شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
نشریه دیده‌بان اندیشه به مقتضای رسالت تبیین‌گرایانه در شماره جدید خود به منظور ارائه فهمی عمیق از پروژه احیاگری استاد مطهری، محورهای «واژه‌شناسی اصلاح و احیاء»، «مقدمات پروژه احیاگری شهید مطهری»، «مدل احیاگری شهید مطهری» و «تفاوت احیاگری شهید با اصلاحات روشنفکری» را مورد بررسی قرار می‌دهد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از چالش‌های مهم انسان با مقوله دین که مخصوصا در دوران مدرن و با پیدایش سبک‌های مختلف زندگی، به آن توجه شده، تغییرات حاصل‌شده در زندگی و فرهنگ جوامع است که غبار کهنگی به چهره ادیان سنتی می‌پاشد. ظهور رنسانس در عالم مسیحیت، راه حل این چالش را در اصلاح ساختار اصلی دین معرفی کرده و پروژه «اصلاحات دینی» را رقم زد. رویکرد این پروژه و طرفداران آن این بود که اولا انسان هیچ ذات و خصلت ثابتی نداشته و تمام احکام مربوط به آن مدام در حال تغییر است؛ ثانیا ادیان سنتی به دلیل وجود قوانین ثابت، توان همراهی با تغییرات زندگی انسان را نداشته‌اند.
از این رو مُصلحان دینی باید تلاش کنند تا علاوه بر به‌روزرسانی مسائل و قوانین دینی، پای دین را از حوزه‌های اجتماعی که بیشترین تغیر را در خود شاهد هستند، بیرون بکشند. این سوغاتی غربی است که به مرور زمان به جوامع مختلف صادر شده و از حدودا صدسال پیش به جهان اسلام نیز سرایت کرد. یکی از افرادی که با قدرت در مقابل این جریان ایستادگی کرد، استاد شهید، مرتضی مطهری(ره) بود. ایشان همچون روشنفکران، ریشه عقب‌ماندگی جهان اسلام در زمانه معاصر را دینی توصیف می‌کرد اما برخلاف آنان این مقوله را نه به اصل دین بلکه به دینداری مردم مسلمان مربوط می‌ساخت.
از منظر این استاد وارسته، امروزه تفکر دینی و خوانش انسان از دین، در اسارت دو مقوله تحجر و تجدد قرار گرفته و پای پرواز و رشد را از او گرفته است. از این رو به نظر ایشان مشکل نه در اصل دین بلکه در تفکر و خوانش دینداران از دین است که راه حل آن چیزی جز اصلاح‌گری عملی نیست؛ البته ایشان برای جداکردن پروژه کاری خود از روشنفکران، واژه «احیاء تفکر دینی» را به جای »اصلاح دین» قرار می‌داد.
شهید مطهری را می‌توان از معدود روحانیون و مجتهدین معاصری دانست که بی پروا و با لحنی تند، نسبت به خرافات رایج در سبک زندگی دینی مردم ایران سخن گفته و با متحجرین به مبارزه می‌پردازد. این حرکت احیاگرانه آنقدر سنگین بوده که امروزه برخی از روشنفکران با استناد به حملات استاد مطهری به برخی از مظاهر دینداری، ایشان را در مقابل اندیشمندان دینی و انقلابی قرار داده و از بیانات ایشان برای حمله و تمسخر مناسک دینی بهره می گیرند؛ غافل از آنکه شهید بیشتر از متحجرین، با متجددین زمانه خود سر جنگ داشته و عمر خود را تا حد زیادی صرف مبارزه با افکار سکولاریستی و مارکسیستی کرده است.
نشریه دیده‌بان اندیشه وابسته به موسسه فرهنگی ـ رسانه‌ای شناخت، به مقتضای رسالت تبیین‌گرایانه خود در شماره سی و هشتم (اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱) به منظور ارائه فهمی عمیق از پروژه احیاگری استاد مطهری، محورهای: «واژه‌شناسی اصلاحات دینی و تفاوت آن با پروژه احیاگری»، «مقدمات پروژه احیاگری دینی شهید مطهری»، «مدل اختصاصی احیاگری دینی شهید مطهری»، «تفاوت مدل احیاگری شهید با مدل اصلاحات دینی روشنفکری» را مورد بررسی قرار می‌دهد.
