شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
روح بلند مرجع عالیقدر، حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ لطف‌الله صافی گلپایگانی پس از عمری مجاهدت علمی و عملی به لقاء معبود شتافت.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، ساعاتی قبل قلب تپنده مرجعی بیدار و مدافع غیور حریم اهل‌بیت عصمت و طهارت، علیهم‌السلام و زبان گویای دفاع از حق و احکام الهی و خادم دلباخته آستان ملائک پاسبان حضرت ولی‌الله الاعظم، ارواح العالمین له الفداء، زعیم حوزه‌های علمیه، حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی، از حرکت باز ایستاد و روح بلند و بی‌قرارش که مشتاق لقای پروردگار بود، کالبد تن را شکست و در سن ۱۰۳ سالگی به ملکوت اعلی پیوست.
این فقیه اهل‌بیت(ع)، از شاگردان برجسته آیات عظام بروجردی، حجت، خوانساری و گلپایگانی بود و مدتی نیز در نجف اشرف از آیات محمدکاظم شیرازی و محمدعلی کاظمی بهره برده بود و سالیان متمادی در حوزه علمیه قم به تدریس و تحقیق و تألیف آثار گوناگون فقهی، کلامی و حدیثی پرداخت.
کارنامه پرافتخار این مرجع عالیقدر علاوه تربیت صدها محقق و تألیف ده‌ها اثر فاخر علمی، مشحون از نُصح و خیرخواهی برای کیان اسلام و تشیّع و دلسوزی برای همه بندگان خدا بود.
امین و مورد اعتماد حضرت امام خمینی(ره) با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در سال ۱۳۵۸هجری شمسی، به‌عنوان عضو مجلس خبرگان اوّل، انتخاب و در سال ۱۳۵۹ هجری شمسی، از سوی حضرت امام خمینی به عضویت شورای نگهبان منصوب شد و هشت سال به‌عنوان دبیر شورای نگهبان، منشأ خدمات ارزندهای به نظام مقدس و مردم عزیز گشت و در پاسداری از حریم اسلام و قرآن، لحظهای تردید به خود راه نداد.
آیت‌الله صافی، پس از درگذشت آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی در آذرماه ۱۳۷۲ شمسی، به‌عنوان مرجع تقلید شناخته شد. آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی در وصیت‌نامه خود، ایشان را مجتهد مسلم و عادل خوانده بود. زهد، تقوی، اخلاص، قناعت، توکل، سعه‌صدر، صراحت لهجه و امربه‌معروف و نهی از منکر، از ویژگی‌های مهم روحی- اخلاقی این فقیه بزرگوار بود.
مروری بر زندگی، آثار علمی و فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی
ولادت: آیت‌الله حاج شیخ لطف‌الله صافی، فقیه، اسلام‌شناس و اندیشمند بزرگ معاصر، در ۳۰ بهمن ۱۲۹۷ هجری شمسی در شهر گلپایگان، قدم به صحنه هستی نهاد.
پدر او عالم عارف، مرحوم آیت‌الله آخوند ملا محمدجواد صافی (متولد ۱۲۸۷ ق) بود که علاوه بر تخصّص، تحقیق، تألیف و تدریس در گرایشهای مختلف علوم اسلامی مانند فقه، اصول، کلام، اخلاق، حدیث و…، در زمینه هنرهای ارزشمندی چون شعر و خوشنویسی نیز سرآمد بود. زهد، تقوا، عشق به ولایت و فضیلت‌های علمی اخلاقی آن بزرگ‌مرد، از یک سو و مواضع قدرتمندانه او در سنگر امربه‌معروف و نهی از منکر و جبهه‌گیری‌های صریحش در برابر افکار انحرافی، غیرمتدینان، ظالمان و جابران آن روزگار از سویی دیگر، هر قدر که مردم گلپایگان را شیفته و مطیع محض او می‌نمود، هیئت‌حاکمه، خوانین و زورگویان را در برابرش شکننده‌تر می‌کرد؛ چنان‌که آن‌ها همیشه او را سدّ راه اعمال خلاف شرع و بدعتگذاریهای خود دیده و تا زنده بود از غیرت دینی و خشم الهی او می‌ترسیدند. آفتاب عمر آن عالم جلیلالقدر در افق عصر بیست و پنجم رجب سال ۱۳۷۸ هـجری قمری، مصادف با شب شهادت حضرت امام موسی کاظم(علیه‌السلام) غروب کرد.
مادر او بانوی فاضله، شاعره و عاشق اهل‌بیت(علیهم‌السلام) فاطمه خانم، دختر آیت‌الله آخوند ملا محمّدعلی بود. از ویژگی‌های بزرگ معنوی، اخلاقی، که در وجود آن مرحومه، متبلور بود، می‌توان به تعبّد، اخلاص، تقوا، معرفت به حضرت حق، شجاعت، صراحت لهجه، شوهرداری کمنظیر، اهتمام در تربیت کودکان، راز و نیاز خاشعانه، ذکر، دعا و نماز شب اشاره کرد.
تحصیلات: آیت‌الله صافی، در نوجوانی قدم به وادی علم و معنویت ـ حوزه ـ نهاد و میهمان صفای حلقه‌های صمیمی درس و بحث و مَحرَم شور وصفناپذیر مناجات نیمه‌شب پاک‌باختگان حوزه شد. ابتدا در گلپایگان، کتب پایه ادبیات عرب را نزد عالم جلیلالقدر، مرحوم آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به «قطب» آغاز کرد و ادامه مباحث ادبیات، کلام، تفسیر، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح در همان جا پی گرفت و در این مدّت حجم وسیع کتب مهم رشته‌های مذکور را نزد پدر بزرگوارش، آیت‌الله آخوند ملا محمّدجواد صافی آموخت.
هجرت به قم و نجف: در سال ۱۳۶۰ هجری قمری، گلپایگان را با دنیایی از خاطره‌های شیرین دوران کودکی و نوجوانی و لذّت حضور در کنار پدر و مادری مهربان و دلسوز، که اکنون از حسرت فراق او پریشان بودند، ترک کرد و رنج مشکلات هجرت به قم را پذیرا شد تا با حضور در مجلس درس و بحث اساتید بزرگ حوزه علمیه قم به تکمیل تحصیلات و تحقیقات خود بپردازد.
ایشان چند سال بعد به نجف اشرف مشرّف شد و در آنجا نیز از محضر مراجع عالیقدر آن حوزه، برای یک سال بهرهمند گشت. هوش و استعداد فوق‌العادّه و تلاش و جدیت در امر تحصیل او را مورد علاقه خاص اساتید بزرگ قم و نجف قرار داد.
آیت‌الله صافی پس از آن مجدداً به قم بازگشت و بیش از پانزده سال حلقهنشین مجلس درس و بحث و اخلاق و عرفان مرجع پرافتخار شیعه، حضرت آیت‌الله بروجردی(قدس‌سره) و نیز یکی از مشاورین ویژه و برجسته و از اصحاب خاص استفتاء آن بزرگوار گشت و آن مرحوم، نظر به توانایی والای علمی آیت‌الله صافی، پاسخگویی به سؤالات مهم و حسّاسی از فقه و کلام شیعی و نیز نگارش کتاب ارزشمندی درباره مهدویت را که «منتخب الاثر» نام گرفت، به ایشان واگذار کردند.
اساتید قم و نجف: در قم، حضرات آیات: حاج سیّدمحمدتقی خوانساری، حاج سیّدمحمد حجّت کوه‌کمره‌ای، حاج سیّدصدرالدین صدر عاملی و حاج سیّدمحمدرضا موسوی گلپایگانی. در نجف اشرف، حضرات آیات: حاج شیخ محمدکاظم شیرازی، حاج سیّدجمال‌الدین هاشمی گلپایگانی و حاج شیخ محمدعلی کاظمی خراسانی.
لیکن استادی که در ساختار شخصیت علمی و فکری معظّم‌له اثر بسیار سازنده‌ای داشته و وجود علمی ایشان به او وابستگی کامل دارد، زعیم عالیقدر شیعه آیت‌الله بروجردی است که ایشان مدّت هفده سال از آن حضرت در دروس و مباحث رسمی و در خلوت و جلوت و مناسبت‌های مختلف استفاده کرده و از اصحاب خاصّ استفتای ایشان بود و در موارد بسیاری، پاسخ به مسائل مهمّ و یا تحقیق برخی از مباحث را به شخص ایشان ارجاع می‌فرمود. معظّم‌له مدّت‌ها از ناحیه مرحوم آیت‌الله بروجردی امتحان خارج طلاب و فضلا را بر عهده داشت.
ویژگی‌های معنوی: زهد، تقوی، اخلاص، قناعت، توکل، سعه‌صدر، صراحت لهجه و امربه‌معروف و نهی از منکر، از ویژگی‌های مهم روحی ـ اخلاقی این فقیه وارسته است. وجودش، دریای بیکرانه عشق به انوار مقدّس ائمّه معصومین(علیهم‌السلام) است و هر پگاه بعد از نماز، در دعای عهد، می‌توان ترنّم تمنّای دل شیدایی‌اش را در نغمه «اَلْعَجَلْ اَلْعَجَلْ یا مَوْلَای یا صَاحِبَ الزَّمَانِ» شنید و او را عصرهای جمعه، میان خیل عاشقان مهدی(علیه‌السلام) میهمان لحظه‌های پرمعنویت مسجد جمکران، دید.
تواضع مثال‌زدنی از خصوصیات آیت‌الله صافی بود. چند سال قبل در جریان مراسم عمامه‌گزاری طلاب غیر ایرانی در قم آیت‌الله صافی گلپایگانی بر دست یکی از طلاب آفریقایی بوسه زد. این مراسم در مدرسه عالی امام خمینی در شهر قم برگزار شده بود و معظم‌له پس از گذاشتن عمامه بر سر یکی از طلاب از قاره آفریقا دست او را (به این نیت که خدمتگزار دین است) بوسید.
ویژگی‌های علمی: تدریس، تحقیق و تسلّط در زمینه علوم متنوّع اسلامی همچون فقه، اصول، کلام، حدیث، رجال و…، تألیف بیش از ۱۰۰ اثر ارزشمند و محقّقانه به زبان‌های فارسی و عربی که بعضی از آن‌ها به چند زبان دیگر نیز ترجمه شده، از ویژگی‌های علمی ایشان است.
برخورداری از چنین موقعیت‌های والای علمی، ایشان را در حوزه علمیه قم، در ردیف ممتازین قرار داد و بزرگانی چون آیات عظام: سید جمالالدین گلپایگانی، بروجردی، امام خمینی و سید محمدرضا گلپایگانی و بعضی دیگر، مقام بلند علمی ـ معنوی او را ارج نهادند؛ و آیت‌الله العظمی سید جمالالدین گلپایگانی(رحمه‌الله) در حدود ۴۵ سال پیش، اجتهاد متین و اوج مقام فقهی آیت‌الله صافی را طی مکتوبی مهم، اعلام کرد.
این فقیه گران‌قدر، علاوه بر موارد مذکور، مطالعات گسترده‌ای در زمینه ادبیات و تاریخ اسلام و ایران داشته و ضمن آشنایی با قالب‌های گوناگون شعری، در سرودن شعر نیز مهارت کامل دارند.
این مرجع فرزانه، نیز با تمامی مشغله‌های موجود، اخبار و مسائل دنیا و بالخصوص جهان اسلام را هر روز با دقت تمام از طریق رسانه‌های گروهی دنبال کرده و بنا به اطلاعات وسیع تاریخی ـ سیاسی، از قدرت تحلیل بالایی در زمینه رویدادهای منطقه‌ای، جهانی و دنیای اسلام برخوردار است و مصداق واقعی «عالِم به زمان» به‌شمار می‌آمد.
تألیفات: آثار معظّم‌له بیش از ۱۵۰ مجلّد است که به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. منتخب الأثر فی الامام الثانی عشر (ع) (سه جلد). ۲. مع الخطیب فی خطوطه العریضه. ۳. صوت الحقّ ودعوه الصدق. ۴. لمحات فی الکتاب و الحدیث و المذهب (سه جلد). ۵. بیان الاُصول (سه جلد). ۶. أمان الاُمّه من الضلال والاختلاف. ۷. العقیده بالمهدیه. ۸. جلاء البصر لمن یتولّی الائمه الاثنی عشر. ۹. القرآن مصون عن التحریف. ۱۰. رساله قیّمه حول عصمه الأنبیاء والأئمّه. ۱۱. عنوان صحیفه المؤمن. ۱۲. سبط المصطفی. ۱۳. ارث الزوجه. ۱۴. التعزیر؛ أحکامه و ملحقاته. ۱۵. الاحکام الشرعیه ثابته لا تتغیر. ۱۶. مع الشیخ جاد الحق فی إرث العصبه (مسأله التعصیب). ۱۷. إیران تسمع فتجیب. ۱۸. رساله فی حکم نکول المدّعی علیه عن الیمین. ۱۹. حدیث افتراق المسلمین علی ثلاث وسبعین فرقه. ۲۰. من لهذا العالم؟ ۲۱. رساله فی تفسیر آیه التطهیر. ۲۲. رساله فی ضروره وجود الحکومه أو ولایه الفقهاء فی عصر الغیبه. ۲۳. بحث حول الإستقسام بالأزلام (مشروعیه الاستخاره). ۲۴. بین العلمین الشیخ الصدوق والشیخ المفید. ۲۵. رساله القرعه (التداعی فی مال من دون بینه ولا ید). ۲۶. النقود اللطیفه علی الکتاب المسمّی بالأخبار الدخیله. ۲۷. رساله فی البداء. ۲۸. إلی هدی کتاب الله. ۲۹. فقه الخمس. ۳۰. فقه الحجّ (چهار جلد). ۳۱. البکاء علی الإمام الحسین. ۳۲. تفسیر آیه الإنذار. ۳۳. هدایه العباد (دو جلد). ۳۴. جامع الأحکام (دو جلد). ۳۵. ولایت تکوینی و ولایت تشریعی. ۳۶. پرتوی از عظمت امام حسین. ۳۷. شهید آگاه. ۳۸. الهیات در نهج البلاغه. ۳۹. رساله فی معاملات مستحدثه. ۴۰. نیایش در عرفات. ۴۱. راه اصلاح یا امربه‌معروف و نهی از منکر. ۴۲. سیر حوزه‌های علمی شیعه. ۴۳. نوید امن و امان. ۴۴. پاسخ به ده پرسش. ۴۵. سفرنامه حج. ۴۶. عالی‌ترین مکتب تربیت و اخلاق یا ماه مبارک رمضان. ۴۷. اصالت مهدویت. ۴۸. تجلّی توحید در نظام امامت. ۴۹. پیرامون معرفت امام. ۵۰. عقیده نجات‌بخش. ۵۱. به‌سوی دولت کریمه. ۵۲. ندای اسلام از اروپا. ۵۳. به‌سوی آفریدگار. ۵۴. انتظار، عامل مقاومت و حرکت. ۵۵. فروغ ولایت در دعای ندبه. ۵۶. وابستگی جهان به امام زمان. ۵۷. معرفت حجّت خدا. ۵۸. در آرزوی وصال. ۵۹. زندگانی بوداسف. ۶۰. اعتبار قصد قربت در وقف. ۶۱. تفسیر آیه فطرت. ۶۲. زندگانی جابر بن حیّان. ۶۳. پیرامون روز تاریخی غدیر. ۶۴. مقدّمه‌ای بر ترجمه کتاب «مقتضب الأثر».۶۵. امامت و مهدویت. ۶۶. حول دیات ظریف ابن‌ناصح. ۶۷. شرح حدیث عرض دین. ۶۸. رمضان در تاریخ (حوادث تاریخی). ۶۹. نگرشی بر فلسفه و عرفان. ۷۰. معارف دین (سه جلد). ۷۱. باورداشت مهدویت. ۷۲. استفتائات پزشکی. ۷۳. استفتائات حجّ (مشتمل بر هزار مسأله). ۷۴. حاشیه بر عروه الوثقی. ۷۵. رساله توضیح المسائل. ۷۶. مناسک حجّ. ۷۷. احکام نوجوانان. ۷۸. مناسک عمره مفرده. ۷۹. حدیث بیداری (مجموعه پیام‌ها). ۸۰. صراط مستقیم. ۸۱. فخر دوران. ۸۲. ارمغان مشهد. ۸۳. زن در پرتو اسلام.
مقالات و اشعار: آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی، علاوه بر کتاب‌هایی که از او انتشار یافته، مقالات و اشعار پراکنده‌ای هم در نشریات مختلف منتشر کرده است؛ از مقاله‌ای در نشریه کتابخانه مسجد اعظم قم در سال ۱۳۴۴ش درباره حکومت اسلامی از نگاه قرآن کریم تا اشعاری مانند «منظومه اهل دل» که در سال ۱۳۹۰ در مجله پاسدار اسلام به چاپ رسیده و بیت اول آن چنین است: «ما را ز کورش و کی و جم اعتبار نیست/ فخری به داریوش و به اسفندیار نیست».
برخی از مقالاتی که ایشان نگاشته، به خواست و توصیه آیت‌الله بروجردی بوده است؛ از جمله مقاله‌ای در پاسخ به مجله‌ای در هند که مدعی برگرفته شدن اسلام از دین بودایی بود. در موردی دیگر، آیت‌الله صافی گلپایگانی مقاله‌ای در پاسخ به شیخ محمود شلتوت نوشت و به ادعای او درباره استخاره در نظر مکتب اهل‌بیت واکنش نشان داد. شیخ محمود شلتوت در مجله رساله الاسلام، ضمن تفسیر آیه «و ان تستقسموا بالازلام»، استخاره در مکتب اهل‌بیت(ع) را از قبیل استقسام بالازلام دانسته است.
فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، حضور در صحنه‌های مختلف مبارزه با رژیم ستمشاهی باعث حسّاسیت ساواک، نسبت به این فقیه آگاه گشت و بالأخره به توقیف یکی از کتب ایشان که حاوی مطالبی در نقد فساد رژیم شاه بود، منجر شد. در همین حال نشر بعضی کتب مهم آیت‌الله صافی که در دفاع از تشیع نگاشته بود نیز، در بعضی از کشورهای عربی ممنوع شد و بدین صورت دولتمردان این کشورها همسو با برخی مزدوران قلم به دست استعمار، نتوانستند خشم خود را از نوشتههای آگاهی‌بخش و بیدارکننده‌اش، پنهان نمایند.
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ایشان در سال ۱۳۵۸هجری شمسی، به‌عنوان عضو مجلس خبرگان اوّل، انتخاب و در سال ۱۳۵۹ هجری شمسی، از سوی از طرف بنیان‌گذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(قدس‌سره) به عضویت شورای نگهبان منصوب شد و هشت سال به‌عنوان دبیر شورای نگهبان، منشأ خدمات ارزندهای به نظام مقدس و مردم عزیز گشت و در پاسداری از حریم اسلام و قرآن، لحظهای تردید به خود راه نداد. نظرات و مواضع مهم ایشان در شورای نگهبان در حفظ هویّت اسلامی نظام و پاسداری از احکام، معروف و مشهور می‌باشد.
معظم‌له و مرحوم آیت‌الله شیخ مرتضی حائری از استان مرکزی به نمایندگی مجلس خبرگان برای تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران انتخاب شدند و همواره مواضع سیاسی و انقلابی و مذهبی ایشان مورد توجّه نمایندگان منتخب در مجلس خبرگان بود، به‌طوری‌که وقتی مرحوم آیت‌الله حائری به عللی استعفا نمود، در جلسه علنی اعلام کرد: «رأی آیت‌الله صافی، رأی من می‌باشد».
مرجعیت: آیت‌الله صافی، که حدّاقل از دو دهه قبل، با وجود داشتن تمامی شرایط مرجعیت، کریمانه از آن گذشته بود، با ارتحال حضرت آیت‌الله العظمی گلپایگانی(قدس‌سره) در آذرماه ۱۳۷۲هجری شمسی، بنا به تقاضاهای مکرّر و اصرار پی‌درپی علما و مردم، بالأخره تصدّی مرجعیت را پذیرفت و به‌عنوان یکی از مراجع عمده و ارکان اصلی حوزه علمیه قم، به‌شمار میرفت و تا زمان وفات این مسئولیت را عهده‌دار بود.
نظرات و نقش‌آفرینی‌های سیاسی و اجتماعی
آیت‌الله صافی گلپایگانی، از معدود مراجع تقلید شیعه بود که قائل به حرمت مطلق موسیقی است. ایشان همچنین از جمله مراجعی بود که درباره مسائل اجتماعی و سیاسی اظهارنظر کرده و حتی در مواردی نامه‌هایی به مسئولان داخلی و خارجی نوشته است. از جمله در فروردین ۱۳۹۰ش، در پیامی به عبدالله پادشاه عربستان، از او خواست هر چه زودتر خاک بحرین را ترک نموده و از ملت مسلمان بحرین و تمام مسلمانان جهان عذرخواهی کند. برخی دیگر از این موارد:
اعتراض به کشته شدن مسلمانان در افغانستان به دست طالبان: ایشان ۲۴ تیر ۱۴۰۰ش در واکنش به وقایع افغانستان، در بیانیه‌ای اعتماد به طالبان با سابقه شرارت و آدمکشی را یک اشتباه بزرگ و غیر قابل جبران دانست. آیت‌الله صافی ضمن هشدار به دولت‌ها، مجامع بین‌المللی، سازمان کنفرانس اسلامی و دولت جمهوری اسلامی ایران، خواستار واکنش جدی به این حوادث شده و تأکید کرد سکوت امروز آن‌ها موجب پشیمانی و ندامت در آینده است.
اعتراض شدید به حکم اعدام شیخ باقر النمر در عربستان: آیت‌الله صافی گلپایگانی، ۲۵ مهر ۱۳۹۳ش، دادگاه‌های عربستان سعودی را بیدادگاه خواند و صدور حکم اعدام شیخ نمر باقر النمر را موجب تأثر و تأسف دانست و از وزیر خارجه ایران خواست تا دراین‌باره اقدام فوری انجام دهد. او همچنین در تیر ۱۳۹۵ش، سلب تابعیت شیخ عیسی قاسم، از رهبران شیعه بحرین را محکوم کرد، مخالف تمام قوانین مدنی، انسانی و شرعی دانست و آن را موجب تعجب، تأثر و تأسف فراوان قلمداد کرد.
اعتراض به سختگیری‌ها علیه مسلمانان در چین: صافی گلپایگانی در آذر ۱۳۹۳ش، درباره سختگیری‌ها به مسلمانان در کشور چین اعتراض کرد و دراین‌باره ابراز نگرانی کرد. معظم‌له همچنین در تیر ۱۳۸۸ش نیز به کشتار مسلمانان در چین واکنش نشان داده بود و از وزارت خارجه ایران خواست وظیفه اسلامی و انسانی خود را به بهترین وجه انجام دهد.
فتنه داعش، فتنه بدنام کردن اسلام: آیت‌الله صافی گلپایگانی، خرداد ۱۳۹۵ش، فتنه داعش را فتنه بدنام کردن اسلام دانست و گفت: داعش باعث شده است دینی که برای حمایت از صلح و دوستی و حمایت از ضعفاست، در نظر دنیا اسباب اذیت و آزار مردم شود.
رسم‌الخط فارسی، جایگزین عثمان طه در خط قرآن کریم: آیت‌الله صافی گلپایگانی، ۶ مهر ۱۳۸۷، در دیدار مدیر و معاونان اداره اوقاف استان قم، بر لزوم چاپ قرآن با خط بومی تأکید کرد و وجود قرآن‌هایی با خط عثمان طه در خانه‌های شیعیان را اسباب شرمندگی دانست.[۴۷] او همچنین در بهمن ۱۳۸۹ش نیز رسم‌الخط عثمان طه را غلط ارزیابی کرده و گفت: قرآن باید با رسم‌الخط خطاط معروف ایرانی طبع شود و در اختیار همه مردم قرار گیرد.
گسترش دانشگاه‌های مخصوص زنان: آیت‌الله صافی گلپایگانی، در موارد متعددی بر گسترش دانشگاه‌های مخصوص زنان و همچنین تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها تأکید کرد.
توجه به امامزادگان: آیت‌الله صافی گلپایگانی در موارد متعددی به زیارت امامزادگان در شهر قم رفته؛ از جمله زیارت مزار موسی مبرقع، چهل اختران و امامزاده زید.
استقلال حوزه‌های علمیه: آیت‌الله صافی گلپایگانی در موارد متعددی بر استقلال حوزه‌های علمیه تأکید کرده و در یک مورد، رمز موفقیت حوزه‌های علمیه شیعه در طول تاریخ را استقلال آنان و سر فرود نیاوردن در برابر قدرت‌ها دانسته است. ایشان همچنین تأکید کرده که استقلال حوزه همیشه باید محفوظ باشد و هیچ قانونی نباید آن را خدشه‌دار کند.
استقلال قاضی و قوه قضاییه: آیت‌الله صافی گلپایگانی در موارد متعددی بر استقلال قاضی و قوه قضاییه تأکید کرده است. به گفته ایشان، قاضی باید چنان استقلال و قدرتی داشته باشد که هر کسی را در هر مقامی باشد، بتواند احضار کند و احکام الهی را درباره او اجرا نماید. معظم‌له در دیدار رئیس دیوان عالی کشور، با تأکید بر اینکه قاضی نباید از هیچ مقام و قدرتی دستور بگیرد، استقلال قوه قضاییه را ضامن بقای نظام دانسته است.
اظهار نگرانی از فقر و گرانی و تورم و ربا: آیت‌الله صافی گلپایگانی در موارد متعددی بر اثرات ناگوار فقر و گرانی و تورم تأکید کرده و دولتمردان را به اتخاذ سیاست‌هایی برای تأمین زندگی مردم فراخوانده است. ایشان همچنین از وجود ربا در برخی از بانک‌ها گلایه کرده و تأکید کرده که تمام کارها و برنامه‌های بانک‌ها باید مطابق دستورات شرع باشد.
تأکید بر احکام شرع در اقدامات فرهنگی و هنری: آیت‌الله صافی گلپایگانی در موارد متعددی، بر حفظ عنوان اسلامی در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرده و برخی برنامه‌ها در راستای تجلیل از هنر را خلاف احکام الهی دانسته و خواستار برچیده شدن آن‌ها شد. همچنین در بهمن ۱۳۹۳ش، از صدور مجوزهای خلاف شرع ابراز نگرانی کرد و از مسئولان وزارت ارشاد خواست به وظایف دینی خود عمل کرده و جلو منکرات و محرمات را بگیرند.
انتقاد از سیاست‌های کنترل جمعیت: آیت‌الله صافی گلپایگانی، دی ۱۳۹۳ش، اصلاح فرهنگ غلط درباره کنترل جمعیت را وظیفه همگان دانست و خواستار ترویج فرهنگ اسلام در این زمینه شد. ایشان پیش از آن در سال ۱۳۸۶ش نیز درباره عواقب فرهنگی اجتماعی کنترل جمعیت هشدار داده بود.
انتقاد از طرح گرانی بنزین: آیت‌الله صافی گلپایگانی در پی تصویب و اجرای «طرح گرانی بنزین» در سال ۱۳۹۸ش بیانیه‌ای صادر کرد و آورد: متأسفانه در حالیکه گرانی، تورم و بیکاری بسیاری از اقشار مملکت را در وضعیت سخت و ناراحت کننده‌ای قرار داده، طرحی در شب میلاد رسول رحمت (صلی‌الله علیه و آله وسلم) توسط سران قوا تصویب شد؛ که موجب تأسف و نگرانی شدید است. از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی می‌خواهیم که لغو این طرح را اعلام کنند و برای رفع مشکلات مردم، با مشورت بزرگان و اساتید علم اقتصاد اقدام فوری نمایند.
لزوم ارتباط با کشورهای دنیا با حفظ عزّت و اقتدار: آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی در دیدار اخیر با دکتر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی توصیه کرده بود: باید با تمام کشورهای دنیا با عزّت و اقتدار رابطه داشته باشیم. اینکه با بسیاری از کشورها قهر باشیم صحیح نیست و به ضرر مردم عزیزمان است. شما باید با عقلانیت و تعامل سازنده، حقوق ملت را احقاق کنید. امروز یکی از راه‌های اصلاح امور این است که با حفظ منافع کشور و با عزّت، با جهان در ارتباط باشیم که خیلی از مشکلات برطرف خواهد شد. ایشان همچنین بیان داشته بود: گرانی برای مردم طاقت‌فرسا شده و تحمل آن برای مردم عزیزمان بسیار سخت و مشکل شده است. بنده بسیار نگران وضعیت اقتصادی و مشکلات مردم هستم. مردم نجیب و شریف کشور ما مستحقّ این وضعیت نیستند.
ضرورت ابلاغ پیام صلح و دوستی به جهانیان: آیت‌الله صافی گلپایگانی نیز در دیار اخیر خود با رئیس‌جمهور خواسته بود بنا به دستور آیه شریفه «اجعلنی علی خزائن الارض انی حفیظ علیم» مدیرانی صالح که حافظ منافع مردم و دانا و آگاه و دلسوز باشند انتخاب نمایید تا بتوانند به مردم شریف به نحو احسن خدمت نمایند و اگر کارها بر اساس عقلانیت و تدبیر انجام شود حتماً در امور پیشرفت خواهید کرد و زودتر به نتیجه خواهید رسید. باید با حفظ عزّت و اقتدار، با جهان در ارتباط بود و این دولت باید پیام صلح و دوستی را به جهانیان ابلاغ نماید.
توصیه‌های هشتگانه به اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه: آیت‌الله صافی در دیار با اعضای شورای عالی حوزه در دی‌ماه ۱۴۰۰ توصیه‌های هشتگانه خود را مطرح کرده بود: لزوم حفظ امانت اهل‌بیت علیهم‌السلام، محوریت معارف اهل‌البیت علیهم‌السلام، وجوب حفظ استقلال حوزه‌های علمیه، ضرورت رسیدگی به معیشت طلاب، لزوم احیای موقوفات حوزه‌های علمیه، ضرورت ارتباط‌گیری با جهان اسلام، لزوم حفظ احترام اساتید و لزوم توجه جدّی به امر تبلیغ و تعظیم شعائر.
وفات: آیت‌الله لطف‌الله صافی در تاریخ ۷ بهمن ۱۴۰۰ به علت عارضه جسمانی در یکی از بیمارستان‌های قم بستری شد و سرانجام در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ به علت ایست قلبی در همان بیمارستان به رحمت ایزدی پیوست.
«تحریریه اجتهاد»، این ضایعه جبران‌ناپذیر را به پیشگاه مقدس مولا و محبوبش، حضرت بقیه‌الله الاعظم، عجل الله تعالی فرجه الشریف و حوزه‌های مبارکه علمیه و مردم شریف ایران و دوستداران مرجعیت تسلیت عرض می‌نماید.
مراسم تشییع و تدفین: گفتنی است، مراسم تشییع و وداع با زعیم حوزه‌های علمیه، آیت‌الله صافی گلپایگانی رضوان‌الله تعالی علیه صبح فردا چهارشنبه ساعت ۱۰ صبح از مدرسه عالی امام خمینی واقع در میدان جهاد قم به سمت حرم مطهر حضرت معصومه سلام‌الله علیها برگزار خواهد شد. همچنین، پیکر پاک آن استوانه تقوا و فقاهت بنا به وصیت مؤکد ایشان در حرم مطهر سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام به خاک سپرده خواهد شد و تا صبح قیامت در جوار آستان ملائک پاسبان دوست، متنعم خواهد بود.
