اگر درست بنگریم میبینیم وظیفه فقیه اظهارنظر و ارائه حکم در مسائل پیشرو جامعه و عصر خودش است و فهمیدن حکم شرعی نیز در گرو فهم مسئله میباشد؛ پس بحث ما فراتر از موضوعشناسی است و مربوط به مسئلهشناسی است. فقیه برای حل یک مسئله، میخواهد حکمی را استخراج نماید و تا آن مسئله را بهدرستی شناسایی نکند نمیتواند بگوید حکم شرعی آن چیست. امروزه برخی از انظار فقهیِ علما، تمام زندگی مردم را تحت تاثیر قرار میدهد و خواه و ناخواه ناکامی حکومت اسلامی در اداره زندگی مردم به پای روحانیت و دین گذاشته میشود که ضرورتِ مسئلهشناسی را …
توضیحات بیشتر »استنباط مسائل فقهالاقتصاد نیازمند فقهای اقتصاددان یا اقتصاددانهای فقیه است
حجتالاسلام والمسلمین مصاحبیمقدم با اشاره به مسائل فقه الاقتصاد بیان کرد: در مورد استنباط مسائل فقه الاقتصاد، تجربه میگوید که امروز نیازمند به فقهای اقتصاددان و یا اقتصاددانهای فقیه هستیم. اگر تشخیص موضوعات را به عهده فقیه بگذاریم، باید موضوعشناس باشد و طبعاً فقیه برای موضوعشناسی نیازمند کارشناس آن موضوعات است که بهتر این است که خودش در عرصه هر موضوع صاحبنظر باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین جلسه از دوره تخصصی فقه الاقتصاد به همت انجمن علمی الهیات، معارف اسلامی و ارشاد و با همکاری انجمن علمی معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین غلامرضا …
توضیحات بیشتر »عدالت اقتصادی به مثابه فقه الاقتصاد/ هنوز در ابتدای راه فقه الاقتصادیم
عضو انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم گفت: اگر عدالت اقتصادی به معنای عدالت رویهای محقق شود نیاز به عدالت توزیعی به حداقل خود میرسد. اگرچه اسلام، عدالت توزیعی را از همان ابتدا با تأسیس نهاد زکات به رسمیت شناخته و در احکام اولیه خود جا داده است. شاهد بر عرض بنده این است که در توصیف زمانه ظهور حضرت ولی عصر در روایات داریم که مردم چنان غنی میشوند که مؤدیان زکات میگردند نیازمندی پیدا کنند و نمیکنند. لذا عمده عدالت رویهای است و این هم چیزی نیست جز «فقه اقتصادی»؛ البته نه آنچه هماکنون از احکام اقتصادی در …
توضیحات بیشتر »بازار رقابتی و امکانسنجی تأسیس قاعده فقهیه/علینعمتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در یادداشتهای پیشین عرض شد که ریشه بسیاری از سردرگمیهای اندیشمندان ما در باب تحول حوزه، آموزش و پرورش و نیز نظام دانشگاهی، در فقدان بصیرتهای مربوط به «اقتصاد آموزش» یا «حکمرانی آموزش» نهفته است؛ سردرگمیهایی در مواجهه با انقراض سنتهای کارامد حوزوی، مسأله کنکور، ارتباط صنعت و دانشگاه و … . از منظر دانش اقتصاد، آموزش یک محصول یا خدمت است که بازار خاص خود را دارد و بازارها نیز قوانین و احکامی، که از نگاه ما در اقتصاد اسلامی، به علت عمومیت فوق العاده این احکام، میتوان – و بلکه باید – «قواعد فقهیه»ای بر …
توضیحات بیشتر »نقد فقه الاقتصادی شیوه ثبتنام و اعزام به حج تمتع در ایران
هیئت اندیشهورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی حوزه علمیه خراسان بهمنظور نقد و بررسی ابعاد و چالشهای فقهی و اقتصادی شیوۀ فعلی ثبتنام حج تمتع و ارائه راهکارهای پیش رو، نشستی با عنوان «کرسی نظریهپردازی نقد فقه الاقتصادی شیوه ثبتنام و اعزام به حج تمتع در ایران»، با ارائه حجتالاسلام علی نعمتی، دبیر هیئت اندیشهورز اقتصاد و الگوی پیشرفت حوزه علمیه خراسان و با نقد و نظر اساتید حجج الاسلام آقایان محسن ملکی (استاد برجسته خارج فقه حوزه مشهد)، دکتر مجید رضایی دوانی (عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار) و دکتر فراهانی فرد (دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه قم) …
توضیحات بیشتر »از تبیین حکم معاملات بانکی، بورس و بازاریابی شبکهای تا بررسی نقش شبکههای اجتماعی در فروپاشی کانون خانواده
علمای حاضر در کنفرانس فتوا با تاکید بر لزوم اهتمام بیش از پیش به فقه الاقتصاد به بررسی احکام شرعی معاملات بانکی، بورس و بازاریابی شبکهای پرداختند. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه فعالیتهای نخبگان دینی و علمای حاضر در چهارمین کنفرانس جهانی فتوا که هفته گذشته در مصر برگزار شده و در گزارش تفصیلی قبلی به پوشش این کنفرانس پرداختیم، پنجمین نشست اعضا با عنوان «نسبت فتوا و موضوعات مستحدثه اقتصادی» و با سخنرانی شیخ نصر فرید واصل عضو هیأت کبار علمای الازهر و مفتی اسبق مصر برگزار گردید. حکم شرعی معاملات بانکی و خرید و فروش سهام شیخ …
توضیحات بیشتر »صفویه؛ دوره تقویت فقه اقتصادی حکومتی/ شهید صدر بیانگذار اندیشه مدون اقتصاد اسلامی است/ مرز فقه و حقوق اقتصادی با نظریه اقتصاد اسلامی شفاف نیست/ در روششناسی فقه اقتصاد اسلامی عقب هستیم
به نظر میرسد بحثهای اندیشه اقتصاد اسلامی و اندیشه اقتصادی متفکران شیعه یک روند رو به رشدی داشته است منتها شاید یک سری از دغدغههای معرفت شناسی داریم شاید هنوز مرزهای فقه اقتصادی یا حقوق اقتصادی با نظریه اقتصاد اسلامی خیلی شفاف نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، محمد جواد توکلی استاد گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ۲۰ اردیبهشت ۹۷ در کمسیون علوم انسانی، کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی به ارائه مقاله خود با عنوان«شخصیتها و آثار عالمان شیعه در علم اقتصاد» پرداخت. آنچه در پی میآید مشروح سخنان وی در …
توضیحات بیشتر »معرفی فعالیتهای هیئت اندیشهورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان/ ورود حوزه در عرصه فقه اقتصاد ضروری است
دبیر هیئت اندیشهورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان بر ورود حوزه علمیه قم به کرسی اقتصاد اسلامی تاکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر سیداحمد عاملی در نخستین گردهمایی ویژه معرفی دوره عمومی اقتصاد در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد با اشاره به اقبال روزافزون اقتصاد اسلامی در جامعه و مراکز عالی دانشگاهی، ابراز کرد: به علت نبود نیروهای حوزوی کافی، کرسیهای تدریس اقتصاد اسلامی در مقاطع مختلف به دانشگاهیان سپرده می شود که از حیث مبانی اسلامی، فقهی و اجتهادی از صلاحیت کافی برخوردار نیستند لذا ضرورت ورود حوزه در فقهالاقتصاد را دوچندان میکند. دبیر هیئت اندیشهورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان …
توضیحات بیشتر »نیازمند تأسیس دانشی به نام «فقه السنن» هستیم
حجتالاسلام میرمعزی در جهت تبیین ایده مقالهی خود گفت: اکنون آن دانشی را که داریم فقه الاحکام است. تا دانش فقه السنن را تولید نکنیم، نمیتوانیم به معنای واقعی کلمه به سمت علوم انسانی اسلامی برویم. فقه السنن روش استنباط سنتها از آموزههای الهی است که به دو روش قابل استنباط است که همان روش جزئی و سیستمی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام دکتر سیدحسین میرمعزی معاونت پژوهشی حوزههای علمیه و صاحب آثار و تالیفات متعدد در حوزه اقتصاد اسلامی و روش کشف نظام اقتصادی اسلام است که در پانزدهمین کرسی ترویجی در مدرسه عالی کریمه اهل بیت علیها …
توضیحات بیشتر »دولت اسلامی از باب مصلحت میتواند مالیات جدیدی وضع کند/ نیازمند مطرح کردن فقه پول و بانک هستیم
رییس کمیته فقهی بورس با بیان اینکه امروز جای خالی مباحث فقهی در پول و بانک بیشتر از هر زمان دیگری ملموس است، گفت: ورود به مباحث فقه سرمایه و فقه اقتصاد خانواده نیز ضرورت امروز جامعه است و از طرفی باید به فقه امروز به صورت حکومتی نگاه کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، گردهمایی شناسایی ظرفیتهای پژوهشی و پژوهشگران اقتصادی با حضور آیتالله مصطفی اشرفی شاهرودی، استاد درس خارج حوزه علمیه مشهد، حجتالاسلام والمسلمین مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و جمعی از پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی چندی پیش در مدرسه علمیه سلیمانیه برگزار شد. تفکر اقتصادی امری …
توضیحات بیشتر »پاسخگو ساختن فقه نسبت به مسائل پولی و بانکی، جسارت میخواهد
حجتالاسلام محسن ملکی گفت: اسلام بدون حکومت ابتر است و مسلمانان باید حاکمیت داشته باشند و این حاکمیت اقتضا میکند به گذشته برگردیم و پیشینه فقه اسلامی و دیدگاهش را در برخی مسائل تغییر دهیم، حوزه علمیه این جرأت را برای تغییر و تحول در نظرات گذشته مطابق با فقه سنتی را لازم دارد تا بتوان موضوعات را در زمان حاضر تغییر داد.
توضیحات بیشتر »ابعاد فقه الاقتصادی تأسیس بانک توسط آستان قدس رضوی/ علی نعمتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش مطلبی در باب تأسیس بانک توسط آستان قدس رضوی در سایت «شبکه اجتهاد» با عنوان "از بانک ربوی تا بانک آستان قدس؛ یک بستر و دو رویا" به قلم یکی از اساتید بزرگوار علوم سیاسی دانشگاه تهران که پژوهشهایی در حوزه قومیتهایی ایرانی، ورزش و ... دارند، منتشر شد که متأسفانه فاقد دقتهای تخصصی بود. لازم دانستم از منظری تخصصی نکاتی نسبت به این تصمیم مهم در عرصه اقتصاد کشور عنوان گردد.
توضیحات بیشتر »توجه ویژه امام خمینی به «عرف» در فقه معاملات
امام خمینی (ره) هر چند در استنباط همه احکام عبادی و معاملی از اصول مشترکی تبعیت میکند، اما به مناسبت ویژه احکام معاملات که ملاک صدور آنها روشن و بخش مهمی از آن امضایی است و روش عرف در آن نقش اساسی دارد، مبانی خاص این دسته از احکام را مطرح کرده و با تکیه بر ملاکات احکام به نتایج خاصی رسیده است. شبکه اجتهاد: دین به آرامش و سکونت معنوی اهمیت بسیار داده است و شخصیت انسان را با دو مولفه جسم و جان میداند که نیاز هر دو باید تامین شود و این در صورتی است که معیشت …
توضیحات بیشتر »الگوی اجتهاد چند مرحلهای در فقه مالی
این الگو، با ایجاد حلقه واسط از خبرگان فقهی- مالی بین مراجع عظام تقلید و پژوهشگر فقه مالی، از یک سو به پژوهشگر برای دستیابی به بینش فقهی عمیقتر کمک میکند و از سوی دیگر فرایند موضوعشناسی در مسائل مالی را برای فقها و مراجع عظام تقلید تسهیل میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «اجتهاد چند مرحلهای؛ روش تحقیق فقه مالی» در ادامه سلسله نشستهای تخصصی انجمن مالی اسلامی ایران با حضور حجتالاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و عضو هیات موسس انجمن مالی اسلامی ایران تشکیل شد. سخنان این پژوهشگر اقتصاد اسلامی را در ادامه …
توضیحات بیشتر »اولین مجله الکترونیکی ویژه «فقه و مصرف» منتشر شد
مجله ویژه «فقه و مصرف» با آثار و گفتارهایی از محمدعلی گرامی قمی، محمّد قائینی، علیاکبر کلانتری، عبدالهادی مسعودی، محسن غرویان، علیرضا پیروزمند، محمدتقی اکبرنژاد، مهدی مهریزی، مرتضی اسکندری و دیگر اساتید و فضلا به همت «شبکه اجتهاد» منتشر شد. شبکه اجتهاد: مجله الکترونیکی ویژه «فقه و مصرف» که برای اولین بار در فضای مجازی به این موضوع کاربردی، با آثار و گفتارهایی از اساتید مطرح حوزه علمیه و دانشگاه پرداخته، از سوی شبکه اجتهاد منتشر گردید. این مجله دربردارنده آثار و گفتارهایی از آیات، حججاسلام و آقایان: محمدعلی گرامی قمی، محمّد قائینی، علیاکبر کلانتری، عبدالهادی مسعودی، محسن غرویان، علیرضا …
توضیحات بیشتر »ایجاد ۵ رشته کاربردی برای اداره نظام بر مبنای فقه اسلام
رئیس پژوهشگاه فقه نظام به تشریح فعالیتهای این موسسه در زمینه تولید علم و گفتمان سازی در عرصههای مختلف فقه اجتماعی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم در تشریح فعالیتهای پژوهشگاه فقه نظام گفت: یکی از رسالتهای حوزههای علمیه پاسخگویی به نیارها و سؤالات مردم در ابعاد مختلف است؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی عرصههای جدیدی فراروی علما و اندیشمندان گشوده شده است که در گذشته از این عرصهها مورد سؤال قرار نمیگرفتند. وی افزود: عرصههایی که علاوه بر اهمیت بالا، پیچیدگیهای خاص خود را دارد و حوزههای علمیه در سالهای پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی …
توضیحات بیشتر »نیازمند فهم پرسشها نو برای ورود به ابواب جدید فقه هستیم
مدیر حوزههای علمیه با اشاره به اینکه اگر بخواهیم در ابواب جدید فقه ورود کنیم، نیازمند فهم پرسشهای نو هستیم، اظهار داشت: امروز پرسشهایی نو در علوم و مکاتب گوناگون جهان وجود دارد که پرداختن به آن هیچ اشکالی نداشته و مهم آن است که تحت تأثیر داوریهای آنان قرار نگیریم؛ اگر سؤالات و موضوعات علوم و مکاتب گوناگون را دریافت کرده؛ مورد مداقه قرار داده و پرسشهای نو را رویاروی فقه عظیم قرار دهیم، امری ممدوح بوده و بالاتر از آن، وظیفه حوزههای علمیه میباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله اعرافی در مراسم افتتاحیه دوره تمهیدی رشته فقه الاقتصاد …
توضیحات بیشتر »ثبتنام دوره «فقه الاقتصاد» در موسسه عالی فقه و علوم اسلامی
موسسه عالی فقه و علوم اسلامی تحت اشراف مقام معظم رهبری در رشته «فقه الاقتصاد» از میان فضلای دروس خارج حوزه ثبت نام مینماید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، موسسه عالی فقه و علوم اسلامی تحت اشراف مقام معظم رهبری حضرت آیتالله خامنهای به منظور تربیت فقیهان و محققان آگاه به علم اقتصاد برای رشته «فقه الاقتصاد» از فضلای درس خارج حوزه ثبتنام بعمل میآورد. براساس این گزارش، این موسسه آموزشی از طلابی که حداقل پنج سال سابقه حضور در درس خارج فقه و اصول دارند و یا طلابی که علاوه بر اتمام پایه ۱۰ (معدل ۱۶)، دارای مدرک کارشناسی ارشد …
توضیحات بیشتر »