تصور میکنیم احادیث مشترک صرفاً یک امر تشریفاتی است که در ویترین بگذاریم تا کمی دلها نرم شود. اما امام کاظم(ع) کارکرد این اخبار را به فضای اجتماعی و حل مسائل امت ارتقا داده است. حادثه برای امت رخ میدهد. امام(ع) میفرمایند شما شیعه و سنی، بیایید این اخبار مورد قبول طرفین را مبنای استنباط خودتان برای مواجهه با حوادثی …
Read More »آخرین اخبار
نگاه استاد احمد مبلغی به مسیر پیش روی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در سالروز تأسیس آن؛
دیدگاه و نظر/ یادداشت؛
بازکاوی شرط «عندالاستطاعه» در پرداخت مهریه/ مائده رضائی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مهریه، مالی است که زوج هنگام ازدواج به نشانهی صداقت در علاقه به زوجه میدهد یا متعهد به پرداخت آن میگردد. زن پس از عقد ازدواج، مالک نصف مهریه و پس از نخستین مقاربت، مالک نیم دیگر میشود و همچنان در ذمّهی زوج است تا یا به زوجه بپردازد یا توسط او ابراء شود. اگر زوجه ابراء …
Read More »
گزارش نشست؛
لوازم فقهی «اطلاق» در نظریه ولایت مطلقه فقیه
حجتالاسلام محمد متقیان تبریزی، محقق و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم، در نشست علمی «لوازم فقهی اطلاق در نظریه ولایت مطلقه فقیه» که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد، به واکاوی ابعاد نظری و لوازم فقهی «اطلاق» در ساختار ولایت مطلقه فقیه پرداخت. وی در این ارائه، ضمن طبقهبندی دیدگاههای فقها درباره گستره ولایت فقیه، مراتب تصرف ولی …
Read More »
یادداشت؛
فقه نظامات اجتماعی: پیشنهاد راهبردی برای کاربردی کردن فقه در جامعه/ علی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: آموزش فقه در مدارس علمیه، عمدتاً بر پایه فقه فردی استوار بوده است؛ رویکردی که با وجود پیشینه غنی و ارزشمند خود، امروزه پاسخگوی نیازهای نوپدید جوامع اسلامی نیست. ازاینرو، ضرورت حرکت به سوی «فقه نظامات اجتماعی» بهعنوان رویکردی نو در دانش فقه، بیش از پیش احساس میشود. رهبر انقلاب در پیام خود به همایش یکصدمین سال …
Read More »
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم:
جامعه فقهی در خصوص مرجعیت زنان باید وارد بحث عمیق علمی شود
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره به سخنان رهبر انقلاب درباره «زنان مجتهده» گفت: جامعه فقهی کشور ملزم است در پرتو ادلّه علمی و مبانی فقهی، در خصوص دامنه و چگونگی پذیرش نظریه اجتهاد زنان، وارد بحث و مداقّهای عمیق شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ محسن فقیهی در اولین جلسه بحث «مرجعیت و قضاوت …
Read More »
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان تصریح کرد؛
نقش «خواهران طلبه» نیازمند باز تعریف جدی است/ لزوم تقویت نقش و تأیید حضور مؤثر زنان در سطوح بالای حوزه علمیه
آیتالله علمالهدی با تأکید بر ضرورت تشکیل کمیسیون مستقل و رسمی برای خواهران طلبه، خواستار بازتعریف جدی نقش بانوان طلبه در ساختار حوزههای علمیه شد و گفت: باید نقش خواهران طلبه تقویت شود و حضور مؤثر آنان در سطوح عالی تصمیمسازی حوزه مورد تأیید و حمایت قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله سید احمد علمالهدی در دیدار با اعضاء …
Read More »
استاد قنبریان مطرح کرد؛
الگوی حکمرانی در فقه شیعه؛ توزین ولایت میان حاکم شرعی و آحاد جامعه
الگوی حکمرانی در فقه شیعه، نه حکومتی محض است و نه مردمی خالص؛ بلکه بر پایه اصل بنیادین «توزین ولایت» میان حاکم شرعی و آحاد جامعه بنا نهاده شده است. با وجود سابقه چهلساله در امر حکمرانی، فقه رایج شیعه گنجینهای از تصرفات حکمیه و اختیارات واگذارشده به مردم دارد که نیاز به صورتبندی مجدد دارد. این الگو، حتی در …
Read More »استفتائات جدید از رهبر انقلاب
استفتائات جدید مطابق با فتوای رهبر معظم انقلاب از جمله «ضمان سهل انگاری»، «اقتدا به امام جماعت ناشناس»، «جبران تورم قرض»،«سینه زنی شور»، «لطمه زنی در عزاداری» و «عزاداری در مجتمع مسکونی» منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیتالله خامنهای منتشر شد. متن ذیل، ۲۱ سؤال و جواب در موضوع عبادات و معاملات است …
Read More »نامه آیتالله سبحانی به رئیس قوه قضائیه درباره اصلاح قانون مهریه
باید در تمام عقدنامهها، پرداخت مهریه به عندالاستطاعه باشد نه عندالمطالبه، و لذا زوجه به هنگام درخواست مهریه باید استطاعت زوج را در نظر بگیرد و اگر مستطیع باشد مطالبه کند و در غیر این صورت حق مطالبه نخواهد داشت و در نتیجه کشیدن موضوع به محکمه بیوجه خواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت قرار گرفتن طرح اصلاح …
Read More »
در گفتوگو با مؤلف کتاب فتوای هستهای بررسی شد؛
فتوای تحریم سلاح هستهای؛ اجتهاد فقهی یا حکم مصلحتی؟/ استدلال به جواز تولید سلاح هستهای برای بازدارندگی، قابل نقد است
فتوای تحریم سلاح هستهای از سوی حضرت آیتالله خامنهای، گرچه با استقبال گسترده مراجع فقهی و محافل بینالمللی روبهرو شد، اما برخی کوشیدهاند آن را نه یک فتوا، بلکه حکمی حکومتی یا مصلحتی تفسیر کنند؛ برداشتی که ریشه در خلط میان «فتوا»، «حکم حکومتی» و «احکام ثانوی» دارد. در حالیکه این دیدگاه از سوی فقیهی جامعالشرایط و در جایگاه مرجعیت …
Read More »نظر آیتالله بروجردی درباره پابوسی و عتبهبوسی/ مهدی مسائلی
شبکه اجتهاد: بر پایهی دیدگاه مرحوم آیتالله سید حسین بروجردی (۱۲۵۴ـ۱۳۴۰ش)، صورت و شکل سجده، اختصاص به عبادت خداوند متعال دارد؛ ازاینرو ایشان هرگونه رفتار مشابه با سجده، همچون پابوسی یا بوسیدن عَتبهی حرم امامان(ع) ـ یعنی قسمت پایینی چهارچوب درِ ورودی حرم ـ را بهشدت نهی میکردند. در این نوشتار، برخی خاطرات شاگردان و نزدیکان آن فقیه بزرگوار در …
Read More »
دو چهره یک اندیشه؛
تفاوتها و شباهتهای امام موسی صدر و سید حسن نصرالله
امام موسی صدر و سید حسن نصرالله دو چهره شاخص، محبوب و اثرگذار در تحولات سیاسی جهان اسلام که بنابر سالها مقاومت و دفاع از حقوق مظلومین در برابر اشغال و کشتار رژیم صهیونیستی هر کدام سرنوشت تراژیکی را تجربه کردند؛ یکی ربایش و سالها بیخبری و دیگری شهادت. این دو شخصیت با اینکه هر کدام زاییده عصر و زمان …
Read More »
یادداشت وارده؛
چند پرسش درباره «دروس خارج فقه تخصصی مسألهمحور»/ حشمت آشتیانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر، با گسترش مسائل پیچیده اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، فقه با چالشهایی نوین مواجه شده است. انتشار پوستر «دروس خارج فقه تخصصی مسألهمحور» در شبکههای اجتماعی، نشانهای از تلاش برای پاسخگویی به این نیازهاست. این تحول، پرسشهایی جدی را مطرح میکند: آیا چنین رویکردی به غنای فقه مصطلح میافزاید یا روشها و ساختارهای آن را با …
Read More »
استاد شبزندهدار مطرح کرد؛
کارآمدی روش حلقات در برابر کفایه؛ چرا این کتاب در حوزه رونق نیافت؟
کتاب حلقات شهید صدر از نظر محتوا و منهج حقیقتاً کتاب درسی مفید و کارآمدی است. در مقایسه هر مبحثی از کفایه با حلقات، معلوم میشود نحوۀ ارائۀ کتاب حلقات کارآمدتر و قویتر است. اما ازآنجاکه شهید صدر روش مألوف در کتابهای اصولی را به هم زده، باعث شد در حوزهها مقداری آن رونقی که این کتاب استحقاقش را داشت، …
Read More »
استاد مدرسی یزدی عنوان کرد:
اگر روایات امام عسکری (ع) نبود، فقه نقصان بزرگی داشت
عضو فقهای شورای نگهبان گفت: مسائل مهمی از معارف و احکام از امام عسکری (ع) به ما رسیده است که شاید اگر به ما نرسیده بود، فقه نقصان بزرگی داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با سالروز ولادت باسعادت امام حسن عسکری (ع)، استاد سید محمدرضا مدرسییزدی، عضو فقهای شورای نگهبان، ظهر امروز در جمع کارکنان این شورا سخنرانی کرد. …
Read More »
تازههای نشر؛
تأثیر شرایط اجتماعی بر اجتهاد
کتاب «تأثیر شرایط اجتماعی بر اجتهاد (گفتگو با جمعی از استادان حوزه و دانشگاه)» به کوشش حججاسلام والمسلمین حسنعلی علیاکبریان، عبدالله جوان و مصطفی میراحمدی در گروه فلسفه فقه و حقوق پژوهشکده فقه و حقوق تهیه و منتشر گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، به همت پژوهشکده فقه و حقوق و اداره نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کتاب «تأثیر شرایط …
Read More »
آیتالله سبحانی مطرح کرد:
تجلیل از موسوعه «آیاتالأحکام»؛ جلوههای نوآوری فقهی در قرآن
در مراسم تجلیل از موسوعه «آیاتالأحکام» در پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم(ع)، آیتالله جعفر سبحانی ضمن تقدیر از این اثر ارزشمند بر ضرورت اتکای فقه اسلامی به کتابالله تأکید کرد و گفت: «در هر مسئله فقهی باید ابتدا به قرآن کریم مراجعه کنیم و بررسی نماییم که آیا میتوان از آیات الهی بهرهبرداری کرد؛ چه از طریق دلالت مطابقی، …
Read More »خطابات قانونیه امام خمینی(ره)؛ فراتر از قضایای حقیقیه محقق نائینی
برخی از تبیینهای ارائه شده از مبانی فکری امام خمینی (ره)، از جمله نظریه «خطابات قانونیه» و «نقش زمان و مکان در اجتهاد»، دچار فهم نادرست شده و به بیراهه رفتهاند. برخی تفاسیر، چه از سوی شاگردان باواسطه و چه بیواسطه، با عمق دیدگاه ایشان فاصله داشته و بیگانه است. این ادعا که نظریه خطابات قانونیه صرفاً شکل تصحیحشده و …
Read More »ابتکارات علمی، ضرورت توسعه مباحث فقهی و اصولی/ حسین بنیادی
اختصاصی شبکه اجتهاد: ابتکارات علمی در تمام رشتهها و شاخههای علوم، موجب توسعه مسائل و مباحث و در نتیجه رسیدن به پاسخ صحیح و راهگشا در علوم میشود. منظور از ابتکارات علمی گاهی در محتوای علوم میباشد و گاهی ابتکار سازمانی در جهت بخشیدن تلاشهای مجامع علمی برای رسیدن به افقهای جدید، تولید علم و ارائه نظریات متقن و جدید …
Read More »روایت استاد عابدی از التزام فقهی شهید سیدحسن نصرالله؛ جنگ بدون خروج از دایره شریعت
حجتالاسلام والمسلمین احمد عابدی صبح امروز در درس خارج خود، به مناسبت سالروز شهادت سید حسن نصرالله رحمهاللهعلیه، تصویری جامع از این شهید مقاومت ارائه داد؛ تصویری که او را نهتنها فرماندهای شجاع، بلکه الگویی کمنظیر در دیانت، معنویت، التزام فقهی و مسئولیتپذیری اجتماعی نشان میدهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، درس خارج امروز حجتالاسلام والمسلمین احمد عابدی رنگ و بوی …
Read More »بررسی ظرفیتهای فقه امامیه در عرصۀ قانونگذاری
استاد ورعی معتقد است هرچند برخی فقیهان با نگاهی حداقلی، حکومت را صرفاً مجری شریعت میدانند، با بررسی همۀ اختیاراتی که در فقه سنتی برای حاکم (اعم از معصوم و غیرمعصوم) در نظر گرفته شده، میتوان به این اصل کلی دست یافت که فقه امامیه از ظرفیت کافی برای بهرسمیتشناختن حق قانونگذاری برای حکومت، البته در قلمروی معین (حوزۀ عمومی) …
Read More »لزوم بازبینی مفهوم «جهاد» در عصر مدرن/ هادی مصباحالهدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در دنیای امروز، با پیشرفت فناوری، مفهوم «جهاد» به طور قابل توجهی دستخوش تغییر و تحول عمیق شده است. از آنجا که جهاد بهعنوان یک اصل اساسی در دین اسلام، همواره با مفاهیم مقاومت، دفاع و ترویج حق مرتبط است، بازبینی این مفهوم در عصر مدرن و به ویژه با توجه به فضای مجازی، ضروری به نظر …
Read More »گنجینه تصاویر منتشرنشده استاد علیاکبر الهی خراسانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: این مجموعه شامل ۷۴ تصویر ناب و کمتر دیدهشده از مرحوم حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ علیاکبر الهی خراسانی است که برای نخستین بار در دسترس علاقهمندان قرار میگیرد. این تصاویر از سالهای آغازین دوران طلبگی و حضور در محضر اساتید برجسته حوزه آغاز شده و تا سالهای پُرثمر ریاست بر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی امتداد …
Read More »از نظریهپردازی تا حکمرانی: مسیری برای تحقق علم دینی/ قاسم پورمسئلهگو
اختصاصی شبکه اجتهاد: مدتهاست که گفتمان علم دینی از یک بحث صرفاً نظری و دانشگاهی فراتر رفته و به ضرورتی مبرم برای پاسخگویی به چالشهای اجتماعی تبدیل شده است. این یادداشت تحلیلی که بر اساس سخنرانی اخیر دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجتالاسلام والمسلمین خسروپناه، تدوین شده، به این نکته کلیدی میپردازد که چگونه میتوان از نظریهپردازی صرف عبور کرد …
Read More »باغبان دانش: یادها و روایتها
حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ علیاکبر الهی خراسانی، بنیانگذار بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، با مدیریتی خردمندانه، اخلاقی متعالی و سعهصدری کمنظیر، این نهاد را از مرحله ایدهای نوپا به قطبی تأثیرگذار در پژوهشهای اسلامی جهان تشیع ارتقاء داد. ایشان در خاطره شاگردان و همکاران، نمادی ماندگار از پیوند علم، اخلاق و خدمت صادقانه به مکتب اهل بیت(ع) است؛ عالمی …
Read More »تصاویر ویژه از وداع باشکوه و یادبود استاد فرزانه علیاکبر الهی خراسانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: پیکر مطهر حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ علیاکبر الهی خراسانی، عالم خدمتگزار و بنیانگذار بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، با حضور گسترده علما، اساتید، طلاب و اقشار مختلف مردم از صحن کوثر حرم مطهر رضوی تشییع شد. در این آیین باشکوه، نماز میت بر پیکر آن استاد فقید به امامت آیتالله مهدی مروارید اقامه گردید و صحنههایی …
Read More »حکمرانی زمینهساز؛ منظومه فکری رهبر انقلاب و نسبت آن با مردمسالاری دینی و فقه جواهری
عنصر «مصلحت» که از فقه جواهری فهمیده میشود، بسیار مؤثر است و درک نادرست از آن، موجب سرخوردگی برخی جریانهای عدالتخواه و حتی تبدیل آنان به منتقدین تندرو شده است. با توجه به راهبردهای سیاست خارجی نظام بر پایه عزت، حکمت و مصلحت، فهم صحیح مصلحت از چالشهای اصلی است که نیازمند تشخیص ولی فقیه میباشد و در آن، گاهی …
Read More »فقه الاجتماع؛ طرحی نظری با پیشنهادهای اجرایی و عملیاتی/ حمید مغربی
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه الاجتماع، بهعنوان شاخهای نوین از دانش فقه، تنها یک بحث انتزاعی یا نظری در قلمرو اجتهاد نیست، بلکه افقی تازه برای بازسازی نظام آموزشی و پژوهشی حوزههای علمیه و نیز پیوند مؤثر آنها با دانشگاهها میگشاید. این حوزه، با تغییر موضوع از افعال فردی به پدیدهها و روابط اجتماعی، ظرفیت آن را دارد که اجتهاد را …
Read More »ارزیابی نظام پولطلا از منظر مکاتب فقهی نجف و قم/ سید محمدصدرا متولی امامی
اختصاصی شبکه اجتهاد: همانطور که نظریه ولایت مطلقه فقیه را نمیتوان با اکتفا به نصوص و متون اسلامی اثبات نمود و نیازمند دلیل عقلی و نگرش مقاصدی به شریعت است، نظریه پولطلا را نیز نمیتوان با اکتفای به نصوص و ادله لفظی اثبات نمود و باید، درک عقلی و مقاصدی را در مسیر استنباط دخالت داد. مرحوم صاحب جواهر (رض) میگوید: …
Read More »از خاموشی تا ناموری؛ سوگنامه عالمان در ارتحال استاد الهی خراسانی
با کوچ جاودانه استاد فرهیخته، حاج علیاکبر الهی خراسانی، بارانی از پیامهای تسلیت بر آسمان حوزه و فرهنگ بارید؛ مراجع معظم، عالمان، اساتید و مرکز علمی در سوگ او قلم به تعزیت گشودند و عظمت نام و یادش را گواهی دادند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مرگ چونان باد سموم همه چیز را در هم میپیچد و رفتگان را به دیار …
Read More »