دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

شبکه اجتهاد: امسال این امکان را داشتم که قدم‌زنان از نجف تا کربلا بروم. مثل همه‌ی راه‌پیمایان، از نذری شیعیانِ مهربانِ عراقی استفاده کردم، در موکب‌هایشان و در میان جمعیّت سوگوار خوابیدم، با آن‌ها هم‌کلام شدم، با غیر ایرانی‌ها سخن گفته و احوال‌شان را پرسیدم، و مثل دیگر زیارت‌کنندگان، تنِ خسته خود را به کرامت بین‌الحرمین سپردم. در همه‌ی این لحظه‌ها چیزهایی دیدم که نمایش‌های تلویزیونی امکان و یا تمایل نشان دادن‌شان را نداشت. معتقدم عاطفه‌‌گراییِ ناشیانه‌ و سیاست‌اندیشیِ آزاردهنده‌ی تلویزیون و برخی روزنامه‌ها اجازه نمی‌دهد ماهیّت این رخداد آن‌گونه که هست خود را نمایش دهد. در این یادداشت کوتاه، …

شبکه اجتهاد: «حاج آقا موسی!» این نام شخصیتی مشهور در میان حوزویان و به غایت محبوب در میان طلاب علوم دینی و البته کمتر شناخته شده در میان عموم مردم است. آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی، متولد ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ در قم، فرزند آیت‌الله سید احمد زنجانی است. پدر سید موسی عالمی در اوج تقوا بود که سال‌ها در مدرسه فیضیه قم بسیاری از عالمان دین از جمله روح الله الموسوی الخمینی در نمازش شرکت می‌کردند. اکنون سال‌های سال است که سید موسی به جای پدرش در جوار بارگاه حضرت فاطمه معصومه(س) امام جماعت است. سید موسی از بزرگان کم نظیری چون پدر بزرگوارش سید احمد، سید …

یک استاد حوزه و دانشگاه گفت: گزاره‌ها و قضایای اخلاقی عقلایی هستند اما قضایای فقهی ظنی و حداکثر ظن‌آورند؛ با این حساب اگر فقه بخواهد پویا باشد باید به جنبه‌های عقلانی و اخلاقی بیشتر توجه داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، فقه و اخلاق دو دانش در تعلیمات اسلامی هستند که یکی از آن‌ها به‌ عنوان علم اخلاق ناظر بر باید و نبایدهای نفسانی، روحی ــ خلقی و دیگری که همان علم فقه است ناظر بر چگونگی و کیفیت انجام اعمال و کارهای انسان در حوزه مسائل عبادی و غیرعبادی است. ایکنا درباره رابطه و نسبت بین این دو دانش …

شبکه اجتهاد: حقوقدان، اسلام‌پژوه و استاد فلسفه و سیاست و نوهٔ دختری حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی (بنیان‌گذار حوزهٔ علمیهٔ قم) در یادداشتی با عنوان «عذر تقصیر به پیشگاه مرجعیت» درباره حضرت آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی نوشت: ۱- به‏ تصدیق عموم ارباب معرفت، خبرگان واقعی (و نه رسمی)، دین شناسان و صاحب‌نظران در میدان فقاهت شیعی، حضرت آیت‌الله العظمی حاج آقا موسی شبیری زنجانی دامت برکاته یکی از شایستگان مرجعیت تقلید در زمان حاضر می‌باشند.‏ ۲- شاید اکثر خوانندگان این سطور، نام معظّم‌له را شنیده‌اند ولی برخی توفیق زیارت از نزدیک ایشان را نیافته باشند.‌ای کاش چنین توفیقی برای …

شبکه اجتهاد: این یادداشت شامل بیست نقد و تأمّل در واکنش به نامه ‌آیت‌الله یزدی است که در دو بخش تنظیم شده است. (بدیهی است، انتشار یادداشت زیر به منزله رد و یا تأیید محتوای آن نمی‌باشد) بخش اول) تأمّلاتی در متن نامه آقای یزدی به ‌آیت‌الله شبیری یک. جناب رییس اسبق دستگاه قضا! شما در آغاز نامه خود نوشته‌اید: «پیرو انتشار تصاویری در فضای مجازی از حضرتعالی در کنار برخی افراد مسئله دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری احترامی قائل نیستند؛ بدین وسیله به عرض می‌رساند، این موضوع ناراحتی و تعجب مقلِّدین و حوزویان را …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله سید احمد شبیری زنجانی (۱۳۵۲-۱۲۶۹ش) که فرزندش آیت‌الله‌ سید موسی شبیری زنجانی اکنون از مراجع برجسته شیعه است، از جمله مجتهدینی بود که از لزوم اعتدال فکری سخن می‌گفت و خواهان کمک فقها به آسان‌سازی امور روزمره زندگی مردم بود. وی حتی به پاسخ‌های پیچیده و دشوار برخی فقها به پرسش‌های شرعی مردم اعتراض می‌کرد و می‌گفت: «در جواب استفتا نباید تشقیق شقوق کرد و گرنه سؤال‌کننده در فهم مراد گیج شده و نمی‌تواند جواب را بر مورد سؤال تطبیق دهد … بلکه باید بر طبق صورت متعارف در عرف مردم پاسخ نوشت». وی معتقد بود …

وقتی حضرت امام را به زندان قیطریه بردند، مرحوم والدم نامه‎ای برای ایشان نوشت. این نامه را چندی پیش یافتم و مجدداً خواندم. تعبیری در آن بود که برای شما نقل می‎کنم: «اخیراً شعری را شنیدم و می‎خواهم آن را به خرج شما بگذارم… . در سینه دلم گم شد و تهمت به که بندم/ غیر از تو در این خانه کسی راه ندارد» به گزارش شبکه اجتهاد، نشریه حریم امام در شماره اخیر خود ​به بهانه سالگرد درگذشت ‌آیت‌الله حاج سید احمد زنجانی والد مکرم ‌آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی و از دوستان شفیق امام خمینی(ره) در محیطی صمیمی و …

کارشناسان ضمن انتقاد از روند تدوین طرح، تأکید کردند که قانون بانکداری بدون ربا که در سال ۱۳۶۲ تصویب شده در مقایسه با طرح جدید پیشرفته‌تر است و مطلب تازه‌ای در این طرح دیده نمی‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، طرح «قانون جامع بانکداری جمهوری اسلامی ایران» پس از کش‌وقوس‌های فراوان و ادغام چند طرح دیگر در کمیسیون اقتصادی مجلس در دست بررسی است. از زمان آغاز به کار اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا تاکنون انتقادات بسیاری به طرح‌های آماده شده وجود داشته و از جمله یکی از مهم‌ترین این انتقادات به اجرای آزمایشی قانون جدید ذیل اصل ۸۵ قانون …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله موسوی بجنوردی حضور زنان در ورزشگاه بر مبنای «اصالت الحلیه» فتوا به عدم اشکال آن داده و فی نفسه چنین امری را غیرشرعی نمی‌داند اما در ادامه چندین بار تاکید می‌کند که: «این حضور نباید با مسائل غیرشرعی و غیراخلاقی همراه شود. بدون شک اگر این حضور به مسائل غیراخلاقی و غیرشرعی همراه شود، جایز نیست.» ایشان آنگاه بخش دوم را نفی کرده و اعلام می‌دارد فضای ورزشگاه و فرهنگ مردم به گونه‌‌ای است که کار غیر شرعی در ورزشگاه اتفاق نخواهد افتاد فلذا نباید مانع حضور زنان در ورزشگاه شد! ایشان حتی مخالفت مراجع با این …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله مهدوی کنی بخش عمده‌ای از وقت و فرصت و عمر مفید خود را صرف جوانان دانشجویی کرده که قطعاً برای آن مرحوم به عنوان باقی صالح نوشته خواهد شد و توشه آخرت او خواهد بود؛ زیرا در ایامی که می‌توانست به هر رتبه و مرتبه سیاسی که تمایل داشت برسد و هر مقام و مسئولیتی را به‌راحتی در بالاترین سطح کشوری و سیاسی به دست آورد، دست از دنیا و امور مادی و مقام‌های ظاهری سیاسی کشید و در گوشه‌ای از تهران به تربیت و آموزش جوانانی همت گماشت که هم‌اکنون بیشترشان از ممتازان علمی و فرهنگی …

شبکه اجتهاد: مهم‌ترین راه رشد علمی طلاب جوان، تدریس است؛ با تدریس است که استعدادهای نهفته‌ی آنان شکوفا‌ می‌شود؛ احساس شخصیت‌ می‌کنند، آزموده‌ می‌گردند، دروسشان برایشان ملکه‌ می‌شود و… اکنون به برکت تضییقات ایجاد شده این راه بر خیل عظیمی از مشتاقان بسته شده است. سابقاً طلاب، با میل خود و به فراخور استعداد و توانشان هر استادی را‌ می‌خواستند انتخاب‌ می‌کردند؛ هرگز مجبور نبودند استادی را که به هر دلیل‌ نمی‌پسندند برای مدتی طولانی تحمل کنند؛ و چون با میل خودشان انتخاب‌ می‌کردند انگیزه‌شان نیز برای شرکت در درس افزایش‌ می‌یافت؛ استاد، برایشان تنها معلم یک درس نبود مربی …

کسانی که در مقام قانونگذاری هستند، فقه‌شناس و فقیه نیستند. آنچه در بحث تدوین قانون اساسی اتفاق افتاد این بود که برای تدوین آن همه فقها حضور موثر داشتند و برهمین اساس روح قانون اساسی در همه بخش‌ها با فقه سازگار است. ولی اکنون کسانی که در کرسی مجلس به عنوان قانون‌گذار نشسته‌اند، تمام تلاش‌شان این است که آن قوانین از دیدگاه شورای نگهبان مخالف با شرع نباشد. این چالش اساسی کشور در تعاض اخلاق و قانون است. به گزارش شبکه اجتهاد، فقه و اخلاق دو دانش در تعلیمات اسلامی هستند که یکی از آن‌ها به‌عنوان علم اخلاق، ناظر بر …

حجت‌الاسلام مسعودی از روش تناظر گزاره‌ای و روش گفت‌وگوی مشارکتی گام‌به‌گام به عنوان دو روش برای دستیابی به علم دینی از طریق مواجه مسائل روز با متون قرآنی و روایی یاد کرد و بر اهمیت خوانش مسئله‌محور از متون مقدس اشاره کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی، قائم‌مقام دانشگاه قرآن و حدیث و رئیس انجمن حدیث حوزه، به بحث پیرامون راهکارها و لوازم کاربردی‌سازی مطالعات قرآن و حدیث پرداخت و به پرسش‌هایی در این زمینه پاسخ داده است. قسمت نخست گفت‌وگو با عنوان «کارایی روش فهم پلکانی روایات در فرایند کاربردی‌سازی مطالعات حدیثی» چندی پیش منتشر شد. …

شبکه اجتهاد: متن زیر یادداشتی از حجت‌الاسلام عباسعلی مشکانی سبزواری، دکتری فقه سیاسی و مدرس دانشگاه باقرالعلوم(ع) در مورد ایجاد تحول در ارتباطات دوجانبه مراجع تقلید و نظام اسلامی می‌باشد که مفتاح آن را منتشر کرده است و در ادامه می‌خوانید: «پیشنهاد مى‌کنم… دادستان کل کشور و دو نفر از قضات عالى‌رتبه که سوابق حوزوى داشته باشند تشریف بیاورند تا آن چهار مسأله مهم درباره مهریه در محیط عالمانه و دور از عصبانیت حل و فصل شود و چنانچه آن چهار مسأله روشن شد، ان شاء الله به کار بسته شود و اگر بعضى از قوانین موجود با متون اسلامى …

شبکه اجتهاد: بانکداری اسلامی از چارچوب و اصول خاصی تبعیت دارد؛ از جمله این اصول می‌توان به رعایت موازین شریعت همچون ضوابط فقه اسلامی، اخلاق‌مداری، عدالت‌مداری و حرکت به سوی پیشرفت و توسعه پایدار و همه‌جانبه اقتصادی اشاره کرد. آنچه مدنظر این نوشتار است شناخت جایگاه و کارکرد «عدالت» در نظام بانکداری است. پیش از این در یادداشتی به این نکته اشاره شد که عدالت بانکی، صرفا در رفتار با مشتریان بانک خلاصه نمی‌شود. یک بانک عدالت‌مدار باید نسبت به کارکنان و مدیران، سهامداران و گروه رقبا رویکردی عدالت‌محور داشته باشد. از این‌رو انحصار عدالت‌محوری به موضع محدود مشتری‌مداری خطا …

شبکه اجتهاد: عدالت اجتماعی از موضوعات چالشی تحقیقات پژوهشگران است. حجت‌الاسلام دکتر سیدکاظم سیدباقری در جدیدترین یادداشت خود با عنوان “عدالت، راهبر قانون” به این مقوله پرداخته است که از منظرتان خواهد گذشت: قانون، ضوابط و اصول کلّی معیّنی است که از طرف یک منبع دارای قدرت و اعتبار اجتماعی، مقرر می‌شود و در آن برای همه کسانی که در قلمرو آن منبع قدرت زندگی می‌کنند، تکالیف، حقوق ومسؤولیتهایی معیّن گردد که همگان، قوی یا ضعیف، به رعایت آن ملزم باشند و به عواقب تخلّف از آن گردن نهند. قانون و عدالت، هر دو فراگیر و بهره‌آور برای جامعه می‌باشند …

شبکه اجتهاد: فقه از زمان امامان معصوم(ع) به صورت عام و فقه سیاسی به صورت خاص همواره متناسب با تحولات زمانی پیش رفته و به نیاز‌های جامعه پاسخ داده است. هر جامعه‌ای باید نظریاتش را بر اساس هنجار‌های بومی خویش تولید کند، بر این اساس فقه سیاسی، نرم‌افزار اداره جامعه است. در تمام زمان عصر غیبت، فقه سیاسی پاسخ‌گوی نیاز‌های فردی مومنان بود، ولی نمی‌توانست نظام را اداره کند و نیاز‌های نظامی و حکومتی را برآورده کند. کتاب‌های تخصصی فقه سیاسی و اندیشه سیاسی و هم چنین رشته‌های تحصیلی در این زمینه وجود نداشت و شعله اندکی از فقه سیاسی …

قرارداد «جعاله تأمین هزینه‌های ضروری زندگی» که در بانک ملی ایران اجرایی می‌شود، دارای ایرادات فقهی و حقوقی است و این بانک علی‌رغم تذکرات دفتر مقام معظم رهبری نسبت به این مسئله همچنان در حال اجرای این قرارداد است. به گزارش شبکه اجتهاد، براساس اطلاعات واصله، بانک ملی ایران، دست‌کم به مدت یک سال است که قراردادی با عنوان «جعاله تأمین هزینه‌های ضروری زندگی» را اجرایی می‌کند که دارای ایراد شرعی است و حتی از طرف دفتر مقام معظم رهبری هم نسبت به این موضوع و لزوم پایان دادن به اجرای آن هشدارها و تذکرات لازم داده شده اما علی‌رغم …

شبکه اجتهاد: ظرف هفته‌ها‌ی اخیر بحث‌ها‌ی زیادی بین صاحب نظران در مورد حوزه و سکولاریسم مطرح شد. آنچه مسلم است قول به جدایی دین و حوزه‌ها‌ی دینی از سیاست، بر خلاف مسلّمات و الفبای دین و شریعت است و بدون شک همه انبیای الهی تحقق اهداف والای معنوی و اخلاقی و عدالت خواهی و ایجاد قسط را از رهگذر تحقق حکومت الهی دنبال می‌کرده اند و هیچ حکومت نامشروعی را ـ جز از باب تقیه ـ تأیید نمی‌کردند، اما این همه ماجرا نیست و در این میان نکات دیگری مطرح است که باید در این بحث بدانها هم توجه کرد: …

اختصاصی شبکه اجتهاد: محمدتقی شهیدی، شاگرد مبرز مرحوم آیت‌الله میرزا جواد تبریزی، سال‌هاست که یکی از مهم‌ترین کرسی‌های تدریس خارج فقه حوزه علمیه قم را در اختیار دارد. عضو هیئت استفتاء آیت‌الله سیستانی، در خلال مباحث مکاسب محرمه که در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ تدریس کردند، به بحث لهو پرداخته است. در زیر، بخش‌هایی از گفته‌های ایشان در این رابطه می‌آید. ایشان در این مختصر، اقسام قمار را مطرح کرده و ادله هر یک را به‌صورت مختصر بررسی می‌کنند. بحث درباره قمار و ادله حرمت آن است. قمار دارای چهار قسم است: قسم اول: بازی با آلات قمار همراه با برد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: شناخت موضوع، شرط موفقیت در هرگونه فعالیت درباره آن است. جست‌وجو از امری که از آن تصوری نداریم و یا از آن تصور ناقصی داریم، عقیم و ناکام است. تصور ناقص و نارسا سبب می‌شود تا ابزارهای شایسته برگرفته نشود. موفقیت در درس خارج، پیش از آن که محتاج روشها و ابزارهای مناسب باشد، در گرو تصور کاملی است که طلبه از آن دارد. به خاطر نداشتن تعریفی از درس خارج، طلاب وارد فضای مه‌آلودی جدید می‌شوند. در این فضا نمی‌دانند چگونه درس بخوانند؟ کدام استاد را برگزینند؟ در درس کدام موضوع فقهی یا اصولی شرکت کنند؟ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ محمّدجواد فاضل لنکرانی استاد باسابقه حوزه علمیه قم و رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (علیه‌السلام) در بخش اول گفتگوی خود پیرامون «عقد بیمه» اظهار کرد: معاملات شکل‌‌های بسیار جدید پیدا کرده، و اگر فقه بخواهد توقف کند در اینکه این معاملات باید تحت یکی از عناوین رایج درآید در بسیاری از موارد مشکل پیدا می‌‌کنیم، اصلا هرچه زمان پیش می‌‌رود، معاملات جدید پیدا می‌‌شود، مثلاً معاملات بازار بورس، یا بیع زمانی نه تحت عنوان بیع است، نه اجاره، نه صلح بلکه یک معاملۀ جدید است. پس به نظر ما از ادلّه استفاده می‌‌شود برای تصحیح …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اگر حوزه‌‌های علمیه غیر سکولار باور دارند که اندیشه‌‌های دینی باعث شکوفایی و رشد اقتصاد سالم است. اگر باور دارند که اسلام و تحقق آن نه تنها منافاتی با کار و تولید و درآمدزایی ندارد بلکه کار و تولید و عقل اقتصادی داشتن بخش با اهمیت و تعیین کننده زندگی دیندارانه است، ای‌کاش به جای شنیدن این حرف‌ها از بالاترین مقامات حوزوی در نگرش بزرگان و اعاظم فقاهت به مقوله اقتصاد تحولی رخ می‌داد. درس‌‌های اصلی حوزه با تعادل و منطق عقلانی بین اقامه الصلاه و ایتاء الزکات با مفهوم شامل و جامع نماز (پیوند جامع و …

اکنون این حوزه با سوابق علمی و تاریخی و سیاسی کم‌نظیر، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گسترش کمّی و کیفیِ در خورد توجّهی یافته و ظرفیت شایانی برای پرورش علماء و محققان اسلامی در رشته‌های گوناگون پدید آورده است که شکوفائی این ظرفیت نیازمند مدیریتی جامع و پویا است. اختصاصی شبکه اجتهاد: مکتب اسلام مبتنی بر سه اصل مبدأ، معاد و رهبری الهی برای همه ابعاد مادی و معنوی بشر به مقتضای جامعیت و در هر عصری به مقتضای خاتمیت و جاودانگی آن، برنامه و دستورالعمل دارد؛ در این میان، رهبری الهی به عنوان موهبتی الهی و پیونددهنده دو اصل …

شبکه اجتهاد: منزلت روحانیت متاثر از تحولات جهانی عصر جدید و شرایط پس از پیروزی انقلاب اسلامی دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است و احساس مساله بودگی در آن در چند سال اخیر زیاد شده است. فارغ از ارزیابی‌های شتاب زده درباره کاهش آن و لزوم نگاه دقیق تر بدان، کشف عوامل موثر بر آن نیز بسیار قابل توجه است. موسسه صراط مبین در راستای توجه به این مساله کتابی با عنوان «بررسی وضعیت و راهکارهای ارتقاء منزلت روحانیتم به همت حجت‌الاسلام وحید نجفی منتشر نموده است. بخش‌هایی از این کتاب با رجوع به اندیشمندان حوزوی و مصاحبه با آنها …

رئیس انجمن حدیث حوزه با تأکید بر ظرفیت قرآن و حدیث برای تمدن‌سازی و تحقق این تمدن در قرون اولیه تاریخ اسلام به بیان راهکاری خود در راستای کاربردی‌سازی مطالعات قرآن و حدیث در عصر حاضر پرداخت و از روش فهم پلکانی روایات به عنوان روش نوینی در فرایند فهم حدیث یاد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام عبدالهادی مسعودی، قائم‌مقام دانشگاه قرآن و حدیث، در گفتگویی به بحث پیرامون راهکارها و لوازم کاربردی‌سازی مطالعات قرآن و حدیث پرداخته و پرسش‌هایی در این زمینه پاسخ داده است. یکی از سؤالاتی که امروزه در مجامع علمی زیاد مطرح می‌شود این است …

بنده معتقد به تحول در متون هستم؛ اما تحول در متون، به‌معنای عوض کردن متون نیست. بنده معتقدم اولویت اول این است که همین کتاب‌های موجود خوانده شود؛ اما لازم نباشد که طلاب از ابتدا تا آخر آن‌ها را بخوانند. می‌شود بخشی از این کتب را حذف کرد و حذفیات را برای تکمیل مطالعات بگذارند تا طلبه بتواند جاهای خوب آن را بخواند. ما امروز در حوزه کسانی را داریم که بتوانند مکاسب، رسائل و کفایه به‌روز بنویسند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست از فضلا و اساتید حوزه علمیه قم است که عضویت در جامعه مدرسین حوزه …

چنانچه توصیه بر آن است که می‌توان با نظارت دقیق‌تر مانع از صوری‌سازی تسهیلات مشارکتی شد، آیا نمی‌توان این مکانیسم نظارتی را برای تسهیلات مبادله‌ای بکار گرفت؟ شبکه اجتهاد: پس از تهیه طرح «قانون جامع بانکداری جمهوری اسلامی ایران» از تلفیق و تجمیع سه طرح «طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران»، «طرح بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران»، «طرح تاسیس بانک توسعه جمهوری اسلامی ایران» و یک لایحه «اصلاح قانون پولی و بانکی کشور» توسط جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در برخی از مجامع علمی بحث‌ها و نقدهایی نسبت به این طرح ایراد شده است. جدیدترین این واکنش‌ها ارسال نامه‌ای از …

رئیس مجمع‌جهانی تقریب مذاهب اسلامی گفت: مسئله عجیب در این میان آن است که در فعالیت‌های تقریبی مشکل چندانی با خارجی‌ها نداریم و متأسفانه بیشترین مشکلات از ناحیه داخل است و برخی نهادها و عناصر داخلی در این خصوص مانع‌تراشی می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی در خاندانی از دیار سلطان آباد اراک دیده به جهان گشود. پدر وی مرحوم آیت‌الله‌ حاج شیخ حبیب‌الله اراکى از فقهای وارسته و برجسته عصر خود بود. او که دارای روحیه‌ای انقلابی و ضد استکباری بود به دلیل درگیری‌ای که با خاندان پهلوی به پیدا کرد به کشور عراق مهاجرت کرد، لذا …

شبکه اجتهاد: در اعتراضات دی‌ماه ۹۶ و ادامهٔ کم‌رمق آن در اوایل تابستان ۹۷، شاید برای اولین بار در تاریخ چهل‌سالهٔ جمهوری اسلامی، حوزه و روحانیت به‌صورت واضح و مستقیم در شعارهای مردم مورد هجمه قرار گرفت. بی‌شک یکی از ریشه‌های این هجمه وجود ذهنیت این‌همانی میان حوزه و حکومت است؛ مسأله‌ای که مباحثات آن را در قالب یک پروندهٔ ویژه در مصاحبه با صاحب‌نظران مورد بررسی قرار داد. اما شاید بتوان مسأله را از یک زاویهٔ دیگر نیز مورد بررسی قرار داد و آن سهم تأثیر کم‌کاری یا کج‌کاری مؤسسات علمی و پژوهشی زیرمجموعه یا مرتبط به حوزهٔ علمیه …