آخرین اخبار

محمدجواد ارسطا در بررسی مسائل حقوقی کشور و ارتباط آن با فقه حکومتی عنوان کرد: بعد از پیروزی انقلاب ما در هنگامی که می‌خواستیم قوانین را بر اساس فقه اسلامی تدوین کنیم با یک چالش‌هایی روبرو شدیم که بعدها فهمیدیم این چالش‌ها ناشی از نحوه نگاه ما نسبت به فقه بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا استاد سطح خارج حوزه علمیه قم و عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی دانشگاه تهران در بررسی مسائل حقوقی کشور و ارتباط آن با فقه حکومتی گفت: بعد از پیروزی انقلاب ما در هنگامی که می‌خواستیم قوانین را بر اساس …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مقاله‌ای که در پی می‌آید، برگرفته‌ای از کتاب «سازمان روحانیت؛ کاستی‌ها و بایستگی‌ها» است که در سال ۱۳۷۴ یعنی ۲۱ سال قبل به‌عنوان اولین کتاب تدوین یافت، اما به خاطر مصلحت حفظ اعتبار حوزه تاکنون از انتشار آن خودداری کرده‌ام. البته بخش‌هایی از این فصل که مربوط به متون آموزشی است، به صورت مقاله‌ای جداگانه در یادنامه شهید صدر انتشار یافته است: کاستی‌های متون آموزشی حوزه  مشکل اساسی متون آموزشی حوزه این است که نویسندگان آن ـ جز در مواردی اندک ـ آنها را به قصد متن آموزشی شدن تدوین نکرده‌اند و در همین راستا مخاطب ویژه …

آیات عظام مکارم شیرازی، سبحانی و نوری همدانی از حجت‌الاسلام سیدعلی موسوی اردبیلی برای شکستن مهر مرجعیت پدر فقیدشان تقدیر و تشکر کردند و این اقدام را سبب عظمت روحانیت و مرجعیت شیعه دانستند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حضرت آیت‌‌الله ناصر مکارم شیرازی در ابتدای درس خارج فقه خود در مسجد اعظم در بخشی از سخنان خود از فرزند مرحوم آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی در شکستن مهر این مرجع تقلید تشکر کرد و گفت: فرزندان مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی دفاتر مرجعیت را تعطیل کردند که این سنت سلف صالح است که مهر مرجع فقید را شکسته و دفاتر او را …

مراجع عظام قم در دیدارهای جداگانه‌ای که به مناسبت هفته وقف انجام گرفت، بر ضرورت احیای وقف و شناسایی نیازهای روز جامعه برای وقف تأکید کرده و خواستار برنامه‌ریزی برای ترویج و توسعه وقف از جمله تأسیس صندوق بین‌المللی موقوفات شدند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه پنجشنبه گذشته به منظور گزارشی از فعالیت‌های این سازمان به مراجع عظام تقلید وارد شهر قم شد و با حضرات آیات صافی گلپایگانی، شبیری زنجانی، جوادی آملی، سبحانی، نوری همدانی و علوی گرگانی دیدار و گفتگو کرد. شناسایی و معرفی قبور مطهر فرزندان ائمه(ع) در دیگر …

اگر بنا باشد با علوم انسانی غربی جامعه را اداره کنیم و بعد بگوییم نظام ما اسلامی است این به شوخی نزدیکتر است! جز با وارد کردن فقه به متن علوم انسانی، این علوم تولید نمی‌شوند؛ علوم انسانی را دانشگاهیان نمی‌توانند تولید کنند؛ من این مطلب را در دانشگاهها هم عرض کرده‌ام؛ تعارف هم ندارد؛ تولید علوم انسانی اسلامی فقط از طلبه مجتهد بر می‌آید. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد، در جلسه‌ای که با حضور برخی از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه تهران، در محل حوزه علمیه امام رضا(ع) این شهر و با موضوع «تحول در فقه …

ویژه نامه «شیخ مفید» در ۸ بخش اصلی و بیش از ۴۰ مطلب در محورهای مختلف در فضای مجازی عرضه و در دسترس کاربران قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با سالروز بزرگداشت شیخ مفید (ره)، ویژه نامه این فقیه بزرگ شیعه در پایگاه اینترنتی حوزه (www.hawzah.net) به‌روز رسانی شد. این ویژه نامه در ۸ بخش اصلی شامل بیش از ۴۰ مطلب در محورهای زیر در دسترس کاربران قرار دارد: – زندگی نامه شیخ مفید (ره) – استاد ذوالفنون – آثار شیخ مفید (ره) – عنایت امام زمان عجل الله تعالی فرجه به شیخ مفید (ره) – بر بال …

شبکه اجتهاد: شاید اگر ده سال پیش، آقازاده‌ای پس از فوت پدر مرجعش، دفاتر وی را می‌بست و بطلان وکالت‌های او را اعلام می‌کرد، هیچ‌گاه خبر «شکستن مهر مرحوم آیۀالله موسوی اردبیلی توسّط فرزندشان» آن‌قدر اهمّیّت و شانسی برای رسانه‌ای شدن نمی یافت. تا یکی‌دو دهه پیش، جای هیچ شبهه‌ای نبود که پس از فوت مرجع تقلید، وکالت‌های وی باطل شده و لازم است دفاتر وی نیز جمع گردیده و به همراه باقی‌مانده وجوهات شرعی، به مرجع اعلم زنده تحویل گردد؛ امّا چند سالی است که فوت برخی از مراجع، هیچ تأثیری بر تشکیلاتشان نداشته و امورات مرجعیّت آن‌ها توسّط …

با توجه به این‌که برخی از مشکلات موجود در حوزه زنان و خانواده منشأ فقهی دارند، شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اساس رهنمودها و ارشادات رهبر انقلاب تصمیم گرفت شورایی تخصصی در خصوص مسایل زنان و خانواده تأسیس کند تا به حل این مشکلات به‌صورت مبنایی بپردازد؛ اما با گذشت چند سال از خبر راه‌اندازی این شورا، هنوز در رابطه با نحوه فعالیت‌های این شورا و جزییات آن اطلاع‌رسانی نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، در اواخر دوره هفتم مجلس شورای اسلامی، تعدادی از نمایندگان زن مجلس و اعضای شورای فرهنگی اجتماعی زنان شورای …

«الفکر والاجتهاد؛ دراسات فی الفکر الإسلامیّ الشیعی» جدید‌ترین اثر دکتر زکی المیلاد پژوهشگر نواندیش شیعه عربستانی توسط مرکز الحضاره‌ی بیروت روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به طور کلی اندیشه‌ شیعه، اندیشه‌ای عقلی و عقل‌گرایانه است؛ اما در سیر اندیشه‌ی اجتهادی امامیه جریاناتی که نگرش منفی به عقل داشته‌اند از این قاعده مستثنی شده‌اند. «جایگاه عقل و تأثیر آن در علم دینی»، محور اصلی مباحث کتاب «الفکر والاجتهاد؛ دراسات فی الفکر الإسلامیّ الشیعی» است و نویسنده تلاش کرده این مساله را مورد کنکاش قرار دهد. زکی المیلاد در مقدمه‌ کتاب می‌نویسد: تصویر تفکر اسلامی شیعی در تاریخ، تصویری …

در سالروز رحلت پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) و سبط اکبر ایشان امام حسن مجتبی (ع)، مطابق رسم دیرین مهر مرجع فقید آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی (ره) در حضور علما و نمایندگان مراجع شکسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نامه‌نگاری‌ها و ارتباطات افراد مورد اعتماد جامعه، شخصیت‌های مذهبی و اجتماعی از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است. آن‌ها برای ارسال نامه‌های خود از مهر مخصوصی استفاده می‌کنند که فقط در اختیار خودشان است و هرگونه نقل مطلب مکتوب که مهر مذکور در آن نباشد مورد قبول نیست. مرجع فقید آیت‌الله موسوی اردبیلی (ره) برای ارسال نامه‌ها خود به افراد و نهادها …

استاد مطرح حوزه علمیه نجف گفت: تمسک به شیوه آیت‌الله خویی در نقد احادیث و تدقیق در آن‌ها می‌تواند مانع تلاش‌های غیر علمی و مبتنی بر احادیث ضعیف شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدرضا سیستانی در درس خارج خود به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد ارتحال آیت‌الله خویی گفت: آیت‌الله العظمی خویی شعله نورانی بود که پیشگامان حوزه‌های علمیه سال‌ها از نور وجودش بهره بردند و همچنان میراث فکری ایشان، ماندگار است و تا مدت‌های مدید چراغ راه طالبان علم و رهروان معارف دینی باقی خواهد ماند. این استاد درس خارج حوزه علمیه نجف اشرف ادامه داد: …

خداوند برادران در فلسطین را از این عملیات بی‎نیاز ساخت زیرا آنها توانستند به موشک‎هایی دست یابند که عمق اسرائیل را هدف قرار می‎دهد، هرچند به پای موشک‎های اسرائیل نمی‎رسد اما باعث آزار و اذیت و نگرانی آنها شده است؛ بنابراین دیگر برخلاف گذشته تکیه به عملیات شهادت طلبانه نیست. شبکه اجتهاد: با انتشار ویدیویی در فضای مجازی که در آن یوسف قرضاوی عملیات انتحاری را جایز دانسته دفتر وی بیانیه‎‎ای را در تکذیب آن صادر کرد. در این ویدیو قرضاوی جواز عملیات انتحاری را متوقف بر تدبیر گروهی اعلام می‎‎کند و می‎‎گوید: در عملیات انتحاری باید موافقت گروهی برای …

عضو جامعه مدرسین با بیان اینکه مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی تجربیات قوه قضائیه را به حوزه علمیه انتقال داد، گفت: تدریس «فقه قضائی» در حوزه مرهون تلاش علمی این فقیه بزرگوار است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین کعبی، با اشاره به اینکه مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی از پیشگامان نهضت امام راحل بود، به پایگاه حوزه گفت: ایشان علاوه بر نقش آفرینی در مبارزات به ویژه در آذربایجان، در سال آخر مبارزات انقلاب اسلامی تاثیرگذار بود. در شکل گیری انقلاب اسلامی از اعضای برگزیده شورای انقلاب توسط امام راحل(ره) بود و به همراه شهید مطهری و شهید بهشتی به نقش …

مرحوم آیت الله موسوی اردبیلی را از حیث علمی معرفی بفرمایید. دکتر رهایی: ایشان در قم و نجف از بهترین اساتید زمان خود ازجمله، مرحوم گلپایگانی، مرحوم حاج آقای مرتضی حائری، مرحوم سید احمد خوانساری، مرحوم آقای سلطانی، مرحوم آقای بروجردی و مرحوم سید محمد محقق داماد بهره برد. در نجف از محضر بزرگان دیگری چون آیت‌الله خویی، آیت‌الله حکیم، مرحوم آقای آل یاسین و مرحوم بادکوبه‌ای در فلسفه کسب فیض کرد و پس از مراجعت به قم، نزد مرحوم علامه طباطبایی در تکمیلآن کوشید. آن مرحوم در قم و نجف تدریس رسائل، مکاسب و دروس خارج را رها نکرد …

حجت‌الاسلام سید على موسوى اردبیلى فرزند مرجع فقید در خصوص اجازات و وکالات مرحوم آیت‌الله العظمى موسوى اردبیلى گفت: اجازات و وکالات مرحوم والد معظم پس از ارتحال ایشان باطل گردیده است، از دریافت هرگونه وجوه شرعى به نام ایشان اجتناب شود. به گزارش شبکه اجتهاد، متن اطلاعیه حجت‌الاسلام سید على موسوى اردبیلى فرزند آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی که از سوی دفتر این مرجع تقلید منتشر شده به شرح زیر است: بسم‌الله الرحمن الرحیم وکلاء و مسئولین دفاتر حضرت آیت‌الله العظمى موسوى اردبیلى طاب ثراه سلام علیکم، نظر به این که اجازات و وکالات مرحوم والد معظم پس از ارتحال …

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با بیان این که آنچه در چند سال اخیر مشکلاتی را برای اسلام، امت اسلامی و اتباع مذاهب آفریده، «فقدان همزیستی اسلامی» است، «تعایش اسلامی» را نیازمند بازنگری و بازسازی دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در مراسم معارفه دانشجویان جدید الورود دانشگاه مذاهب اسلامی، ضمن خیر مقدم به دانشجویان و آروزی موفقیت برای آنان، با بیان این نکته مشکلات اخیر امت اسلامی ناشی از فقدان «همزیستی اسلامی» است، افزود: آنچه معقول است تحقق پیدا کند بدون اینکه مذاهب حدود و قلمرو خود را از دست بدهند و هر مذهب سرجای خود، با …

شیخ احمد کریمه استاد فقه تطبیقی دانشگاه الازهر، سخن شوقی علام مفتی مصر درباره جایز بودن قطع نماز و پاسخ به تلفن را محکوم کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، تارنمای «رای الیوم» در گزارشی دراین زمینه نوشت شوقی علام مفتی مصر شکستن نماز برای پاسخ دادن به تلفن را در صورتی که با پاسخ ندادن زیانی متوجه شخص شود جایز دانست. بنابرگزارش العالم، کریمه افزود: قطع نماز در صورتی جایز است که پای نجات جان یک انسان در میان باشد. وی افزود: فقها و علما پیش از این موارد جایز بودن شکستن نماز را عنوان کرده‌اند که  خطر قرار گرفتن …

با توجّه به اختلاف در آغاز ماه صفر، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند، ماه صفر ۳۰ روزه، و بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند، ماه صفر ۲۹ روزه و طبق هر دو مبنا، پنجشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۵ شمسی روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۳۸ قمری خواهدبود. شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیه‌الله موسوی اردبیلی در سال ۱۳۰۴ در اردبیل به دنیا آمد. بعد از دورانی پرنوسان، وارد حوزه علمیه شد و چند سالی در قم و سپس به نجف هجرت کرد. ایشان جزء خواص اصحاب آیه الله العظمی خویی در نجف و یکی از بهترین شاگردان مرحوم آیه‏الله داماد در قم و از چهره‌های موفق شمرده می‏ شد. به‌گونه‌ای که بسیاری از اساتید بزرگ، ایشان را به عنوان یکی از بهترین شاگردان خود می‌شناختند. ایشان علاوه بر تحصیل،  به تدریس وتألیف نیز اشتغال داشت. از جمله کارهای فرهنگی که ایشان بسیار بر آن تأکید داشت، تشکیل مدارس مفید …

سفارش اسلام است که در علم طب، آن قدر پیشرفت کنیم که دست نیاز دیگران به سوی ما دراز باشد، و ما در این زمینه به اندازه کفایت پیشرفت کنیم. اصلاً در فقه، تعلیم و تعلّم پزشکی، واجب کفایی است، یعنی آن قدر باید وارد این رشته شوند و آن را کامل بیاموزند، که کفایت جامعه اسلامی را نماید و دیگر محتاج نباشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی در دیدار رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران، و اعضای مجمع خیرین سلامت کشور، با اشاره به روایتی راجع به اهمیت علم طبابت اظهارداشت: پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله علیه و …

شبکه اجتهاد: در سال ۱۳۷۵ یعنی بیست سال پیش، مقاله‌ای از آیت الله دکتر محمدهادی عبدخدایی با عنوان «ارتباط بین قاعده لاضرر و بهداشت محیط زیست» در مجله دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد منتشر شد. ایشان که در آن ایام علاوه بر تدریس و مسئولیت‌های دیگر، عضو «شورای عالی انطباق امور پزشکی با موازین شرع مقدس» بوده، آن را در «اولین کنگره سراسری انطباق امور پزشکی با موازین شرع مقدس» ارائه داده است. وی در این مقاله، «قاعده لاضرر» را مستندی کافی برای تحریم تخریب محیط زیست دانسته و بر اساس مفاد مستندات حدیثی این قاعده، مداخله دولت برای …

پرونده «بررسی ازدواج برابر در فقه و قانون» با ۹ مقاله از سوی کارشناسان، کوشیده مفاد مفهوم «ازدواج برابر» را در نسبت با فضای بین‌المللی و حقوق داخلی بررسی نماید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بحث «ازدواج برابر» در چند سال اخیر از مباحثی است که توسط جریان‌های دفاع از حقوق زنان دنبال می‌شود، این مفهوم که ناظر بر برابری کامل زن و مرد در حقوق و تکالیف در حوزه خانواده است، ارتباط تنگاتنگی با مفهوم برابری جنسیتی مورد نظر نهادهای بین‌المللی دارد. بنابراین گزارش، مهرخانه در این پرونده کوشیده‌ است مفاد این مفهوم در نسبت با فضای بین‌المللی و حقوق …

بدون تردید مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی منحصر در هیچ حزب و جریانی نبود بلکه با اعتقاد به مبانی خود، به ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی و حوزه‌ علمیه و پاسخ به نیازهای روز مردم کوشید و این‌که برخی در صدد بهره‌گیری جناحی از ایشان باشند، ظلم به شخصیت و جایگاه علمی این فقیه مبرز است. شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی(ره) را می‌توان به عنوان یکی از ارکان نظام جمهوری اسلامی و از رهبران شاخص انقلاب ۵۷ قلمداد کرد. او که از یاران باوفا و حمایت کنندگان حضرت امام در طول نهضت انقلاب بود تلاش فراوانی در تثبیت نظام داشت. شاگرد …

نخستین ‌شماره ماهنامه «رسائل»؛ اندیشه حوزه علمیه عصر انقلاب اسلامی با هدف بررسی پروند‌ه‌ای درباره سیر تحول در حوزه ویژه آبان ماه ۱۳۹۵ به سردبیری مسعود معینی پور از سوی مؤسسه رسا چاپ و روانه بازار شد.  به گزارش شبکه اجتهاد، در معرفی این ماهنامه آمده است: رسائل دریچه‌ای برای پاسخ‌گویی جریان علمی حوزه‌‌های علمیه به مسائل سیاسی و اجتماعی است و از مطالب علمی طلاب و فضلای حوزه‌‌های علمیه استقبال می‌کند. نشریه رسائل با درک نیاز قطعی و فوری در ‎حوزه‌‌های علمیه برای جلوگیری از سکولار شدن جریانات علمی حوزوی، مراحل قانونی اخذ مجوز را طی و آغاز به …

در پی ارتحال آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، مراجع تقلید عظام، علما و شخصیت‌های حوزوی با ارسال پیام تسلیت به بیت آن عالم فقید با بازماندگان ابراز همدردی کردند و از خداوند متعال برای آن فقید سعید علو درجات مسئلت داشتند. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با صدور پیامی ارتحال آیت‌الله موسوی اردبیلی تسلیت گفتند که بدین شرح است: پیام تسلیت رهبر انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بسمه‌تعالی، فقیه و عالم بزرگوار مرحوم مغفور آیت‌الله آقای حاج سید عبدالکریم موسوی اردبیلی رحمت‌الله علیه دارفانی را وداع گفته و به لقاءالله پیوستند. این ضایعه را به خاندان گرامی …

با گذشته ۳۲ سال از زمان اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا، نظام بانکی همچنان در اعطای سپرده گذاری و پرداخت تسهیلات در اجرا با مشکلاتی روبرو است و شائبه ربوی بودن به معاملات بانکی وارد می‌شود، اما آیا این شائبه‌ها درست است یا نه؟ شبکه اجتهاد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با هدف تطهیر نظام بانکی کشور از ربا اقداملات متعددی انجام شد و فقها و کارشناسان به دنبال جایگزین کردن نظام بانکداری اسلامی و بدون ربا به جای نظام ربوی قبل از انقلاب بودند که سرانجام در اواخر سال ۱۳۶۲، قانون عملیات بانکداری بدون ربا تصویب و از …

روش‌های فقاهتی و عناصر دیگری در تحول و فقه و اجتهاد داریم که یکی مهمترین این راهکارها تحول موضوعی است؛ و این موضوع یابی و موضوع شناسی راز اصلی رشد و تحول فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی در دیدار مدیران مرکز موضوع شناسی احکام فقهی گفت: اولین موضوعی که مدیران این مرکز باید به آن توجه کنند، موضوعات کهن، نو نیازمند تنقیح مبانی و روش شناسی، فلسفه و بنیان کار هستند. وی افزود: موضوع روش شناسی و نظریات مبنایی و شناسایی موضوعات فقهی، دارای سابقه است، ولی تنقیح نشده است؛ حال عرصه‌های جدیدی وجود دارد که …

برخی از شبهات پیرامون اسلام نسبت به زن، مستندات دینی دارد، ولی از مسلمات دینی نیست؛ چراکه سند آن، گاه روایاتی مرسله، مرفوعه یا ضعیف است که نه قرآن آن را تأیید می‌کند و نه روایات متواتر و نه دلیل عقلی، و گاه مستند آن فتوای فقهی است که در آن زمینه، مراجع عظام فتوا‌های متفاوتی دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «حقوق زنان برابری یا نابرابری» نوشته زهرا آیت‌اللهی است که توسط نشر معارف به چاپ رسیده است. این کتاب به بررسی حقوق و تکالیف زنان، از منظر کتاب، سنت و عقل در قالب طرح شبهات و پاسخ به …

مراجع عظام، علما، فضلا، اساتید، طلاب حوزه علمیه قم و شخصیت‌های برجسته باحضور در بیت آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی(ره) رحلت این عالم فرزانه را تسلیت گفتند.

شبکه اجتهاد: دانش اصول در پی “دلیل” برای دست‌یافتن به “حکم شرعی” است. دلیل به دو گونه شرعی و عقلی می‌باشد و دلیل شرعی نیز لفظی یا غیر لفظی است. کتاب خداوند و گفتار معصوم‌علیه السلام دلیل لفظی هستند و تقریر و فعل معصوم‌ علیه السلام دلیل غیر لفظی‌؛ اما باید به این نکته توجه داشت که ادله غیر لفظی نیز از طریق الفاظ به ما رسیده‌است. برای تحدید و تعیین مفاد دلیل لفظی و فهم مراد شارع، ناگزیر از مباحث الفاظ هستیم و از مهمترین بحث‌های لفظی که تأثیر فراوانی در کشف مراد متکلم دارد، توجه به قرائن کلام …