات شرعی مردم و صیادان منطقه در خصوص حرمت یا حلّیت مصرف آبزیان مواجه بودم، بر آن شدم که آیات و روایات مرتبط با این مسأله را بررسی کرده و مبانی فقهی حرمت و حلّیت مصرف آبزیان، به‌خصوص ماهی‌ها را از منظر مذاهب خمسه واکاوی نمایم و ماحَصَل بررسی خود را در اختیار سایرین قرار دهم.
وی با اشاره به اینکه طبق نظر فقهای شیعه می‌توان گفت که تمام حشرات، به‌جز ملخ، حرام هستند، آن‌هم ملخی که بال دارد و پرواز می‌کند، به شرطی که آن را زنده بگیرند، ادامه داد: دلایل فقهای شیعه در رابطه با حرمت خوردن حشرات، به‌جز ملخ، شامل: اجماع، صدق عنوان خبیث بودن و داشتن ضرر و زیان است و ازآنجاکه مستندات خود را در رابطه با حشرات به‌صورت مطلق بیان نموده‌اند، لذا هم شامل حشرات دریایی می‌شود و هم حشرات خشکی.
طلبه سطح سه حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه نظر مشهور شیعه در رابطه با شاخصه‌ای حرمت و حلیت آبزیان چنین است که از حیوانات دریایی ماهی فلس دار (پولک‌دار) حلال است، گرچه فلس‌های آن هنگام صید یا به‌واسطه عوارض دیگر ریخته باشد، همانگونه که برخی از ماهی‌ها تنها فلس‌های اطراف گوش آنها نمایان و ماهی بدون فلس، حرام است، ابراز کرد: سایر حیوانات دریایی (نظیر نهنگ، خرچنگ، قورباغه، لاک‌پشت) حرام است، الاّ روبیان (میگو) که در زمره حیوانات حلال‌گوشت دریایی محسوب می‌شود.
سجادی با اشاره به اینکه تخم ماهی حلال‌گوشتی که نرم و لزج باشد، حلال و تخم ماهی حرام‌گوشتی که سفت و خشن باشد، حرام می‌باشد، در پایان گفت: شرط حلیت ماهی، زنده گرفتن آن از آب است، در غیر این صورت میته محسوب شده و حرام است و در تذکیه ماهی، مسلمان بودن صیاد و تسمیه (بسم‌الله گفتن) شرط نیست اما احراز مردار نبودن آن لازم است.
تدوینگر این پایان‌نامه از هدایت و راهنمایی حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی سجادی زاده در مقام استاد راهنما و حجت‌الاسلام والمسلمین سید جعفر علوی در مقام استاد مشاور، بهره برده است.
