نقدپذیری در حاکمیت دینی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: ما باید از ظرفیت‌های حکومت دینی در جهت شنیدن اعتراض‌های مردم پیش از وقوع شورش‌های اجتماعی و ایجاد فضای التهابی استفاده کنیم؛ زیرا حکومت اسلامی باید دلسوز مردم باشد.

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین رضا اسلامی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در نشست علمی با عنوان «مدار اعتراض»، به تشریح موضوع «نقدپذیری در حاکمیت دینی» پرداخت و گفت: نظام‌های حقوقی مختلف، در عین تفاوت، اشتراکاتی نیز با همدیگر دارند. مثلاً همه نظام‌های حقوقی حمایت از کودکان و سالمندان یا نهی از حیوان آزاری و گسترش بهداشت را ارزش می‌دانند.

وی افزود: همه نظام‌های حقوقی اعتقاد دارند که هر نظام حقوقی باید از ارزش‌های خودش بتواند دفاع کند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی خاطرنشان کرد: باید دانست که در سطح اجتماعی پلیس مجری آن چیزی است که در نظام حقوقی به عنوان ارزش شناخته شده است.

وی شناخت جایگاه معترض، ماده اعتراضی و سطح پذیرش اعتراضات را بر پایه آموزه‌های مرتبط با اصل امر به معروف و نهی از منکر دانست و گفت: اعتراضات‌ می‌تواند بر پایه مباحث شناختی و علم و آگاهی مردم باشد.

اسلامی موقعیت شناسی را یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر اعتراضات اجتماعی برشمرد و تصریح کرد: اعتراض کننده باید بداند در چه موقعیتی از جهت سیاسی، تاریخی و تمدنی قرار گرفته و حکومت نیز لازم است با شناخت صحیح مخاطب معترض با او مواجهه داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه فرد معترض باید ناصح باشد، افزود: فردی که اعتراض‌ می‌کند باید هم دارای اخلاص باشد و هم نسبت به مسائل اجتماعی با لسان نصیحت برای رسیدن به اصلاح حساسیت داشته باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان داشت: بر اساس فرموده پیامبر اکرم(ص) لازم است انسان ناصح متصل به توده مردم و در دل اجتماع باشد. زیرا مردم عموماً جهت گیری‌های مثبت داشته و فاصله گرفتن مسئولین از آنان اشتباه است.

وی گفت: فرد معترض باید بر اساس اینکه باید واقع بین بوده و حسن نیت داشته باشد، روشی متناسب با موقعیت و شرایط اجتماعی موجود برگزیند تا به نتایج اصلاحی ختم شود.

اسلامی اظهار کرد: لازم است در اعتراضات اجتماعی اهمیت و اولویت بندی را رعایت کنیم. یعنی در زمانی که با مشکلات مختلفی در سطح جامعه مواجه هستیم اول سراغ مسائل محوری و دارای اولویت رفته و مراتب اهمیت را در نظر داشته باشیم. مثلاً اگر فردی فرزندش دارای مشکلات فکری و تغذیه‌ای به صورت توأمان است، باید در وهله اول به مشکلات فکری او رسیدگی نماید؛ نه اینکه او را نزد پزشکان مختلف برده و فقط به رفع مشکلات تغذیه‌ای او بپردازد.

وی با تأکید بر اهمیت وجود شنونده اعتراض، اظهار داشت: پیغمبر خدا در دسترس مردم بوده و بستر شنیدن اعتراضات را فراهم کردند. باید سازوکاری اتخاذ شود که مسیر شنیدن اعتراضات هموار و با کمترین فاصله باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: نصیحت باید از سوی حاکمیت با آغوش باز پذیرفته شود؛ دسته‌ای از روایات داریم که‌ می‌فرمایند از بزرگترین نعمت‌ها بر شما این است که مردم حوائج خود را سمت شما‌ می‌آورند. گره گشایی از کار مردم از بزرگترین نعمت‌های الهی است.

اسلامی در پایان الگوی حکومت دینی را دارای وجوه افتراق مهمی با حکومت‌های مدرن همچون برگزاری نماز جمعه، مراسمات مذهبی در مسجد و وجود بزرگان و ریش سفیدان در سطح جامعه برشمرد و خاطرنشان کرد: ما باید از این ظرفیت‌های حکومت دینی در جهت شنیدن اعتراض‌های مردم پیش از وقوع شورش‌های اجتماعی و ایجاد فضای التهابی استفاده کنیم؛ زیرا حکومت اسلامی باید دلسوز مردم باشد.