آخرین اخبار

شبکه اجتهاد: مهم ترین منبع شناخت دین اسلام پس از قرآن، روایات معصومین علیهم السلام است. با مراجعه به کتب حدیثى و بررسى روایات در ابواب گوناگون احکام و سایر معارف اسلامى، با روایات متعارضى روبه‌رو مى‌شویم تا آنجا که شیخ طوسى کمتر بابى از ابواب فقه را خالى از اخبار متعارض مى‌داند. مسألۀ تعارض و اختلاف اخبار در قرن چهارم و پنجم، یکى از شبهات کلامى و ایرادهاى عمدۀ اهل سنّت بر شیعه به شمار مى‌رفته است؛ شیخ طوسى در مقدمۀ تهذیب از شیخ مفید نقل مى‌کند که یک شریف (در اصطلاح امروز: سید) به خاطر همین تعارض روایات …

شبکه اجتهاد: همزمان با روز پژوهش، آیین رونمایی از کتاب گرانسنگ «رجال تفسیری» که تحت اشراف آیت‌الله عبدالله جوادی آملی به رشته تحریر درآمده است، در سالن آمفی تئاتر بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار گردید. در این مراسم آیت‌الله حسینی بوشهری و حجج‌اسلام مرتضی جوادی آملی، علی‌نژاد و رحمان ستایش به ایراد سخنرانی پرداختند. کتاب رجال تفسیری اختصاص به شرح حال «راویان روایات تفسیری» دارد و در نوع خود یک اثر علمی جدید محسوب می‌گردد، زیرا تاکنون اثر مستقلی در خصوص راویان تفسیری، توسط علمای اسلامی نگاشته نشده است.  

شبکه اجتهاد: توجه به تلاش‌ها و یافته‌های پژوهش‌گران مغرب‌زمین در حوزه علوم متناظر با علم فقه مانند حقوق و اخلاق، اگر با زمینه ابتنا بر سنت فقاهی شیعی باشد می‌تواند نطاق حضور فقه را به عرصه جهانی توسعه دهد. این امر همچنین بخشی از امکانات و استعدادهای نهفته منابع اصلی و نیز آثار فقهای عظام را که به جهت عدم تقاضا پنهان مانده را آشکار کرده و به فعلیت می‌رساند. این نوشتار پیاده و ویرایش شده مصاحبه «مناط» با حجت‌الاسلام والمسلمین محسن انبیایی است. این استاد حوزه علمیه موضوع آزمایش و تولید واکسن کرونا و سویه‌های فقهی آن را مورد …

عضو هیئت موسس مجمع عالی حکمت اسلامی با انتقاد از کلاس‌های درس خارج که گاهی تا ۵۰۰ نفر تشکیل می‌شود، گفت: بسیاری از درس‌های خارج به خطابه و سخنرانی تبدیل شده‌اند و آن کارآمدی لازم را ندارند. به جای اینکه ۵۰۰ نفر در یک کلاس درس خارج حاضر شوند، استاد از این ۵۰۰ نفر مصاحبه‌ای کند و ۳۰ تا ۴۰ نفر را گزینش کند و بعد آن را در گروه‌هایی تقسیم بندی کند و برای هرکدام زمانی را تعیین کند که برای تکمیل بحث خود نزد استاد بیایند. در این صورت نیاز به خواندن درس خارج در ۴۰ سال نیست، …

نویسنده مجموعه «بازخوانی فقه شیعه» اعتقاد دارد نزدیک به دو قرن است که نگارش کتاب‌های جامع فقه از دستور کار بیشتر فقها، خارج و درس‌های خارج، جایگزین نگارش مجموعه‌های فقهی شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، متفکرین اسلامی از دو نحله‌ی بزرگ آن یعنی شیعه و سنی تلاش‌های فراوانی کرده‌اند تا اولا ویژگی‌های دنیای جدید را بشناسند و ثانیا به بازتعریف اندیشه اسلامی بپردازند. به نوعی می‌توان گفت نزدیک به دو قرن است که نگارش کتاب‌های جامع در فقه از دستور کار بیشتر فقها خارج شده است. در این راستا تلاش‌های گوناگونی در بازخوانی اندیشه‌های اسلام در دو بخش اعتقادات …

شبکه اجتهاد: «الروضه البهیه» یا همان «شرح لمعه» یکی از متون درسی در نظام آموزشی حوزه‌های علمیه برای آموزش روش استدلال و استنباط است. در این نوشتار گفته شده است که شرح لمعه نه‌تنها کتاب استدلالی نیست بلکه نیمه‌استدلالی هم نمی‌باشد. انگیزۀ خود شهیدین نیز از نوشتن این آثار، اثر نیمه‌استدلالی نبوده است. نیمه‌‌‌استدلالی نبودن شرح لمعه را با مقایسۀ لمعتین با دیگر آثار فقهی شهیدین به‌روشنی می‌توان نشان داد. شرح لمعه افزون بر نداشتن استانداردهای آموزشی، از معایب دیگری نیز رنج می‌برد؛ مانند اصرار بر بررسی تمام مسائل، بررسی مسائلی که مورد ابتلا نیست و نپرداختن به تطبیقات به‌روز …

احمدالنعیم در نشست «فقه و مصلحت» ضمن اشاره به اینکه مطالبی که در فقه وجود دارد الهی نیست بلکه فهم انسان از مسائل الهی است تصریح کرد: حاصل آن هم احکامی است که من بسیاری از آنها را رد می‌کنم. علیدوست در پاسخ به اظهارات احمدالنعیم اظهار کرد: اینکه بگوییم برخی مطالب فقه‌ فهم بشری است یا در فقه، فهم بشری دخیل است قابل انکار نیست ولی نتایجی که ایشان می‌گیرند باب هر گفت‌وگویی را می‌بندد. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین نشست مجازی از سلسله برنامه‌های چشم اندازی به سوی شرق چندی قبل با حضور استاد ابوالقاسم علیدوست استاد حوزه …

محقق، مؤلف و استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم، نقادی و پرسشگری و پیش مطالعه از سوی طلاب، شیوه تدریس اساتید، تقویت روابط اساتید با طلاب را از جمله موانع و کاستی‌های رسیدن دروس خارج به وضعیت مطلوب دانست و گفت: تأثیر عنصر زمان و مکان در امر اجتهاد قابل انکار نیست، اما تأثیر زمان و مکان را به علم فقه منحصر نکنیم بلکه پیش از علم فقه به اصول رسیدگی کنیم. در اصول هم باید عنصر زمان و مکان دیده شود چه بسا پس از اینکه این دو عنصر در علم اصول نیز گنجانیده شود، نظریات اصولی نیز تغییر …

شبکه اجتهاد: آثار فراوانی را سراغ داریم که نامشان در دست است و متنشان به دست ما نرسیده. همینطور نسخه‌ها‌‌‌ی فراوانی یافت می‌شود که ما هیچ اطلاعی تاکنون از موجودیت آن‌ها و حتی عناوینشان نداشته‌ایم. کتاب «احادیث امیرالمومنین علی (ع) بروایه عبدالعظیم و الحسنی و باملاء القاضی جعفر بن احمد الیمانی – من مخطوطات الزیدیه» جزو کتاب‌هایی است که نه عنوانش در دست بوده و نه متنش، اما به جهات مختلفی مهم است و به واقع لازم است اهل‌تحقیق توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند؛برای آشنایی علاقمندان به برخی وجوه اهمیت این نسخه اشاره می‌کنیم. ۱. کتاب مذکور حاوی احادیثی …

جریان عقلانیت اسلامی یا اسلام ولایی معتقد به سیاست اسلامی است نه اسلام سیاسی. این جریان دنیای مدرن را‌ می‌شناسد، میراث سنت را هم پذیرفته است اما خرافه‌ها‌‌‌ی جریان سنت را‌ می‌زداید و از سنت اسلامی و علوم اسلامی کمک‌ می‌گیرد که پرسش‌ها‌‌‌یی که تفکر مدرن از عقلانیت تا سبک زندگی به روی ما باز کرده را پاسخ دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه استاد تمام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نوزدهمین قسمت از برنامه تلویزیونی سوره به موضوع «اسلام ولایی؛ سیاست اسلامی یا اسلام سیاسی» پرداخت و گفت: تعبیر اسلام سیاسی، تعبیر غلطی است، سیاست …

تعلیقه‌ دوجلدیِ حجت‌الاسلام سیدعلی خمینی بر کتاب کفایه الاصول یکی از جمله شروحی است که به جستجو و روشن شدن حقایق و دقائق و بیان مطالب مجمل و مبهم کتاب کفایه، با قلمی روان و امروزی پرداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب “مشکاه‌ الهدایه فی الشرح والتعلیق الکفایه” شرحی بر “کفایه الاصول” مرحوم آیت‌الله شیخ محمد کاظم خراسانی، معروف به “آخوند خراسانی” به قلم حجت‌الاسلام سیدعلی خمینی، به زیور طبع آراسته و توسط موسسه بوستان کتابِ دفتر تبلیعات اسلامی حوزه علمیه قم منتشر شد. شرح و تعلیقه نویسی بر کتب درسی حوزه‌های علمیه سنت حسنه‌ای است که از دیرباز …

شبکه اجتهاد: مرحوم شیخ حر عاملی در کتاب شریف وسائل الشیعه در باب «استحباب الوضوء بمد من ماء والغسل بصاع، وعدم جواز استقلال ذلک» چند روایت را آورده است از جمله دو روایت ذیل: یک؛ عن زراره، عن أبی جعفر علیه السلام قال: کان رسول الله صلى الله علیه وآله یتوضأ بمد ویغتسل بصاع دو؛ محمد بن علی بن الحسین قال: قال رسول الله صلى الله علیه وآله : الوضوء مد والغسل صاع، وسیأتی أقوام بعدی یستقلون ذلک، فأولئک على خلاف سنتی، والثابت على سنتی معی فی حظیره القدس. در روایت نخست سیره قولی و در روایت دوم سیره عملی …

شبکه اجتهاد: اخباری‌گری یک جنبش چند وجهی است، یعنی همان طور که نمی‌توان تأسیس حکومت صفوی و رابطه خصمانه‌اش با دولت عثمانی را در پیدایش ـ و یا لا اقل رونق گرفتن ـ اخباری‌گری نادیده گرفت، نمی‌توان اخباری‌گری را فقط در این بستر تحلیل کرد و از جنبه‌های دیگر (مثل برخی از مبانی اصولی و حدیثی مدرسه حله) غافل بود؛ بنابراین باید در تحلیل این مدرسه شیعی به بسیاری از جهات در کنار هم توجه داشت. شاید از این جهت است که مرحوم آیت‌الله بروجردی ـ بنابر آنچه مرحوم مطهری از ایشان نقل می‌کند ـ بر این باور بودند که …

حجت‌الاسلام محمدحسین ملک‌زاده معتقد است که رساله‌های عملیه فعلی پاسخگوی نیازهای مسلمان در کشورهای غیراسلامی نیست. او به همین دلیل کتاب «فقه بین‌المللی؛ قواعد و احکام فقه برای مسلمانان در کشورهای غیراسلامی» را برای رفع این مشکل تدوین کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده، استاد سطح خارج حوزه علمیه و از پژوهشگران حوزه است که سالها در برخی کشورهای اروپایی و آفریقایی تجربه تبلیغ داشته و با دغدغه‌های شرعی تازه‌مسلمانان و مسلمانانی که متولد این کشورها هستند آشناست. وی معتقد است که رساله‌های عملیه کنونی پاسخگوی نیازهای شرعی تازه‌مسلمانان نیست؛ بنابراین کتابی با موضوع فقه بین‌الملل …

مرکز نور طی این سال‌ها زیست بوم موردنیاز برای کاربست هوش مصنوعی در حوزه علوم اسلامی و انسانی را فراهم و تکمیل نموده است و در حال حاضر توانایی تولید و عرضه پیکره‌های استاندارد و سرویس‌های مورد نیاز در پردازش هوشمند محتوا در مرکز فراهم گردیده است به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در صدد برگزاری مراسم «افتتاح آزمایشگاه هوش مصنوعی و علوم اسلامی و انسانی» و «نمایشگاه دستاوردهای هوش مصنوعی در محصولات مرکز نور» است. برای آشنایی بیشتر با کارکردهای هوش مصنوعی در علوم اسلامی و انسانی و نیز برنامه‌های نمایشگاهی مرکز در هفته پژوهش مهندس …

استاد برجسته سطح خارج حوزه علمیه، کرسی‌های درس خارج حوزه‌های علمیه را از نظر کیفی و موضوع شناسی، به روز و علمی دانست و با انتقاد به برخی مسئولین و نهادها، گفت: امروز اگر یک موضوع تخصصی در مجلس شورای اسلامی یا در دولت یا در قوه قضاییه مطرح هست و توقع است که حوزه‌های علمیه پاسخگو باشند، از سوی دیگر توقع هست که مجلس شورای اسلامی یا دولت یا قوه قضاییه نیز از تولید چنین بحثی اولاً حمایت و ثانیاً بهره برداری کنند، نه اینکه توقع داشته باشند حوزه اظهار نظر کند و پس از آن اگر خواستند و …

حجت‌الاسلام حسنعلی علی‌اکبریان ضمن اشاره به جایگاه عدالت در عرصه حکمرانی تصریح کرد: ما یقین داریم احکام از روی عدالت وضع شده است. با این حال ممکن است در ظرف خاص یک جامعه و در یک زمان خاص به دلیل بروز عوارضی اجرای یک حکم ظالمانه باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «زوایای عدالت در حکمرانی اسلامی» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین حسنعلی علی‌اکبریان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به همت مجمع پژوهشگاه‌های علوم انسانی اسلامی برگزار شد. گزیده متن جلسه را به نقل از «ایکنا» در ادامه می‌خوانید؛ موضوع بحث این است که در حکمرانی اسلام، …

تنها موضوعی که دامن مردان را برای چند همسری می‌گیرد عدم ثبت نکاح است و گرنه راهی برای بازخواست فردی که ازدواج مجدد کرده وجود ندارد. این قانون می‌تواند منشأ برخی ناسازگاری‌ها، دعاوی و مشاجرات خانوادگی شود، بنابراین قانونگذار باید تکلیف این قانون را مشخص کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین فرج‌الله هدایت‌نیا، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در وبینار «بررسی خلأهای قانونی بر پایداری و کارآمدی خانواده ایرانی» که چندی قبل برگزار شد، اظهار کرد: فهرست بلندی از قوانین خانواده را می‌توانیم تهیه کنیم که در آنها یا قانون مبهم یا …

شبکه اجتهاد: براساس تعالیم متعالی اسلامی ربا حرام است. حرمت ربا موجب شد قانون عملیات بانکداری بدون ربا در سال ۱۳۶۳ تصویب و جهت اجرا به نظام بانکی ابلاغ شود. نهاد بانک برای اجرای این قانون درنظر گرفته و مقرر شد نظام بانکی با اجرای این قانون ربا را از نظام مالی کشور حذف کند. براساس این قانون نرخ سود سپرده و تسهیلات مشخص نیست و جذب سپرده و اعطای تسهیلات باید در چارچوب عقود اسلامی انجام شود. ماهیت عقود اسلامی (غیرعقد قرض‌الحسنه) موجب می‌شود ماهیت فعالیت بانک کلا تغییر کند و از فعالیت در بازار پول (جذب سپرده و …

حجت‌الاسلام جوان آراسته گفت: ما باید بر نقاط قوت و ضعف نظام‌های دو مجلسی یا یک مجلسی تامل کنیم بخصوص با تمرکز به این‌که آیا در نظام‌های تک ساخت و بسیط در مقابل با نظام‌های فدرال گرایش به دومجلسی شدن قابلیت دفاع و توجیه عقلانی دارد؟ با دلایل که در این طرح نامه ارائه شده است نیازمندیم تا در نظام جمهوری کشورمان نیزدو مجلس داشته باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی- ترویجی «ترجیج قوه مقننه یک مجلسی بر دو مجلسی در ساختار نظام‌های تک ساخت (بسیط و یکپارچه) از جمله نظام جمهوری اسلامی ایران» از سوی پژوهشکده علوم اسلامی …

دکتر فراتی گفت: ما باید بین مرام‌نامه‌‌‌‌های فقهی علمای نجف در باب دولت مشروع، پذیرش یا عدم پذیرش ولایت و بین طرح‌واره‌‌‌‌هایی که آنها بلحاظ عینی در باب اداره دولت در عراق دارند تمایز بگذاریم. ما نمی‌‌‌توانیم از طریق آثار فقهی آنها بفهمیم که آنها در باب تغییر دولت در عراق چگونه فکر می‌‌‌کنند. به همین دلیل کسانی که طرفدار ولایت عامه اتساعی فقها هستند که عمدتا صدر دومی‌‌‌‌ها اینطور هستند، وقتی به اداره می‌‌‌‌رسند می‌‌‌گویند ولایت فقیه یک اندیشه مدرسه‌‌‌‌ای است و ما در نهایت اگر بخواهیم نقش فقیه را در عرصه سیاست برجسته کنیم، فقیه فقط نظارت روحی …

حجت‌الاسلام عباس نیکان کازرونی از پژوهشگران عرصه بانکداری اسلامی در نوشتاری به موضوع معامله سلف طلا پرداخته و راهکاری برای قرض دادن پول و حفظ ارزش آن ارائه داده است که می‌خوانید؛ شبکه اجتهاد: نظر به تقاضای مکرر بازاریان، فرهنگیان و عموم مردم متدین مبنی بر ارائه راهکاری شرعی برای اینکه مردم بتوانند بدون ربا از پول‌های پس انداز خود استفاده کرده و با دادن پول‌های خود به دیگران، ۱. ارزش پس اندازهای آنان حفظ شود ۲. برای کسانی که خواهان کسب در آمد هستند، از این راه بتوانند سود حلال کسب کنند در همین راستا، برای حل این مشکل، …

سامانه انتشارات حوزه علمیه خراسان و نمایشگاه دائمی کتاب به همت معاونت پژوهش، با همکاری دفتر فناوری اطلاعات حوزه علمیه خراسان رونمایی و معرفی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، هادی حصاری، مدیر انتشارات حوزه علمیه خراسان در این مراسم که در محل اتاق جلسات مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان برگزار شد، با اشاره به فعالیت رسمی انتشارات از سال ۹۷، عرضه ۵۳ کتاب و حدود ۷۰ مجلد منتشر شده را از نتایج این اقدام خواند و یادآور شد که ۳۰ اثر آماده چاپ است. وی ادامه داد: همه مخاطبان حوزوی و غیر حوزوی در سراسر کشور می‌توانند به سامانه انتشارات …

مدیر حوزه‌های علمیه با برشمردن طرح‌های حوزه برای تحول تاکید کرد: تحول در حوزه با شتاب‌زدگی و سطحی‌نگری و افراط و تفریط در تعامل بین سنت و نوگرایی ایجاد نمی‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیین رونمایی از ۹ جلد آثار اجتهادی و تخصصی جدید دفتر فقه معاصر با حضور و سخنرانی استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار، استاد علیرضا اعرافی و حجت‌الاسلام اثنی‌عشری در محل مرکز مدیریت حوزه علمیه قم برگزار شد. آنچه می‌خوانید گزارشی از این مراسم و سخنان اساتید حاضر است. استاد شب‌زنده‌دار: بشر حالت ایستایی ندارد و با عنایت به اینکه به‌خصوص بعد از انقلاب اسلامی ایران از حوزه‌های علمیه …

دبیر گروه فقه مرکز دانش بازی‌های رایانه‌ای مدبر گفت: عناصر فضای مجازی شبکه و تعامل است؛ عنوان مالیت را نمی‌توان بر شبکه نهاد و طبیعتا عنصر تعامل بر یک موضوع در فضای مجازی است که عنوان مالیت بر آن می‌تواند مورد بحث قرار گیرد. طبیعتا تعامل بر محتوا در قالب‌های مختلف آن صورت می‌گیرد. این محتوا گاهی ارزشمند است و از نگاه عرف و عقلا دارای ارزش است. پس با توجه به اینکه فضای مجازی امتداد فضای حقیقی است، مال در فضای مجازی نیز به همان معنایی که در فضای حقیقی است، متعلق فقهی و حقوقی قرار می‌گیرد. به گزارش …

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم اظهار کرد: دانش فقه پذیرای ترمیم، تکمیل و توسیع از سوی صاحبان تخصص و تمحض است و در آن ظرفیت‌های پنهانی وجود دارد که کشف و بهره وری از آن با انضباط فقه جواهری، دانش فقه را پاسخگوی مسائل نوپیدا‌ می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سخنانی اظهار داشت: اگر بخواهیم قضاوت منصفانه و عادلانه‌ای درباره کرسی‌های دروس خارج داشته باشیم، باید گفت وضعیت خوبی بر کرسی‌های درس خارج حاکم است اما عالی نیست. او با اشاره به دودیدگاهی که آن را …

کتاب «موافقت معنایی» با عنوان فرعی «موافقت گشتاری، موافقت تعبیری، موافقت فرانقشی» از مجموعه زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی روایت منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «موافقت معنایی» که به تازگی از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است را می‌توان در شش واحد درسی برای دانشجویان و طلاب و محققان علوم حدیث و قرآن تدریس کرد. این اثر نوشته علیرضا قائمی‌نیا عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است. در این نخست این نظریه مطرح شده است که مراد از این موافقت «موافقت معنایی» است که به کمک اصول و قواعد معناشنانسی نوین، می‌توان بدان دست …

شبکه اجتهاد: فقه حکومتی، فقه مضاف، فقه نظام‌‌ساز، فقه سیاسی، فقه التربیه، فقه اقتصادی مجموعه‌‌ای از کلیدواژه‌‌هایی است که طی سال‌‌های گذشته، جریانات حوزوی برای پیگیری پروژه امتداد فقه به کار برده‌‌اند. چه این عبارات را مضاف و مضاف‌‌الیه بدانیم و چه صفت و موصوف[۱]به نظر می‌‌‌‌رسد برخی جریانات حوزوی منتقد این رویکردها بوده و این انتقادات در سال‌های اخیر علنی و رسانه‌ای شده است. گفتنی است که هم اکنون در سطحی از دروس رسمی حوزه پروژه‌های فقه مضاف در حال پیگیری است؛ پروژه‌ای که با اضافه شدن چندین استاد مطرح در حال قوت گرفتن بوده و به غیر از …

حجت‌الاسلام ایزدهی معتقد است امنیتی کردن علم عالمان را وادار به عقب‌نشینی می‌کند. او می‌گوید باید بین حوزه علم و ژورنالیسم و فضای عمومی و نخبگانی فرق گذاشت، چون بسیاری واهمه دارند که مباحثشان را در فضای فشار و هراس و امنیتی بیان کنند. همچنین از حیث علمی نباید هیچ خط قرمزی در حوزه علمیه وجود داشته باشد. البته باید فضا مدیریت شود تا رویکرد شفاف و علمی و نخبگانی نه ژورنالیستی و غیرعلمی حاکم شود. التقاط، شانتاژ، هیاهو و تخریب در فضای علمی جایی ندارد و اگر این موارد رعایت شود، هیچ خط قرمزی برای مباحث علمی متصور نیست. …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید محمد صدر یکی از علمای عراق و از خاندان صدر بود که به سال ۱۳۲۲ ش، در نجف به دنیا آمد. وی در همان شهر تحصیل کرد. از وی چندین اثر تاریخی و فقهی برجای مانده است. این آثار عبارتند از «تاریخ مابعد الظهور»، «الیوم الموعود»، «تاریخ الغیبه الصغری»، «تاریخ الغیبه الکبری». کتاب فقهی او هم با عنوان «ماوراء الفقه» در پانزده جلد منتشر شده است. پدر وی سید صادق صدر، داماد مرحوم آیت‌الله سید صدرالدین صدر ـ پدر آقا رضا و امام موسی صدر ـ بود. داماد دیگر آیت‌الله صدرالدین صدر، مرحوم آیت‌الله سید محمدباقر …